در اثر این فتوحات و اختلاط گروه ها با هم روابط رو به فزونی بود و زبان گفتگوها نیز عربی بود، پس بر غیر عرب لازم بود تا زبانش عربی باشد هر چند در این مورد با مشکل مواجه شود، از اینجا بود که اشتباه و لحن در زبان راه یافت و آن اختلافی است که در معانی از اختلاف شکل آخر کلمه به وجود می آید و این نخستین ضعفی بود که با آغاز اسلام و وجود غیر عربها برای زبان عربی پیش آمد و با گذشت زمان و گسترش دایره اسلام افزایش یافت.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

یکی از اسباب پیدایش علم نحو که یکی از ویژگی های زبان عربی است، این است که درک معانی و مطالب در زبان عربی به اعراب کلمات بستگی دارد یعنی اگر فتحهای را کسره یا ضمه و بالعکس بخوانیم معنی کلمه به کلی دگرگون میشود، عامل بعد علاقهٔ شدید بزرگان اسلام و ملوکان به تلاوت قرآن و قرائت آن بود، در این میان ملوکان و بزرگان با توجه به این که قرائت های مختلف در قرآن صورت گرفته بود دنبال قرائت صحیح از قرآن بودند و به دلیل تعامل زبانهای مسلمانان غیر عرب مانند فارسی و عربی در یکدیگر در اثر گذشت زمان و گسترش اسلام و حفظ قرآن از انحراف، در جهت تدوین قواعد علوم عربی (صرف و نحو) کوشا بودند.
ابن قتیبه می‌گوید:
«عرب بادیه نشینی از مؤذنی شنید که می‌گفت: “أشهدُ أنَّ محمداً رسولَ الله” رسول را با نصب می‌خواند گفت وای بر تو! پیامبر چه کار می‌کند.»^[۳۲]
هم چنین روزی بادیه نشینی وارد بازار شد شنید که مردم دچار لحن هستند گفت عجب اینها اشتباه میکنند و سود می‌برند ولی ما اشتباه نمی‌کنیم و سود نمی‌بریم.^[۳۳] همهٔ این موارد در حالی انجام میگرفت که حکومت اموی هنوز پا برجا و شعارعربیت بلند بود. نمونه های لحن در گفتار فراوان است که به ذکر همین چند مورد در اینجا اکتفا میشود.
وجود همین عامل غیرت علمای صدر اسلام را وا داشت تا جلوی این سیل ویرانگر را که نزدیک بود زبان عربی را در نوردد بگیرند و نگذارند خطاهایی که به آن رخنه کرده به قرآن و سنت سرایت کند و این علم را نحو نامگذاری کردند.
ابنخلدون میگوید:
«زمانی که اسلام آمد و عربها برای دستیابی به مملکتی که دست ملتها و دولتهای دیگر بود حجاز را ترک نموده و با عجمها در آمیختند آن ملکه و توانایی به سبب گوش سپردن به خطای غیر عربها تغییر یافت و شنوایی پدر استعدادهای زبانی است و ارباب علوم هراس این را داشتندکه این توانایی به طور کامل از بین برود و با گذشت زمان فهم قرآن و حدیث نیز پیچیده شود بنابر این علما از جریان کلام عرب قواعد آن توانایی و استعداد را استخراج کرده و انواع دیگر کلام را با آن مقایسه نموده و نظایر را کنار یکدیگر قرار دادند مانند اینکه فاعل مرفوع، مفعول منصوب و مبتدا مرفوع سپس مشاهده کردند که دلالت کلمه با تغییر حرکات نیز تغییر میکند که در نتیجه اصطلاح اعراب را انتخاب نمودند و موجب این تغییر را عامل نام نهادند که به اصطلاحات خاص درآمده و آن را با نوشتار مقیّد نموده و یک صنعت خاص قرار دادند و در اصطلاح آنان به علم نحو نامگذاری شد.»^[۳۴]

