تصویر ۱ آثار دوره کاسیان
اما در تاریخ نام عیلامیان به عنوان نخستین دولت که به طور منظم بر لرستان حکومت کرده ­اند، ثبت شده­است. عیلام کشوری بود در قدیم شامل خوزستان، لرستان، و کوه­های بختیاری کنونی و از شهرهای مهم آن خایدالو(در جای کنونی خرم آباد) بود. (قاسمی، ۱۳۷۵: ۱۱).
این شهر در دوره­ ساسانیان جزء سرزمین پهله شمرده می­شد ­است و روزگار پرفراز و فرودی را از سر گذرانده است. آنچه مسلم می­نماید این است که در دوره­ ساسانیان جنوب خرم آباد کنونی آبادان بوده است و از آن دوره به بعد نام شاپور خواست بر آن نهاده­اند. (همان: ۱۴).
در سده­ی یازدهم پیش از میلاد، آشوری­ها به عیلام هجوم برده، آن­ها را شکست دادند. آشوری­ها نیز محدوده­ لرستان کنونی را به عنوان سرزمین و کشور کاسیان می­شناختند و هیچگاه آن را مورد حمله قرار ندادند. (ایزدپناه : ۳۵).
مادها آشوری­ها را شکست دادند، هخامنشیان مادها را برانداختند. ولی کاسیان از این کشمکش­ها بدور ماندند. در زمان دولت ایرانی و پارسی نژاد هخامنشی، با آن­ها همراه شدند. پاسداری و امنیت راه­های شمال به جنوب یا هکمتانه به شوش و در محدوده­ خودشان(لرستان کنونی) را برای گذر کاروانیان بر عهده گرفته بودند و برای این کار هرساله هدایایی از شاهان هخامنشی دریافت می­کردند. (همان: ۵۷).

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

اسکندر مقدونی هم در هجوم به ایران چون این قوم را مطیع نمی­دید با قوایی عظیم آنان را محاصره و پس از چهل روز وادار به تسلیم کرد ولی پس از مرگ اسکندر دوباره آزادی خود را بازیافتند. (بیرانوند، ۱۳۹۰: ۱۸).
تصویر۲ آثار بجا مانده از حمله اسکندر به ایران
اما پس از حمله اسکندر و قتل عام این قوم تاریخی، حکومت کاسی ها در سال ۳۲۸ پ. م. به کلی از بین رفت. (غضنفری امرایی، ۱۳۹۳: ۱۱۰).
به طور کلی راجع به نفوذ و فرمانروایی مادها و هخامنشی ها در لرستان اطلاع زیادی در دست نیست. ولی سکه­هایی از سلوکی­ها و آثار قلعه­ها، قبور، تپه­ها و چند معبد مهر پرستی از دوره اشکانیان به جا مانده که شاخص­ترین آن­ها سکه­های به دست آمده از این آثار است. از جمله می­توان به غار کوگو و قبور اشکانی در دهکده چشمک و ستون و سرستون سنگی از دهستان تشکن واقع در بخش چگنی اشاره نمود. (بیرانوند، ۱۳۹۰: ۱۸).
لرستان در دوره ساسانیان از لحاظ تقسیمات کشوری جزء سرزمین (پهله یا پهلو) محسوب می شد. (همان: ۱۸).
در دوره­ ساسانیان فرمانروایی لرستان و خوزستان در قسمت جنوب لرستان مستقر بود. (غضنفری امرایی، ۱۳۹۳: ۱۱۱).
در بخش پیشکوه، شهر و دژ مهم«شاپورخواست» و در «لیشتر» یا الیشتر کنونی آتشکده­ی اروخش، ایجاد شده بودند. (ایزدپناه، ۱۳۸۴: ۳۵).
آثار به جا مانده دیگر از ساسانیان در لرستان، پل­های گاومیشان پل دختر، سی پله، پل کَلهُر، پل کشکان و پل شکسته در خرم آباد شاه­کارهای دست انسان به شمار می­آیند و نظیر این بنا ها در هیچ جا دیده نشده است. (غضنفری امرایی، ۱۳۹۳: ۱۲).
تصویر ۳ آثار دوره ساسانی
تازیان در سال ۱۶ هجری از دو نقطه­ی باختر و جنوب باختری، یعنی نهاوند و لرستان به ایران هجوم آوردند. در این زمان هرمزان شاه لرستان و خوزستان بود. نیروی رزمی همراه با مردم به مقابله با تازیان پرداختند. پس از رزمی سخت و پایداری فراوان، سرانجام مقاومت مردم و نیروی مردمی درهم شکست. فرمانده آنان به اسارت درآمد و تازیان گردنش را زدند. مردم به کوه­ها پناه بردند. (ایزدپناه، ۱۳۸۴: ۷۹).
شاپورخواست پس از رسیدن اسلام به ایران، از شهرهای استان «جبال» محسوب می­شد و قلمرو کوفه به شمار می­رفت. در سال­های نخستین ورود اسلام به ایران، جبال مرکز تبلیغات و نشر معارف اسلامی شد. (قاسمی، ۱۳۷۵: ۱۹).
مردم لرستان در طول سال­های حکومت امویان و عباسیان، در نهضت­هایی که علیه حجاج بود و یا دیگر خیزش­های ایرانیان، از جمله طرفداری از قیام ابومسلم در براندازی دودمان اموی نقش داشتند. گرچه منصور خلیفه عباسی ناجوانمردانه ابومسلم را کشت، ولی طرفداران او نهضت مسلمیه را ادامه دادند. لرستان به سبب راه­های دشوار، مأمنی امن و پناهگاهی مناسب برای آنان بود. (ایزدپناه، ۱۳۸۴: ۸).
مردم لرستان با همه رنج­هایی که از عرب­ها دیدند اعتقاد خود را به اسلام حفظ کردند. در زمان دیلمان، نوعی پایداری در برابر خلیفه­ی عباسی الطایع بالله پیدا شد که نفوذ خلیفه را کم می­کرد. ایرانیان در مرکز خلافت، از زمان منصور و هارون الرشید ریشه گرفته بودند. اما آل بویه از ناتوانی­ های خلیفه بهره برده، اختیار امور را در دست گرفتند. مهمترین کار آن­ها این بود که ساختار نظام پادشاهی را در برابر خلافت، مذهب تشیع را در مقابل تسنن، و آداب و رسوم ایرانی را رویارویی با منش تازیانه ی عرب، برپا داشتند. در لرستان نیز گرایش­ها همه به تشیع بود و حاکمان آن نیز چنین اعتقادی داشتند. (همان: ۱۰۱).
در سال ۳۷۰ هجری. قمری. بدر حسنویه با لقب «ابوالنجم» به فرمانروایی لرستان منسوب شد. محدوده و قلمرو او لرستان، کرمانشاه و همدان تا خوزستان بود. بدر حسنویه در دوره حکومت، در چند شهر اقدام به ضرب سکه کرد. از جمله در شاپورخواست، بروجرد، کرمانشاه و اسدآباد. در حوزه­ حکومت خود کارهای مهم دیگری نیز انجام داد. از جمله پس از ایجاد امنیت وگسترش راه­های ارتباطی در کنار پل­های دوره­ ساسانی که به مرور زمان شکسته و یا ویران شده بودند، اقدام به ایجاد ساختمان پل­های تازه و بزرگتری به همان سبک معماری ساسانی کرد. همچنین بر سر راه باختر به مرکز حکومت، یعنی شهر «شاپور خواست» نیز در دو شاخه از راه، پل مشهور به «کشکو» برسر راه کنونی خرم آباد به کوهدشت را ساخت که برابر متن سنگ نوشته­ای که با خط کوفی در یکی از پایه­ های پل بدست آمده، ساختمان آن ده سال طول کشیده است. (ایزادپناه، ۱۳۸۴: ۱۰۲).
دوره­ سلجوقی­ها که زمان تسلط ترک­ها بر ایران است، در لرستان نیز گروهی از خاندان«بُرسُقی» که از کارگزاران و فرماندهان سلجوقیان بر«لیشتر» یا الیشتر کنونی در بخش شمالی لرستان و نیز بر شهر«شاپورخواست» که در سال­های آخر داشت متروکه می­شد، حکومت کرده ­اند. و این سال­ها همزمان است با کوشش لرها برای تشکیل یک دولت محلی در لرستان. این تلاش­ها به نتیجه رسید و سرانجام حکومت لرها نیز به حقیقت پیوست و نظام اتابکی را در دو بخش لر کوچک و لر بزرگ یعنی در بخش غربی و میانی ایران برپا داشتند که تا زمان صفویه باقی بود. (همان: ۱۰۷).
حکومت اتابکان لرستان، شکل سلطنتی نداشت. بلکه حکومتی ایلی، تباری و طایفه­ای بود. که از راه پیوندهای ایلی، و سببی و نسبی اداره می­شد. چند تن از اتابکان لر کوچک با درایت و سیاست بودند و خود را شاه خواندند. در زمان حکومت آنان، تیمور گورکانی به لرستان حمله کرد. (همان: ۱۱۶).
تیمور در سال ۷۸۸ هجری قمری به بروجرد و خرم آباد حمله کرد. لرستان در یورش تیمور و لشکریان او، به ویرانه­ای تبدیل شد. عوامل ستمگر تیمور به غارت اموال مردم پرداختند. (همان: ۱۱۷).
در دوره­ صفوی حکام لر کوچک که از خاندان اتابکان بودند در سال ۹۱۴ هجری قمری به حکومت صفویه ملحق شدند. لرستان پس از فتح بغداد به دست شاه اسماعیل اول در قلمرو و نفوذ دولت ایران قرار گرفته بود. اما این کار به آسانی انجام نگرفت و از همان آغاز تشکیل حکومت صفوی با کشمکش­هایی همراه بود. (قاسمی، ۱۳۷۵: ۵۱).
سرانجام در سفر دوم شاه عباس به لرستان، سلسله اتابکان لر کوچک را که ۴۳۶ سال بر این دیار حکومت کرده بودند، منقرض کرد و یکی از امرای خود به نام حسین خان به عنوان نخستین والی لرستان برگزید و زمام امور این ولایت را به او سپرد. (قاسمی، ۱۳۷۵: ۵۶).
لرکوچک از زمان صفویه، و بعد از آن به لرستان فیلی، و سپس به لرستان معروف شد و مرزهای آن تا زمان قاجار تغییر نیافت. لرستان فیلی کم و بیش همان قلمرو تحت اقتدار سلسله­ی لر کوچک بود. مرکز قلمرو تحت اقتدار والیان تا ابتدای دوره­ قاجار، خرم آباد بود که به آن چندگاهی«خرم آباد فیلی» نیز میگفتند(وجه تسمیه خرم آباد به فیلی از آنجا ناشی می شود که حسین خان فیلی حاکم آنجا شد). (همان: ۶۰).
در دوره­ زندیه دژ خرم­آباد برای خان زندیه پناهگاه استواری بوده است و هر بار که به سبب قلّت سپاه تاب نیاورده، به خرم­آباد واقع در پشت کوه­های زاگرس پس نشسته بود. وی به سال ۱۱۶۶ هـ. ق. مدتی را در این دژبه سرآورده و بعد از تجدید قوا شکستی سخت بر سردار آزادخان تحمیل نموده بود. (همان: ۶۷).
تا پیش از روی کار آمدن قاجاریه تمام منطقه لرستان زیر نظر والی حسین خان به صورت سرزمینی نیمه مستقل اداره می­شد و مرکز آن شهر خرم­آباد بود. اما پس از به قدرت رسیدن قاجاریه تغییراتی چشمگیر در لرستان صورت گرفت. آغامحمدخان بانی سلسله قاجار به علت کینه­ای که از لرهای زندیه در دل داشت نسبت به همه لرها به دیده­ی دشمنی می­نگریست و اسباب ضعف این قوم را به هر نحوی که توانست فراهم آورد. (بیرانوند، ۱۳۹۰: ۲۳).
در زمان قاجار آقا محمدخان تعدادی از لرها را تبعید کرد و دایره­ی حکمرانی والیان را به دو قسمت پیشکوه و پشتکوه تجزیه کرد و مقر والیان را از خرم­آباد به حسین آباد(ایلام کنونی) منتقل نمود. از آن پس خرم آباد به عنوان مرکز پیشکوه اسماً به وسیله­ حکام منتصب تهران اداره می­شد. والیان نیز سعی در نزدیک شدن به حکومت و ابراز وفاداری به قاجاریان داشتند، اما این کوشش­ها کارگر نشد و شاهان قاجار یکی پس از دیگری در هرچه محدود کردن قلمرو اقتدار والیان کوشیدند. (قاسمی، ۱۳۷۵: ۶۹).
لرستان تا پیش از تسلط قاجارها ایالتی نسبتاً آباد و یکپارچه بود ولی در سایه بی­تدبیری، بیدادگری و استبداد شاهزادگان و عمال قاجار که جز به دنبال سود شخصی و چپاول مال مردم نبودند به تدریج رو به ویرانی نهاد. (بیرانوند، ۱۳۹۰: ۲۳).
با سقوط سلسله قاجار و روی کار آمدن رضاخان در سال ۱۲۹۹ش. اقداماتی علیه بعضی ایالات از جمله لرستان به عمل آمد که منجر به درگیری­های شدید بین قوای دولتی و ایلات و عشایر لرستان گردید. این درگیری­ها از سال ۱۳۰۰تا ۱۳۱۲ش. به جنگ و گریز ادامه داشت. اما سرانجام عشایر لر شکست خوردند و لرستان و پشتکوه هر دو به تصرف قوای دولتی درآمدند. (همان: ۲۳).
با روی کار آمدن دودمان پهلوی از آنجا که سیاست دولت مبتنی بر تمرکز امکانات در تهران و چند شهر دیگر بود، بسیاری از مناطق ایران از جمله لرستان در وضع نامساعدی قرار گرفتند و قربانی تبعیض­های ناخواسته شدند. (همان: ۲۳).
لرستان فعلی بخشی از لرستان گذشته ­است که شامل تمامی استان کنونی لرستان، ایلام، بخشی از استان خوزستان، چهارمحال و بختیاری و پاره­ای از نواحی کهکیلویه و بویراحمد و تا نزدیکی­های شهر فعلی اراک و فراتر از ملایر و نزدیکی نهاوند و هرسین بوده است. لیکن گستره­ی وسیعی که اکنون لرستان نامیده می­ شود، قلب سرزمینی است که نیاکان ما در اعصار مختلف قبل و بعد از تاریخ شگفتی­های فراوانی در آن آفریده­اند. (پارسا، ۱۳۸۸: ۹).
سرزمین کنونی لرستان در غرب کشور و در بخش میانی سلسله جبال زاگرس و در محدوده­ای بین استان­های همدان در شمال، کرمانشاه در شمال غربی، ایلام در غرب و جنوب غربی، خوزستان در جنوب، اصفهان در شرق و استان مرکزی در شمال­شرقی گسترده شده است. استان لرستان از ۹ شهرستان: خرم­آباد، بروجرد، الیگودرز، الشتر،کوهدشت، نورآباد، پلدختر، ازنا و دورود تشکیل شده است. (همان: ۱۱).

