SRMR

شاخص برازندگی (CM)

۰-۱

>0.9

>0.9

>0.9

>0.9

<0.5

<0.05

دامنه پردازش

۰/۹۰

۰/۹۰

۰/۸۶

۰/۶۱

۰/۶۵

۰/۹۵

۰/۰۸۴

نتایج

طبق جدول۴-۲۴ شاخصهای برازندگی به همراه دامنه پردازش هر شاخص نشان داده شده است که طبق آن، مقدار شاخصSRMR با مقدار ۰٫۰۸۴ از مقدار دامنه پردازش که ۰٫۰۵ می باشد، بزرگتر است، مقدار شاخصRMSEA با مقدار ۰٫۹۵ از دامنه پردازش این شاخص بزرگتر می باشد، مقدار شاخصGFIبا مقدار ۰٫۶۵ از دامنه پردازش که برابر ۰٫۹ می باشد، کوچکتر است، مقدار شاخصAGFI با مقدار ۰٫۶۱ نیز از دامنه پردازش که برابر ۰٫۹ کوچکتر است، مقدار شاخصNFI با مقدار ۰٫۸۶ تقریباً با دامنه پردازش این شاخص برابر و کوچکتر می باشد، مقدار شاخصNNFI با مقدار ۰٫۹ با دامنه پردازش این شاخص برابر است، مقدار شاخصIFI با مقدار ۰٫۹۰ بین دامنه۰ تا ۱ قرار دارد، در نتیجه به جز شاخصهایSRMR,GFIوAGFI مقدار سایر شاخصها با ملاکها و قواعد سرانگشتی که در تفسیر آنها به کار رفته است، مطابقت دارد.بنابر این، می توان نتیجه گرفت که مدل ۴ بعدی BPRبا ابعاد(مدیریت پروژه، رهبری اثربخش، مدیریت تغییر و منابع انسانی) از برازش خوبی برخوردار است.

۴-۴-۱-۶-عاملهای اصلی

با توجه به انجام تحلیل عاملی روی ۲۱ متغیر مؤثر بر استقرار موفق BPR، ۴ عامل به عنوان عامل های اصلی شناسایی می شود. این ۴ عامل، با توجه به بررسی ادبیات موضوع به صورت زیر نام گذاری می شوند :
مدیریت پروژه
شناخت تغییر، شفافیت در اجرای پروژه، جمع آوری اطلاعات کافی، روش شناسی مناسب، ارزیابی نتایج، خلاقیت در اجرای پروژه
۲) رهبری اثربخش
درک و شناخت مدیریت ارشد، تعهد مدیریت ارشد، مدیریت دانش، منابع مالی کافی، استفاده از مشاوران مجرب، انسجام بین وظایف
۳)مدیریت تغییر
ساختار کمتر بوروکراتیک، واگذاری اختیارات، فناوری اطلاعات، آمادگی برای تغییر

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۴) منابع انسانی
کاهش مقاومت کارکنان، توجه به ایده های کارکنان، مشارکت کارکنان، ایجاد انگیزش در کارکنان، دانش و توانمندی کارکنان،
۴-۴-۲- سوال دوم پژوهش : اولویت بندی عوامل مؤثر بر استقرار موفق BPR در بانک گردشگری چگونه است ؟

جهت پاسخگویی به این سوال از آزمون فریدمن برای بررسی یکسان بودن اولویت بندی(رتبه بندی) تعدادی از متغیرهای وابسته توسط افراد استفاده می شود.

فرض آماری:
H₀ (فرض صفر) _: عوامل زیربنایی BPR از نظر اولویت تفاوتی باهم ندارند.
H₁ (فرض ادعا) : حداقل بین دو عامل از عوامل زیربنایی تفاوت معناداری وجود دارد.

جدول۴-۲۵- آزمون فریدمن

تعداد

۲۰۶

خی دو

الف) نامه همراه: در این بخش ضمن توضیحاتی در خصوص هدف کلی پژوهش، پاسخ­دهنده با گزاره­های خاص تحقیق آشنا می­ شود.
ب) دستورالعمل: در این قسمت سعی شده پاسخ­دهنده، با چگونگی پاسخ دادن به سوالات پرسشنامه آشنا شود.
ج) سوال­ها (گویه ­ها): در این قسمت یک سری گویه ارائه و از پاسخ­دهنده خواسته شده تا ترتیب اهمیت آنها را مشخص کند.
پرسشنامه مورد استفاده در بین مشتریان بانک تجارت از دو بخش تشکیل شده است:
الف- مشخصات فردی: این قسمت دربرگیرنده چهار سوال مشخصات فردی مشتریان، شامل جنس، سن، مدت زمان همکاری با بانک مربوطه و میزات تحصیلات است.
ب-شرح سوالات پرسشنامه: این قسمت شامل 30 سوال است و از مشتریان بانک درخواست شده است عوامل مذکور را بر اساس میزان اهمیت و عملکرد بانک مربوطه (کمترین و بیشترین میانگین امتیاز به ترتیب ا و 5) شماره­گذاری نماید. این قسمت شامل 8 بعد است که در ذیل آمده است:
1- اعتماد (سوال 1 تا 3)
2- همدلی (سوال 4 تا 6)
3- تعهد (سوال 7 تا 10)
4- مدیریت تعارض (سوال 11 تا 14)
5- ارتباطات (سوال 15 تا 19)
6- عمل متقابل (سوال 20 تا 22)
7- شایستگی (سوالات 23 تا 27)
8- ارزش­های مشترک ( سوالات 28 تا 30).
3-7) پایایی و روایی ابزار اندازه ­گیری
مفهوم پایایی با این امر سر و کار دارد که ابزار اندازه ­گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی بدست می­دهد. دامنه ضریب پایایی از صفر (عدم ارتباط) تا 1+ (ارتباط کامل) است. روش­های متعددی برای اندازه ­گیری پایایی پرسشنامه وجود دارد که می­توان به روش موازی، روش تصنیف، و ضریب آلفای کرونباخ اشاره نمود. جهت سنجش اعتبار پرسشنامه این پژوهش از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است، این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه ­گیری از جمله پرسشنامه یا آزمون­هایی که خصیصه­ های مختلف را اندازه ­گیری می­ کنند، بکار می­رود. برای محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ابتدا باید واریانس نمره ­های هر زیرمجموعه سوال­های پرسشنامه (یا زیرآزمون) و واریانس کل را محاسبه کرد؛ سپس با بهره گرفتن از فرمول زیر مقدار ضریب آلفا را محاسبه نمود [75].