1. 1. ۲٫ ۳٫ تدوین نحو

سخن دربارهٔ نحو عربی بسیار زیاد است و آن اولین علمی است که در اسلام تدوین شده است و از سرآغاز آن چهارده قرن میگذرد وچیزی دربارهٔ آن فروگذار نشده است و اما در مورد آن نسلهایی ازعلمای کوشا پیاپی آمده‌اند که هدف واحدی دارند اگر چه از نظر وطن و جنس و شخصیت و روش اندیشه متفاوت بودهاند و در بین آنها علمای منحصر به فردی وجود دارد که خداوند به آنها برتری و کفایت خاصی داده است. باید دانست که نحو نباید سبک و بی توجه شمرده شود و یا رها شود، بلکه هر صاحب علمی به احتیاج به آن ایمان صادق دارد زیرا آن معیار زبان و کلید راز آن و ابزار فهم از زبان میباشد به همین جهت دربارهٔ مطالب زیادی نوشتند و آن را گسترش دادند. مردم عرب مردمی دوستدار فصاحت و بلاغت بودند تا آن جا که یک جمله فصیح یا یک بیان بلیغ میتوانست در آنها رستاخیزی به پا کند. قبول اسلام از سوی مردم غیر عرب و اختلاط و آمیزش آنها با یکدیگر و نیاز مردم تازه مسلمان به زبان عربی موجب شد که گاه اشتباهاتی از سوی تازه مسلمانان در گفتارشان پدید آید و همین امر اولین انگیزه برای تدوین قواعد نحو و جمع آوری اصولی به منظور حفظ زبان از خطا و اشتباه بود. عقیدهٔ راویان تاریخ صرف و نحو بر این است که واضع و بانى علم نحو و اصول این دانش شریف، على‏بن أبى‏طالب‏ (×) است. آن حضرت اصول این علم را به یکى از اصحابش به نام «ابوالاسود دئلى ظالم بن عمرو» یکى از بزرگان تابعین القا نمود و او با راهنماییها و ارشادهاى حضرت ‏علی (×) بر این دانش بیفزود. این دانش را بدان جهت نحو نامیده‏اند که امام ‏(×) هنگام القاى اصول آن بر ابوالاسود به وى گفت: «أُنحُ هذا النحوَ وَاضِفْ إلیه ما وَقعَ إلیکَ». ابن انبارى و ابوجعفر رستم طبرى در مورد علت نامگذارى این دانش به «نحو» معتقدند که چون حضرت‏ علی(×) شمّه‏اى از این دانش را در اختیار ابوالاسود نهاد، ابوالاسود از وى اجازه خواست که به مانند آنچه که على‏(×) ساخته، بسازد از این رو این دانش نحو نامگذارى شد که البته طبق نظر طبرى و ابن انبارى باید معناى کلمه نحو را «مانند» و «مثال‏» در نظر بگیریم و عبارت این دو عالم چنین است:
«انّما سُمى النحوُ نحواً لانَّ أباالْاَسودَ الدُئلى قالَ لعلىّ‏ّّ (×) وَ قدْ ألْقى إلیه شیئاً مِنَ النحوِ قالَ ابوالاسودِ فَاسْتاذنْتهُ أنْ اصنعَ نحوَ ما صنعَ فسَمَّى ذلکَ نحواً.»^[۳۵]
ابن أبى‏الحدید معتزلى در ابتداى اثر خود شرح نهج ‏البلاغه‏ آورده است:
«از جمله دانشها دانش نحو است و تمامى مردم مى‏دانند که حضرت على ‏(×) اولین کسى است که این علم را پى‏ریزى نمود و جوامع و اصول آن را به ابوالاسود القا نمود از جمله این که کلام بر سه قسم است اسم، فعل و حرف و از جمله تقسیم کلمه به معرفه و نکره و تقسیم وجوه اعرابى به رفع و نصب و جزم و جر، و این خود از زمرهٔ معجزات است که به یک انسان هدیه مى‏گردد. زیرا نیروى استدلال بشر نمى‏تواند بدین پایه از استنباط دست‏یازد.»^[۳۶]
این قوهٔ استدلالى شبیه به معجزه که إبن أبى‏الحدید بدان اشاره کرده همان است که حضرت در کلام جاودانهٔ خود از آن بصورت «ینحدرُ عنّى السیلُ ولایّرقى الى الطیرِ»^[۳۷] تعبیر و یاد کرده است.
علت نامگذارى این دانش به نحو آن گونه که ابنانبارى در ابتداى اثر خود«نزهه الالباء» آورده، چنین است:
«واضع اول این دانش على‏ بن ابیطالب (×) است و ابوالاسود این دانش را از محضر وى کسب کرده و علت نامگذارى آن به نحو مطابق آنچه که ابوالاسود روایت مى‏کند چنین است که روزى ابوالاسود به حضور امام رسیده و متوجه مکتوبى در دست وى شده و مى‏پرسد که این چیست؟ امام در پاسخ مى‏گوید: من در زمینه کلام عرب تأمل نموده و متوجه شدم که در اثر همنشینى با حمراء یعنى عجمها به فساد و خطا کشیده شده لذا بر آن شدم که قوانینى وضع نمایم که مردم بتوانند براى درست‏سخن گفتن بدان مراجعه کرده و از آن به عنوان یک مرجع قابل اعتماد استفاده کنند. سپس آن مکتوب را به من داد که در آن چنین نگاشته شده بود: کلام بطور کلى به سه دسته اسم و فعل و حرف تقسیم مى‏گردد. اسم آن است که از مُسمّاى خود خبر دهد و فعل آن است که از حرکت مُسمّى خبر دهد و حرف آن است که افاده معنى نکند و به من گفت ‏به مانند این روش قوانینى را تدوین نمایم و اضافه فرمود که بدان که اسم به سه دسته تقسیم مى‏گردد مضمر، اسم ظاهر، و اسمى که نه ظاهرى است و نه بصورت مضمر که البته منظور ایشان از اسمى که نه ظاهر باشد و نه مضمر اسم مبهم مى‏باشد.»^[۳۸]
ابوالاسود مى‏گوید:
«بعد از آن من باب عطف و صفت را وضع کردم و بعد از آن باب تعجب و استفهام را، تا این که به باب حروف مشبهه بالفعل (إنَّ و أخواتها) رسیدم اما در ردیف این حروف «لکنَّ‏» را ذکر ننمودم و وقتى آن را به حضرت (×) عرضه نمودم ایشان امر فرمودند که «لکنَّ» را نیز در ردیف آنها قرار دهم و این چنین بود که هر گاه بابى از ابواب نحو را تدوین مى‏نمودم آن را به ایشان عرضه مى‏کردم تا این کار کامل و عارى از نقص گردید آن گاه حضرت فرمودند: ما أَحْسَنَ النّحوَ الذّى قدْ نَحوتَ؛ ‏یعنى چه نیکو روشى است روشى که تو در پیش گرفتى. بدین‏سان این دانش «نحو» نامگذارى شد.»^[۳۹]
ابنندیم گفته که به اعتقاد برخى از دانشمندان نصربن عاصم نحو را از ابوالاسود گرفته و سیوطى در «بغیه الوعاه» از یاقوت آورده که نصر بن عاصم در زمینهٔ قرآن و نحو به ابوالاسود استناد مى‏کرد و از قول وى نقل مى‏نموده است.^[۴۰] در زمان خلافت ‏حضرت على ‏(×) به این دلیل که غیر عربها بویژه فارسها با اعراب همنشین شده بودند اشتباه و لحن در زبان رسوخ کرد و انگیزه‏اى قوى جهت پایه‏ریزى دانش نحو ایجاد شد. ابن ندیم در اثر ارزشمند خود « الفهرست» در مورد پیدایش دانش نحو چنین مى‏گوید:
«من نسخه‏اى از قوانین اولیه نحو در چهار برگ که از نوع ورق چینى بود مشاهده کرده‏ام که دلالت بر این دارد که نحو از ابوالاسود گرفته شده که موضوعات مندرج در آن پیرامون فاعل و مفعول بود که از قول ابوالاسود نگاشته شده که به خط یحیى بن یعمر بوده و زیر آن به خط عتیق آورده شده که این خط علان نحوى است و زیر آن نیز خط نضر بن شمیل قرار داشت.»^[۴۱]
سیوطى در« اوایل» مى‏گوید:
«واضع اول علم صرف معاذ بن مسلم است و لیکن وى در تصریف کتاب مستقلى را تدوین ننمود و در واقع این دانش با دانش نحو آمیخته بود و اولین مؤلف علم صرف، مازنى بوده‏ است.»^[۴۲]
فصل چهارم
علم بلاغت و ضرورت آن
بلاغت در لغت، مصدر «بَلَغَ» به معناى رسیدن است و بلاغت در سخن نیز به معناى رسیدن به هدف مورد نظر در گفتار است.^[۴۳] گاه نیز بلاغت به ابلاغ (مصدر باب إفعال) به معناى رساندن تفسیر شده و بلاغت در سخن به رساندن معنا در بهترین ساختار زبانى به نحوى آشکار تعریف مى‌‌شود.^[۴۴] در اصطلاح عبارتست از مطابقت کلام با مقتضاى حال، همراه با فصاحت عبارات آن و این که تنها وصف کلام و متکلم قرار میگیرد، یعنی به سخنی که دارای شروط بلاغت باشد و نیز به نویسندهای که دارای شروط بلاغت باشد بلیغ گفته میشود.^[۴۵] باز درجای دیگر بلاغت در اصطلاح صفت کلام و متکلم واقع شده است.^[۴۶]
بلاغت در مفهوم اصطلاحىِ آن، گاه عنوان یک دانش از شاخه‌‌هاى علوم ادبى زبان عربى است و گاه به‌‌سان اصطلاح بلیغ در وصف ‌‌گونهٔ خاصى از سخن یا گویندهٔ آن به کار مى‌‌رود.^[۴۷]
دانش بلاغت از دانشهاى کاربردى به شمار مى‌‌رود که هدف آن مزیت بخشیدن به سخن یا مصونیت آن از اشتباهات غیر دستورى است که گاه به شیوهٔ بیان معانى و گاه به شیوهٔ هماهنگى سخن با موقعیت بیان آن و گاه به شیوهٔ گزینش کلمات مربوط مى‌‌شود. این سه شاخه به ترتیب در دانشهاى بیان، معانى و بدیع بحث مى‌‌شوند. بسیاری از علمای متقدّم، فصاحت و بلاغت و حتی براعت را الفاظی مترادف دانستهاند، امّا بلاغت در اصطلاح معانی و بیان، دارای دو قسم است: بلاغت در کلام و بلاغت در متکلم. به تعبیر دیگر، کلام بلیغ و متکلم بلیغ و بلاغت متکلم عبارت است از: ملکهای در وجود متکلّم که با آن، قادر به ایراد کلام بلیغ، مطابق با مقتضای حال است. کلمهٔ فصیح آن است که حروف آن تناسبى آوایى داشته و استعمال آن در معناى مورد نظر نامأنوس نباشد و ساختار صرفى آن مطابق با قواعد ساخت کلمات در زبان عربى باشد و سخن فصیح آن است که افزون بر برخوردارى یکایک واژگان از ویژگى فصاحت، مجموع سخن نیز ساختار نحوى درست و استوارى داشته باشد و کنار هم نشستن واژگان، ناسازگارى آوایى پدید نیاورد و دلالت سخن بر معناى مورد نظر دشوار و پیچیده نباشد.^[۴۸] همچنین در بیان فصاحت و بلاغت آمده است که فصاحت و بلاغت که به فارسی آن را گشاده زبانی و سخندانی میگوییم آن است که سخن درست و شیوا و مناسب حال و مقام باشد که گفتهاند: هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد.^[۴۹]
بر اساس تعاریف ذکر شده میتوان در ذکر شرایط بلاغت و بیان کلام فصیح چنین گفت که فصاحت، کلامی است که درست و روشن و استوار باشد و چون علمای بیان عیوبی را برای کلام ذکر کردهاند از جمله کثرت تکرارهای بی مورد، نامأنوس بودن کلمات، تتابع اضافات بدون ضرورت و …. وقتی که کلام از این عیوب خالی باشد کلام فصاحت دارد و زمانی که کلام فصیح بود بلاغت معنا پیدا میکند چون بلاغت در معنی کلام است و فصاحت در الفاظ و چگونگی ترکیب آنها. به این ترتیب میتوان گفت که شرط عمدهٔ بلاغت کلام، فصاحت و شیوایی آن است یعنی اگر کلام غیر فصیح را هر چند که مطابق مقتضای حال شنونده نیز بیاورند باز اثری نخواهد داشت.
بلاغت در انشا زبان عرب نیز نتیجه آشنایی با قرآن است که نمونهٔ کامل فصاحت و بلاغت می‌باشد. اهمیت کلام قرآن کریم نیز از سنخ کلام بلیغ است،گرچه بیان، مفهومى است گسترده و بر هر چیزى که مبین مقصود و مراد انسان باشد اطلاق مىشود، خواه سخن یا خط، لکن شاخص همهٔ آنها سخن است و لذا قرآن به آداب سخن، بیش از خط پرداخته است. عظمت زبان و سخن فصیح که فعل آن است، از آیات قرآن نیز دریافت مىشود، آن گونه که از این آیات استفاده مىشود یکى از مهم‏ترین نعمت‏هاى الهى بعد از نعمت آفرینش، نعمت بیان است. در این آیات آمده است:
﴿الرّحمنْ * علَّمَ القرآنَ * خَلقَ الانسانَ * علَّمهُ البَیانَ؛ خداى رحمان، قرآن را یاد داد، انسان را آفرید، به او بیان آموخت.﴾^[۵۰]
حفظ قرآن، خود به خود در مسلمین ایجاد بلاغت می‌نمود و پس از اسلام زبان عربی وارد دورهٔ جدید از فصاحت و بلاغت شد که در خطبه‌ها و مکتوبات ‌زبان عربی کاملا هویداست و پس از قرآن باید به نقش ائمه ٔاهل بیت (^) به خصوص نهج البلاغه حضرت امیر (×) و صحیفه سجادیه امام سجاد (×) نیز اشاره نمود. بلاغت در انشا خطابه، بلاغت در نامه نویسی و بلاغت در تألیف کتاب هر یک داستانی جدا دارد و در آثار عربی به خوبی خود نمایی میکند.^[۵۱] از امام على (×) نقل شده که فرموده “لاتَتکلّمْنَ إذا لمْ تَجِدْ لِلکلامِ موقعاً”؛ البته نباید هنگامى که براى کلام زمینه نیست سخن گفت.» ^[۵۲]
اقتضاى بلاغت در سخن آن است که محدودهٔ کلام نیز به تناسب موقعیتها رعایت گردد. در کلام امام على (×) آمده است:
«الکلامُ کَالدَّواءِ قلیلُهُ یَنفعُ وَ کثیرهُ قاتلٌ؛ سخن همچون داروست، اندکش سود مى‌بخشد و فراوانى آن کشنده است.»^[۵۳]