فصل دوم

آداب و رسوم

آداب و رسوم

مردم استان لرستان آداب و رسوم و سنن مخصوص به­خود را دارند. طول عمر بعضی از این رسوم به هزاران سال قبل و به زمان ایرانیان باستان می­رسد و هنوز هم رنگ و بوی آن روزگاران را در خود دارد. این آداب و رسوم که ریشه در هزاران سال تاریخ و فرهنگ مردم این مرز و بوم دارند، علی­رغم گذشت قرن­ها از عمرشان و با وجود تهاجم­های فرهنگی و نظامی بیگانگان به این خطه، هنوز هم دست نخورده و بکر باقی مانده­اند و از حال و هوای خاصی برخوردارند.

۲-۱)آداب تولد

موقع بدنیا آمدن نوزادی، اگر نوزاد پسر باشد، تیر و کمانی به عنوان نماد و نمونه پسر بودن نوزاد، و چنانچه دختر باشد سرمه­دانی به نشانه­ی دختر بودن به همراه یک عدد پیاز و دو گلوله کوچک خمیر آرد گندم در گوشه بیرونی سیاه چادر و یا اتاقی که نوزاد در آن است آویزان می­ کنند. این کار قبل از هر چیز بخاطر میمنت و مبارکی بدنیا آمدن نوزاد انجام می­پذیرد و از سوی دیگر برای آن است که هر کسی با دیدن این علائم و نمادها پی به جنسیت نوزاد تازه متولد شده ببرد.
تا چندی پیش رسم بود که پدر نوزاد حق نداشت از زمان شروع درد زایمان زنش تا ساعت­ها بعد از دنیا آمدن فرزندش در خانه خود بماند. پدر نوزاد معمولاً به خانه یکی از اقوام می­رفت و منتظر بدنیا آمدن فرزندش می­ماند. اولین کسی که می­توانست خبر بدنیا آمدن فرزندش را (بشرط پسر بودن ) به او برساند از پدر نوزاد مژدگانی می­گرفت. این مژدگانی معمولاً در روستاها دام، لباس یا پول نقد بوده که پدر نوزاد مؤظف بوده ­است آن را به مژدگانی دهنده بدهد. (رحیمی عثمانوندی، ۱۳۷۹: ۷۱).
در برخی از طوایف اگر نوزاد پسر و یا دختر باشد، یک­پیاز با چهل­گلوله خمیر با نخی بالای سر فرزند آویزان می­ کنند. هر روز یکی­از گلوله­ها را بیرون می­آورند تا روز چهلم که رسید، آشی درست می­ کنند. (این آش را «چله بر» می­گویند). آش را بین همسایه­ها توزیع می­ کنند. هر­کدام از همسایه­ها که از این آش می­گیرند، بر اساس توان مالیشان پولی را درون کاسه می­ اندازند.

۲-۲) مراسم نامگذاری

تا چندی پیش زمانی که کودک پسری به دنیا می­آمد، یک هفته الی ده روز پس از بدنیا آمدن نوزاد، پدر و مادر نوزاد برای نامگذاری کودکشان جشن می­گرفتند.
در جشن نامگذاری همه شرکت­ کنندگان در مجلس پس از نامگذاری، نوزاد را بغل­کرده و می­بوسیدند. و به عنوان چشم روشنی مبلغی پول یا لباسی به نوزاد هدیه می­دادند و نام نوزاد را با صدای بلند در گوشش می­خواندند. (رحیمی عثمانوندی، ۱۳۷۹: ۷۱).
رسم بود که گاهی اوقات برای نوزاد دو اسم انتخاب می­کردند. یک اسم، اسم شناسنامه­ای و دیگری اسم شخصی که از خانواده پدر نوزاد فوت کرده، مانند اسم پدربزرگ یا عمو برای پسران، اسم مادربزرگ یا عمه برای دختران، گاه ممکن است علاوه بر اسم رسمی، اسم دیگری برای نوازد انتخاب کنند. این اسم را «نام نازاری» یا «نُوم درگوشی» می­گویند.

۲-۳) نو دنانه

در بعضی از طوایف هنوز هم به محض آنکه اولین دندان در دهان نوزاد پسر دیده شود، پدر و مادر جشن«نودنانه» برای او برگزار می­ کنند.
جشن نودنانه، جشنی کوچک و خانوادگی است که والدین کودک بایستی حتماً گوسفند یا بزی را ذبح کرده، و مقداری از روده­های حیوان را کباب کرده و به کودک بدهند تا با دندان تازه رسته­اش بجود و به اصطلاح و بنا به باورهای رایج مردم منطقه «دوی دنان» یعنی درد دندانش التیام یابد. زیرا معتقدند انسان با در آمدن اولین دندانش نیاز روحی و جسمی به جویدن و پاره کردن پیدا می­ کند. روده کباب شده گوسفند و بز را برای التیام درد دندان مناسب می­دانند. (رحیمی عثمانوندی، ۱۳۷۹: ۷۲).