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

r _α=
(3-2)
که در آن:
تعداد زيرمجموعه هاي سوال هاي پرسشنامه يا آزمون=J
واريانس زيرآزمونjام=
واريانس کل پرسشنامه يا آزمون=
ضریب آلفای کرونباخ بین صفر تا یک نوسان دارد که بر اساس آن هر چه مقدار این ضریب به عدد 1 نزدیکتر باشد،نشان­دهنده همسازی بیشتر گویه های یک مقیاس است چنانچه این ضریب بزرگتر یا مساوی 6/0 باشد، پرسشنامه از پایایی قابل قبولی برخوردار است [76]. پایایی پرسشنامه این پژوهش با بهره گرفتن از ضریب آلفای کرونباخ بصورت بخشی و همچنین بصورت کلی اندازه ­گیری شد و نتایج آن در جدول (3-1) قابل مشاهده است:
جدول (3-1)-ضرایب آلفای کرونباخ برای پرسشنامه تحقیق

متغیر
تعداد گویه ­ها
آلفای کرونباخ
اهمیت
عملکرد
اعتماد
3
0.718
0.691
همدلی
3
0.629
0.657
تعهد

پشتیبانی وحمایت مدیریت عالی
BUSSINES CASE
مدیریت پروژه
مدیریت تغییر
آموزش
برنامه ریزی
اجرا
سطوح ارتباطات
شکل ۲-۸ : عوامل بحرانی موفقیت و سطوح ارتباطات
این تحقیق در برگیرنده نتایج تجزیه وتحلیل ۹۴ تحقیق از عوامل کلیدی موفقیت می باشد که پیاده سازی پروژهERP را تحت تاثیر قرار می دهند. اکثر این عوامل در ارتباط با تکنولوژی نیستند. آنها اکثراً به مسائل انسانی و فرآیندهای کسب و کاری می پردازند. نکته قابل توجه این است که اکثر این عوامل با هم در ارتباط می باشند (غیر مستقل). به عبارتی شکست در یکی از این عوامل می تواند منجر به شکست کلی موفقیت پروژه ERP گردد. جدول (۲-۶) لیست عوامل بحرانی موفقیت شناسایی شده در تحقیق و مراحل مرتبط با پیاده سازی پروژه ERP را نشان می دهد.
جدول ۲-۶ : عوامل بحرانی موفقیت در مراحل پروژه ERP

عوامل غالب

مدیریت تغییر Business Case پشتیبانی مدیریت عالی
ارتباطات آموزش مدیریت پروژه

سطح استراتژیک

سطح تاکتیکی

سطح عملیاتی

یکپارچه سازی

ارزیابی سیستم موجود
آرمان/ حوزه کسب و کار
استراتژی پیاده سازی
استخدام مشاوران
الگوبرداری

تغیییرفرآیند کسب و کاری
انتخاب نرم افزار/فروشنده
رویکرد پیاده سازی

آماده سازی نهایی(آزمایش)