1. 1. ۴٫ پیدایش علم بلاغت و ارکان آن

از همان نخستین دوران تمدن اسلام که بحث و تحقیق دربارهٔ قرآن کریم و اعجاز آن از لحاظ کلام و مفاهیم کلمات آغاز شد، علوم متعددی در عرصه علم و دانش پدیدار گشت. از جمله علومی که در سایه این تحقیقات به وجود آمد و در بستر قرآن رشد و نمو یافت، علم بلاغت میباشد. فنون بلاغت که شامل سه فن معانی و بیان و بدیع است، از جمله علوم و صناعاتی است که بعد از اسلام تألیف و تدوین شد و در ابتدا هرسه فن به هم آمیخته بود. اما تدریجاً از هم جدا گشته هر کدام به عنوان فنی مخصوص نامیده شد.^[۵۴] ازجمله اهداف این علم میتوان به آگاهی و شناخت نسبت به دقایق و لطافت و اسرار زبان عربی، پرده بر گرفتن از نکات ادبی اعجاز آمیز قرآن و نهج البلاغه وتمتُّع از متون ادبی و دینی اشاره کرد. علمای ادب از سدهٔ دوم هجری به معانی قرآن و تفسیر کلمات و عبارات آن روی آوردند و در خلال این بحثها به طور پراکنده نکات بلاغی را مورد توجه قرار دادند. این مباحث به تدریج به معانی احادیث پیامبر و معانی اشعار عرب هم تسرّی یافت و در کتابها مورد توجه قرار گرفت. در دو سه قرن نخست هجری بسیاری از علما به نوشتن کتابهایی با عنوان «معانی القران»پرداختند و بعد از این آثار ادبای آن روزگار به مجازات القران و نقد الشعر و نقد النثر و …. پرداختند و زمینه را برای تالیف کتابهایی مستقل در علم بلاغت فراهم کردند. به عقیدهٔ بسیاری از محققان کتاب«البدیع إبن معتز» نخستین کتاب بلاغی به زبان عربی است. سپس با تألیف کتابهای «دلائل الاعجاز و اسرار البلاغه» به قلم «عبد القاهر الجرجانی» علم معانی و بیان پایه گذاری شد و هر چه بعد از این آثار تألیف شده است تلخیص،شرح و یا تفصیل است.^[۵۵] کتاب«تجرید البلاغه« از ابن میثم بحرانی،«مفتاح العلوم «از سکّاکی، «تلخیص المفتاح‌ «از محمد بن عبدالرحمان قزوینی،«مطوّل« از تفتازانی و … کتب معروف این علوم هستند. زمخشری و میر سید شریف جرجانی نیز از سرآمدان این دو رشته‌اند.^[۵۶] به این ترتیب علوم بلاغی پس از عبدالقاهر جرجانی به نامهای بدیع، معانی و بیان نامیده شد، درصورتی که به عقیده او تمام اینها یک علم بود که به آن علم البلاغه میگفتند و خود وی کلمه بلاغت را به اسرار افزود و یکی از دو کتاب بلاغی خود را « اسرار البلاغه» نامید و در آن هدفی جز بیان جنبه های اعجاز سخن حق ندارد.^[۵۷] سکّاکی )م ۶۲۶ ﻫ (نخستین کسی است که میان علوم بلاغی تفاوت قائل شد و حدّ و مرز علوم سه‏گانه یعنی معانی، بیان و بدیع را مشخّص کرد و مباحث علم بیان را بر تشبیه، مجاز، کنایه و استعاره منحصر کرد و در علم معانی، از مباحث جمله و آنچه که به جمله، ارتباط پیدا می‏کند، بحث کرد و از دیگر انواع فنون بدیعی تحت اسم «محسّنات» سخن گفت و آنها را به محسّنات لفظی و معنوی منقسم ساخت‏ و پس از سکّاکی، خطیب قزوینی )م ۷۳۹٫ ه( آنچه را که سکّاکی، محسّنات گفته بود، علم بدیع نامید و تقسیم‏ بندی علوم بلاغی مشخّص شد و اقسام آن معلوم گردید.^[۵۸] عبدالقاهر در بیان اهمیت بلاغت گفته است:
«در عبارات و کلمات گاه قضاوتهای نهانی دیده میشود که نه تنها بر عامه مردم روشن نیست بلکه خواص و اهل اطلاع نیز گاه آن را درک نمیکنند، وی نتیجه میگیرد وقتی زبان شناسان استعمال گوناگون کلمات و تفاوتهای معنوی کلمات را در استعمالات مختلف نمیدانند. بنابراین تفاوتهای نهانی باید مورد بحث قرار گیرند و دقایق و ظرائف کلام روشن شود و تفاوتهای نهانی یعنی علوم بلاغی.»^[۵۹]
بنابراین، این علم مشتمل بر سه علم معانی و بیان و بدیع میباشد که هریک در رسایی و شیوایی و روانی کلام نقش بسزایی دارند. زیرا به واسطهٔ علم معانی از اشتباه در ادای معنا پرهیز میشود و به واسطهٔ علم بیان از پیچیدگی و تعقید معنوی پرهیز میگردد و به واسطهٔ علم بدیع سخن نیکو میگردد. ابنخلدون دربارهٔ تدوین اولیه علوم بلاغی می‌نویسد:
«علم بیان دانشی جدید دراسلام محسوب می‌شود. بدین معنا که تنظیم بحث ادبی و سخن درباره عناصر آن و آنچه موجب اعتلا یا سقوط آن می‌گردد، تلاشی جدید و پژوهشی نو است که سابقه‌ای در عرب جاهلی یا در دوره عرب پس از اسلام ندارد. بیان از علومی است که مسلمانان، نهال آن را در مسیر فهم و دفاع از قرآن خویش کاشتند و سپس رشد کرد و شاخه‌های آن تحت تأثیر دین و اولیا دینی بارور گشت.»^[۶۰]
به نظر می‌رسد مسائل قابل طرح در علوم بلاغی، بیش از تعداد مسائلی است که علمای بلاغت در این علوم طرح کرده‌اند و با دقت در تعابیر قرآن و تنوعی که در بیانات قرآنی و متون دینی همچون نهج البلاغه به کار رفته، می‌توان بر حسب تعریف پذیرفته شده در هریک از علوم بلاغی، دایرهٔ مسائل آنها را توسعه داد.
در تعریف علم معانی گفته شده است: «هوَ علمٌ تُعْرفُ به أحوالُ اللّفظِ العربیِّ التّی بها یُطابقُ مُقتِضی الحالِ؛ معانی دانشی است که با آن، حالات هماهنگی لفظ عرب با مقتضای حال شناخته می‌شود.»^[۶۱] در دانش معانی به قواعدی شبه دستوری درباره جایگاه استفاده از جمله خبری و انشایی و انواع آنها، موارد حذف و تقدیم و تأخیر برخی اجزای جمله وصل و انقطاع دو بخش از سخن و موارد ایجاز و اطناب پرداخته میشود که در مبحث آرایه‌های بلاغی نهج البلاغه به عنوان نمونه مواردی ذکر خواهد شد.
در خصوص علم بیان نیز می‌توان گفت: تعریف و قلمروی که دانشمندان بلاغی برای آن طرح کرده‌اند، گسترده‌تر از محورهای چهارگانه تشبیه، مجاز، استعاره و کنایه است، زیرا در تعریف علم بیان گفته‌اند: «علمٌ یعرفُ به إیراد المعنی الواحدِ بِطُرقٍ مختلفهٍ فی وُضوحِ الدّلالهِ علی ذلکَ المعنی؛ دانشی است که به وسیلهٔ آن، بیان یک معنا با شیوه‌های گوناگون شناخته می‌شود.»^[۶۲]
در توضیح علم بدیع نیز میتوان گفت که کلمهٔ بدیع در لغت به معنی چیز تازه و نوظهور و نو آیین و در اصطلاح عبارت است از آرایش سخن فصیح بلیغ، خواه نظم باشد و خواه نثر، موضوع علم بدیع نیز سخن ادبی فصیح و بلیغ است، اموری که موجب زینت و آرایش کلام بلیغ میشود محسنات و صنایع بدیعی مینامند.^[۶۳] شمارگان محسنات بدیعی اعم از محسنات لفظی و معنوی در طول تاریخ ادبیات، پیوسته در حال افزایش بوده که بیانگر امکان گسترش آنها به تعدادی بیشتر از موارد مطرح شده است. برخی از بلاغت‌پژوهان نیز به منحصر نبودن محسنات در تعداد شمرده شده، اشاره کرده‌اند.^[۶۴] افزایش پیوسته محسنات بدیعی از نکات جالب توجه در تاریخ ادبیات است. البته برخی هم علم بدیع را از متفرعات دو علم معانی و بیان به حساب آوردهاند و غالبا در یک کتاب هر سه علم را ضبط کردهاند و از آنجا که بدیع شیرین بوده مورد توجه بسیاری از فضلا را به خود جلب کرده است و سپس آن را علمی مستقل قرار دادند و بر مجموع این سه علم یعنی معانی و بیان و بدیع علم بلاغت اطلاق میکنند.^[۶۵] در میان نویسندگان علوم بلاغی، عبدالله بن معتز را واضع علم بدیع اصطلاحی شمرده‌اند که در کتاب بدیع خویش، هجده فن از فنون بدیعی را طرح کرده است. معاصر وی قدامه بن جعفر، نُه مورد به آنها افزود و پس از وی ابوهلال عسکری، آن فنون را به سی و هفت عدد رساند. سپس ابنرشیق قیروانی، نُه فن بر موارد پیشین اضافه کرد و این سیر همچنان ادامه یافت تا در قرن هشتم هجری صفی الدین حلی، محسنات بدیعی را به ۱۴۵ مورد رساند.^[۶۶]