در یشت سیزدهم (فروردین یشت)، بند ۱۳۲ نیز هنگام ستوده شدن فروهر کیانیان پس از ستودن فروهر کیقباد و کی‌اپیوه، فروهر وی، «کَوی اوسذنَ» ستوده شده است.
«فروشی کوی کواته را می‌ستاییم. فروشی کوی اپیوه را می‌ستاییم. فروشی کوی اوسذن را می‌ستاییم. فروشی کوی ارشن را می‌ستاییم. فروشی کوی پِسَنَ را می‌ستاییم. فروشی کوی بیرشن را می‌ستاییم. فروشی کوی سیاورشن را می‌ستاییم. فروشی کوی هوسرو را می‌ستاییم. (اوستا، ج۲، ۱۳۷۹: ۴۲۶)
در بند سی‌ونه، یشت چهاردهم (بهرام یشت) هنگام یادکرد پیروزی، نیرومندی و قدرت ترس‌آور ایزد بهرام، از کاووس در زمره‌ی فرمان‌روایان و فرمان‌روازادگانی یاد شده که خواهان کسب چنین قدرتی بوده است.
«… آن پیروزی که فرمان‌روایان آرزومند آن‌اند؛ فرمان‌روازادگان آرزومند آنند؛ ناموران آرزومند آنند؛ کاووس آرزومند آن بود.» (همان، ۴۳۹)
در یشت نوزدهم (زامیاد یشت)، بند هفتاد و یکم، نیز ضمن گفت‌وگو از فرّ کیانی گقته شده که مدتی این فرّ به kavi-usadana رسید.
«… <فَری> که به کیقباد پیوست؛ که از آنِ «کی اپیوه»، «کاووس»، «کی آرش»، «کی پشین»، «کی بیارش» و «کی سیاوش» بود…..» (همان، ۴۹۸)
۲-۲-۱-۲ کاووس در متون پراکنده‌ی اوستایی
آفرین پیغامبر زرتشت
یادکرد دیگر از کاووس در اوستای موجود در بند دوم «آفرین پیغامبر زرتشت» است. محتوای این متن شامل دعاهای زرتشت است به جان گشتاسب به خاطر پذیرفتن دین زرتشتی. در بند دوم زرتشت آرزو می‌کند که ویشتاسب نیز چون کاووس بسیار پُر «ورج» (معجزه) گردد.
«باشد که چون کاووس پر ورج گردی.»
کاووس در اوگمدیچا
هم‌چنین در یکی دیگر از متون پراکنده اوستایی با عنوان «اوگمدیچا»، بند‌های شصت تا شصت و پنج گفته شده که هرچند کاووس و افراسیاب یکی به آسمان رفت و دیگری در زمین کاخی ساخت، (هنگ افراسیاب) امّا هیچ یک نتوانستند از چنگ «استوهات» دیو مرگ بگریزند و فناپذیر شدند.
«نه آن‌هایی که به بالا پریدند (پرواز کردند)، نه آن‌هایی که فرو رفتند (در زمین)، نه آن‌هایی که به بالا پریدند چون کاووس با همه‌ی فدرت و شکوه شاهی‌اش نتوانست از «استویهات» بگریزد. نه آن‌هایی که فرو رفتند چون افراسیاب که برای خودش کاخی آهنین در زیر زمین ساخت هزار برابر بلندی یک مرد. در این کاخ او ستارگان و ماه و خورشید را ساخته بود که می‌چرخیدند و نور می‌افشاندند. در آن کاخ او هر کاری را برای خوشی‌اش انجام داد و شادترین زندگی را داشت. با آن همه نیرو و جادو، نتوانست از استوهات بگریزد.» (خرده اوستا، بی‌تا: ۱۷۶)

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۲-۲ کاووس در متون پهلوی:
در متون پهلوی روی هم رفته درباره‌ی کاووس بیش‌تر از دیگر کیانیان سخن به میان آمده است. که در این‌جا نقل‌قول‌های این کتاب‌ها پیرامون این شخصیت بر اساس اهمیّت این متون به ترتیب آورده می‌شود.
۲-۲-۲-۱ دینکرد
دینکرد از سوتکرنسک که یکی از بخش‌های گم شده‌ی اوستا است نقل می‌کند که کاووس یکی از چهار پسر «کی‌اپیوه» و بزرگ‌ترین آن‌ ها بوده است و کی‌اپیوه نیز فرزند کی‌قباد بوده است. دینکرد ۷ ۳۵/۸ وی بر هفت کشور پادشاهی کرد و بر جادوان و پریان و «کوی»‌های یاغی چیره شد و فرمان‌هایش با یک گردش چشم اجرا می‌شد. دینکرد ۸ ۱۳/۱۳
کاووس فرمان‌روای هفت کشور بود و بر فراز البرز هفت کاخ پدید آورد. یکی از زر، دوتا از سیم، دوتا از پولاد و یکی از آبگینه.
وی دیوان مازندران را مغلوب کرده و در این کاخ‌ها به بند کشیده بود و از آن‌ ها در انجام کارهایش استفاده می‌کرد. چون کسی که ضعف و پیری به او روی کرده و مرگش نزدیک بود از نزدیک این کاخ‌ها می‌گذراندند دوباره نیروی سلامت و جوانی خویش را باز می‌یافت و به صورت جوانی پانزده ساله در می‌آمد و به همین روی کاووس فرموده بود تا همگان اطراف این کاخ زندگی کنند تا ضعف و پیری در ایشان راه نیابد و فرمان‌هایش زودتر از گردش یک دست اجرا می‌شد. دینکرد ۹ ۴/۲۲
بنا بر دینکرد هنگام نقل از سوتکر نسک دیوان برای این‌که مرگ بر او مستولی کنند مشورت کردند و سرانجام آرزوی رفتن به آسمان و دیدن جای امشاسپندان در دل او راه یافت تا به همراه مردم بدکار و دیوان به مرز تاریکی رفت و آن جا فرّه از او جدا شد و خود او از سپاه دور افتاد و سرانجام در دریای فراخکرت فرود آمد و بدین طریق میرنده شد.
کشتن اوشنر دانا
اوشنر وزیر خردمند کاووس بود. وی دین‌دار، پارسا و خردمند بود و همه‌ی زبان‌ها و لهجه‌های ایران زمین را می‌شناخت و در مباحثه بر همگان پیروز می‌گشت. امّا به فرمان کاووس کشته شد. هفتم دینکرد ۳۶-۳۷
در دینکرد آمده که به گناه به آسمان رفتن نریوسنگ می‌خواست کاووس را بکشد امّا فروهر کیخسرو نگذاشت زیرا که سیاوش از او زاده نشده بود و اگر این کار را می‌کرد انتقام از توران غیر ممکن می‌گشت. (نهم دینکرد ۲۲ ۷ تا ۱۲)
کشتن گاو هدیوش
کتاب هفتم دینکرد ۲ ۶۲ تا ۶۶ امّا در دینکرد تورانیان به دل کاووس می‌اندازند که این گاو را بکشد.
به آسمان رفتن کاووس و جدا شدن فر از او در دینکرد نهم ۲۲ ۵-۶ آمده
۲-۲-۲-۲ بندهشن:
«خانه کاووس را گوید که یکی زرّین بود که بدو بر می‌نشست؛ دوتا از آبگینه بود که او را اسبستان بود، دوتا پولادین بود که او را رمه بدان بود. از آن به هر مزه‌ای چشمه‌ی آب بی‌مرگ تازد که پیری را چیره گردد، زیرا هنگامی که پیرمد بدین در اندر شود، برنای پانزده ساله بدان در بیرون آید و مرگ را نیز از میان بَرَد.» (بهار ۱۳۸۰: ۱۳۷)
«در شاهی کاووس در همان هزاره دیوان ستیزه‌گر شدند و اوشنر به کشتن آمد و اندیشه‌ی (کاووس) را گم‌راه کردند تا به کارزار آسمان شد و سرنگون فرو افتاد، فرّه از او گرفته شد، پس، به اسب و مرد جهان لگدکوب کردند (تا) او را به بوم ‌هاماوران، به فریب، با پیدایان کیان در بند کردند. یکی که (او را) زین – گاو خوانند، که زهر به چشم داشت، از تازیان به شاهی ایرانشهر آمد. به هر که به بدچشمی نگریست، کشته شد. ایرانیان افراسیاب را به خواهش خواستند تا (باز) گشت و آن زین – گاو را کشت و (خود) شاهی ایرانشهر کرد. بس مردم را از ایرا‌‌نشهر برد و به ترکستان نشاست. ایرانشهر را ویران کرد و بیاشفت، تا رستم از سیستان (سپاه) آراست و‌ هاماورانیان را گرفت، کاووس و دیگر ایرانیان را از بند گشود. با افراسیاب به اوله رودبار، که سپاهان خوانند، کارزاری نو کرد. از آن جای (وی را) شکست داد. بس کارزار دیگر با (وی) کرد تا (وی را) بسپوخت، به ترکستان افکند، ایرانشهر از نو آبادان کرد.
دیگر افراسیاب کوشید، کی‌سیاوش به کارزار آمد. به بهانه‌ی سودابه – که زن کاووس سودابه بود- سیاوش به ایرانشهر باز نشد. بدین روی که افراسیاب زینهار (آوردن سیاوش) به وی را پذیرفته بود، (سیاوش) به کاووس نیامد، بلکه خود به ترکستان شد. دخت افراسیاب را به زنی گرفت. کیخسرو از او زاده شد. سیاوش را آن جای کشتند.» (بهار ۱۳۸۰: ۱۳۹-۴۰)
«از قباد کی اپیوه زاده شد. (از کی‌اپیوه) کی‌ارش و کی‌بیارش و کی‌پشین و کی‌کاوس زاده شدند. از کی کاووس سیاوخش زاده شد و از سیاوخش کیخسرو زاده شد.» (بهار ۱۳۸۰: ۱-۱۵۰)
«کیکاووس تا رفتن به آسمان هفتاد و پنج سال، و پس از آن هفتاد و پنج سال، روی هم یک‌صدوپنجاه سال. » (بهار ۱۳۸۰: ۱۵۵)
۲-۲-۲-۳ گزیده‌های زادسپرم:
در گزیده‌های زادسپرم نیز آمده که اورمزد گاوی بزرگ آفرید که مرز میان ایران و توران را مشخص می‌کرد و کاووس جهت دست‌اندازی به توران یکی از پهلوانانش به نام سریت srit را مامور کشتن این گاو کرد و سریت با خواست خود تن به کشته شدن به سزای این عمل داد.
«آن‌گونه که پیداست که در آن هنگام که توران را علیه ایران در زمین «نوازک» پیکار بود، اورمزد برای پیکار نکردن، گاوی بزرگ آفرید که سامان (= مرز) ایران در برابر توران بر پشت، بالای سم او پیدا بود و در بیشه نگه داشته شده بود. هنگامی که پیکار بود، به وسیله‌ی آن گاو سامان (= مرز) شناخته می‌شد. تا هنگامی که کاووس را به پرکامگی (= مغرورانه) بهری از سرزمین توران را از ایران کردن آرزو بود و دید که تا آن گاو هست <این کار> دشوار است زیرا با قدرتی که او را بود، آن‌گاه نخواست که با آن گاو مرز باشد.
هفت برادر بودند و آن هفتمین «سریت» – یعنی هفتم- خوانده می‌شد. به تن بزرگ و با زور بسیار و کاووس را از راه‌های گوناگون فریادرس و در <شمار> خاصان بود. کاووس <او> را پیش خواست و فرمود که: «برو! آن گاو را در بیشه بکش!» سریت رفت، چون او را خواست کشتن، گاو به زبان مردم با او مجادله کرد که: «مرا مکش، چه اگر مرا بکشی، آن کس که فروهرش در هوم دور دارنه‌ی مرگ است – که نام او زردشت سپیتمان است- در زمین پیدا شود، بد کردن تو را در جهان بگوید و به روان تو دشواری آن‌گونه باشد که در دین پیداست که: چگونه باشد <کیفر> آن ودگ که بدی او را گویند، پس مرگ هم‌سان آن باشد.» و کسی که او (= گاو) را مرگ برآمیزد (= بکشد) بدی او نیز <به سبب> مرگ <گاو> است.
سریت چون آن سخن را شنید، بازگشت و دوباره به سوی کاووس رفت و او را از چگونگی آگاه کرد. این را نیز گفت که: «گاو به شگفتی گفت که: هر که در زمین جنگ‌کامه‌تر است، اکنون کشتن گاو را فرمان دهد». کاووس را که میل بر جنگ <بود>؛ گفت که: «برو و او را بکش!» سریت گفت که: «به کشتن <گاو> توانا نیستم، چه از ناله او مرا بخشایش در دل است». کاووس گفت که: «به همان بیشه‌رو! که در آن پری سالاران بسیار مسکن دارند، بخشش را از دل تو ببرند». سریت به بیشه رفت. پریان بسیار را دید که دهان گشاده داشتند و ایشان برخروشیدند که: «بکش! مبخشای!» بخشش از دل او برفت، به بیشه باز رفت و با مشت سه جای پشت گاو را بشکست. گاو زاری و بانگ شگفت برداشت. سریت، پس از کشتن گاو، از آن ناله که شنید، آن‌گاه او را ناشادی گران بود. به سوی کاووس باز رفت و او را از آن‌چه روی داد آگاه کرد. و خواست که کشتن او را فرمان دهد، چه، او را زندگی بایسته نبود. کاووس گفت که من تو را بنکشم، چه از تو گریز ندارم. سریت گفت که: «اگر تو مرا بنکشی، آن‌گاه من تو را بکشم». کاووس گفت که: «تو مرا بمکش چه، دهبد جهانم». سریت ناخرسندی همی‌کرد تا کاووس به او فرمود که: «به همان بیشه رو که پری ای سگ پیکر در آن‌جاست و تو را بکشد». سریت بدان بیشه رفت آن پری سگ پیکر را دید. پس پری را زد. پری دوتا شد و آنان را همی‌زد تا هزار شدند. ایشان سریت را برجای کشتند و دریدند.» (گزیده‌های زادسپرم، ۱۳۸۵: ۵۳-۵۴)
۲-۲-۲-۴ روایات پهلوی
در روایات پهلوی هم آمده است که کاووس نیز چون جمشید جاودان آفریده شده بود امّا به خاطر ارتکاب گناه میرا شد.
۲-۲-۲-۵ مینوی خرد
در پرسش هشتم مینوی خرد نیز ضمن شرح دست اندازی اهریمن در اراده‌ی اهورامزدا آمده است که اورمزد جم و فریدون و کیوس را جاودان آفریده بود ولی اهریمن آن‌ ها را بفریفت و به همین جهت جاودانگی از ایشان سلب شد.
«چه پیداست که اورمزد جمشید و فریدون و کاووس را بی‌مرگ آفرید و اهرمن چنان (آنان) را تغییر داد که معروف است.» (مینوی خرد، ۱۳۸۰: ۳۲)
هم‌چنین در پرسش پنجاه‌وهفتم مینوی خرد به کم‌خردی کاووس در کنار جم، فریدون. گشتاسب اشاره شده است و این دلیل بر منحرف شدن شدن ایشان از راه راست دانسته شده است.
«و جم و فریدون و کاووس و سروران دیگری که از ایزدان نیرو و قدرت یافتند –همان‌گونه که گشتاسب و سروران دیگر که از دین بهره‌وری داشتند- و نیامدنشان به بهشت و نیز این که نسبت به خدای خویش ناسپاس شدند، به این سبب بود که خرد به آنان کم رسیده بود.» (همان ۶۶)
البتّه در پرسش بیست‌وهفتم مینوی خرد از کاووس فایده‌ای هم نقل شده و آن زاده شده سیاوش از اوست.
«از کاووس این سود بود که سیاوش از تن او زاده شد و بسیار اعمال دیگر از وی سر زد.» (همان۴۶)
۲-۲-۲-۶ زند وهومن یسن
در زند وهومن یسن به سه کارزار بزرگ میان امشاسپندان و دیوان اشاره شده که نخستین آن در زمان کاووس اتفاق می‌افتد:
جای به هم نبردی جنگ بزرگ بوده باشد، ای زردشت سپیتمان! یکی در پادشاهی کاووس، هنگامی که به همراه دیوان با امشاسپندان نبرد بود و دوم هنگامی که تو ای زردشت سپیتمان دین پذیرفتی و تو هم‌پرسی ]کردی[ گشتاسپ شاه و ارجاسب خشم زاده در کارزار دین، در سپید بیشه با هم جنگیدند – کسی بود که در پارس گفت – وسوم هنگامی که هزاره‌ی تو به پایان رسد، ای زردشت سپیتمان!» (زند وهون یسن، ۱۳۸۵: ۱۲)
۲-۲-۲-۷ شهرستان‌های ایران