یکپارچه سازی

همانطور که جدول نشان می­دهد، ۶ عامل غالب موفقیت شناسایی شده اند. نتایج تایید می­ کند که در پیاده سازی پروژه ERP فرآیندهای کسب و کار نسبت به مسائل تکنولوژی از درجه اهمیت بالاتری برخوردار می باشند.
۲-۱۲-۶ -۱ حمایت وپشتیبانی مدیریت عالی سازمان
پروژه باید به تصویب مدیریت عالی سازمان رسیده و مورد حمایت قرار گیرد. مدیریت عالی باید به صورت تلویحی و آشکار از پروژه به عنوان اولویت بالا (مهم و تاثیرگذار بر سازمان) یاد کند. مدیریت عالی تعهد خود را به وسیله مشارکت در پروژه و تخصیص منابع ارزشمند به آن اعلام می کند. تعهد مدیریت عالی نسبت به پروژه منجر به تعهد سازمانی می گردد که یکی از عوامل کلیدی تاثیرگذار در موفقیت پیاده سازیERP می باشد. مدیریت عالی در همه مراحل پروژه و تا پایان آن حمایت خود را به صورت علمی ابراز می نماید (ناه و همکارانش^[۷۴]، ۲۰۰۱)
۲-۱۲-۶ -۲ مورد کاری^[۷۵]
در این سند شما می بایست به بررسی تبعات انجام پروژه از نظر تجاری بپردازید، انجام پروژه چه سودی دارد، چه هزینه هایی را کسر می کنم، در مقایسه با محصولات مشابه چه مزایا و معایبی را دارد و در انتها می بایست هزینه پروژه و معمولاً زمان انجام آنرا مشخص کنید (این سند معمولا به عنوان قرارداد بکار می رود).
۲-۱۲-۶-۳ مدیریت تغییر
مدیریت تغییر یکی از موضوعات اساسی در پیاده سازی ERP می باشد. سیستم های ERPارائه گر یک سری تغییرات با مقیاس بزرگی می باشند که می تواند منجر به مقاومت، سردرگمی، خطاها و اشتباهات گردد (اپلتون^[۷۶]، ۱۹۹۷).
پیش بینی می گردد که نصف پروژه های ERP به علت تخمین پایین تلاشهای مدیریت تغییر نتواند به منافع کامل دستیابی داشته باشند. تحقیقات نشان می دهد که مدیریت مؤثر تغییر برای پیاده سازی موفق تکنولوژی و مهندسی مجدد فرآیندهای کسب وکار ی مهم می باشد (گروور و همکاران^[۷۷]، ۱۹۹۵)

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۱۲-۶-۴ مدیریت پروژه
وجود مدیریت پروژه در پیاده سازی ERP همانند اکثر پروژه های IS ضروری می باشد. زیرا موفقیت پروژه بر اساس برآورده شدن الزامات و زمان مشخص شده و با بودجه تعریف شده ارزیابی می گردد. پروژه به صورت رسمی و بر اساس خروجی ها در مقطع زمانی مشخص، اهداف وحوزه پروژه مشخص می گردد. در طول پروژه همواره ابزارهای کنترل پروژه مورد بهره برداری قرار می گیرند (ناه و همکارانش، ۲۰۰۱).
۲-۱۲-۶-۵ آموزش

۴- قبول شدن در آزمونهای آئین نامه و مهارت عملی رانندگی با وسیله نقلیه مربوط
ح- شرایط شرکت در آزمایشها وصدور گواهینامه درجه( ت-۱)
۱- حداقل سن ۲۵ سال تمام
۲- سپری شدن حداقل دو سال تمام از تاریخ اخذ گواهینامه رانندگی ( پ-۱)
۳- ارائه گواهی سلامت جسمی وروانی از مراجع صلاحیتدار پزشکی
۴- قبول شدن در آزمونهای آئین نامه و مهارت عملی رانندگی با وسیله نقلیه مربوط
خ- شرایط شرکت در آزمایشها وصدور گواهینامه درجه( ت-۲)
۱- حداقل سن ۲۵ سال تمام
۲- سپری شدن حداقل دو سال تمام از تاریخ اخذ گواهینامه رانندگی(پ-۲)
۳- ارائه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیتدار پزشکی
۴- قبول شدن در آزمونهای آئین نامه و مهارت عملی رانندگی با وسیله نقلیه مربوط
د- شرایط شرکت در آزمایشات وصدور گواهینامه رانندگی ویژه وسایل نقلیه سبک عمرانی وکشاورزی
۱- حداقل سن ۱۸سال تمام
۲- ارائه گواهی سلامت جسمی وروانی از مراجع صلاحیتدار پزشکی
۳- قبول شدن درآزمون های آئین نامه رانندگی ومهارت عملی با وسیله نقلیه مربوط
ذ- شرایط شرکت در آزمایشات وصدور گواهینامه رانندگی ویژه وسایل نقلیه سنگین عمرانی وکشاورزی
۱- حداقل سن ۲۳سال تمام
۲- ارائه گواهی سلامت جسمی وروانی از مراجع صلاحیتدارپزشکی
۳- قبول شدن در آزمون های آئین نامه رانندگی ومهارت عملی رانندگی با وسیله نقلیه مربوط
درگواهینامههای رانندگی ویژه، نوع وسیله نقلیه ا ی که دارنده میتواند با آن رانندگی کند،قید میشود. برای رانندگی با وسایل نقلیه ویژهای که سرعت آنها از ۳۰ کیلومتر درساعت تجاوز میکند، در شهرها و راه های عمومی علاوه بر داشتن گواهینامه ویژه، داشتن گواهینامه درجه(پ- ۱) نیز ضروری است.