1. 1. ۴٫ نقش قرآن در تکوین بلاغت

شکل شماره۲-۲ : مرز بندی یک دامنه دلخواه برای معادله شماره (۲-۱۹)

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۲۰
۲-۲۱
حال انتگرال باقی مانده وزنی در دو حالت زیر نوشته می­ شود. برای حالت اول این رابطه به شکل معادله (۲-۲۲) در می ­آید.
۲-۲۲
با انتگرال­گیری جزء به جزء از رابطه (۲-۲۲) با بهره گرفتن از قضیه دوم گرین(قضیه دیورژانس) و ساده سازی عبارت بدست آمده رابطه زیر بدست می ­آید.
۲-۲۳
حال با توجه به رابطه بین ترکشن­ها و تنش­ها که
۲-۲۴
و از طرفی با توجه به اینکه و
۲-۲۵
در نتیجه رابطه ۲-۵۶ با جایگذاری روابط بالا به صورت زیر در می ­آید
۲-۲۶
بار دیگر روش بالا برای یک حالت ثانویه به شکل زیر تکرار می­ شود. برای این حالت معادله تعادل به صورت رابطه (۲-۲۷) می­باشد.
۲-۲۷
و رابطه (۲-۲۸) حاصل انتکرال­گیری جزء به جزء انجام شده می­باشد.
۲-۲۸
از تفریق دو رابطه (۲-۲۸) و (۲-۲۶) رابطه (۲-۲۹) حاصل می­ شود.
۲-۲۹
مطابق با قضیه کار مجازی معکوس بتی^[۳۱]
۲-۳۰
با بهره گرفتن از این قضیه و اینکه می­باشد، رابطه (۲-۲۹) به شکل زیر ساده می شود.
۲-۳۱
همان طور که مشخص است در معادله فوق جملات سمت راست بیانگر انتگرال روی مرز جسم و جملات سمت چپ بیانگر انتگرال روی دامنه می­باشند..
حال برای این که شکل معکوس انتگرال باقیمانده وزنی که اساس کار روش المان مرزی می­باشد معلوم گردد، فرض می­ شود که مرز جسم به دو بخش و تقسیم گردد که به ترتیب شرایط مرزی ذکر شده در معادلات (۲-۲۰) و (۲-۲۱) بر روی آن­ها تعریف گردیده شده باشد. بنابراین معادله (۲-۳۱) را می­توان به صورت زیر نوشت.
۲-۳۲
حال با نوشتن حل­های اساسی به صورت زیر:
۲-۳۳
۲-۳۴
و استفاده از خواص تابع دلتای دیراک می­توان انتگرال اول رابطه (۲-۳۲) را به صورت زیر نوشت:
۲-۳۵
با جایگذاری این رابطه در معادله (۲-۳۲) و ادغام مرزها ( ) رابطه (۲-۳۶) به صورت زیر نوشته می­ شود.
۲-۳۶
رابطه(۲-۳۶) شکل معکوس انتگرال باقیمانده وزنی است که اساس کار روش المان مرزی برای حل مستقیم معادله الاستیسیته می­باشد.
با بهره گرفتن از معادله (۲-۳۶) می­توان مقدار تغییر مکان را در هر نقطه داخلی به دست آورد، مشروط بر آن که مقادیر و در هر نقطه مرزی معلوم باشند، یعنی این اطلاعات قبلاً روی مرز مشخص باشند. از آنجا که این معادله برای هر نقطه داخل دامنه Ω از جمله مرز Γ معتبر است، می­توان با بهره گرفتن از آن یک رابطه انتگرال مرزی برای محاسبه مقادیر مرزی به دست آورد. برای این کار یک ناحیه نیم کروی به مرکز i که بر روی مرز قرار دارد و به شعاع ε درنظر گرفته می­ شود را مطابق شکل زیر در نظر بگیرید که چگونگی انجام این فرایند را نشان می­دهد.
شکل شماره۲-۳: نحوه برقراری ارتباط بین یک گره روی مرز با سایر گره­های مرزی]۱[
اگر مرز ناحیه هموار باشد، می توان فرض کرد که شعاع (ε) به سمت صفر میل می­ کند. چنانچه سطح این نیم کره با Γ_ε مشخص شود، انتگرال­های سمت راست معادله (۲-۳۶) به صورت زیر در خواهد آمد.
۲-۳۷
هنگامی که ε به سمت صفر میل می­ کند، اولین انتگرال سمت راست به یک انتگرال برای تمام سطح ناحیه یعنی Γ تبدیل خواهد شد. حال از روابط (۲-۱۲) و (۲-۱۳) می­توان مشاهده کرد که متناسب است با و در نتیجه متناسب است با ، از طرفی نیز متناسب است با ، بنابراین دومین انتگرال سمت راست جملاتی از تولید می­ کند که در حد، هنگامی که ε به سمت صفر میل می­ کند، این انتگرال به صفر میل خواهد کرد. این بدان مفهوم است که این انتگرال در نقطه i منفرد نخواهد شد.
انتگرال سمت چپ در معادله (۲-۳۶) نیز به صورت زیر نوشته می­ شود.
۲-۳۸
حد انتگرال دوم در سمت راست معادله فوق برابر است با
۲-۳۹
با توجه به حل اساسی ترکشن، یعنی روابط (۲-۱۶) و (۲-۱۷) می­توان ملاحظه نمود که این پاسخ متناسب با می­باشد. بنابراین انتگرال روی سطح بر خلاف ، از محاسبات حذف نگردیده و در هنگامی که ε به سمت صفر میل می­ کند برابر یک می­ شود. با قرار دادن از روابط (۲-۱۶) و (۲-۱۷) و سپس انتگرال­گیری بر روی رابطه زیر به دست می ­آید.
۲-۴۰
با جایگذاری این روابط در معادله (۲-۲۹) رابطه زیر برای نقاط مرزی به صورت زیر محاسبه می­ شود.
۲-۴۱
همان طور که مشخص است رابطه فوق جا به ­جایی هر نقطه مانند i را بر حسب انتگرال­های مرزی موجود در رابطه (۲-۳۴) محاسبه می­ کند. برای حل عددی معادله انتگرالی (۲-۳۴) مرز دامنه به یک مجموعه ­ای از المان­های مرزی تقسیم می­ شود، که مقدار تغییر مکان و ترکشن در آنها برحسب مقادیر گرهی تعیین می­گردد. برای این منظور ابتدا جا به ­جایی­ها و ترکشن­ها به صورت ماتریسی برای هر المان به شکل زیر نوشته می­شوند.
۲-۴۲
۲-۴۳
در روابط بالا و مقدار جا به ­جایی­ها و ترکشن­ها را در گره المان­ها مشخص می­ کند. اگر Q بیانگر تعداد گره­های موجود در هر المان باشد، ابعاد ماتریس­های و در حالت سه بعدی برابر ×Q3 و برای حالت دو بعدی برابر Q×۲ است و ماتریس­های u و p بیانگر جا به ­جایی­ها و ترکشن­ها در هر نقطه از المان یعنی هستند. ماتریس Φ ، ماتریس توابع درون­یاب است. در روش المان­های مرزی مانند روش اجزای محدود شکل المان، مقدار جا به ­جایی­ها و ترکشن­ها در یک المان با بهره گرفتن از توابع شکل^[۳۲] در مقادیر گرهی درون یابی می­ شود. اگر این چند جمله­ای درون­یاب بیانگر توزیع سهموی این مقادیر باشد، المان مورد بررسی سهمی شکل خوانده می­ شود. شکل­های زیر، المان­های سهمی شکل در حالت­های دو بعدی و سه بعدی را نشان می­دهد.
شکل شماره ۲-۴ : المان­های سهمی برای مسائل دو بعدی
شکل شماره ۲-۵ : المان­های سهمی برای مسائل سه بعدی
در روش المان­های مرزی چون مرزهای یک جسم مش زده می­ شود، مسائل سه بعدی تبدیل به مسائل دو بعدی و مسائل دو بعدی تبدیل به مسائل یک بعدی می­شوند و این خود یکی از امتیازهای روش المان­های مرزی می­باشد، چرا که باعث ساده سازی روند حل معادلات می­گردد. همان­طور که گفته شد در این پژوهش از المان­های سهمی شکل استفاده گردیده است. در مسائل دو بعدی با توجه به وجود سه گره در هر المان توابع درون یاب به صورت زیر می­باشند.
۲-۴۴
۲-۴۵