نتایج مندرج در جدول ۴-۲۱ نشان می دهد بین نمرات عملکرد شغلی افراد با سابقه ۱ تا ۱۰ سال با سابقه خدمت ۱۱ تا ۲۰ سال و ۲۱ تا ۳۰ سال تفاوت معنی دار وجود دارد.
فصل پنجم:
بحث و نتیجه گیری
۵-۱- مقدمه
در این فصل ابتدا خلاصه ای از فصول پژوهش ارائه شده و سپس نتایج هر یک از فرضیه های پژوهش مورد بحث و بررسی قرارگرفته و عواملی که موجب ایجاد محدودیت در روند پژوهش شده اند مطرح و پیشنهاداتی کاربردی بر اساس نتایج تحقیق ارائه شده است.
۵-۲- خلاصه
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین تسهیم دانش با عملکرد شغلی کارکنان اداره کل تعاون کار و رفاه اجتماعی استان اصفهان به روش توصیفی از نوع همبستگی انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کارکنان اداره کل تعاون کار و رفاه اجتماعی استان اصفهان به تعداد ۷۰۰ نفر در سال ۱۳۹۳ می باشد که از این تعداد بر اساس جدول کرجسی و مورگان و به روش نمونه گیری در دسترس تعداد ۲۴۱ نفر به عنوان نمونه انتخاب شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه تسهیم دانش توسط جعفری (۱۳۹۳) با ۲۴ گویه برگرفته از مقاله تسهیم دانش ازبک (۲۰۱۱) و پرسشنامه استاندارد عملکرد شغلی پاترسون (۱۹۷۰) با ۲۰ گویه بر اساس مقیاس ۵ درجه ای لیکرت بود که روایی صوری و محتوایی آن با بهره گرفتن از نظرات چند نفر از پاسخگویان و صاحبنظران و استاد راهنما تائید و پایایی آن ها به ترتیب ۷۹/۰ و ۸۲/۰ بدست آمد. تجزیه و تحلیل داده های حاصل از این پژوهش با بهره گرفتن از نرم افزار spss نسخه ۱۹، در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون گام به گام و تحلیل واریانس) انجام شد. یافته های پژوهش نشان داد بین تسهیم دانش با عملکرد شغلی(۴۶۰/۰=r) (05/0>(p رابطه معنی داری وجود دارد . در این فصل به تفسیر هر یک از فرضیه های پژوهش پرداخته شده است.
۵-۳- خلاصه نتایج آزمون فرضیه های پژوهش
۵-۳-۱- فرضیه اصلی
یافته های جدول (۴-۷) نشان داد ضریب همبستگی بین تسهیم دانش با عملکرد شغلی معنی دار است. بر اساس ضریب تعیین۲/۲۱ درصد واریانس تسهیم دانش با عملکرد شغلی مشترک بوده است. لذا فرضیه اصلی مبنی بر این که بین تسهیم دانش با عملکرد شغلی رابطه وجود دارد، تأیید می گردد. نتایج این بخش از پژوهش با نتایج پژوهش­های زندی (۱۳۹۰) ، شائمی و همکاران(۱۳۹۱)، لی و چویی (۲۰۰۳)، چانگ و چانگ (۲۰۰۹)، تات چانگ (۲۰۰۱) ، اکرم و بخاری (۲۰۰۱) همسو می باشد. نتایج این پژوهشها نشان داد بین تسهیم دانش و عملکرد شغلی رابطه وجود دارد.
در تفسیر این یافته می توان گفت تسهیم دانش انتشار داوطلبانه مهارت ها و تجربیات اکتسابی به سایر افراد است. به بیان دیگر تسهیم دانش به عنوان اقدامی تعریف می شود که افراد طی آن اطلاعات مربوط را میان دیگران منتشر می کنند. وقتی که می گوییم فردی دانش خود را تسهیم می کند ، به این معنی است که آن فرد ، فرد دیگری را با بهره گرفتن از دانش ، بینش وافکار خود راهنمایی می کند تا او را کمک کند که موقعیت خود را بهتر ببیند. بعلاوه فردی که دانش خود را تسهیم می کند ، ایده آل این است و باید از هدف دانش تسهیم شده ، و کاربرد آن ، و همچنین از نیازها و شکاف های اطلاعاتی فرد گیرنده دانش اطّلاع داشته باشد. یکی از مهمترین اولویت های اعلام شده توسط محققین مدیریت دانش ، ایجاد انگیزه در افراد برای تسهیم دانش آنان است. اگرچه بعضی ها معتقدند که دانش قدرت است ، ولی به نظر می رسد که دانش به خودی خود قدرت ندارد ؛ بلکه چیزی که به افراد قدرت می دهد ، آن قسمتی از دانش آنهاست که با دیگران تسهیم می کنند .