تجهیزات اختصاصی موتورسیکلت و دوچرخه
ماده ۷۴ ـ تجهیزات اختصاصی موتورسیکلت و دوچرخه باید براساس استاندارد مورد تایید موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران بوده و از نظر عدم آلودگی های زیست محیطی، استانداردهای مصوب شورای عالی حفاظت محیط زیست را رعایت نموده باشند.
ماده ۷۵ ـ موتورسیکلت باید دارای دو نوع ترمز باشد که یکی از آنها حداقل روی چرخ عقب و یا همه چرخها و دیگری روی چرخ جلو و یا همه چرخها عمل نماید. اگر موتورسیکلت دارای اتاقک پهلو(ساید کار) باشد، ترمز چرخ اتاقک پهلو، ضروری نمی باشد. این ترمزها باید قادر باشند سرعت موتورسیکلت را به صورتی که دارای سرنشین می باشد، در هر شیبی کاهش داده و آن را سریعاً و بطور موثر و با ایمنی متوقف سازد. موتورسیکلتهای سه چرخ که چرخهای آنها در ارتباط با محور طولی وسط موتورسیکلت به طور قرینه قرار گرفته باشد، باید مجهز به یک ترمز دستی همانند وسایل نقلیه موتوری دیگر باشند.
ماده ۷۶ ـ موتورسیکلتها باید حداقل دارای یک چراغ با نور سفید در جلو، یک چراغ قرمز عقب همراه با چراغ قرمز ترمز، دو چراغ راهنما در جلو و دو چراغ راهنما در عقب و یک نور تاب قرمز در عقب باشند.
ماده ۷۷ ـ دوچرخه باید دارای تجهیزات زیر باشد:
الف ـ یک چراغ سفید یا زرد در جلو که هنگام شب تا مسافت ۱۵ متری جلوی آن را به قدر کافی روشن سازد.
ب ـ یک چراغ با نور قرمز در عقب که در هنگام شب از فاصله ۱۵۰ متری دیده شود.
پ ـ یک نور تاب به رنگ قرمز در عقب و همچنین یک نورتاب به رنگ زرد در جلو که نور وسایل نقلیه پشت سر و جلو را از فاصله ۲۰ متری منعکس نماید.
ت ـ یک زنگ یا بوق که صدای آن از فاصله ۳۰ متری شنیده شود. نصب و استفاده از زنگهای صوتی یا آژیر یا بوق خطر برای دوچرخه ها ممنوع است.
ث ـ ترمزی که به هنگام گرفتن آن دوچرخه در فاصله مناسبی متوقف گردد.
مقررات اختصاصی موتورسیکلت و دوچرخه
ماده ۱۶۴- رانندگان و سرنشینان هر نوع موتورسیکلت و دوچرخه موتوردار باید به کلاه ایمنی مجهز باشند و در طول حرکت از آن استفاده نمایند.
ماده ۱۶۵ ـ رانندگان موتورسیکلت نباید در یک خط عبور به موازات و در کنار خودروها حرکت کنند.
ماده ۱۶۶ ـ رانندگان موتورسیکلت باید هنگام رانندگی تنها روی زین موتورسیکلت بنشینند و حق ندارند شخص دیگری را بر ترک سوار کنند، مگر آنکه در ترک نیز یک زین کامل برابر استاندارد ساخت موتورسیکلت نصب شده یا موتورسیکلت دارای یدک پهلو (سایدکار) باشد.
ماده ۱۶۷ ـ عبور موتورسیکلت و موتورگازی و دوچرخه سوار از پیاده و وسط دستجات بازار و نقاط شلوغ ممنوع است.
ماده ۱۶۸ ـ موتورسیکلت سواران و دوچرخه سواران حق ندارند هنگام رانندگی بار نامتعارف و اشیاء دیگری حمل کنند یا حرکت نمایشی یا اعمالی انجام دهند که نیازمند برداشتن دستهای آنان از روی فرمان باشد.
ماده ۱۶۹ ـ راندن موتورسیکلت، موتورگازی و دوچرخه هنگام لغزنده بودن راه ها ممنوع است.
ماده ۱۷۰ ـ رانندگی با دوچرخه فاقد زین ممنوع است.
ماده ۱۷۱ ـ دو ترکه سوار کردن اشخاص روی دوچرخه ممنوع است مگر آنکه زین اضافی استاندارد برای این کار داشته باشد.
ماده ۱۷۲ ـ دوچرخه سواران مکلفند:
الف ـ هنگام حرکت بطور کامل از طرف راست راه عبور نمایند و برای گذشتن از وسایل نقلیه ای که در کنار راه توقف کرده اند منتهی احتیاط را بعمل آورند.