معماری سرویس گرا

رویکردهای گذشته

ارتباطات ارزش آفرین

هزینه ارتباطات بالا

مبتنی بر فرایند

مبتنی بر داده

ساخت برای تغییر

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ساخت برای بقا

توسعه تدریجی

تولید یکمرتبه

فدراسیون نرم افزارها

نرم افزارهای تعامل ناپذیر

مستقل از سکو

تک سکو

اتصال سست

اتصال محکم

پیام محور

مولفه محور

در مرحله بعد با مطالعه مقالات، کتب و مطالب منتشره در اینترنت جستجوی برای انواع مدل های معماری سرویس گرا صورت گرفت، بعد از فهرست کردن مدل ها به همراه شرح کامل آنها، سپس با تشکیل کارگاه آموزشی برای خبرگان و کارشناسان جهت تشریح کامل مدل ها و مزایایی هر کدام، مدل پیشنهادی معماری سرویس گرا توسط شرکت IBM انتخاب گردید. این مدل با توجه به نظر خبرگان و کارشناسان فن بهترین مدل برای سازمان های خدماتی می باشد.
۵-۲- نتیجه گیری
از آنجا که در سازمان های خدماتی، سرعت و دقت پاسخگویی و سرویس ها بسیار مهم می باشد از طرفی نیز سازمانی که دانش محور می باشد بحث تغییر و تحول و به روز بودن اطلاعات بسیار با ارزش است پس می توان گفت مناسبترین معماری برای سازمان های خدماتی و دانش محور، معماری سرویس گرا می باشد.
نتایج نهایی نشان داد بهترین متد جهت پیاده سازی این مدل در کتابخانه ها مدرن کردن سیستم های موروثی می باشد؛ که بدون ایجاد وقفه در کارها، به تدریج کارکردهای سیستم موروثی را در قالب سرویس های استاندارد استخراج کرده و سرانجام سیستم مدرنی جایگزین سیستم قدیمی می گردد.
در این تحقیق نتیجه ای که حاصل می شود به دلیل استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی AHP نتیجه ای کاربردی، مورد حمایت خبرگان، صریح و گام به گام، پویا، قابل اعتماد، و در راستای ماموریت کتابخانه ملی می باشد. یعنی بهترین مدل برای پیاده سازی برنامه جامع فناوری اطلاعات در اداره کل فناوری اطلاعات و ارتباطات مدل پیشنهادی معماری سرویس گرا توسط شرکت IBM می باشد.
در انتهای این پژوهش به کمک بسته معماری شرکت IBMو بکارگیری متد مدرن کردن سیستم های موروثی مدلی برای طراحی سرویس ها در سازمان های خدماتی تهیه گردید.
۵-۳- ‌پیشنهادات تحقیقات آتی
این پژوهش در زمینه انتخاب طرح جامع فناوری اطلاعات برای اداره کل فناوری اطلاعات و ارتباطات کتابخانه ملی است. از آنجا که بررسی کامل فرایندها و سرویس های مورد نیاز در این اداره کل، پروژه بسیار عظیم و زمانبری می باشد لذا تنها به بررسی و تحلیل دو تا از فرایندهای اداره خدمات رایانه از اداره کل فناوری اطلاعات و ارتباطات بسنده کرده ایم.
با توجه به اینکه تاکنون رویکرد سرویس گرایی در کتابخانه ملی پیاده نشده و در واقع با هدف رفع نیازها به فناوری نگاه شده، نرم افزارها حالت جزیره ای به خود گرفته و یکپارچه نیستند، برای رفع این نقص و در راستای چشم انداز بهتر و آینده ای درخشان در سازمان و در راستای اعتلای دانش و فناوری در کشور عزیزمان ایران پیشنهاد می گردد دانش پژوهان و محقیقن محترم در داخل یا بیرون از کتابخانه ملی و به خصوص دانش پژوهان رشته مهندسی کامپیوتر (نرم افزار) پیاده سازی کل فرایندهای سازمانی و سیستم های مورد نیاز آن را بعهده گرفته و به مرحله اجرا برسانند:
تجزیه و تحلیل نظر سنجی خبرگان این تحقیق با کامل کردن روش های تصمیم گیری MADM
بومی کردن مدل های پیشنهادی شرکت IBM و اوراکل برای سازمان های خدماتی
توسعه مدل پیشنهادی شرکت IBM
پیاده سازی مدل برنامه جامع فناوری اطلاعات بر اساس رویکرد معماری سازمانی سرویس گرا که تلفیقی از معماری سرویس گرا و معماری سازمانی است.
پیاده سازی کامل مدل مربوط به برنامه جامع فناوری اطلاعات در اداره کل فناوری اطلاعات و ارتباطات
پیاده سازی کامل مدل مربوط به برنامه جامع فناوری اطلاعات در معاونت پژوهش، آموزش و فناوری اطلاعات

1. 1. 1. در فرصت های ساختاری جنبش های اعتراضی بوجود آمده و افراد جامعه در آنها شرکت می کنند. (این قضیه استخراج شده از نظریه نیل اسملسر می باشد بدین معنی که اینترنت به عنوان یک زمینه ساختاری مشوق افراد در جنبش اجتماعی شده است یا مانع مشارکت آنها در آن می باشد.و همچنین نظریه فرصت چالرز تیلی که می گوید : فرصت، این وضعیت را داریم که هر قدر دیگر گروه ها، شامل حکومت ها، در مقابل ادعاهای جدید آسیب پذیر باشند، امکان تحقق منافع مدعی افزایش می یابدبنابراین اینترنت چگونه توانسته منافع مدعیان را افزایش دهد و موجب شرکت افراد در این جنبش های اعتراضی گردد.)

      (( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

1. 1. شرایط ساختاری بازدارنده باعث عدم شرکت افراد در جنبش می شود که عبارتند از شدت یافتن سرکوب نیرو های دولتی ، زیر نظر گرفتن رفتار معترضین توسط نهاد های دولتی ، وجود گروه های نامتجانس در جامعه و عدم شرکت آنها در جنبش اعتراضی ، کمبود منابع مالی و عدم رهبری درست توسط نهاد ها و بسیج منابع. ( این قضیه استخراج شده نیز به این بخش از نظریات نیل اسملسر نزدیک است که بیان می کند: مقامات حاکم با مداخله وتعدیل زمینه و فشار ساختاری به جنبش پاسخ داده و بر پیدایش وتوسعه آن تاثیرمی گذارند.و با این بخش از فرضیات ما ارتباط داردکه اینترنت موجب شده منافع دولتها به خطر بیفتدو سپس معترضین به دنبال راه های جایگزین باشند )

1. 1. وجود نهاد های دولتی موجب می شود که ارزش های نظام حاکم در جامعه غالب شود در صورتی که معترضین درصدد ایجاد ارزش های برتر می باشند و به دنبال پیشرفت جامعه و رفاه و خوشبختی آن از طریق ایجاد ایدئولوژی جدید و برتر است. ( قضیه نظری استخراج شده به این بخش از نظریات آلن تورن نزدیک است که می گوید : اصل عمومیت ،یک جنبش با ارزش های برتر و…. آغاز شده و به دنبال گسترش و پیشرفت جامعه است و دلایل آن با منافع ملی ، آزادی بشریت ، رفاه خوشبختی و ….. صورت می پذیرد و ما به وسیله این نظریه به دنبال این هستیم که بفهمیم اینترنت آیا توانایی ارائه ایدئولوژی جایگزین را برای ایدئولوژی حاکم داشته یا خیر ؟ )

1. 1. ممکن است ارزش های ایجاد شده توسط رهبران جنبش ساختار مناسبی برای شرکت افراد در جنبش وبا عدم مشارکت آنها شود.( قضیه استخراج شده به این بخش از نظریات نیل اسملسر نزدیک است که می گویند: جنبش هاتحت تاثیر ایدئولوژی های معین نارضایتی هایی رادر جامعه متبلور ساخته و راه های عملی رفع آنهارانشان می دهند.لذا با توجه به این گفته می توان فرضیه استفاده رهبران از فضای اینترنت را برای ارائه ایدئولوژی های جدید و نارضایتی افراد و شرکت آنها در جنبش بیان نمود وآن را به مرحله آزمون گذاشت .)

1. 1. ایجاد فرصت های ارتباطی از سوی رهبران جنبش با سایر اعضاء و ارائه تاکتیک های اعتراضی به آنها موجب می شود یک جنبش به موفقیت برسد یا ناموفق شود. ( قضیه مطرح شده از نظریه چالرز تیلی استخراج شده بر مبنای این گفته : جنبشهای اجتماعی برمبنای منافع فردی شکل می‌گیرداما نهادهایی بایدبدان سامان بدهند و افرادرا پیرامون منافع بسیج کنند.دولت به عنوان یک نهاد این فرصت را دراختیار توده های مردم قرار می دهد تا بتوانند با بهره گرفتن از امکانات ارتباطی دولتی با یک دیگر ارتباط برقرا کنند و از این طریق به دنبال ارائه تاکتیک مبارزاتی خود بر علیه نظام حاکم باشند و رهبران با بهره گرفتن از آن نیروهای مخالف را بسیج کرده تا در جنبش شرکت کنند و شرایط موفقیت آن بیشتر شود . )

1. 1. به زیر سئوال بردن مشروعیت نظام حاکم توسط افراد شرکت کننده در جنبش اعتراضی باتوجه به بکاربردن شیوه های گوناگون عامل موفقیت جنبش است.( این قضیه استخراج شده از این بخش از نظریات آلن تورن می باشد که می گویند :براساس اصل مخالفت ، جنبش اجتماعی همیشه با وضع موجود مخالف است و اهداف خود را با وضعیت حاکم در تضاد می بیندلذا ما با توجه به این گفته به دنبال درک تاثیر اینترنت در زیر سئوال بردن مشروعیت نظام حاکم دردو کشور مصر و تونس می باشیم .)