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

همان طور که در مبانی نظری بیان شد از دلایل اهمیت تسهیم دانش این است که موجب کاهش هزینه ها ، بهبود عملکرد ، بهبود ارائه خدمات به مشتریان ، کاهش زمان توسعه محصولات جدید ، کاهش زمان تأخیر در تحویل کالاها به مشتریان ، و در نهایت کاهش هزینه مربوط به یافتن و دسترسی به انواع ارزشمند دانش در داخل سازمان می شود. از این رو رابطه این دو متغیر قابل تبیین است. در سازمان مورد مطالعه به دلیل وجود سیستمهای اطلاعات مدیریت ، تاکید بر فرایندهای دانش ، کمک به کارکنان در اشتراک آموخته های خود ، استفاده از کارکنان با سابقه بالا و تاکید مدیریت بر ابزارهای مشوق تسهیم دانش ، کارکنان به طور نسبی دانش کاری خود را با دیگران به اشتراک گذاشته و از دانش کاری آنان نیز بهره برده و موجبات ارتقای عملکرد شغلی را فراهم آورده اند.
۵-۳-۱-۱- فرضیه فرعی اول
یافته های جدول (۴-۸) نشان داد ضریب همبستگی بین بعد تعاملات شخصی از تسهیم دانش با عملکرد شغلی است. یعنی بین بعد تعاملات شخصی از تسهیم دانش با عملکرد شغلی( ۲۹۵/۰=r) رابطه معنی دار وجود دارد. براساس ضریب تعیین۷/۸ درصد واریانس بعد تعاملات شخصی از تسهیم دانش با عملکرد شغلی مشترک بوده است. لذا فرضیه اول مبنی بر این که بین بعد تعاملات شخصی از تسهیم دانش با عملکرد شغلی رابطه وجود دارد، تأیید می گردد.
در تبیین رابطه بین تعاملات شخصی و عملکرد شغلی و با توجه به انواع دانش صریح و ضمنی می توان گفت دانش پیچیده است و شامل تجربه ، درک ، تشخیص ، بینش ، پیش بینی ، شهود و در نهایت خرد می شود.دانش سازمانی عبارت است از کلیه تجارب و اطلاعاتی که در سازمان وجود دارد و یا به وجود می آید. بخش بزرگی از دانش افراد در فراگرد تجربیات کاری به دست می آید که از آن به دانش فوت و فن یا دانش ضمنی نام می برند. این بخش از دانش مکتوب نبوده و در ذهن افراد وجود دارد. دانش ضمنی همان دانش شخصی است که فرموله کردن و بیان آن دشوار است.
این نوع دانش از مهارت های دستی و علمی و چگونگی انجام امورحکایت دارد. مدیریت دانش ضمنی برای سازمانها از اهمیت خاصی برخوردار است. زیرا با خروج افراد ، سازمان آن دانش را از دست می دهد. برخلاف آن ، دانش آشکار آن نوع از دانشی است که کارکنان را در تحصیل ، سازماندهی ، انتقال و بکارگیری موثر دانش ضمنی در کل سازمان کمک کند. مدیریت دانش کارآمد منجر به کاهش خطاها و دوباره کاریها ، افزایش سرعت حل مسائل و تصمیم گیریها ، کاهش هزینه ها ، تفویض اختیارات بیشتر به اعضاء و روابط اثربخش تر و ارائه خدمات مطلوبتر می گردد. یکی از روشهایی که از طریق آن می توان دانش ضمنی افراد را به اشتراک گذاشت، تعاملات شخصی است. در اثر این گونه تعاملات افراد در قالبهای مختلف چون بیان شرح حال کاری، نقل خاطرات سازمانی، طریقه مواجهه با مسائل و مشکلات سازمانی و سایر موارد مشابه دانش خود را با دیگران به اشتراک می گذارند. از این رو می توان انتظار داشت در اثر این گونه اشتراک کارکنان سازمانی به دانشی مجهز گردند که نانوشته بوده ، مکتوب و قابل دسترس نمی باشد. این نوع از دانش که در اثر تعامل حاصل شده است بسان تجارب کاری ،کارکنان را در انجام وظایف سازمانی کمک کرده، منجر به حذف دوباره کاریها و رویکرد آزمایش خطا می گردد. از این رو می توان انتظار داشت در اثر وجود تعاملات شخصی به عنوان بعدی از رفتار تسهیم دانش عملکرد افراد ارتقاء یابد. در سازمان مورد مطالعه کارکنان دارای تعاملات شخصی بوده و در قالبهای مختلف تجارب خود را به اشتراک می گذارند. از این رو رابطه این دو متغیر تبیین شده است.
۵-۳-۱-۲- فرضیه فرعی دوم
یافته های جدول (۴-۹) نشان می دهد ضریب همبستگی بین بعد ارتباطات سازمانی از تسهیم دانش با عملکرد شغلی نیست. یعنی بین بعد ارتباطات سازمانی از تسهیم دانش با عملکرد شغلی ( ۰۷۶/۰=r) رابطه معنی دار وجود ندارد. بر اساس ضریب تعیین ۶/۰ درصد واریانس بعد ارتباطات سازمانی از تسهیم دانش با عملکرد شغلی مشترک بوده است.
لذا فرضیه دوم مبنی بر این که بین بعد ارتباطات سازمانی از تسهیم دانش با عملکرد شغلی رابطه وجود دارد، تأیید نمی گردد. تفسیر این یافته می توان گفت ارتباطات سازمانی فرآیندی است که از طریق آن افراد در گروه ها و اجتماعات ارتباط ایجاد می کنند و از اطلاعات برای ارتباط با دیگران استفاده می کنند. در واقع جریان انتقال پیام یا دانش در شبکه ای از روابط به هم پیوسته در سازمان، ارتباطات سازمانی نام دارد. عوامل مختلفی بر تسهیم دانش سازمانی در سازمانها تاثیر دارد. یکی از مهمترین این عوامل فرهنگ سازمانی است. به دلیل ناتوانی در تبادل دانش سازمانی ، سازمانها مقادیر زیادی هزینه برای کسب د انشی که می توانستند از طریق فعالیت تبادل به دست آورند، متحمل می شوند.
فرهنگ سازمانی یکی از مهمترین عوامل در پیشبرد یا بازدارندگی تسهیم دانش محسوب می شود. سازمانهای امروزی نیازمند دستیابی ، نگهداری و به اشتراک گذاشتن دانش و اطلاعات هستند و به دلیل حجم زیاد دانش و اطلاعات ، استفاده از ارتباطات سازمانی یک نیاز مبرم است. با توجه به این وضعیت یکی از راه حلهای موثر در این راستا ، استفاده بهینه از ارتباطات سازمانی کارکنان در سازمان است که می تواند سازمان را قادر به دستیابی ، پیشرفت ، ذخیره و اشتراک اطلاعات و دانش کند. ارتباطات سازمانی امکان همکاری و به اشتراک گذاشتن دانش های مکمل به یکدیگر را فراهم می کند. از این رو می توان انتظار داشت هنگامی که ارتباطات سازمانی برقرار باشد افراد در قالب ساختارهای رسمی به اشتراک دانش می پردازند و می توانند از تجارب کاری یکدیگر در بهبود عملکرد استفاه نمایند.
ارتباطات سازمانی نیازمند وجود ساختارهای ارتباطی رسمی چون پایگاه داده و بسترهای مورد نیاز چون حمایت مدیریت و فرهنگ سازمانی مشوق ارتباطات سازمانی است.در سازمان مورد مطالعه همانند بسیاری از سازمانها، ساختار سازمانی طویل بوده و نوع فرهنگ سازمانی غالب ، که تسهییل کننده ارتباطات سازمانی نبوده و تعاملات سازمانی را در درون و بین گروه ها تحت تاثیر قرار می دهد همچنین به دلیل ویژگیهای شخصی برخی از افراد یعنی عدم تمایل به ارتباط با دیگران و ضعف تکنولوژی مربوطه در این بخش، این رابطه تبیین نگردید.
۵-۳-۱-۳- فرضیه فرعی سوم
یافته های جدول (۴-۱۰) نشان می دهد ضریب همبستگی بین بعد تعامل با جامعه از تسهیم دانش با عملکرد شغلی (۲۸۱/۰=r) معنی دار است. بر اساس ضریب تعیین۹/۷ درصد واریانس بعد تعامل با جامعه از تسهیم دانش با عملکرد شغلی مشترک بوده است.
لذا فرضیه سوم مبنی بر این که بین بعد تعامل با جامعه از تسهیم دانش با عملکرد شغلی رابطه وجود دارد، تأیید می گردد. در تبیین رابطه بین بعد تعامل با جامعه از تسهیم دانش با عملکرد شغلی می توان گفت که در دنیای امروز ، ابزارها و روش های نوین اطلاع رسانی ، موجب ارتقای سطح دانش و اگاهی عمومی و نیز افزایش همبستگی و زمینه مشارکت مردم برای تحریک جامعه را فراهم آورده است. بسیاری از سازمانها برای تولید بکارگیری و ترویج دانش سرمایه گذاریهای کلانی انجام می دهند. دانش یک منبع اصلی و پایدار رقابتی است و مدیریت دانش فرآیندی است که بدان وسیله سازمانها به تولید و استفاده از دانش جمعی و سازمانی خود می پردازند.
زمانی که مهارت های عمده یک سازمان با دانش پیوند یابد ، مزیت رقابتی ایجاد خواهد شد به طوری که دیگر سازمان ها براحتی نتوانند با آن رقابت نمایند. مدیریت دانش توانائی مدیران را در تولید ، انتقال و بهره برداری دانش در جهت منافع سازمانی افزایش می دهد. همچنین مدیریت دانش ، فنون ، فن آوری و سیستم هایی را ایجاد می کند تا کارکنان آنچه را می دانند ، به مشارکت بگذارند و از دانش اندوخته شده در محیط کار استفاده بهتری بعمل آورند. بدیهی است تعامل با جامعه موجب می شود اطلاعات و دانش جامع و موثق علمی ، فنی ، تجاری و اداری در زمان مناسب در اختیار کارکنان قرار گیرد و این موجب افزایش خلاقیت و مانع از اتلاف منابع و دوباره کاریهای غیر ضروری و ناخواسته و بالاتر از همه تصمیم گیرهای بی ثمر می شود . بر اثر تعامل با جامعه رویکرد سیستمی در سازمان حاکم می شود. این رویکرد سازمانها را در رابطه با سایر سازمانها مورد بررسی قرار داده و از یافته های همه سازمانها استفاده می نماید. همچنان که در تئوریهای مدیریت دانش نیز این اعتقاد وجود دارد که دانش در همه جا گسترده است و این هنر سازمان است که قادر باشد دانش را از هر مکان و در هر زمانی جمع آوری نماید. در اثر تعامل با جامعه سازمان از پرداخت هزینه گزاف تجربه پرهیز کرده و موجبات استفاده از تجارب سایر سازمانها و محیط در مفهوم عام را به دست می آورد. از این رو می توان گفت در این حالت عملکرد شغلی کارکنان ارتقاء می یابد.
۵-۳-۱-۴- فرضیه فرعی چهارم
یافته های جدول (۴-۱۱) نشان می دهد ضریب همبستگی بین بعد همکاری های مکتوب از تسهیم دانش با عملکرد شغلی است. یعنی بین بعد همکاری های مکتوب از تسهیم دانش با عملکرد شغلی( ۶۶۱/۰=r) رابطه معنی دار وجود دارد.
بر اساس ضریب تعیین۷/۴۳ درصد واریانس بعد همکاری های مکتوب از تسهیم دانش با عملکرد شغلی مشترک بوده است. لذا فرضیه چهارم مبنی بر این که بین بعد همکاری های مکتوب از تسهیم دانش با عملکرد شغلی رابطه وجود دارد، تأیید می گردد. در تبیین رابطه بین بعد همکاری های مکتوب از تسهیم دانش با عملکرد شغلی می توان اینگونه بیان کرد که مدیریت دانش به عنوان مجموعه ای از فعالیت های مرتبط با تولید ، تدوین و انتقال دانش مطرح شده است.
در حالی که دانش ضمنی اید ه هایی است که در ذهن افراد است ، دانش صریح می تواند در قالب اسناد و پایگاه های دانش و گزارشات مدیریتی ارائه و انتقال یابد. عملکرد سازمانی و ارتقاء آن به عوامل چندی وابسته است که از آن جمله می توان به اشتراک دانش قانونی کارکنان اشاره کرد. در این بعد از تسهیم دانش افراد مکاتبات گوناگون از جمله قراردادهای مدون شده، قوانین مورد نیاز، مستندات سازمانی، نسخ نوشتاری ، محتواهای آموزش الکترونیکی، پیامهای اداری، مکاتبات اداری مورد نیاز دوایر و سایر موارد مشابه را با یکدیگر به اشتراک می گذارند. از این رو در زمان و هزینه سازمانی صرفه جویی به عمل آمده و عملکرد ارتقا می یابد. به علاوه از طریق پایگاه داده کارکنان به ثبت تجارب خود اقدام کرده و در قالب های مختلف چون داستانهای کاری و سوال و جواب ایده ها و نظرات خود را مکتوب نموده و با دیگران به اشتراک می گذارند و بدین صورت زمینه برخورداری سایر همکاران را از تجارب خود فراهم می کنند.
بنابراین می توان انتظار داشت عملکرد شغلی از طریق این نوع از اشتراکات ارتقاء یابد. در سازمان مورد مطالعه به دلیل وجود سیستمهای اطلاعات مدیریت و فراهم آوری امکان اشتراک گذاری تجارب مکتوب رابطه بین این بعد از رفتار اشتراک دانش و عملکرد تبیین گردید.
۵-۳-۱-۵- فرضیه فرعی پنجم
یافته های جدول (۴-۱۵) نشان داد بین نظرات پاسخگویان درمتغیر تسهیم دانش برحسب عوامل دموگرافیک (جنس ، سن ، سابقه خدمت ، تحصیلات و … ) تفاوت وجود دارد.
نتایج حاصل از این بخش نشان داد تفاوت بین نظرات پاسخگویان برحسب جنس معنادار نبوده و بر حسب سن، سابقه و تحصیلات معنادار است. در متغیر سن افراد مسن تر نمرات بالاتری را در تسهیم دانش کسب نموده اند. تجارب کاری افراد، وجود روحیه همکاری به دلیل سن بالاتر و پرهیز از رقابت از جمله دلایل این تفاوت است.
میانگین تسهیم دانش و ابعاد آن از حیث تحصیلات کارکنان نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتایج نشان داد که افراد با مدرک تحصیلی بالاتر تسهیم دانش بیشتری از خود بروز می دهند. بنابراین می توان نتیجه گرفت تحصیلات عاملی است که دانسته های فردی را ارتقاء بخشیده و تمایل افراد را برای تسهیم دانش به دلیل افزایش اعتماد به نفس بالا می برد. از طرفی از نظر تفاوت میانگین ها از بعد سابقه نشان داد، افراد با سابقه خدمتی بالاتر و عموما در دهه سوم خدمتی، تسهیم دانش بالاتری از خود نشان می دهند.زیرا تجارب کاری بیشتری را تجربه کرده اند.
۵-۳-۱-۶- فرضیه فرعی ششم
یافته های جدول (۴-۱۳) نشان می دهد بین نظرات پاسخگویان در بعد عملکرد شغلی برحسب عوامل دموگرافیک (جنس ، سن ، سابقه خدمت ، تحصیلات و … ) تفاوت وجود دارد.
از نظر تفاوت میانگین عملکرد شغلی در بین مردان و زنان، تفاوت معنی داری در بین عملکرد شغلی کارمندان مرد و زن مشاهده نشد. بین عملکرد شغلی برحسب گره های مختلف سنی تفاوت معنی داری وجود دارد بدین صورت که عملکرد شغلی گروه سنی زیر ۳۰ سال عملکرد شغلی پایین تری را دارد.
دلیل این امر می تواند تجارب کم این گروه سنی و وجود فرصت برای یادگیری بیشتر و ویژگیهای سنی چون تمایل به تجربه شخصی و خطرپذیری باشد. میانگین عملکرد شغلی از حیث تحصیلات کارکنان نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتایج نشان داد که افراد با مدرک تحصیلی فوق لیسانس و بالاتر عملکرد شغلی بهتری نسبت به کارکنان دارای مدرک تحصیلی دیپلم و پایین تر دارند. بنابراین تحصیلات امکان تناسب بیشتر شغل را فراهم نموده و دانش افراد و به تبع آن عملکردشان را ارتقاء داده است.
از طرفی از نظر تفاوت میانگین ها از بعد سابقه افراد، افراد با سابقه خدمتی کمتر از ۱۰ سال از دو گروه دیگر عملکرد شغلی پایین تری دارند. فقدان امنیت شغلی، فرصت برای یادگیری و فراهم نشدن فرصت رشد می تواند از جمله دلایل کاهش عملکرد این گروه باشد.
۵-۴- پیشنهادات
۵-۴-۱- پیشنهادات کاربردی
۱- با توجه به یافته های جدول (۴-۸) که نشان داد ضریب همبستگی بین تعاملات شخصی و عملکرد شغلی معنی دار است، یعنی بین تعاملات شخصی و عملکرد شغلی رابطه وجود دارد. لذا پیشنهاد می شود:

• • با توجه به اینکه پس از خروج افراد با تجربه از سازمان، ممکن است دانش و تجربه آنها نیز از بین برود لذا پیشنهاد می گردد محل مناسبی جهت حضور منظم و برنامه ریزی شده افراد بازنشسته در سازمان تعبیه گردد و در زمان برگزاری جلسات ، همایشها و گردهمایی ها از آنها نیز دعوت به عمل آید.

• • به کارکنانی که دانش خود را با سایر کارمندان به اشتراک می گذارند پاداشهای معنوی و مادی اعطا گردد.

• • نسبت به تعویض لوازم و تجهیزات سازمانی مانند سیستم های کامپیوتری (سخت افزار ها و نرم افزارها) که بعضا فرسوده شده اند اقدام گردد.

۲- با توجه به یافته های جدول (۴-۹) مبنی بر این که بین بعد ارتباطات سازمانی از تسهیم دانش با عملکرد شغلی رابطه وجود ندارد و به منظور تقویت ارتباطات سازمانی پیشنهاد می گردد:

• • مدیران سازمان، تقویت بعد ارتباطات سازمانی از تسهیم دانش را در جهت افزایش عملکرد بعنوان یک اولویت در نظر گیرند. در جهت اهداف مختلف سازمان تیم های کاری تشکیل و اهداف بصورت گروهی پیگیری شود.

۳- با توجه به یافته های جدول (۴-۱۰) که نشان داد بین بعد تعامل با جامعه از تسهیم دانش با عملکرد شغلی رابطه معنی داری است، لذا پیشنهاد می گردد :

کوه واشی

۲۷۸۳

کوه سلیمان کش

۳۲۱۰

کوه پیاز مرگ

۳۴۱۲

کوه دیلار

۳۳۸۲

کوه منگوچال

۳۴۱۱

کوه چال یورد

۲۹۴۷

کوه بزمیچال

۳۳۸۴

کوه خولرز

۳۴۸۹

کوه سفیدلد

۳۸۰۴

۳-۳- زمین شناسی
آبخیز جلیزجند در زون زمین‌شناسی البرز در زیر زون جنوب مرکزی که در آن رسوبات مزوزوئیک توسط رسوبات ائوسن (سنوزوئیک) پوشیده است، واقع گردیده و سازندهای دارای رخنمون در آن به تبع قرارگیری در زون جنوبی ـ مرکزی مربوط به دورانهای زمین‌شناسی مزوزوئیک و سنوزوئیک و کواترنری می‌باشند.
قدیمی‌ترین سازند در این آبخیز سازند شمشک و جوانترین آنها رسوبات موجود در بستر آبراهه‌های آن می‌باشند. سازندهای شمشک لار، کرتاسه، فجن، زیا رت، کرج، قرمز و نهشته‌های منفصل و سخت نشده کواترنری به ترتیب از قدیم به جدید سطح آبخیز جلیزجند را تشکیل داده‌اند. از دیدگاه سنگ‌شناسی به طور عمومی منطقه از دو سری رسوبات به هم پیوسته (سنگها) و نهشته‌های رسوبی منفصل بوجود آمده که سنگهای آن خود به پنج گروه سنگهای رسوبی شیمیایی، شیمیایی تخریبی، آواری تخریبی، آذر ـ آواری و آذرین آتشفشانی قابل تفکیک هستند. نهشته‌های منفصل نیز شامل رسوبات واریزه‌ای لغزشی، پادگانه‌های آبرفتی، خاکهای اراضی کشاورزی و پوشش نهشته‌های منفصل دامنه‌ای می‌باشد. سنگهای حوضه آبخیز مورد مطالعه از نظر حساسیت به فرسایش در پنج گروه توصیفی خیلی مقاوم به فرسایش، مقاوم به فرسایش، نسبتاً فرسایش‌پذیر، فرسایش‌پذیر و سست و حساس به فرسایش تفکیک شده و از نظر کمی برای مدل برآورد رسوب PSIAC از یک تا ده (۱۰) رتبه‌بندی گردیده‌اند. بر این مبنا ۳۸۵۷ هکتار معادل ۲۳ درصد از سطح حوضه دارای فرسایش‌پذیری خیلی کم تا کم می‌باشد و حدود ۳۲۳۰ هکتار از اراضی این حوضه معادل ۱۹ درصد از سطح آن از اراضی با فرسایش خیلی زیاد را تشکیل می‌دهد. حدود ۸۶۶۵ هکتار و معادل ۵۲ درصد از کل آبخیز جلیزجند دارای فرسایش‌پذیری زیاد می‌باشد و حدود ۱۰۲۷ هکتار نیز فرسایش متوسطی دارند. از دیدگاه تکتونیکی گستره طرح مورد مطالعه در زون ساختار البرز واقع گردیده و گسله‌های مشاء، فیروزکوه در جنوب آن و گسله‌های لارد کمرو کهنو در شمال آن واقع شده‌اند. در گستره طرح سه تاقدیس و چهار ناودیس با امتداد تقریبی شرقی ـ غربی (شمال شرق ـ جنوب غرب) وجود دارند که همگی در سازندهای کرج قابل مشاهده‌اند. دو مورد از آنها نیز به صورت تاقدیس در سازندهای ژوراسیک و کرتاسه در ارتفاعات نالی فیر و کهوپور دیده می‌شوند. دره‌های اصلی عمدتاً در امتداد محورهای ناودیس موجود در سازند کرج شکل یافته و پس از رسیدن به تقاطع درزه‌های برشی عمود بر محورهای ناودیس‌ها به سمت جنوب تغییر مسیر داده است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

از نظرگاه زلزله‌خیزی آبخیز مورد مطالعه تحت تأثیر گسله‌های مشاء و فیروزکوه بوده و در درجه‌ بعدی از سایر گسله‌ها نظیر خزر و شهرآباد و تپه نیاد تأثیرپذیر است. در نظر گرفتن شتاب ثقلg 0. 22 برای زلزله مبنای طرح سازه‌های مهمی نظیر سدهای سنگ و ملاتی پیشنهاد می‌شود. از دیدگاه ژئومورفولوژی آبخیز جلیزجند از واحدهای کوهستان، تپه‌ماهور، فلات و دشت میانکوهی تشکیل شده که در این واحدها تیپهای دامنه منظم و نامنظم قابل تشخیص بوده و در این تیپها نیز ۱۵ رخساره مختلف ژئومورفولوژیکی تفکیک و متمایز شده‌اند. ۱۲۹۱۶ هکتار از سطح این آبخیز از واحد کوهستان و بقیه آن را واحدهای تپه‌ماهور به وسعت ۱۲۴۸٫ ۵، فلات ۱۱۶۶٫ ۵ و دشت میانکوهی ۱۴۴۸ هکتار تشکیل داده‌اند. در این میان، رخساره‌های سنگی حدود ۴۰۰۰ هکتار از سطح این آبخیز تشکیل داده و بقیه ۱۲۷۸۰ هکتار آن قابلیت احیاء و پوشش گیاهی را دارا می‌باشد. بنابر این حدود ۴۰۰۰ هکتا از اراضی این حوضه به دلیل صخره‌ای و بهمن‌خیز بودن کاربری حفاظتی دارند. آبراهه‌ها V شکل باز تا U شکل و کانیونی در آهک با الگوی موازی، شاخه‌ای تا شبه‌درختی بوده و اشکال فرسایش سطحی، شیاری، خندقی، توده‌ای، کناره‌ای و شخم در جهت شیب در فلاتها و مناطق بهمن‌خیز در سطح این آبخیز دیده می‌شوند. سنگهای آهکی سازندهای لار، کرتاسه، تیزکوه و توفهای شیشه‌ای ضخیم لایه سبزرنگ به عنوان قرضه سنگی مناسب بوده و برداشت شن و ماسه و مصالح مخلوط از آبرفتهای بستر رودخانه و واریزه‌ها و کوهرفت‌ها به شرط رعایت اصول حفاظت خاک و آبخیزداری بلامانع است. این حوضه به دلیل عدم راه دسترسی مناسب به داخل آن از محدودیت انتقال مصالح به داخل آن روبرود بوده و بنابر این بایستی تنها از مصالح سنگی موجود در آن استفاده نمود و این موضوع بسیار جدی برای کارشناسان تلفیق و سازه خواهد بود. بنابراین برای حمل سنگ از محل برونزد رخنمون سنگی سازندهای لار، تیزکوه، زیارت و آهکهای کرتاسه به سایر مناطق حوضه بایستی آیتمی جداگانه در متره و برآورد به صورت خاص مدنظر قرار داد.
زمین‌شناسی عمومی:
زمین‌شناسی عمومی البرز بیشتر براساس چینه‌شناسی سنگی مطالعه شده و کمتر با یک نگرش کلی از تمام زون به آن نظر افکنده شده است. تا کنون با یک چنین نگرشی توسط اشتوکلین ۱۹۷۴، نبوی ۱۹۷۱، بزرگ‌نیا ۱۹۷۲ و بربریان ۱۹۸۳ و… صورت پذیرفته است که می‌توان آن را به عنوان اساس مطالعات خود قرار داد.
پرکامبرین:
سنگهای دگرگونی پرکامبرین در قسمت‌های شمالی و داخلی البرز رخنمون دارند. این سنگها که شیت‌های گرگان نام گرفته‌اند. توسط سنگهای غیردگرگون کهر پوشیده می‌شوند. شیت‌های گوناگون که متأثر از فازهای کوهزایی پرکامبرین بالایی می‌باشند، نا
پیوستگی زاویه‌‌داری با سازند کهر می‌سازند. سازندهای بایند، باروت، سلطانیه و زاگون متعلق به کامبرین با ناپیوستگی زاویه‌دار بر روی سنگهای کهر قرار می‌گیرند که این ناپیوستگی نشان از فاز کوهزایی مهم بین پره‌کامبرین و پالئوزوئیک دارد. سری‌های سلطانیه و باروت در ناحیه دلیچایی، آئینه ورزان رخنمون دارند. (Allen bach 1966) براساس مطالعات انجام شده سریهای پره‌کامبرین بالایی، کامبرین و یا پالئوزوئیک زیرین در بخش غربی البرز گسترش داشته و به سمت شمال حذف می‌‌شوند.
پالئوزوئیک:
سکانس چینه‌شناسی البرز در دوران پالئوزوئیک شبه ایران مرکزی است. این سکانس در بین دو کوهزایی پره‌کامبرین بالایی (بایکانین) و کوهزایی تریاس پسین (Early Kimmerian) پلاتفرمی را می‌سازد که در سراسر ایران مرکزی و البرز گسترش دارد. سکانس پلاتفرمی شامل سازند ماسه‌سنگ لالون است که به تدریج روی رسوبات زاگون قرار می‌گیرد و خود توسط سازند آهکی میلا دنبال می‌شود. سپس سازند غالباً شیلی و ماسه‌سنگی اردویسین لشگرک که در منطقه نبود چینه‌شناسی دارد بر روی آن می‌نشیند. سیلورین، دونین زیرین و میانی در البرز با نبود چینه‌ای کلی مشخص شده است که آن را به فاز خشکی‌زایی کالدونین نسبت می‌دهند. سریهای دونین بالایی شامل یک واحد ماسه‌ای شیلی است که به صورت ناپیوستگی هم‌شیب به دنبال طبقات قدیمی آمده و توسط رسوبات دریایی آهکی ادامه می‌یابد که مجموعاً سازند دونین میانی ـ کربونیفر زیرین جیرود را می‌سازند. در دوره کربونیفر اختلاف بین بخش شمالی و جنوبی البرز بوجود می‌آید. به طوری که در دامنه شمالی رسوبات گسترش یافته تورنزین، تا، نامورین به وضوح قابل تشخیصند. (بزرگ‌نیا، ۱۹۷۳) ولی در دامنه جنوبی فقط رسوبات مربوط به کربونیفر زیرین مشاهده می‌شود که بخش بالایی سازند جیرود را می‌سازد. در کربونیفر بالایی نبود چینه‌ای در سراسر البرز حاکم بوده است که آن را متأثر از فاز کوهزایی هرسی‌‌نین می‌دانند. این نبود در قاعده پرمین کاملاً مشهود است. در انتهای پالئوزوئیک نیز سازندهای دورود، روته و نسن به سن پرمین میانی تا پایانی در البرز جنوبی رخنمون دارند.
مزوزوئیک:

علاوه بر جرایم مربوط به اشخاص حقیقی، مجازات حبس در برخی از موارد، برای جرایم انجام شده توسط اشخاص حقوقی مانند شرکت های پخش و تعاونی ها نیز پیش بینی شده است که با توجه به مسئولیت مدیر عامل در این شرکتها ، به تصریح قانون، مجازات حبس در مورد وی اعمال می‌شود به عنوان مثال بند «الف» ماده ۳۶ قانون صدرالاشاره در مورد فروش یا توزیع کالای خوردنی،‌ آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی فاقد پروانه ساخت معتبر یا مجوز ورود توسط شرکتهای پخش و تعاونی‌های بزرگ مجازات حبس از یک تا شش ماه برای مدیر عامل این شرکتها پیش‌بینی کرده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲- مجازات مالی
این نوع مجازات بخش عمده‌ مجازاتهای جرایم بهداشتی،‌ درمانی و دارویی را در قانون تعزیرات حکومتی به خود اختصاص می‌‌دهد. به طور کلی در غالب مواردی که مرتکب جرم با انگیزه سودجویانه و به هدف سوء استفاده از افراد اقدام به انجام بزه می نماید مجازات جزای نقدی پیش‌بینی شده است. و نیز در غالب مواردی که جرم مربوط به تهیه، تولید یا توزیع و نگهداری کالای فاسد، تاریخ مصرف گذشته، غیربهداشتی، تقلبی یا غیرمجاز است مجازات ضبط و مصادره مال مقرر شده است. به نظر می‌رسد استفاده از مجازات مالی در جرایم بهداشتی،‌ درمانی و دارویی به جای زندان از چند جهت دارای مزیت است: اول آن که انتخاب جزای نقدی به جای زندان که معمولاً جرم زا است مانع تباهی و فساد مجرمین اتفاقی می گردد علاوه بر آن به جای آن که هزینه هنگفتی را برای دولت تحمیل کند به نفع خزانه دولت است دوم این که مجازات حبس ممکن است برای کسانی که به دفعات مرتکب جرم شده اند و به زندان رفته اند فاقد جنبه ارعابی باشد ولی مجازات جزای نقدی همواره جنبه ارعابی خود را حفظ می کند هر چند برای اغنیا و ثروتمندان می تواند فاقد جنبه ارعابی باشد و همین امر یکی از معایب جزای نقدی است. سومین مزیت جزای نقدی بر حبس آن است که این مجازات عموماً با نوع جرم، به خصوص در جرایمی که تنها انگیزه مجرم سودجویی و جمع آوری ثروت است به راحتی قابل انطباق است در حالی که مجازات حبس همیشه با وخامت و شدّت جرایم اقتصادی و مالی متناسب نیست.^[۹۵]
پس از این مقدمه و پیش از آنکه به بررسی نمونه هایی از مجازات مالی در جرایم بهداشتی،‌ درمانی و دارویی بپردازیم . ذکر این نکته لازم است که گاهی مجازات مالی به تنهایی به عنوان ضمانت اجرای جرایم تعزیری پیش بینی شده که در این صورت اصطلاحاً مجازات اصلی و گاهی به عنوان تکمیل کننده مجازاتهای دیگر مقرر گردیده که در این صورت اصطلاحاً مجازات تکمیلی نامیده می‌شود به عنوان مثال به موجب ماده‌۳۵ قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی ۱۳۶۷ در صورتی که تولید کنندگان مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی در فرمول ساخت این مواد، از مواد غیر مجاز و یا سمی استفاده کنند مرتکب در مرتبه ‌اول به ضبط کالای تولیدی و در صورت سمی و یا زیان‌آور بودن به معدوم نمودن کالا محکوم می شود و در مرتبه دوم علاوه بر مجازات‌های مرتبه‌ اول به جریمه نقدی تا پنج میلیون ریال محکوم می گردد. چنان که ملاحظه می‌شود در این ماده، ضبط کالای تولیدی به عنوان یک مجازات اصلی در مرتبه اول و جریمه نقدی به عنوان یک مجازات تکمیلی در مرتبه ‌دوم تعیین شده است. حال به ذکر انواع مجازات مالی در جرایم بهداشتی،‌ درمانی و دارویی در قانون تعزیرات حکومتی می پردازیم.
۱-۲- جزای نقدی ثابت: چنانکه قانونگذار میزان جزای نقدی را به صورت ثابت و یا با حداقل و حداکثر مشخص و تعیین نماید این نوع جزای نقدی را جزای نقدی ثابت می گویند. به عنوان مثال به موجب ماده‌۱۸ قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی ۱۳۶۷، ارائه داور بدون نسخه توسط داروخانه موجب جزای نقدی تا مبلغ پنجاه هزار ریال است.
۲-۲- جزای نقدی نسبی: در بسیاری از جرایم قانونگذار ، مقدار جزای نقدی را به صورت ثابت تعیین نمی‌کند. بلکه میزان آن براساس و مبنای خاصی محاسبه و تعیین می‌شود به عنوان مثال چنانچه پزشکی مرتکب دخل و تصرف در صورتحساب بیماران شود و از این طریق اقدام به دریافت وجه اضافه از آنان کند در مرتبه ‌اول به جریمه نقدی به میزان دو برابر اضافه دریافتی از بیماران، در مرتبه دوم به پنج برابر و مرتبه ‌سوم به ده برابر اضافه دریافتی محکوم می شود. (ماده ۴ قانون تعزیرات امور بهداشتی و درمانی ۱۳۶۷).
۳-۲- ضبط کالا با پرداخت بها به مجرم: از این مجازات که نوع خفیفی از مجازات مالی است کالای مورد نظر به نفع دولت ضبط می شود ولی بهای آن به شخص پرداخت می شود به عنوان مثال بر اساس تبصره ماده‌۲۷ « قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی » ۱۳۶۷ شرکت های توزیع کننده لوازم و ملزومات پزشکی و داندانپزشکی و آزمایشگاهی در صورتی که در جرم موضوع ماده ۲۷ (عدم عرضه لوازم پزشکی و دندانپزشکی و آزمایشگاهی با قیمت رسمی ) با تولید کننده یا وارد کننده مشارکت و یا معاونت داشته باشد در مرتبه اول به ضبط کالا به نفع دولت و پرداخت بهای آن به قیمت رسمی به شرکت مذکور محکوم می شوند.
۴-۲- ضبط کالا به نفع دولت بدون پرداخت بها: در غالب موارد ضبط کالا ، هیچ گونه وجهی بابت بهای کالا به مجرم پرداخت نمی شود مثلاً در جرم پیش گفته ( تبصره ماده ۲۷) مرتکب برای مرتبه دوم به ضبط کالا به نفع دولت محکوم می شود.
۳- ممنوعیت از اشتغال به کسب یا شغل یا حرفه
این نوع مجازات نیز به صورت های مختلف در جرایم بهداشتی،‌ درمانی و دارویی در قانون تعزیرات حکومتی دیده می شودکه به مهمترین آنها اشاره می کنیم.
۱-۳- تعطیل واحد صنفی: مانند تعطیل دائم داروخانه (موضع ماده‌۱۳ قانون تعزیرات حکومتی بهداشتی و درمانی ۱۳۶۷) و تعطیل موقت داروخانه (ماده ۱۷ همان قانون) یا تعطیل مؤسسه پزشکی ( ماده ۱ و ۲ همان قانون).
۲-۳- لغو پروانه تأسیس: مانند لغو پروانه تأسیس مؤسسه پزشکی (موضوع ماده‌۴۶ قانون فوق).
۳-۳- لغو پروانه مسئول فنی: موضوع مواد ۳ و ۴ و ‌۱۶ همان قانون.
۴-۳- تعلیق پروانه مسئول فنی: مانند جرم مندرج در ماده ۳۳ قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی.
۵-۳- محرومیت موقت از حق گرفتن مجدد پروانه تأسیس: براساس ماده ۲۵ همان قانون.
۴- مجازات های سالب حیثیت
برخی از مجازات های جرایم بهداشتی،‌ درمانی و دارویی در قانون تعزیرات حکومتی سالب حیثیت است و برای رسوا کردن مرتکب به کار می رود. نمونه های زیر از مصادیق این نوع مجازات است.
۱-۴- اعلام نام در جراید: این مجازات به عنوان مجازات تکمیلی در جرم ایجاد مؤسسه ‌پزشکی غیرمجاز (موضوع ماده یک قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی ۱۳۶۷) پیش‌بینی شده است.
۲-۴- نصب پارچه در محل: مانند جرم گرانفروشی لوازم بهداشتی و آرایشی،‌ شیرخشک و غذای کودک توسط داروخانه (موضوع ماده‌۲۲ قانون فوق).
۳-۴- معرفی از رسانه های گروهی: مانند اعلام نام مرتکب به عنوان گرانفروش از رسانه های گروهی در جرم گرانفروشی (موضوع ماده‌۲۲ قانون فوق).
۵- سایر مجازات های تعزیری و بازدارنده
علاوه بر مجازاتهایی که به انحاء مختلف در مورد جرایم بهداشتی،‌ درمانی و دارویی اعمال می‌شود برخی اقدامات تعزیری و بازدارنده دیگر نیز انجام می شود که در ماده واحده «قانون اصلاح قانون تعزیرات حکومتی» مصوب ۱۹/۷/۱۳۷۳ مجمع تشخیص مصلحت نظام از آنها به عنوان مراتب تعزیری یاد شده است مانند تذکر،‌ اخطار، تعهد کتبی، درج در پرونده و مانند آن. این اقدامات که معمولاً در مرتبه ‌اول ارتکاب جرایم مزبور پیش بینی شده، برای جلوگیری از ارتکاب جرم است و در صورتی که مرتکب، بار دیگر به طرف جرم سوق پیدا کند مجازات های دیگری در مورد وی اعمال می شود.
در «قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی» مصوب ۱۳۶۷ برای بیشتر جرایم مندرج در آن، مراتب تعزیری از قبیل اخطار کتبی ،‌ تذکر، تعهد کتبی ، درج پرونده و توبیخ کتبی پیش بینی شده بود که به موجب تبصره یک ماده واحده قانون اصلاح قانون تعزیرات حکومتی» مصوب ۱۳۷۳ مراتب تعزیری تذکر ، اخطار و اخذ تعهد کتبی حذف گردید. بدین ترتیب در مواردی که مراتب فوق به عنوان مجازات ارتکاب جرایم بهداشتی،‌ درمانی و دارویی در مرتبه‌ اول یا دوم پیش بینی شده است، سایر مجازات ها اعمال می گردد.
گفتار چهارم: تخفیف، تشدید و تبدیل مجازات در جرایم بهداشتی،‌ درمانی و دارویی
مجازات واکنشی است که جامعه در مقابل جرایم نشان می‌دهد این واکنش هر چه بیشتر با نوع جرم و شخصیت مجرم انطباق داشته باشد و در اجرای آن شرایط، انگیزه‌ها و اوضاع و احوال خاص هر مورد مدنظر قرار گیرد تأثیر بیشتری خواهد داشت. روشن است که قانونگذار نمی‌تواند برای یک جرم با توجه به ویژگی های مختلف بزهکاران و نیز شرایط و اوضاع و احوال مختلف به وضع مجازات اقدام کند زیرا چنین کاری بسیار دشوار بلکه نشدنی است. بنابراین مهمترین راه، آن است که مجازات مشخصی برای جرایم در نظر گرفته شود ولی در شرایط و اوضاع و احوال خاص، برای قاضی این امکان فراهم شود که بتواند با توجه به شخصیت مجرم یا انگیزه ها و اوضاع و احوال خاص هر پرونده مجازات را تخفیف یا تشدید یا تبدیل نماید. در این گفتار به بررسی این سه موضوع در جرایم بهداشتی،‌ درمانی و دارویی می پردازیم:
الف) تخفیف مجازات
ماده‌۲۲ قانون مجازات اسلامی درباره تخفیف مجازات مقرر می دارد: دادگاه می تواند در صورت احراز جهات مخففه،‌ مجازات تعزیری و یا بازدارنده را تخفیف دهد و یا تبدیل به مجازات از نوع دیگری نماید که مناسبتر به حال متهم باشد،‌ جهات مخففه عبارتند از :
با توجه به این ماده، دست قاضی برای تخفیف مجازات در موارد زیادی باز است و او می‌تواند با بهره گرفتن از این ابزار مناسب ، مجازات ها را با وضعیت خاص هر پرونده منطبق سازد. نکته قابل توجه در ماده‌ فوق آن است که اعمال کیفیات مخففه منحصراً در قلمرو جرایم مستوجب مجازات تعزیری و بازدارنده است و قاضی در اعمال و یا عدم اعمال این تخفیف مخیر می باشد. از نظر میزان تخفیف نیز در این ماده محدودیتی وجود ندارد و لذا از این ماده چنین استفاده می شود که دادگاه می تواند مجازات را به کمتر از حداقل قانونی نیز تخفیف دهد. ولی به هر حال نمی تواند مرتکب جرم را به کلی از مجازات معاف نماید.^[۹۶] بلحاظ اینکه جرایم بهداشتی،‌ درمانی در قوانین کیفری ایران بالاخص در قانون تعزیرات حکومتی قابل گذشت نیست و جنبه عمومی دارد که نظریه شماره ۶۲۷۲/۷ مورخ ۳/۱۲/۱۳۷۱ اداره حقوقی قوه قضائیه نیز مؤید این امر است.
با وجود این در برخی از جرایم بهداشتی،‌ درمانی و دارویی، محدودیت خاصی برای تخفیف مجازات در نظر گرفته شده است مثلاً در تبصره ماده‌۱۸ « قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی» مصوب ۱۳۳۴ آمده است: «در صورتی که دادگاه موجباتی برای تخفیف مجازات ملاحظه نمود، در مورد مجازات های جنایی ، یک درجه و در سایر موارد فقط تا نصف مجازات می‌توان تخفیف دهد.»
ب) تشدید مجازات
در برخی موارد قانونگذار به لحاظ اهمیت و درجه خطرناکی عمل ارتکابی برای جامعه و یا به دلیل تکرار جرم توسط بزهکار، مجازات معین شده را تشدید می کند این علل و جهات که باعث تشدید مجازات می گردد کیفیت مشدده نامیده می شود.^[۹۷]
یکی از جهاتی که باعث تشدید مجازات می شود تکرار جرم است ماده ۴۸ قانون مجازات اسلامی در این باره مقرر می دارد: «هرکس به موجب حکم دادگاه به مجازات تعزیری و یا بازدارنده محکوم شود، چنانچه بعد از اجرای حکم مجدداً مرتکب جرم قابل تعزیر گردد دادگاه می تواند در صورت لزوم مجازات تعزیری یا بازدارنده را تشدید نماید» چنانچه ملاحظه می شود اختیار تشد