ب ـ در صورت زیاد بودن تعداد دوچرخه سواران باید در یک ردیف حرکت کنند مگر آنکه معبر ویژه ای برای آنها اختصاص داده شده باشد در این صورت حق ندارند بیرون معبر ویژه عبور و مرور نمایند.
تعاملات موجود بین پلیس و مدارس در پیشگیری از جرم در ایران
تعاملات پلیس با مدارس در پیشگیری از جرم از سالهای گذشته تا کنون( سال ۱۳۹۱ )در قالب طرحهای گوناگونی به صورت پراکنده با اهداف:
۱-ارتقاء انضباط اجتماعی در همه حوزه ها
۲- پیشگیری از جرم و بزهکاری
۳- آموزش و فرهنگ سازی و تغییر رویکرد
۴- ارتباط و مشارکت فعال با همه نهادها و سازما نهای فرهنگ ساز با اولویت آموزش و پرورش،در سراسر کشور به مرحله اجرا درآمده است. مهم ترین بخش از فعالیتها و اقدامات مشترک مربوط به حوزه پلیس راهور ناجا و معاونت آموزش ورازت آموزش و پرورش بوده است. در سایر موارد اقدامات عمدتاً معطوف به مقاطع زمانی خاص و اجرای برنامه های موضوعی میگردد. تعاملات موجود بین پلیس و مدارس برخی بر مبنای ارتباطات غیر رسمی و تمایلات سطوح اجرایی دو سازمان با توافقات در رده های استانی و محلی حتی یک مدرسه صورت میگیرد، الزامات خاص قانونی و اداری ندارد و بر اساس احساس تکلیفی که دو طرف تعامل می نمایند، صورت گرفته و هنوز صورت میگیرد مثل برنامه های مقطعی که به مناسبت هایی در طول سال انجام می گیرد. نمود بارز و عمده آن در هفته نیروی انتظامی و ایام نوروز در بخش راهنمایی و رانندگی تبلور یافته است. یا در هفته معلم و روز دانش آموز،فصل باز گشایی مدارس(طرح انتظامی مدارس) و… پلیس از کارکنان مدارس و دانش آموزان تجلیل می نماید و یا خدمات خاص پلیسی ارائه می دهد. این دسته از تعاملات هر چند با رضایت و صمیمیت و احساس عاطفی و در مواردی به صورت یک مبادله صورت میگیرد، به علت آنکه اختیاری می باشد، ممکن است مستمر نبوده و با تغییر نفرات تعاملات نیز تغییر و یا حتی تعطیل گردد.
برخی دیگر از تعاملات پلیس و آموزش و پرورش، در سطوح اداری در قالب توافقنامه و یا تفاهمنامه و یا بخشنامههای اداری بین مسئولین وزارت آموزش و پرورش و ستاد فرماندهی نیروی انتظامی امضاء و یا مبادله،صورت می گیرد، مانند اولین سند رسمی تعامل فی مابین پلیس و آموزش و پرورش باموضوعیت فرهنگ ترافیک و عبور و مرور که تحت عنوان توافقنامه در ۱۳ بند در سال ۸۵ به امضاء فرمانده وقت نیروی انتظامی^[۲۷] و وزیر آموزش و پرورش^[۲۸] رسید. توافقنامه مذکور از تاریخ امضاء به مدت ۳ سال در سطح تمامی معاونتها، دفاتر ستادی و سازمان های آموزش و پرورش با هماهنگی معاونت آموزش و پرورش عمومی به نمایندگی از وزارت آموزش و پرورش و معاونت اجتماعی راهنمایی و رانندگی به نمایندگی از فرماندهی نیروی انتظامی هماهنگی و قابلیت اجرایی داشته است. همچنین دومین سند رسمی تعامل بین نیروی انتظامی و آموزش و پرورش، تحت عنوان توافقنامه همکاری ناجا و وزارت آموزش و پرورش ۱۳۸۸ به امضاء فرمانده نیروی انتظامی و وزیر آموزش و پرورش^[۲۹] رسید. مدت توافقنامه همانند توافقنامه اول، به مدت سه سال در سطح تمامی معاونت ها و دفاتر ستادی، و سازمان های آموزش و پرورش با هماهنگی معاونت پرورشی و تربیت بدنی به نمایندگی از وزارت آموزش و پرورش، و معاونت اجتماعی به نمایندگی از نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران هماهنگی و قابلیت اجرایی دارد.
در مجموع در وضعیت تعاملی موجود بین پلیس و آموزش وپرورش در بخش اداری و سازمانی دو الگو قابل تشخیص است:

« آماده رفتن به سوي مردمي باشيد كه در شناخت حقّ حيرانند، و آن را نمي‏بينند و بر آغاليده ستمند، و از پاي نمي‏نشينند. از كتاب خدا گريزان، از راه راست رويگردان. »^[530]
و )تقوامحوري وپرهيزگاري^[531]
اميرالمؤمنين(عليه‌السلام)، عامل شناختن حق وپيروي ازآن و طي مسيرحقيقت را داشتن روحي، پاك وعملي پاكيزه مي‌دانند. تقوا وپرهيزگاري، عاملي است كه حق را نمايان ساخته ونيروي لازم براي پايداري در مسير حق را به انسان مي‌دهد:
« پس بترسيد از خدايي كه بر كارهاي شما بيناست، و بر شما چيره و تواناست، و در آنچه كنيد قدرت او پيداست. اگر چيزي را پوشانديد، آن را مي‏داند، و اگر آشكار كرديد ثبت مي‏گرداند، و بدين كار فرشتگاني گمارده است، نگاهبان و ارجمند كه نه حقّی را وامي‏نهند و نه باطلي را ثبت مي‏كنند »^[532]
موانعی در مسیر حق وجود دارد که باید آن ها را شناخت تا بتوان با آمادگی کامل از آن ها گذشت . از ديدگاه اميرالمؤمنين(ع)، موانع شناخت وپيروي از حق عبارتند از:
1ـ پیروی از هوای نفس و آرزوهای طولانی^[533]
هواپرستی همچون پرده ای به روی عقل انسان کشیده می شود و حقیقت را در نظر او دگرگون می نماید و جز مقصود خود را نمی بیند و به غیر آن نمی اندیشد و به اين سبب، از حق باز می ماند. وقتی عقل اسیر هوا شود، دیگر قادر به انجام وظیفه اصلی خود، كه شناخت حقایق وتشخيص خوب و بد از یكدیگر است، نخواهد بود. آرزوهای دور و دراز، آن‌چنان انسان را مشغول به خود می کند که هرچه غیر از آن است فراموش می گردد:
«پيروي خواهش نفس، آدمي را از راه حقّ باز مي‏دارد، و آرزوي دراز، آخرت را به فراموشي مي‏سپارد »^[534]
2 ـ اهمیت ندادن به جهاد^[535]
هر چند عمل نکردن به هر یک از دستورات الهی به همان نسبت، انسان را از حق دور می کند و مشکلات و گرفتاری هایی ایجاد می کند، اما در این میان، ترک جهاد با دشمنان خدا، که حریم اسلام و مسلمانان را مورد تجاوز قرار داده اند، بارزترین مانع وصول به حق – و به عبارتی نشانه باطل – است:
« (هر كه جهاد را واگذارد) حقّ از او روي‌گردان. به خواري محكوم و از عدالت محروم. »^[536]
3 ـ فراموش کردن قیامت
منشأ بسیاری از گناهان، فراموشی روز جزاست. اگر انسان همیشه به یاد قیامت باشد و پیوسته متذکّر شود که باید جواب‌گوی همۀ اعمال خود باشد، مسلّماً به وادی باطل نمی افتد. اميرالمؤمنين(عليه‌السلام) درمقايسۀ رفتار خود با عمروعاص مي‌فرمايند:
« به خدا سوگند، ياد مرگ مرا از شوخي بازمي‏دارد، و فراموشي آخرت او را نگذارد كه سخن حقّ بر زبان آرد.»^[537]
4 ـ آمیخته شدن حق و باطل^[538]
بروز شبهه(آميختگي حق وباطل)، تشخیص حق از باطل را بري انسان، بسیار سخت ودشوار مي‌كند وسبب بروز فتنه‌هاي اجتماعي مي‌شود كه دراين شرايط، ماندن بر راه حق، كار هركسي نيست:
« همانا آغاز پديد آمدن فتنه‏ها، پيروي خواهشهاي نفساني است و نوآوري در حكمهاي آسماني. نوآوري‌هايي كه كتاب خدا آن را نمي‏پذيرد و گروهي از گروه ديگر ياري خواهد تا بر خلاف دين خدا، اجراي آن را به عهده گيرد. پس اگر باطل با حقّ در نياميزد، حقيقت جو آن را شناسد و داند، و اگر حق به باطل پوشيده نگردد، دشمنان را طعنه زدن نماند. ليكن اندكي از اين و آن گيرند، تا به هم در آميزد و شيطان فرصت يابد و حيلت برانگيزد تا بر دوستان خود چيره شود و از- راهشان به در برد- . امّا آن را كه لطف حقّ دريافته باشد، نجات يابد و راه حقّ را به سر برد.»^[539]
آميختگي حق و باطل، باعث می شود مردم حق را ياري نكنند و باطل بستر مناسبی برای گسترش پیدا ­کند، وهرگاه باطل آشکار شود وحق مخفی گردد، خشم وغضب خداوند در پیش خواهد بود، واین نشانۀ عقب ماندن امّت از خواست خداوند و بازماندن امّت از مسیر تکامل است و سير به سوی نابودي و شقاوت است.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

5 ـ معيار قرار دادن افراد براي شناخت حق
درجنگ جمل، حضور طلحه و زبير وعايشه، به عنوان صحابيان ونزديكان پيامبر(صلّی‌الله‌عليه‌وآله)، سبب شد تا كساني كه براي شناخت حق، نگاهشان به دنبال افراد وعناوين آنهاست، دچار سرگشتگي وحيراني شوند. در بحبوحۀ جنگ و در آن موقعيت حسّاس، يكي از ياران حضرت امير(عليه‌السلام) به نام حارث، به آن حـضـرت مـراجـعه كرد و گفت: «من در امر حيرت آوري گرفتار آمده‌ام؟ حيرانم از ايـنـكه مي‌بينم شما با كساني از قبيل طلحه، زبير و عايشه مي‌جنگيد كه از صحابه بـزرگ پـيامبر (صلّی‌الله‌عليه‌وآله) بوده‌اند و از طرفي خود شما هم از نزديكان پيامبر (صلّی‌الله‌عليه‌وآله) هستيد، هر دو طرف سابقۀ درخشاني در حمايت از اسلام داريد؛ در اين امر متحيّر مانده ام كه كدام يك از شما را بر حق بدانم؟ حضرت امير(عليه‌السلام)، توصيۀ روشن گرِ مهمّی به او فرمودند:
« حارث تو كوتاه‏بينانه نگريستي نه عميق و زيركانه ، و سرگردان ماندي. تو حق را نشناخته‏اي تا بداني اهل حق چه كسانند و نه باطل را تا بداني پيروان آن چه مردمانند .»^[540]
حضرت با این سخن گرانقدر تأکید می فرمایند که حق را نباید با افراد و آدم ها سنجید بلکه افراد را باید با حق مورد سنجش قرار داد. اگر ملاک تشخیص حق از باطل اشخاص و سابقه آنها باشد چه بسا مشکلات عدیده‌ای در مسیر تشخیص واقع شود.
6 ـ انحراف خواصّ در تشخیص و پیروی از حق
نقش خواصّ در جهت دهی به افکار عمومی و هدایت تودۀ­ مردم درخلال جریان­های سیاسی و اجتماعی، نقشی غیرقابل‌انکاری است. بسیاری از مردم که از سطح درک و فهم و قدرت تحلیل کافی برخوردار نیستند در هنگام بروز حوادث سرنوشت­ساز، پیرو بزرگان و خواصّ جامعه می­شوند و در تصمیم ­گیری از آنها تبعیّت می­ کنند.
اگرچه اوّلین آميختگي حق و باطل بعد از رحلت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)آشكار شد، امّا بعد از خلافت اميرمؤمنان علی(علیه‌السلام) ، این مشکل عمیق‌تر شد، وحتی کسانی مانند طلحه، زبیر و ابوموسی اشعری که در زمان پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)بر حق استوار بودند ودر جنگ‌ها شرکت می کردند، از مسير حق دور شدند، زیرا اعتقاد به افضلیّت اميرالمؤمنين(علیه‌السلام) بر دیگران در روحیۀ مردم کمرنگ شده بود، این امر به آن جهت بود که در ظاهر، حضرت امير(عليه‌السلام) را برای سالیانی چند، در زیر حکومت دیگران می‌دیدند، واین احساس روحی در این دوران بیست وپنج ساله، باعث شده بود که مردم ایشان را حداکثر، جزو صحابۀ مجاهد بداند وبس؛ نه امام مفترض الطّاعه و امامی که بر همه برتری دارد.
ابو موسی اشعری که در جریان جنگ جمل، بی طرفی در پیش گرفته بود، به جای آگاه كردن افکار و آشکار نمودن حق برای مردم، بر تحیّر مردم می­افزود و به ایشان می­گفت:« علی ابن ابیطالب به جنگ با مادرتان عایشه که همسر پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) آمده است، و به سوی طلحه و زبیر كه حواري پیامبر هستند، دعوت می­ کند و لذا بر شما مردم لازم است که در این فتنه در خانه­های خود بشینید.».^[541]
جدا از ابوموسی، افراد دیگر از خواص مانند عبد الله بن عمر، محمد بن مسلمه، ابو هریره، وغیره نیز کم و بیش چنین موضعی داشتند و به بهانۀ اختلاط حقّ و باطل گوشه نشینی و عدم دخالت در جنگ را اختیار کرده بودند.^[542] این اقدام خواص، فضا را برای عوامی که دنباله­روی آنها بودند تیره و تار می­ساخت و جامعه را در یک سردگمی رفتاری فرو‌می‌برد.