1. 1. برای رسیدن به موفقیت یک جنبش اعتراضی نیاز به بکارگیری ساختار های قابل دست یابی افراد به آنها و داشتن پشتوانه مالی الزامی است. ( این قضیه بر گرفته از این متن نظری نیل اسملسر است که می گوید : ظهورجنبش با یک گروه هماهنگ و بسیج شده برای عمل ،رهبری وارتباط منظم با پشتوانه مالی صورت می پذیردبنابراین جنبش های اعتراضی مصر وتونس باید از ساختار هایی استفاده می کرد تا بتواند موفقیت خود را تضمین کند لذا این ساختار ممکن است فضای ارتباطی اینترنت باشد تا از این طریق بتواند به پشتوانه مالی برای موفقیت جنبش دست یابد. )

1. 1. رسیدن جنبش به مرحله ای که مورد حمایت گروه ها ، افرادو طبقات مختلف جامعه در داخل و خارج یک کشور شود. ( این قضیه بر گرفته از نظریات نیل اسملسر وآلن تورن است که هر کدام به ترتیب گفته اند : عوامل شتابدهنده شامل حوادث ورویدادهایی که موجب می شوند افراد در جنبش شرکت کنندیعنی اسملسر معتقد است یک جنبش زمانی به موفقیت میرسد که افراد از آن حمایت کنند. آلن تورن می گوید: یک جنبش باید هویتی مشخص داشته باشد از چه افراد و گروههایی تشکیل شده و مدافع چه منافعی است .بنابراین او معتقد است که اصل هویت گروه معترض در جامعه موجب حمایت افراد و گروه های گوناگون از جنبش می شود و ما براساس گفته اسملسرو آلن تورن در این تحقیق به دنبال درک تاثیر اینترنت در جذب حمایت های داخلی و خارجی افراد مختلف یا گروه ها ی گوناگون هستیم .)

با توجه به قضایای نظری گفته شده می توان مدل نظری تحقیق را به شکل زیر و براساس نظریات سه متفکر عامل اینترنت از نظر نیل اسملسر به عنوان شرطی مساعد جهت تشکیل یک جنبش گردیده است یا طبق نظر چالرز تیلی اینترنت فرصت مناسبی است تا افراد بتوانند به دنبال تحقق منافع مدعی خود باشند. ویا طبق نظر آلن تورن اینترنت موجب گردید تا گروه های مختلف طبق آن هویت خود رامشخص کنند. ترسیم نمود .
فضای اینترنت در دو کشور مصر و تونس( شرطی مساعد ، فرصتی مناسب ، عامل هویتی مشخص می باشد )
جهت ؟
رهبری جنبش بیشتر شده
مشارکت افراد در جنبش
بکار گرفتن ساختارهای روشن
افزایش حمایت افراداز جنبش
ارائه ارزشهاوهنجار های جدید
منابع مالی افزایش
جلب حمایت های داخلی و خارجی
تاکتیک های اعتراضی افزایش
کاهش مشروعیت نظام
تغییر رفتار مردم
ایجاد شکاف بین مسئولین و مردم
فرو پاشی نظام سیاسی حاکم و جایگزینی نظام سیاسی جدید
موفقیت جنبش اجتماعی
۷-۲-فرضیه های تحقیق :
بنابرمطالب ارائه شده در صفحات قبل و براساس کتب موجود در زمینه روش تحقیق هر پژوهشگری برای رسیدن به تحقیقی کامل و اصولی باید از قبل یک سری پیش فرض هایی را برای خودش تنظیم نماید تا در طول تحقیق مشخص شود که آیا فرض او درست است یا نادرست لذا در زمینه نقش اینترنت در جنبش های اجتماعی مورد پژوهی مصر و تونس فاکتورهای گوناگونی دخالت دارند عبارتند از:

1. 1. به نظرمیرسد هرچه دسترسی افراد به فضای اینترنت بیشترباشد احتمال مشارکت آنها درجنبش انقلابی بیشتر میشود .

1. 1. به نظر میرسد اینترنت در دوکشور مصر وتونس این امکان رابوجود آورده تاجنبش های مردمی رهبری شوند .

1. 1. به نظر میرسد فضای اینترنت این توانایی را داشته که گروههایی ازمردم دو کشور رابه سطحی از آگاهی برساند تا جنبش های مردمی رابه حرکت در آورند .

1. 1. به نظر می رسددرکشورهای مصروتونس ایدئولوژی جدیدی ازطریق فضای اینترنت برای حرکت های مردمی ایجاد شد .

1. 1. به نظر میرسد درکشور های مصر وتونس مشروعیت نظام های حاکم از طریق فضای اینترنت زیر سئوال برده شده است.

1. 1. به نظر میرسد درکشور های مصر وتونس فضای اینترنت توانسته است تاکتیک های اعتراضی را به مردم منتقل کند.

1. 1. به نظر میرسد درکشور های مصر وتونس فضای اینترنت توانسته حمایت های داخلی و خارجی سایر گروه ها را کسب نماید.

فصل سوم
روش شناسی
۱-۳-روش پژوهش
در این پژوهش هدف بررسی تاثیر فضای سایبری و اینترنت در تحولات سیاسی دو کشور مصر و تونس بوده است.دلیل اصلی انتخاب موضوع و دقیق کردن آن پاسخ به سئوالاتی بود که پس از بوجودآمدن تحولات سیاسی و اجتماعی در این دو کشور اتفاق افتاد و برای تدوین آن در حوزه جامعه شناسی سیاسی از لحاظ روش شناسی الزاماتی را قائل شد. از مراحل بنیادی و یکی از اصول اساسی هر مطالعه علمی و پژوهشی، روش تحقیق و جمع آوری اطلاعات مربوط به آن پژوهش است. در صورتی که کار جمع آوری اطلاعات به شکلی منظم و صحیح صورت پذیرد ، تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری از داده ها با سرعت و دقت خوبی انجام خواهد شد. نسبت به موضوع، می توان از انواع مختلفی از شیوه های پژوهشی که درجامعه شناسی وجود دارند برای جمع آوری داده ها و تجزیه و تحلیل آنها بهره برد. از جمله آنها روش تحقیق کمی می باشد.
در این پژوهش که به شیوه ترکیبی(روش کمی و کیفی) صورت می پذیرد اطلاعات با روش مطالعه اسنادی، کتابها و تاریخی و تکنیک تحلیل محتوا جمع آوری می گردند و به شیوه اسنادی و تاریخی و آماری مورد تحلیل و بررسی قرار خواهند گرفت. .
۲-۳- ابزارهای اندازه گیری و جمع آوری داده ها:
بر اساس مطلب ذکر شده در بالا از دکتر ساروخانی ابزار گردآوری مطالب تحقیق به شیوه فیش برداری از مطالب موجود در کتب جنبش های اجتماعی ، مجلات و روز نامه ها، وبلاگ های خبر ی که در رابطه با موضوع تحقیق مطالبی را انتشار داده بودند . سپس به تحلیل محتوی فیلم های مستند در زمینه موضوع تحقیق پرداخته و از مطالب ذکر شده در آن فیش برداری نموده و در بخش های مربوط آنها را ذکر کرده ایم . جدول شماره (۱)

تحلیل محتوای منابع نوشته

با تکنیک تحلیل محتوا فیش برداری از کتب مربوط به جنبش های اجتماعی
روز نامه ها ، وبلاگ ها و سایت های خبری ، مجلاتی که در رابطه با موضوع جنبش مردمی دو کشور مصر و تونس مطالبی را انتشار داده بودند .

به منظور کسب بهترین بازده استخراج برخی عوامل تاثیرگذار از قبیل نوع فاز پخش‌کننده، حجم فاز پخش کننده، نوع فاز استخراج کننده، حجم فاز استخراج کننده، زمان استخراج و … بررسی و بهینه شدند. روند انجام این بررسی‌ها در ادامه این فصل بیان گردیده است.

۳-۳-۱- بررسی اثر نوع فاز پخش‌کننده

برای پیدا کردن حلال پخش کننده مناسب که قدرت پخش کنندگی بیشتر و راندمان استخراج بالاتری داشته باشد، آزمایشات مشابهی تنها با تغییر نوع حلال پخش‌کننده ترتیب داده شد. برای این منظور حجم کلروبنزن را Lμ ۱۰ میکرولیتر و حجم انیدرید استیک را Lμ ۵۰ ثابت گرفته، نوع حلال پخش‌کننده، تغییر داده شد. ابتدا در یک بالن ژوژه ۵ میلی‌لیتری استون ریخته، Lμ ۱۰۰ کلروبنزن و Lμ ۵۰۰ انیدرید استیک به آن اضافه و با استون به حجم رسانده شد. سپس mL 5/0 مخلوط استون، کلروبنزن و انیدرید استیک را به محلول آبی شامل mL 5 آب مقطر، mL 5/0 کربنات پتاسیم w/v 5% و Lμ ۵ استاندارد، اضافه گردید. در این مرحله ظرف نمونه به مدت min 2 و با دور rpm 5000 سانتریفوژ قرار داده شد. با بهره گرفتن از یک سرنگ یک میکرولیتری، Lμ ۵/۰ میکرولیتر از فاز ته‌نشین شده، به دستگاه GC تزریق شد (برای بررسی تکرار پذیری، عملیات استخراج ۳ بار تکرار شده است).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

مشابه همین مراحل برای بررسی میزان تاثیر استونیتریل و متانول به عنوان حلال پخش کننده بر راندمان استخراج انجام گردید. نتایج در بخش ‏۰ بررسی شده است.