3.7.1. معرفت ياران مطلوب به حق و پیروی ازآن درنگاه تاريخ

ياران مطلوب اميرمؤمنان علي(عليه‌السلام)، با شناختن حق واهل آن وپيروي كامل از حقيقت وامام برحق خود، چنانكه خواهد آمد، جلوه‌هاي زيبايي را درتاريخ از خود به‌جا گذارده‌اند. بيان نمونه‌هاي كوچكي از زندگي اين بزرگواران، در واقع بيان امكان دستيابي به اين شاخصه براي طالبان حقيقت مي‌باشد.
عمّار ياسر مَذحِجي
عمّار ياسر، صحابۀ بزرگ پيامبر(صلّی‌الله‌عليه‌وآله) ودوستدار اهل‌بيت عصمت وطهارت بود. اودر بيان موضع خود در حمايت از اميرالمؤمنين(عليه‌السلام)، خطاب به عدّه‌اي گفت:«سوگند به خدا! اگر همه مردم با علي بن‌ابي‌طالب مخالفت كنند، هرگز با او مخالفت نخواهم كرد و همواره دستم در دست اوست؛ چون علي، از زماني كه خداوند پيامبرش را مبعوث كرده است، همواره با حق بوده است و من گواهي مي‏دهم كه بر هيچ كس روا نيست كه كسي را بر او مقدّم بدارد.»^[543]
عمّار بن ياسر در صِفّين، پيشاپيش مردم (سپاه علي(‏عليه السلام) ) قرار گرفت و گفت:«بار خدايا! تو مي‏داني كه من اگر مي‏دانستم رضايت تو در اين است كه خود را به اين دريا بيفكنم، مي‏افكندم.
بار خدايا! تو مي‏داني كه اگر مي‏دانستم رضايت تو در اين است كه نوك شمشيرم را بر شكمم بگذارم و سپس چنان بر آن خم شوم كه از پشتم خارج شود، چنان مي‏كردم و امروز، هيچ كاري را نمي‏شناسم كه چون جهاد با اين فاسقان، تو را خشنود سازد، و اگر كاري را مي‏شناختم كه تو را خشنودتر مي‏كند، بي‏گمان، آن را انجام مي‏دادم.
به خدا سوگند، قومي را مي‏بينم كه چنان بر شما ضربه مي‏زنند كه باطلگرايان از آن به ترديد مي‏افتند و به خدا سوگند، اگر بر ما ضربه مي‏زدند و ما را تا زير نخل‏هاي هَجَر^[544] مي‏راندند، باز ترديد نمي‌كردم كه ما بر حقيم و آنان بر باطل‏اند.»
سپس گفت:«چه كسي رضايت خدا، صاحب حقيقي‏اش، را مي‌جويد و قصد بازگشت به دارايي و فرزندانش را ندارد؟» گروهي نزد وي آمدند.
گفت:«به سوي اين قومِ مدّعي خونخواهي عثمان برويد، كه به خدا سوگند، خونخواه او نيستند، بلكه دنيا را مَضمَضه كرده و شيفته آن گشته‏اند و فهميده‏اند كه اگر به حق، گردن نهند، ميان آنان و آنچه كه در آن غوطه‏ورند، جدايي مي‏اندازد و پيشينه‏اي هم ندارند كه بدان وسيله، حقّ اطاعت و ولايت بر مردم بيابند. پس به پيروان خود نيرنگ زدند و گفتند:”امام ما به ستمْ كشته شد” تا بدين گونه، پادشاه و سلطان شوند. پس به اين جا رسيدند كه مي‏بينيد، و اگر اين ادّعا نبود، دو نفر هم پيرو آنان نمي‏شدند.
بار خدايا! اگر ما را ياري دهي، دير زماني است كه ياري مي‏دهي، و اگر كار را به سود آنان كني، پس عذابي دردناك را به خاطر آنچه با بندگانت مي‏كنند، براي آنها ذخيره كن.»^[545]
ابوالهیثم مالک بن تیهان
مالك بن تَیِّهان بن مالك كه به كُنيه‏اش (ابوهَيثم) مشهور است، جزو نخستين گروه انصار بود كه پيش از هجرت پيامبر(صلي الله عليه وآله) در مكّه ايمان آوردند.^[546] او از پيش‏گامان شناخت حق پس از پيامبر خداست و در زمري دوازده نفري بود كه در مسجد النّبي، به دفاع از اميرالمؤمنين(عليه السلام) در برابر دگرگوني مسير خلافت، فرياد اعتراض برآوردند.
پس از به خلافت رسیدن ابوبکر، ابوالهیثم مالک بن تیهان یکی از دوازده نفری بود که به او اعتراض کردند. درآن روز او پس از ذوالشهادتین برخاست و گفت:« ای ابوبکر به خاطر داری که وقتی در غدیرخم پیغمبر دست علی بن‌ابی‌طالب را گرفت وگفت: “مَن کُنتُ مَولاهُ فَهَذا عَلیٌ مَولاهُ”. مردم دودسته شدند، دسته ای گفتند: رسول‌خدا با این کارش می‌خواهد علی را به عنوان جانشین خود معرفی کند، ودسته ای گفتند: می خواهد مقام والای علی را بالاببرد، وبه دنبال آن برای روشن شدن موضوع کسی را نزد پیغمبر فرستادند وآن حضرت فرمود:«پس از من علی رهبر شما است، گذشته از من، او خیرخواه ترین شما است.»^[547]
اميرالمؤمنين(عليه السلام) در اوج تنهايي و در تنگناي سستي همراهانش، آنگاه كه درآخرين خطبۀ خود با سوز و گداز، ياران استوار گامِ از دست رفته‏اش را ياد كرده است، از مالك بن تَیّهان نيز نام برده و بر نبودش تأسف خورده است. چنانكه فرمودند:
«كجايند برادران من كه بر راه صحيح رفتند و با حق گذشتند؟ كجاست عمّار؟ و كجاست ابن تيّهان؟ و كجاست ذو الشهادتين؟ و كجايند برادران همانند ايشان كه پيمان مرگ بستند و سرهايشان را براي فاجران فرستادند؟»^[548]
عمروبن حَمِق خزاعي
عمروبن حمِق از کسانی است که بعداز پیغمبر(صلي الله عليه وآله) به امیرالمؤمنین(عليه‌السلام) پیوست و حق الهی آن حضرت را در امر خلافت پاس داشت وغاصبان حق او را به رسمیت نشناخت. به دلیل اعتقاد راسخ عمروبن حمق به حقانیت امیرالمؤمنین(عليه‌السلام) ودشمنی او با عثمان بود که بعداز واقعۀ صلح معاویه وامام حسن(عليه‌السلام) سخت تحت تعقیب قرار گرفت. عمروبن حمق درکوفه از سران شیعیان بود وبا حجربن عدی در مبارزه با مغیرة بن شعبه وزیاد بن ابیه ـ والیان معاویه درکوفه ـ همکاری صمیمانه داشت.^[549] او در نبردهاي اميرمؤمنان علي(عليه‌السلام) سختكوش و استوار، شركت كرد.^[550]
عمرو بن حَمِق ، دربارۀ بيان علّت بيعت وحمايت از حضرت، به ايشان عرض كرد: «سوگند به خدا، اي امير مؤمنان! اين كه به تو پاسخ مثبت دادم و با تو بيعت كردم، نه به خاطر خويشي بين من و تو بود، و نه به اميد مالي كه به من بدهي، و نه به خاطر قدرتي كه موجب بلند آوازگي من شود؛ بلكه تو را به خاطر پنج ويژگي دوست دارم:تو پسر عموي پيامبر خدايي؛ و نخستين مؤمن به اويي؛ و شوهر بانوي زنان امّت، فاطمه، دختر محمد(صلي الله عليه وآله) هستي؛ و پدر نسلي هستي كه در بين ما از پيامبر خدا به جا مانده است؛ و در بين مهاجران، پُرسهم‏ترينِ آنان در جهادي.
اگر من به جا به جايي كوه‏هاي استوار و كشيدن آب درياهاي پُر آب، مجبور شوم تا روزي بر من فرارسد كه در كاري به دوستداران تو كمك كنم و دشمنان تو را سست كنم، خواهي ديد كه در آن روز، هر آنچه از حقّ تو بر گردنم است، ادا خواهم كرد».
امير مؤمنان علي(‏عليه السلام) فرمود:«پروردگارا! دلش را به تقوا نوراني كن و به راه راست، هدايتش فرما. اي كاش در سپاه من، صد نفر چون تو بود!».^[551]