۳-۳-۲-بررسی اثر حجم فاز پخش‌کننده

برای بررسی تأثیر حجم استون بر راندمان استخراج، آزمایشات به گونه‌ای انجام شدند که حجم فاز ته نشینی ثابت بماند. چون با افزایش حجم استون، حجم فاز ته نشین شده کاهش می‌یابد برای جبران آن حجم فاز استخراج کننده نیز افزایش داده شد. بدین منظور، حجم‌های مختلفی از محلول استون حاوی کلروبنزن و انیدرید استیک تهیه گردید.
حجم ۲۵/۰ میلی‌لیتر استون حاوی Lμ ۵/۹ کلروبنزن و Lμ ۵ انیدرید استیک، mL 5/0 استون حاوی Lμ ۱۰ کلروبنزن و Lμ ۵۰ انیدرید استیک، mL 1 استون حاوی Lμ ۱۳ کلروبنزن و Lμ ۵۰ انیدرید استیک، mL 5/1 استون حاوی Lμ ۵/۱۶ کلروبنزن و Lμ ۵۰ انیدرید استیک و mL 2 استون حاوی Lμ ۸/۲۲ کلروبنزن و Lμ ۵۰ انیدرید استیک توسط سرنگ‌های ۱ و ۲ میلی‌لیتری به mL 5 آب مقطر حاوی mL 5/0 کربنات پتاسیم ۵% و Lμ ۵ ایزوپرنالین به غلظت ppm 100 تزریق و به مدت min 2 و با دور rpm 5000 سانتریفوژشدند. سپس توسط سرنگ یک میکرولیتری حجم Lμ ۵/۰ از فاز ته‌نشین شده برداشته و به GC تزریق گردید.
حجم فازهای آلی ته نشین شده هم توسط سرنگ ۱۰ میکرولیتری اندازه‌گیری شدند. نتایج در بخش ‏۰ گزارش شده است.

۳-۳-۳- بررسی اثر نوع فاز استخراج‌کننده

در این قسمت از مطالعه دو حلال دی‌سولفید کربن و کلروبنزن به عنوان فازهای استخراج کننده مورد آزمایش قرار گرفتند. برای این منظور mL 5/0 استون حاوی Lμ ۱۰ کلروبنزن (به عنوان حلال استخراج کننده) و Lμ ۵۰ انیدرید استیک (به عنوان واکنش‌گر مشتق‌ساز) به mL 5 آب مقطر حاوی، mL 5/0 کربنات پتاسیم ۵% و Lμ ۵ ایزوپرنالین به غلظت ppm 100 تزریق و به مدت min 2 و با دور rpm 5000 سانتریفوژشد. در نوبت بعد mL 5/0 استون حاوی Lμ ۵/۱۸ دی‌سولفید کربن (به عنوان حلال استخراج کننده) و Lμ ۵۰ انیدرید استیک (به عنوان واکنش‌گر مشتق‌ساز) به mL 5 آب مقطر حاوی، mL 5/0 کربنات پتاسیم ۵% و Lμ ۵ ایزوپرنالین به غلظت ppm 100تزریق و به مدت min 2 و با دور rpm 5000 سانتریفوژشد.
حجم فازهای آلی ته نشین شده هم توسط سرنگ ۱۰ میکرولیتری اندازه‌گیری شدند. برای بررسی تکرارپذیری، عملیات استخرا ج با هر فاز استخراج کننده ۳ بار تکرار شد. نتایج در بخش ‏۰ گزارش شده است.
تغییر در حجم فازهای استخراج کننده به منظور حصول حجمهای ثابت در حدود ۵ میکرولیتر از فاز ته­نشین شده انجام شده است.

۳-۳-۴-بررسی اثر حجم فاز استخراج کننده

به منظور بهینه‌سازی حجم فاز استخراج کننده، تمامی شرایط استخراج ثابت گرفته شده و فقط حجم کلروبنزن تغییر داده شد. بدین ترتیب که mL 5/0 استون، به ترتیب حاوی ۱۰، ۱۵، ۲۰، ۲۵ و Lμ ۳۰ کلروبنزن و Lμ ۵۰ انیدرید استیک به پنج نمونه آب (mL 5 آب حاوی mL 5/0 کربنات پتاسیم و ایزوپرنالین به غلظت ppm 100) تزریق کرده و پس از سانتریفوژ مطابق مراحل گفته شده قبلی، فازهای ته‌نشین شده به دستگاه GC تزریق و آنالیز شدند.
حجم فازهای ته‌نشین شده به وسیله سرنگ ۱۰ میکرولیتری اندازه‌گیری شدند. نتایج در بخش ‏۰ ارائه شده است.

۳-۳-۵- بررسی اثر مشتق‌سازی قبل و در حین استخراج

برای بررسی این اثر، دو سری آزمایش درنظر گرفته شد. در تست اول، mL 5/0 استون حاوی Lμ ۱۰ کلروبنزن را به نمونه آب (mL 5 آب حاوی Lμ ۵۰ انیدرید استیک، mL 5/0 کربنات پتاسیم و ایزوپرنالین به غلظت ppm 100)، که از قبل واکنشگر مشتق‌ساز به آن اضافه شده، تزریق گردید. در این آزمایش فرایند مشتق‌سازی قبل از استخراج انجام گرفت.
در تست دوم، mL 5/0 استون حاوی Lμ ۱۰ کلروبنزن و Lμ ۵۰ انیدرید استیک به نمونه آب (mL 5 آب حاوی mL 5/0 کربنات پتاسیم و ایزوپرنالین به غلظت ppm 100) اضفه شد. در این آزمایش استخراج و مشتق‌سازی به طور همزمان صورت گرفت.
در هر دو تست، پس از سانتریفوژ، فازهای ته‌نشین شده توسط دستگاه GC آنالیز شدند. حجم فاز ته‌نشین شده توسط سرنگ ۱۰ میکرولیتری اندازه‌گیری شدند. نتایج در بخش ‏۰ ارائه شده است.

۳-۳-۶- بررسی اثر زمان استخراج و مشتق‌سازی

زمان استخراج و مشتق‌سازی، به مدت زمانی اطلاق می‌شود که نمونه در فاصله زمانی بین تزریق (مخلوط فازهای استخراج کننده، واکنشگر مشتق‌ساز و فاز پخش کننده) و قرار گرفتن در سانتریفوژ، کدر بماند. برای بررسی اثر زمان برروی کارایی استخراج و مشتق سازی نیز، آزمایشات مشابهی همانند بخش ‏۰ انجام گرفت. تنها پارامتری که در این آزمایش‌ها تغییر داده شد زمان استخراج بود که زمان‌های ۰، ۵، ۱۰، ۲۰، ۳۰ و ۶۰ دقیقه در نظر گرفته شدند.
حجم فاز ته‌نشین شده توسط سرنگ ۱۰ میکرولیتری اندازه‌گیری شدند. نتایج در بخش۳-۱-۶- ارائه شده است.

۳-۳-۷- بررسی اثر حجم واکنشگر مشتق‌ساز

به منظور بهینه‌سازی حجم واکنشگر مشتق‌ساز، تمامی شرایط استخراج ثابت گرفته شده و فقط حجم انیدرید استیک تغییر داده شد. بدین ترتیب که mL 5/0 استون، به ترتیب حاوی ۰، ۱۰، ۳۰، ۷۰ و ۹۰ میکرولیتر انیدرید استیک و Lμ ۱۰ کلروبنزن به شش نمونه آب (mL 5 آب حاوی mL 5/0 کربنات پتاسیم و ایزوپرنالین به غلظت ppm 100) تزریق کرده و پس از سانتریفوژ، فازهای ته­نشین شده توسط دستگاه GC آنالیز شدند. حجم فازهای ته‌نشین شده به وسیله سرنگ ۱۰ میکرولیتری اندازه‌گیری شدند. نتایج در بخش ۳-۳-۷ ‎۰ ارائه شده است.

۳-۳-۸- بررسی اثر درصد کربنات پتاسیم

برای مشتق‌سازی ایزوپرنالین، محیط باید قلیایی باشد. به این منظور از کربنات پتاسیم استفاده شد. برای بهینه‌سازی درصد کربنات پتاسیم K₂CO₃، همه پارامترها را ثابت در نظر گرفته و تنها درصد کربنات پتاسیم تغییر داده شد. به این صورت که mL 5/0 استون، حاوی Lμ ۵ انیدرید استیک و Lμ ۱۰ کلروبنزن به شش نمونه آب (mL 5 آب حاوی mL 5/0 کربنات پتاسیم و ایزوپرنالین به غلظت ppm 100) که در آنها درصد کربنات پتاسیم به ترتیب ۵/۲، ۵، ۵/۷، ۱۰، ۵/۱۲ و ۱۵ می‌باشد، تزریق شد. پس از سانتریفوژ، فازهای ته­نشین شده توسط دستگاه GC آنالیز شدند. حجم فازهای ته‌نشین شده به وسیله سرنگ ۱۰ میکرولیتری اندازه‌گیری شدند. نتایج در بخش۳-۳-۸- ارائه شده است.

۳-۳-۹- بررسی اثر افزایش نمک

به منظور بررسی اثر نمک بر روی کارایی استخراج نیز آزمایش‌های مشابهی در نظر گرفته شد. در هر آزمایش به محلول تهیه شده مورد آزمایش مقادیر مشخصی نمک افزوده شد. بدین ترتیب که به پنج نمونه آب (mL 5 آب حاوی mL 5/0 کربنات پتاسیم و ایزوپرنالین به غلظت ppm 100) به ترتیب ۵/۰، ۱/۰، ۱۵/۰، ۲/۰ و ۲۵/۰ گرم سدیم کلرید اضافه شد. سپس mL 5/0 استون، حاوی Lμ ۵۰ انیدرید استیک و Lμ ۱۰ کلروبنزن به نمونه‌های فوق تزریق شدند. پس از سانتریفوژ، فازهای ته‌نشین شده توسط دستگاه GC آنالیز شدند. حجم فازهای ته‌نشین شده به وسیله سرنگ ۱۰ میکرولیتری اندازه‌گیری شدند. نتایج در بخش ‎۰ ارائه شده است.

۳-۳-۱۰- بررسی تکرار پذیری میکرو استخراج مایع- مایع پخشی

تعداد ۷ محلول را به روشی که در بخش ‏۰ گفته شد، تهیه کرده و Lμ ۵/۰ از فاز ته‌نشین شده به دستگاه GC تزریق می‌شود. باید توجه داشت که در هر ۷ بار استخراج، تمامی شرایط کاملاً یکسان باشند. نتایج در بخش۳-۳-۱۰ ارائه گردیده است.

۳-۳-۱۱- محاسبه راندمان استخراج و فاکتور تغلیظ

برای محاسبه راندمان استخراج و فاکتور تغلیظ، از استخراج معمولی استفاده شد. در یک لوله آزمایش mL 2 محلول کربنات پتاسیم w/v 5% ریخته و Lμ ۲۰ از محلول ایزوپرنالین ppm 100 به آن اضافه گردید. سپس Lμ ۱۰۰ انیدرید استیک به آن اضافه کرده و مخلوط حاصل به هم زده شد. بعد از چند دقیقه، mL 2 هگزان نیز به آن اضافه کرده و به مدت min 5 به شدت به هم زده شد تا استخراج معمولی انجام شود. پس از جدایی فازها، Lμ ۵ فاز آلی به دستگاه تزریق گردید. نتایج در بخش۳-۳-۱۱ ارائه شده است.

۳-۳-۱۲-تهیه منحنی کالیبراسیون در استخراج مایع- مایع پخشی

جهت تهیه منحنی کالیبراسیون، ۸ سری محلول استاندارد ایزوپرنالین با در محدوده‌ی غلظتی ۲۰۰ – ۵/۰ میکروگرم بر لیتر به حجم mL 5 با بهره گرفتن از آب مقطر تهیه و به کلیه محلول‌ها Lμ ۵ محلول اپی‌نفرین با غلظت ppm 1 به عنوان استاندارد داخلی اضافه گردید (غلظت استاندارد داخلی در همه محلول‌ها ppm 1 می‌باشد). سپس mL 5/0 کربنات کلسیم ۵% به همه محلول‌ها اضافه می‌شود. سپس mL 5/0 استون، حاوی Lμ ۵۰ انیدرید استیک و Lμ ۱۰ کلروبنزن به محلول ها تزریق می شود. پس از min 2 سانتریفوژ با سرعت rpm 5000، Lμ ۵/۰ از فاز ته‌نشین شده به GC تزریق می‌شود. نتایج در بخش ۳-۳-۱۲ ‏۰ ارائه شده است.

۳-۴- آنالیز نمونه‌های حقیقی

برای بررسی کارآیی روش در آنالیز نمونه‌های حقیقی نمونه‌ی ادرار یک بیمار جمع آوری شده بود، استخراج و آنالیز صورت گرفت. برای این کار دو سری آزمایش ترتیب داده شد.
محلول استاندارد استوکس ازmgL^-1 ۱۰۰۰ برای ایزوپرنالین تهیه و در فریزی با دمایC◦ ۲۰ − نگه‌داری شدند. محلول‌های کاری توسط رقیق‌سازی مناسب و محلول‌ استوکس به‌دست آمدند.
نمونه ادرار شاهد (بدون دارو) از یک داوطلب سالم جمع‌ آوری و نمونه ادرار حقیقی از بیمارستان مصطفی­خمینی­ایلام تهیه و تا زمان استفاده در دمای C◦ ۲۰ − نگه‌داری شدند.
آماده‌سازی نمونه حقیقی– نمونه ادرار شاهد (بدون دارو) از داوطلب سالم در آزمایشگاه تهیه شد، که هیچ‌گونه دارویی حداقل برای ۶ ماه مصرف نکرده بود. نمونه‌های ادرار قبل از آنالیز، در فریزر در دمای C° ۲۰- نگه‌داری شدند. یخ نمونه‌های ادرار منجمد در دمای اتاق باز شد و به مدت min 10 با دور rpm 5000 سانتریفوژ شدند. جسم چربی سفیدی در ته لوله‌ی آزمایش مخروطی ته نشین گردید، احتمالا به سبب هم‌رسوب ماتریکس (از جمله کربامید اسید و اوریک اسید) در ادرار می‌باشد. محلول شناور روی رسوب به درون لوله‌ی شیشه‌ای تمیزی منتقل و از یک صافی mμ ۴۵ فیلتر شد. حجم mL 2 از این محلول تا mL 5 رقیق (به منظور کاهش اثرات ماتریس) و mL 5/0 پتاسیم کربنات w/v 5% اضافه گردید. محلول حاصله برای فرایند DLLME مورد آزمایش قرار گرفت.
برای DLLME، یک بخش mL 5 از نمونه‌ی ادرار رقیق حاوی μg L^−۱ ۱۰۰ ایزوپرنالین در لوله آزمایش ته مخروطی درب دار mL 10 جا داده و سپس mL 5/0 پتاسیم کربنات (w/v 5%) وL μ۵ استاندارد داخلی، محلول اپی‌نفرین ppm 1 به آنها اضافه شد. سپس mL 5/0 استون، حاوی ۵۰ میکرولیتر انیدرید استیک و ۱۰­­میکرولیتر کلروبنزن، به محلول تزریق گردید که به قطرات ریز پراکنده از کلروبنزن به شکل یک محلول ابری منجر گردید.
در این مرحله، در چند ثانیه، آنالیت­ها به درون قطره­های ریز کلروبنزن، استخراج می­شوند. بعد از سانتریفوژ به مدت min 2 با دور rpm 5000، قطرات ریز حلال استخراج کننده در ته لوله آزمایش مخروطی ته­نشین شدند. پس از سانتریفوژ کردن، فاز ته‌نشین شده به‌طور کامل به درون لوله آزمایش دیگری منتقل شد سپس Lμ ۵/۰ از فاز ته‌نشین شده بهGC تزریق شد.

فصل چهارم

تجزیه و تحلیل داده‌ها

۴-۱- بهینه‌سازی شرایط استخراج

در این کار پروژه که روش انجام آن در فصل قبل گزارش شده است، از تکنیک میکرواستخراج مایع- مایع پخشی و دستگاه کروماتوگرافی گازی به منظور آنالیز ترکیب دارویی اپی‌نفرین استفاده شد. به منظور انتخاب شرایط بهینه اثر پارامترهای مختلفی از جمله نوع فازهای استخراج کننده و پخش کننده، انتخاب حجم بهینه این فازها، حجم مشتق‌ساز و همچنین زمان و نمک بر روی کارایی استخراج بررسی شد. تأثیر این عوامل با بررسی راندمان استخراج و فاکتور تغلیظ مورد ارزیابی قرار گرفتند.
برای محاسبه راندمان استخراج و فاکتور تغلیظ از استخراج مایع- مایع معمولی که آزمایش آن در بخش ۴-۲ شرح داده شده است، استفاده گردید. این آزمایش با درصدهای مختلف از پتاسیم کربنات و حجم‌های مختلف از انیدرید استیک ۴ مرتبه تکرار شد و نتایج کاملاً تکرار پذیر بودند. بنابراین با این فرض که استخراج مایع-مایع معمولی با راندمان نسبتاً کامل انجام شده است، می‌توان غلظت در فاز ته‌نشینی را به دست آورد. چون راندمان کامل است پس غلظت ایزوپرنالین در فاز هگزان برابر همان غلظت اولیه است که به نمونه آبی اضافه شده (حجم فازهای آلی و آبی برابر می‌باشد) و مساحت زیر پیک آنها هم مشخص است. بنابراین با داشتن مساحت زیر پیک ایزوپرنالین در فاز ته‌نشینی می‌توان به سادگی غلظت این ترکیب را در فاز ته‌نشینی با بهره گرفتن از تناسب زیر به دست آورد: