ابهاماتی در این موضوع وجود دارد که سعی شده در این رساله آنها را بررسی و پاسخ جامعی ارائه داد.
ـ معیار نوعی در احراز مسئولیت کیفری و معیار شخصی جهت تعیین حدود مجازات دو عاملی هستند که باید مورد بررسی قرار گیرند.
ـ اضطرار در لغت به معنای ناچاری، لاعلاجی، ناگزیر شدن، درماندگی و … .
و در اصطلاح عبارت است از: حالت ناچاری یا ناعلاجی برای کسی است که ناگزیر از اختیار میان دو امر است که یکی از آن دو ارتکاب جرم می‌باشد. بنابراین او فاقد اراده و اختیار نیست. چنانچه بخواهد زیانی را تحمل نکند ناگزیر از ارتکاب جرم می‌باشد و جامعه شخص مضطر را مجازات نمی‌کند ولی مسئولیت مدنی او باقی است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

امید است که این تحقیق در جهت برآوردن اهداف و نمونه‌های اصلی در این موضوع مفید فایده و راهگشا باشد.
ب ـ سئوال اصلی تحقیق

1. 1. بهترین معیار جهت احراز اضطرار با تکیه بر جه معیاری حاصل می شود؟

1. 1. مبنای پذیرش قاعده اضطرار در حقوق کیفری ایران و فرانسه چه تفاوتی با یکدیگر دارند ؟

ج ـ فرضیات تحقیق

1. 1. معیار ارزیابی و سنجش حالت اضطرار تلفیقی از ضابطه‌ی نوعی و شخصی است و جمع هر دو معیار مفید به عدالت و حاکمیت حقوق می‌باشد.

1. 1. در حقوق فرانسه مبانی اضطرار را می توان بر مبنای نظریات بی فایده بودن مجازات مرتکب عمل اضطراری ، اجبار معنوی مرتکب و بالاخره ، بر مبنای نظریه تعارض منافع استوار دانست .و در حقوق ایران علاوه بر این مبانی عرفی ، از نظر منابع شرعی نیز براساس ادله ی اربعه (کتاب ، سنت ، عقل و اجماع ) ، مبانی محکمی برای پذیرش قاعده اضطرار وجود دارد .

د ـ اهداف تحقیق
ایجاد یک ذهنیت انسانی و اجتماعی نسبت به پدیده جرم است. یعنی دانسته شود که جرم به صورت مجرد نباید تحلیل و ارزیابی شود و ضروری است تا وضعیت شخصی و اوصاف فردی در کنار معیار متعارف در تبیین مسائل جزایی لحاظ شود. به عبارت دیگر نگاهی اجتماعی و واقع‌بینانه به جرم و داشتن بینش موسّع و دخالت دادن سایر عوامل در ارزیابی این پدیده مهم اجتماعی از اهداف اساسی این، پژوهش است و در نهایت یافتن و تبیین معیار صحیح از این مسئله به عدالت کمک بیشتری خواهد کرد.
نکته دیگری که در اینجا باید به آن اشاره کرد مفروض و زمینه تحقیق است. در پژوهش کنونی تلاش در جهت اثبات این امر بوده که اضطرار و ضرورت دو نهادی مشابه هم می‌باشند و تفاوت اساسی با هم ندارند و باید آن دو را جزء عوامل رافع مسئولیت کیفری دانست. زیرا مصادیق و موضوعات هر دو نوعاً واحد هستند و از طرفی از نظر مفهومی شباهت بسیار دارند.
اضطرار در حقیقت حالتی است که ارتکاب جرم در آن ضرورت دارد و حالت ضرورت وضعیتی است که فرد ناگزیر به ارتکاب جرم است.
در حقوق ایران نیز این دو مفهوم به صورت مشابه به کار رفته است ولی از آنجا که چنین عملی را جرم می‌دانیم، آثار قهری آن را پذیرا هستیم و مقنن ما هم همین را پذیرفته است. در حقیقت مفاهیم و مصادیق اجرای اضطرار و قانون اهم در ماده ۵۵ قانون مجازات اسلامی و بند «ب» ماده ۵۶ همان قانون، هر دو در مقام بیان یک موضوع هستند.به نظر می‌رسد این دو را باید جزء عوامل رافع مسئولیت کیفری دانست.
ـ در تحقیق حاضر، نکته‌ای که مزید بر تحقیقات انجام شده تاکنون می‌باشد، بعد تطبیقی آن با حقوق فرانسه است.
ه ـ روش تحقیق
روش کتابخانه‌ای انتخاب شده و با بررسی و مطالعه‌ی کتاب‌ها در خصوص موضوع به نقد موضوع پرداخته‌ شده است. لذا روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی می‌باشد.
و ـ تقسیم‌بندی مطالب
مطالب در دو بخش اصلی شکل گرفته، بخش اول مفاهیم، مبانی و پیشینه‌ اضطرار است که خود شامل دو فصل می باشد.در فصل اول از مفاهیم و پیشینه ی تاریخی و فصل دوم از مبانی ، ماهیت حقوقی اضطرار و منافع مورد حمایت صحبت شده است .فصل اول نیز از دو مبحث و هر مبحث از دو گفتار تشکیل شده ،هر گفتار شامل چند بند می باشد.
بخش دوم شرایط، آثار و مصادیق قانونی اضطرار می‌باشد که در این بخش نیز دو فصل داریم که فصل اول شرایط اضطرار و مصادیق قانونی آن مورد بررسی قرار گرفته و فصل دوم آن از آثار اضطرار صحبت شده است.فصل اول نیز به نوبه ی خود به دو مبحث تقسیم شده و هر مبحث نیز شامل چند گفتار می باشد. فصل دوم نیز دو مبحث دارد و مبحث از دو گفتار شکل گرفته است .در آخر نیز نتیجه‌گیری و پیشنهادات و منابع و مآخذ را داریم.
بخش اول :
مفاهیم ، مبانی و پیشینه ی اضطرار
بخش اول: مفاهیم، مبانی و پیشینه‌ اضطرار
در این بخش سعی شده مفهوم اضطرار روشن تر شود و همچنین به این موضوع پرداخته شده که عدم مسئولیت کیفری فرد مضطر بر چه مبنائی است.پیشینه ی تاریخی اضطرار نیز مورد بررسی قرار گرفته و اینکه در حقوق ایران و حقوق کیفری فرانسه از چه زمان به موضوع اضطرار پرداخته شده است.
فصل اول: مفاهیم و پیشینه‌ تاریخی
در این فصل به مفهوم واژه اضطرار پرداخته شده است که برای فهم دقیق مطالب، لازم به نظر می‌رسید. و آنگاه به بررسی پیشینه‌ تاریخی اضطرار در حقوق ایران و فرانسه و تحولاتی که تاکنون انجام گرفته ، پرداخته شده است.
مبحث اول: مفهوم اضطرار و تفکیک آن از عناوین مشابه
در این مبحث راجع‌به مفهوم اضطرار در ایران و مقایسه آن در فرانسه و مفاهیم مشابه با آن سخن به میان آمده است.
گفتار اول: مفهوم اضطرار
الف: مفهوم لغوی
مفهوم لغوی اضطرار تنگدستی و سختی و رنج و … است. اضطرار ریشه در قوانین بسیار قدیمی دارد. شاید بتوان گفت از زمانی که بشر دارای قانون نوشته و مدوّن شده است به اضطرار و تأثیر آن در جرم و مجازات توجه کرده است. به عنوان مثال قانون حمورابی که دو هزار سال قبل از میلاد تدوین شده از اضطرار سخن گفته است.
اضطرار از ریشه‌ی ضر از باب افتعال گرفته شده که اگر «ض» را با (فتحه) قرائت کنیم، معنای لغوی آن متضاد نفع است. و به معنای زیان دیدگی است. و اگر «ض» را با (ضمّه) قرائت کنیم به معنای فقر و تنگدستی و سختی می‌آید. ضرورت هم اسم مصدر اضطرار است.^[۱]
ـ حقوقدانان نیز چنین معنا کرده‌اند: اضطرار در لغت به معنی ناچاری و درماندگی است. و در زبان حقوقی با لغت ضرورت یا حالت ضرورت که برگردان فرانسوی این کلمه است مرادف است. اضطرار به معنای عامّ کلمه‌ حالتی است که انسان خود را در تنگنا ببیند و برای گشایش آن ناچار شود به کاری دست زند و مرتکب جرم شود.
ـ آیه‌ی ۸۳ سوره‌ی انبیاء می‌فرماید: انی مسنی الضرر»؛ یعنی: دچار سختی و مشقت شده‌ام. انسانی که به رنج و زیان افتد، همان حالت که باشد نشسته، خفته و ایستاده، به سرعت ما را به دعا می‌خواند.^[۲]
ـ در فرهنگ «عمید» نیز در معنی لغوی بیچارگی و درماندگی آمده است.^[۳]به معنای ناچار و مجبور شدن انسان بر موردی که بر ضررش باشد.
ـ حال معنای لغوی اضطرار را در نظر علمای اهل سنّت بررسی می‌کنیم:اضطرار^[۴] عبارت است از: ناچاری، ناگزیری، درماندگی.^[۵] و اضطرار یعنی: احتیاج به چیزی داشتن، به ناچاری کاری کردن، اضطرار به معنی نیازمند کردن کسی و مضطر شدن.
ـ اضطرار در عُرف به معنای وارد شدن انسان بر عملی که علی‌رغم میل باطنی انجام می‌دهد و این معنا به دو صورت است:

1. 1. ضرری که به سبب امر خارجی باشد. مثل: کسی که تهدید می‌شود بر انجام عملی.

1. 1. ضرری که به سبب امر دالی باشد. مثل: کسی که از فشار مستی مرتکب عملی می‌شود.

ـ آیات ۱۲۶ سوره‌ی بقره و ۱۷۳ سوره‌ی نمل به اضطرار اشاره دارد.^[۶]
ـ در «فرهنگ نفیسی» برای لفظ اضطرار و منشقات آن معانی زیادی نقل کرده. منجمله «ضرور گفته شده از تازی: احتیاج، درماندگی، تنگدستی، لزوم، اجبار، مزاحمت، ضروری گرفته شده از تازی: هر چه که بدان احتیاج افتد و وجود آن لازم باشد.^[۷] در فرهنگ‌های لغت فرانسه واژه‌ی Nécessaire به معنای لازم، ضروری، محترم و واجب ذکر شده است.^[۸]
ب: مفهوم اصطلاحی
در تعریف اصطلاحی اضطرار، حقوقدانان تعاریف مختلفی ارائه داده‌اند که محور اصلی همه‌ی تعاریف واحد بوده ولی با دقت نظر اندک اختلافاتی مشاهده می‌شود که به نوبه‌ی خود دارای ویژگی و اهمیت خاصی می‌باشد.
ـ اضطرار در معنای اصطلاحی، حالتی است که شخص برای نجات خود یا دفع ضرر از خود، ناچار به ارتکاب فعل حرامی یا جرمی می‌شود.
ـ علی‌رغم اینکه ضرورت و اضطرار در معنا متفاوتند ولی در زبان حقوقی با لغت ضرورت یا حالت ضرورت که برگردان فرانسوی این کلمه است مرادف می‌باشد.^[۹]

تقسیم سود

۰.۲۲

-۰.۰۲

-۰.۲۵

۰.۸۰

اندازه شرکت

۰.۰۳

-۰.۱۸

-۲.۴۴

۰.۰۲

ارزش دفتری به بازار سهام

۰.۰۴

-۰.۱۰

-۱.۳۳

۰.۱۸

طبق جدول شماره (۶-۴) ضریب همبستگی پیرسون بین دو متغیر سیاستهای تقسیم سود نسبت نقد شوندگی آمیوست ۰.۲۱۴۹است. این عدد در سطح خطای ۵% رابطه معنی داری را بین دو متغیر سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست نشان نمی دهد. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig بیشتر از پنج درصد است، فرض H₀ در سطح خطای پنج درصد رد نمی شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید نمی شود. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست؛ در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله ۵/۱ تا ۵/۲ باشد فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (۶-۴) ۲.۰۶۴۰ می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.
طبق خروجی جدول شماره (۸-۴)، بقیه ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود. حال اگرβ و α به ترتیب مقدار ثابت و شیب خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این دو مقدار می توان به صورت زیر نوشت :

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

,
از آنجا که در این خروجی، سطح معنی داری در نسبت نقد شوندگی آمیوست بیشتر از ۵% است فرضیه دوم رد میشود .
۳-۵-۴ تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه سوم:
سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش رابطه دارد.
آزمون فرضیه اول :اگر فرضیه اصلی یک را به صورت آماری بیان کنیم، به حالت زیر در خواهد آمد:
همبستگی معنا داری سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش.، وجود ندارد.
همبستگی معنا داری بین سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش. ، وجود دارد.
و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:
جدول (۹-۴) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش

مدل

ضریب همبستگی

ضریب تعیین

ضریب تعیین تعدیل شده

خطای معیار تخمین

دوربین- واتسون

۱

۰.۱۵۲۲

۰.۰۲۳۲

۰.۰۰۷۰

دوره سوم: این دوره از ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۷ بود. سود صنایع نفتی و بخش­های اقتصادی افزایش چشمگیری داشت و جمعیت شهری افزایش یافت. در این زمان ساخت وساز شهرک­های صنعتی مستقل جدید و شهرک­های اقماری- صنعتی در حاشیه شهرهای بزرگ رونق گرفت. هدف از این ساخت و سازها در این دوره؛ ایجاد مراکز جدید برای بهره­بردای از امکانات بالقوه­ی منطقه و جذب جمعیت مازاد یا سرریز شهرهای بزرگ و اقامت جمعیت مهاجر بود (همان، ۴۱۶).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

بعد از انقلاب
به منظور مدیریت رشد سریع و بی­نظم شهرهای بزرگ در ایران، شورای وزیران استراتژی شهرهای جدید را در سال ۱۹۸۵ به تصویب رساند. این استراتژی توسعه شهرهای جدید را در اطراف شهرهای بزرگ مانند تهران، اصفهان، مشهد، شیراز و تبریز را به منظور هدایت سرریز جمعیت و فعالیت‎های اقتصادی این شهرهای بزرگ به شهرهای جدید اطراف آنها، پیشنهاد داد. در این استراتژی توصیه شد شهرهای جدید نباید به عنوان شهرهایی خوابگاهی سازماندهی شوند بلکه باید شهرهایی متعادل و مستقل باشند که فرصت­های شغلی متنوعی را برای حداقل ۵۰ درصد از نیروی کار خود فراهم می­ کند. علاوه بر تأمین مسکن، بتواند سایر کاربری­ها مانند خرده­فروشی، خدمات فرهنگی، فضای سبز، و تفریح و سرگرمی برای ساکنین خود را فراهم کند ( آتش^[۱۹]، شیرازی^[۲۰]، ۱۹۹۸: ۲).
از جمله مهمترین دلایل ایجاد شهرهای جدید پس از انقلاب اسلامی:- جلوگیری از انهدام باغ­ها و مزارع اطراف کلان­شهرها به دلیل رشد جمعیت کشور؛ – حل مشکل مسکن شهری و نارسایی­های امور زیربنایی و هرج و مرج و نابسامانی کالبدی شهرها؛ – تمرکززدایی از شهرهای بزرگ و جذب سرریز جمعیتی آنها، جلوگیری از توسعه بی­رویه­ی شهرهای بزرگ، ایجاد تعادل رشد اقتصادی و اجتماعی، کنترل حرکات مهاجرتی و اشباع امکانات شهرهای بزرگ در جذب جمعیت مهاجر است (زیاری، ۱۳۷۹: ۹۵). در تأسیس شهرهای جدید اهداف خاصی دنبال می­شد.
اهداف عمده شهرهای جدید عبارت بودند از:- جلوگیری از توسعه بی­رویه­ی و کلان شهر شدن شهر مادر؛ – انتقال کارگاه­ها و صنایع مزاحم از شهر مادر به شهر جدید و پالایش شهر اصلی؛ – جلوگیری از ایجاد حاشیه­نشینی در شهرهای بزرگ؛ – استفاده از اراضی غیر زراعی برای ایجاد شهرهای جدید و جلوگیری از تخریب اراضی کشاورزی؛ – جذب سرریز جمعیت و ایجاد اشتغال در شهر جدید؛ – احداث شهر از پیش­برنامه­ ریزی شده و متناسب با نیاز واقعی جامعه (وزارت مسکن و شهرسازی، ۱۳۶۷: ۱۲-۱۱).
با دلایل ذکر شده و برای رسیدن به اهداف مورد نظر، مطالعات آغازین تأسیس ۱۸ شهر جدید که در زیر فهرستی از ویژگی­های آن ذکر شده است؛ در دستور کار وزارت مسکن و شهرسازی قرار گرفت. از مجموعه شهرهای جدید در جدول (۱-۱) در این پژوهش، دو نمونه از شهرهای جدید یعنی صدرا و عالیشهر برای انجام مطالعه­ ای تطبیقی انتخاب شده است.
جدول شماره (۱-۱): شهرهای جدید ایران

شهر جدید

شهر مادر

فاصله از شهر مادر

مساحت به هکتار

جمعیت پیش ­بینی شده در افق طرح

جمعیت موجود (۱۳۹۰)

سال تاسیس شرکت عمران

سال تصویب طرح جامع

پرند

تهران

۴۰

۱۷۰۰

۱۵۰۰۰۰

۵۷۹۱

۱۳۶۹

۱۳۷۷

هشتگرد

تهران

۶۵

۴۰۰۰

۵۰۰۰۰۰

۱۵۶۱۹

۱۳۶۹

۱۳۷۲

پردیس

تهران

۲۵

۳۸۱۴

۲۰۰۰۰۰

۲۵۳۶۰

۱۳۷۰

۱۳۷۴

ابوحنیفه، شخصاً سن بلوغ را هجده سال تمام می‌داند. و بنابر قولی سن بلوغ در مرد نوزده سال ودرزن ، هفده سال است، نظر مشهوردر مذهب مالک با نظر ابوحنیفه یکسان است.زیرا اصحاب مالک سن بلوغ راهجده سال می‌دانند حتی بعضی از آنان معتقدند که سن بلوغ نوزده سال است.
البته اقوال دیگری هم از عامه نقل شده وبعضی از آنان اصولا سن را در بلوغ معتبر ندانسته‌اند.^[۴۶]فقهای عامه در سن بلوغ اختلاف دارند، شافعیان و حنابله سن بلوغ را در دختر و پسر۱۵سال تمام قمری می‌دانند.مالکیان ۱۷ سال و وخود مالک۱۵ سال را در دختر وپسر را نشانه ی بلوغ می‌داند.
حنفیان ۱۸ سال در پسر و۱۷سال در دختر و خود ابوحنیفه۱۷سال در دختر و به استناد روایتی ۱۸سال در پسر ، و به استناد روایتی دیگر۱۹سال گفته است.
به گفته برخی از نویسندگان، ابوحنیفه سن بلوغ را در مذکر۱۸سال و درمونث ۱۷ سال می‌داند.و از ابن عباس چنین نقل شده است.لیکن غالب پیشوایان عامه، پیرو ابو حنیفه و همچنین قانون مدنی عثمانی سابق، که مبتنی بر فقه حنفی است سن بلوغ را در دختر و پسر ۱۵سال می‌دانند.همچنین از حنفیان نقل شده است که پایین ترین حد بلوغ ۱۲سال درپسر و۹سال در دختر است و بالاترین آن در هر دو ۱۵ سل است. ^[۴۷]
از مطالعه ی نظرات فقهای اهل سنت ، در می‌یابیم که در میان آنان سن واحدی، به عنوان سن بلوغ، مطرح نشده است و در این مورد عقاید مختلفی از ایشان بیان شده است و گاه از یک نفر چند قول متفاوت نقل شده است.
بند دوم: ولی قهری
هنگامی که فردی اهلیت نداشته باشد یعنی محجور باشد اجازه انجام پاره ای از اعمال از جمله معاملات و عقد قرارداد‌های مالی را ندارد و حتماً باید انجام اینگونه امور را با نظارت و اذن شخص دیگری انجام دهد. در شرع مقدس اسلام مسئولیت این امر بر عهده‌ی ولی شخص محجور قرار داده شده است.
ولی کیست؟
ولی کسی است که سرپرستی و رسیدگی به امور محجورین به او سپرده می‌شود. در فقه امامیه، ولایت محجور بر عهده‌ی پدر و جد پدری یا یکی از اجداد پدری و یا وصی منصوب از طرف آنان تعیین شده است.
ماده‌ی ۱۰۴۳ قانون مدنی^[۴۸] در مورد این که (ولی کیست؟) فقط از پدر و جد پدری نام برده است. برابر مواد ۱۱۸۰ و ۱۱۸۱ قانون مدنی و طبق نظر حضرت امام خمینی (ره) در تحریرالوسیله اولیای صغیر در امر نکاح عبارتند از: پدر و جد پدری در مورد ولایت وصی در نکاح صغیر یا صغیره نیز از طرف فقها نظریات متفاوتی ابراز شده است. امام خمینی (ره) دراین باره می‌فرماید: «در این خصوص اشکال نیست و بنابر احتیاط ترک شود»^[۴۹].طبق همین احتیاط است که در اصلاحیه ماده ۱۰۴۱ ق.م از وصی نام برده نمی‌شود.
«مقصود از ولی در تبصره ماده ۱۰۴۱اصلاحی، همان طور که فقهای امامیه گفته‌اند، ولی قهری یعنی پدر و جدپدری است. برای مادر و جد مادری یا اشخاص دیگر ولایتی در نکاح وامور دیگر نیست.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در مورد وصی منصوب از سوی پدر و جد پدری بعضی از فقها در صورت تصریح ولی قهری به چنین اختیاری قایل به ولایت شده‌اند. لیکن قول مشهور فقها بر عدم ولایت است، با این استدلال که اصل عدم ولایت و عدم قابلیت انتقال ولایت از ولی قهری به وصی است و دلیلی بر ولایت وصی در این مورد نیست و صغیر هم نیازی به این گونه ولایت ندارد.
به هر حال قانون مدنی محمول بر قول مشهور فقهای امامیه است.در مورد قیم نیز باید بی‌شک باید همین نظر را پذیرفت»^[۵۰].
اشخاص دیگر در این مورد هیچ ولایتی بر صغیر ندارند و نکاح آنان برای صغیر فضولی بوده و اعتبار آن در صورت دسترسی به ولی منوط به تنفیذ ولی و در غیر این صورت مشروط به تنفیذ صغیر پس از بلوغ است.
ب: ولی از منظر مذاهب
اهل سنت معتقدند که ولی در نکاح کسی است که صحت عقد بستگی به او دارد و بدون او عقد نکاح صحیح نخواهد بود و آن شخص(ولی) در وحله ی اول پدر است و دیگران به ترتیبی که در ذیل آمده است.
الولی فی النکاح هو الذی یتوقف علیه صحه العقد فلا یصح بدونه و هو الاب أو وصیه و القریب و المعتق و السلطان و المالک و ترتیب الاولیاء فی أحقیه الولایه مفصل فی المذاهب.
در مورد ترتیب اولیاء در ازدواج مذاهب چهارگانه اهل سنت نظرات متفاوتی دارند که در ذیل به آنها اشاره می کنیم:
حنفیه قالوا: ترتیب الأولیاء فی النکاح هکذا،العصبه بالنسب أو بالسبب کالمعتق فانه عصبه بالسبب ثم ذوو الأرحام ثم السلطان ثم القاضی إذا کان ذلک الحق منصوصا علیه فی امر تعیینه.
شافعیه: ترتیب الاولیاء فی النکاح هکذا الأب ثم الجد ابوالأب ثم ابوه فإدا اجتمع جدان کان الحقللأقرب ثم الاخ الشقیق ثم ابن الأب لأب ثم العم الشقیق ثم العم لأب ثم ابن العم الشقیق ثم ابنالأب.والمراء بالعم ما شمل عم المرأه و عم ابیها و عم جدها ثم تنتقل الولایه بعد ذلک الی المعانکان ذکرا ثم عصبته ان وجدت ثم الحاکم یزوج عند فقد اولیاء من النسب و الولاء. ^[۵۱]
الحنابله: ترتیب الاولیاء هکذا الأب وصی الأب بعد موته الحاکم عند الحاجه و هولاء اولیاء مجبرون کما ستعرف- ثم تنتقل الولایه الی الأقرب فالأضرب من العصبات کالارث و أحق الاولیاء الأب ثم الجد و ان علا ثم الابن ثم ابنه و ان نزل و عند اجتماع هولاء یقدم الأقرب ثم من بعد الابن یقدم الأخ و الشقیق ثم الأخ لأب.
المالکیه: ترتیب الاولیاء فی نکاح :الولی المجبر و هو الأب و .صیه و المالک ثم بعد الولی المجبر یقدم الابن ولو من الزنا
در یک تقسیم بندی دیگر اهل سنت ولی را به دو قسم ولی مجبر و ولی ولی غیر مجبر تقسیم کرده اند و می گویند:
ینقسم الولی الی القسمین:ولی مجبر له حق تزویج بعض من له علیه الولایه بدون إذنه و رضاه و ولی غیر مجبر. ^[۵۲]
الحنفیه قالوا :
لا ولی الا المجیر فمعنی الولایه تنفیذ القول علی الغیر سواء رضی أو لم یرضی فلیس عندهم ولیغیر مجیر یتوقف علیه العقد و یختص الولی المجبر باجبار الصغیر و الصغیره مطلقا و المجنون المجنونه الکبار^[۵۳]
الشافعیه قالوا:
الولی المجبر هو الأب لاالجد و وصی الأب بعد موته بشرط ان یقول له:أنت وصی علی زواج بناتاو
انت وصی علی تزویج بنتی. ^[۵۴]
الحنابله قالوا المجیر الأب بخصوصه فلا یجبر الجد کالمالکیه الثانی وصی الأب یقوم مقامه سواء عین له الأب الزواج أو لا خلافا للمالکیه.الثالث الحاکم عند عدم وجود الأب و وصیه. ^[۵۵]
بند سوم: اهلیت
الف) تعریف لغوی: اهلیت در لغت به معنای سزاواری، شایستگی، لیاقت داشتن و صلاحیت، اشتیاق و قابلیت آمده است. تعریف اصطلاحی: اهلیت به طور مطلق یعنی توانایی قانونی شخص برای دارا شدن یا اجرای حق. توانایی قانونی برای دارا شدن حق را اهلیت تمتع و توانایی قانونی برای اجرای حق را اهلیت استیفاء می‌گویند.
ب) اهلیت در قانون: اهلیت عبارت است از نوعی قابلیت و شایستگی که به اعتبار آن فرد می‌تواند دارای حقوقی شده و تکالیفی را عهده‌دار گردد که در این خصوص ماده ۹۵۶ ق.م چنین می‌گوید: «اهلیت برای دارا بودن حقوق، با زنده متولد شدن انسان شروع و با مرگ او تمام می‌شود.»^[۵۶] و یا اهلیت عبارت از توانایی و صلاحیتی است که به موجب آن شخص بتواند دارای حقوقی شده و آن را اجرا نماید.^[۵۷]
در نتیجه اهلیت بر دو گونه است: ۱- اهلیت تمتع. ۲- اهلیت استیفاء
۱- اهلیت تمتع:
قابلیت و استعدادی است که فرد به اتکاء آن دارنده‌ی حق شناخته می‌شود و برای او تکالیفی مقرر می‌گردد و از زمانیکه متولد می‌شود آغاز گردیده و به فوت او ختم می‌گردد و پایان می‌پذیرد. طبق مطلبی که در بالا از قانون مدنی آمده دوباره یادآور می‌شویم که طبق همین قانون اهلیت با زنده متولد شدن انسان شروع و با مرگ او خاتمه می‌یابد وحمل نیز به شرط زنده متولد شدن دارای این اهلیت خواهد بود.
۲- اهلیت استیفاء:
نوعی شایستگی و قابلیت است که انسان با توسل به آن می‌تواند حقوق خود را اعمال کند و منظور از اعمال این است که فرد بتواند در اموال و حقوق خود تصرف نماید و یا اینکه معاملاتی انجام داده یا تعهدی بنماید بر طبق قانون مدنی لذا صغار و مجانین و افراد غیر رشید از چنین اهلیتی برخوردار نمی‌باشند.
در نتیجه قانون گذار برخی از افراد را با وجود داشتن اهلیت تمتع، رأساً و به طور مستقل از انجام و اجرای اعمال حقوقی خویش منع نموده است. چرا که این افراد قدرت تشخیص منافع و ضرر و زیان را ندارند و لذا بدون اجازه و دخالت نمایندگان قانونی از تصرف در اموال و حقوق مالی خود ممنوع بوده و به عبارتی محجور نامیده می‌شوند لذا قراردادها و اقدامات مالی آن‌ها صرفاً با دخالت و تنفیذ و تأیید بعدی نمایندگان و سرپرستان قانونی صحیح و معتبر خواهد بود و از آنجا که گروه محجورین دارای اهلیت تمتع می‌باشند شارع ولی را مسئول رسیدگی به امور محجورین قرار داده که در قانون از آن تحت عنوان ولی قهری یاد شده.
ج: اهلیت در نکاح
«یکی از شرایط نکاح اهلیت است، یعنی طرفین باید توانایی قانونی برای عقد نکاح را داشته باشند. اهلیت در نکاح تابع قواعد ویژه ای است و قواعد عمومی اهلیت در اینجا کاملاً قابل اجرا نیست. اهلیت برای نکاح شامل چند نکته است: اولاً: مرد و زن باید به سن بلوغ مقرر در قانون یا قابلیت صحی برای نکاح رسیده باشند، ثانیاً: در پاره ای موارد باید ولی با ازدواج موافقت نماید و اهلیت با اجازه ی او کامل می‌شود. ثالثاً: ازدواج سفیه و مجنون نیز تابع احکام خاصی است»^[۵۸]. که در قسمتهای دیگر این پایان نامه به آن پرداخته‌ایم.
ازدواج دارای شرایط خاصی برای متعاقدین است، یعنی کسی که قصد ازدواج وتشکیل خانواده دارد، باید دارای خصوصیاتی باشد که از آن با عنوان اهلیت نام برده می‌شود که شامل بلوغ، عقل و رشد می‌باشد .
۱- اهلیت عاقد:
طبق ماده ی۱۰۶۴ قانون مدنی عاقد باید عاقل و بالغ و قاصد باشد.این ماده در مقام بیان شرایط عاقد است.
عاقد یعنی کسی که صیغه ی عقد را جاری می‌کند، عاقد ممکن است زوجین یا نمایندگان قانونی آنان باشد و در هر حال باید اهلیت داشته باشد. ^[۵۹]
کسی که صیغه ی عقد را جاری می‌کند، عاقد نام دارد و در هرحال چه برای خوش بخواند و یا برای دیگری عقد را جاری سازد، باید اهلیت داشته باشد، پس اگر صغیر یا صغیره، برای خودشان صیغه نکاح جاری سازند عقد باطل است و اگر برای دیگری نیز جاری سازند به همان گونه یعنی باطل است. چون فاقد شروط عاقدین هستند. در این مورد عده ای از فقها به حدیث معروف: رفع القلم من الصبی حتی یحتلم.از کودکان تا زمان بلوغ رفع تکلیف شده است.
۱) عاقل باشد، بنابراین چنانچه شخص مجنون صیغه را جاری سازد ، عقد باطل است.
۲) بالغ باشد بنابراین چنانچه طفل صغیر صیغه را جاری سازد، عقد باطل است.
۳) قاصد باشد، پس اگر شخصی از روی مزاح و یا در حال مستی صیغه را جاری سازد، این عقد بطل و بلااثر است. ^[۶۰]
صیغه ی عقد نکاح ممکن است توسط شخص زوجین جاری گردد و ممکن است وکالتاً از سوی آنان و یا به طور فضولی توسط دیگران اجرا شود و در تمامی حالات باید عاقد (مجری صیغه)دارای شرایط فوق باشد. ^[۶۱]
همان گونه که در موارد بالا ذکر شد عاقد، باید اهلیت داشته باشد، چه برای خودش عقد کند و چه برای دیگری عقد را منعقد سازد و در هر دو صورت باید علاوه بر بالغ بودن، عاقل و رشید نیز باشد چرا که شخص مجنون نیز فاقد صلاحیت است و انعقاد عقد از طرف او مانند اطفال نابالغ باطل و بلااثر است.
مبحث دوم: ازدواج در ادیان،ایران و اسلام
گفتار اول: ازدواج در ادیان
بند اول: ازدواج در دین مسیحیت:
مسیحیان ازدواج را یک امر دنیوی نمی دانند، زیرا ازدواج نشانه محبت خدا به بشریت است. ازدواج عبارت از یکی شدن محبت دو شخص که با یکدیگر برای زندگی مشترک، همراه با امانت داری متقابل و همکاری، متعهد می‌گردند برای تولید فرزندان و رشد آنان در فضای ایمان و محبت به خدا می‌کوشند.
از این رو مسیحیان ازدواج را رمزی و نشانه ای بشری برای شیوه ی رفتار انسان با خداو با انسان به شمار می‌آورند، همان خدای پاک که انسان‌ها را دوست می‌دارد، به امور آنان اهتمام می‌ورزد و به وعده‌های خود نسبت به آنان پایبند است.مسیحیان هنگام ازدواج متعهد می‌گردند یکی شدن مرد و زن را نشانه آشکاری برای محبت خدا به بشر و محبت مسیح به شاگردانش قرار دهند. به همین علت مسیحیان، ازدواج را التزام و تعهد در طول زندگی می‌شمارند و با طلاق و تجدید همسر مخالفند.^[۶۲]

از دست دادن شغل:
افرادی که شغل خود را در خطر می‌بینند یا آن را از دست می‌دهند، دچار استرس می‌شوند.
بسیاری از افراد مسن، بازنشستگی را برخوردار بودن از آزادی و راحتی تلقی می‌کنند. اما همیشه هم، چنین نیست. بازنشستگان اغلب احساس می‌کنند که بخشی مهم از هویت و فرصت برای تعامل‌های اجتماعی خویش را از دست داده‌اند. آنان دیگر احساس رقابت، مفید بودن و قدرت نمی‌کنند . استرس ناشی از چنین شرایطی، نه تنها بر فرد بازنشسته، بلکه بر همسر او نیز تأثیر می‌گذارد. افزون بر این، بسیاری از بازنشستگان احساس می‌کنند درآمدشان کفاف نیازهایشان را نمی‌کند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

استرس محیطی
آیا هرگز در جایی بوده‌اید که هزاران نفر ازدحام کرده باشند و شما احساس ناراحتی، فشار و برانگیختگی کرده باشید؟ اینگونه رخدادها ممکن است استرس‌زا باشند، زیرا صدا و ازدحام، موجب استرس می‌شوند شرایط پرازدحام، کنترل شما را بر ارتباطات فردی خود کاهش می‌دهد و توانایی حرکت آزادانه‌تان را برای کسب منابع، محدود می‌سازد. همچنین، ممکن است احساس کنید که سایر مردم، بیش از اندازه به شما نزدیک هستند و به زور وارد حریم شخصی شما شده‌اند
بعضی از شرایط محیطی به شدت استرس‌زا هستند. مثلاً اگر پی ببرید ماده‌ای خطرناک وارد منبع آب منطقه‌ای که شما زندگی می‌کنید شده است، چه حالی پیدا می‌کنید؟ احتمالاً از خود می‌پرسید: چه مقدار از آب آلوده را مصرف کرده‌اید؟ آیا آسیلی به بدنتان رسیده است؟ آیا در آینده‌ به بیماری‌ای جدی مبتلا خواهید شد؟ آیا می‌توان آب را از آلودگی پاک کرد؟ آیا پس از آن باور می‌کنید که دیگر خطری شما را تهدید نمی‌کند؟
تا این قسمت مشاهده می‌شود که استرس شامل واکنش‌های زیستی روانی اجتماعی است و امکان دارد وقایع و شرایط گوناگون استرس‌زا باشند. برای مثال، درجه حرارت بسیار پایین یا بالا، سر و صدا، شرکت در امتحان، گیرکردن در ترافیک، آزمایش طبی دردآور، ازدواج و از دست دادن شغل، همگی استرس‌زا هستند.(۲۵)
عوامل فرهنگی اجتماعی مؤثر بر سلامت
تفاوت‌های فرهنگی اجتماعی در جهان، با سلامت و رفتارهای بهداشتی ارتباط دارد. به عنوان مثال، آمریکایی‌های سیاهپوست، اسپانیایی‌ زبان‌ها و کسانی که از طبقات اجتماعی پایین‌ترند، در مقایسه با سفیدپوستان و افراد متعلق به طبقات اجتماعی بالاتر، عادات‌های بهداشتی و وضعیت سلامت بدتری دارند.
مدت‌هاست که پژوهشگران به وجود چنین تفاوت‌هایی پی برده‌اند. اگرچه آنان در پی یافتن دلایل وجود این تفاوت‌ها و راه‌هایی برای کاستن از آنها بوده‌اند، دانش ما در مورد این موضوعات هنوز خیلی دقیق نیست. برای مثال، ما هنوز نمی‌دانیم که آداب و رسوم و عوامل اقتصادی اجتماعی، چگونه زندگی روزمره گروه‌های قومی مختلف را شکل می‌دهد(۲۶). به همین دلیل، تمایل به نتیجه‌گیری‌های کلی پیدا می‌کنیم. مثلاً می‌گوییم افراد متعلق به فلان گروه اقلیت «در محیطی زندگی می‌کنند که مشوق رفتارهای بهداشتی نیست». روان‌شناسی سلامت باید برای موضوعات فرهنگی اجتماعی اهمیت بیشتری قایل شود تا در آینده بتواند راه‌ حل ‌های مشخص‌تر و مفیدتری ارائه دهد.
تحقیقات میان فرهنگی نیز به تأکید بیشتری نیاز دارد. اطلاعات پراکنده‌های در مورد تفاوت‌های میان، شیوه زندگی، درک نشانه‌های بیماری، و استفاده از خدمات بهداشتی وجود دارد و اکثر تحقیقات در این زمینه‌ها قدیمی و ناکامل است. تا کنون روان‌شناسی سلامت پیشرفت کندی داشته است .
در کشورهای در حال توسعه، سوء تغذیه و بیماری‌های عفونی بیداد می‌کند. هرسال بیش از ۱۶ میلیون کودک زیر ۵ سال می‌میرند ، تعداد افراد آلوده به ویروس HIV در آفریقا و سایر مناطق در حال توسعه، حیرت‌آور است و رشد سریعی دارد. کشورهایی که بیش از همه نیاز به تغییر عوامل خطرزای رفتاری دارند، هنوز متوجه نیستند که اصول روان‌شناسی سلامت می‌تواند به آنان در ارتقای سلامت مردم کمک کند. افزون بر این، روان‌شناسان سلامت باید تحقیقات بیشتری برای تطبیق اصولی که در کشورهای صنعتی دنیا کاربرد دارد، با نیازهای کشورهای دیگر، انجام دهند . (۲۵)
بهداشت روان در جهان امروز:
آرامش، امنیت خاطر و کاهش اضطراب در کشورهای مختلف براساس اعتقادات، اندیشه ها، آداب و رسوم، سنت ها و ایدئولوژی های حاکم بر جوامع آنان به دست می آید. بر همین اساس مکاتب و روش های مختلفی به وجود آمده اند تا انسان دنیای ماشینی را در کاستن از اضطراب و رسیدن به آرامش یاری دهند.
اگر انسان متمدن امروزی قربانی قحطی و طاعون نمی شود، به قحطی سلامت روان انسان مبتلا است. تشویش، اضطراب، بی هویتی و بی هدفی، فریبکاری، تردید و ناامنی فکری و اجتماعی، بزرگترین آفت دنیای امروز است.
جهان غرب که دنیای علم و تکنیک نام گرفته است، با همه پیشرفت های چشمگیر، بیش از همه مناطق گیتی در شعله های فساد، بدبختی و اضطراب روحی و روانی می سوزد و این حقیقت روشن می شود که علم، دانش، اینترنت، سفینه های فضایی و… نمی توانند سدی در برابر مفاسد اجتماعی و اخلاقی ایجاد نموده، آسایش روحی و معنوی را تأمین کنند. اکنون انسان دچار کمبود روحی و معنوی شده که با نیروی تسلی دهنده ایمان به خداوند و ایجاد یک ارتباط معنوی میان خالق و مخلوق جبران گردد.
مذهب و بهداشت روان(۲۷):
سؤالی که در این زمینه مطرح است این است که آیا افراد مذهبی، سلامت روان بهتری دارند؟ بعضی از مادیان کاملاً با این تفکر مخالف هستد. با بررسی مطالعات انجام شده در این زمینه باید به این سؤال پاسخ داد؟
محققین پس از بررسی ۱۱۵ تحقیق در مورد تأثیر مذهب به این نتیجه رسیدند که اعتقادات مذهبی ارتباط مثبتی با سلامت روان و افزایش اعتماد به نفس دارد. این تحقیقات نشان میدهند ، کسانی که هرگز به کلیسا نمی روند یا مذهبی ندارند بیش تر در خطر ابتلا به بیماری های روانی قرار دارند.
به تازگی در میان روانشناسان، گرایش هایی پیدا شده است که طرفدار توجه بیش تر به دین برای سلامت روان و درمان بیماری های روانی است. آن ها معتقدند در ایمان به خدا نیروی خارق العاده یی است که به انسان نوعی قدرت معنوی می بخشد و در تحمل سختی های زندگی به او کمک می کند و از نگرانی و اضطراب دور می سازد. فقدان ایمان، زنگ خطری است که ناتوانی انسان را در برابر سختی های زندگی اعلام می دارد.
گرایش به مادیات و رقابت در تملک آنها، باعث فشار روحی بر انسان معاصر و سردرگمی او شده و او را در معرض تهاجم اضطراب ها و بیماری های مختلف روانی قرار داده است. به طوری که ویلیام جیمز، می گوید: ایمان، بدون شک مهم ترین درمان اضطراب است، و نیروی است که باید برای کمک به انسان در زندگی وجود داشته باشد و در جای دیگر ذکرمی کند «همان طور که امواج خروشان اقیانوس نمی تواند آرامش ژرفای آن را بر هم بزند و امنیت آن را پریشان سازد، دگرگونی های سطحی و موقت زندگی نمی تواند آرامش درونی انسانی را که عمیقاً به خداوند ایمان دارد برهم زند».
مذهب و بیماری های روانی:
معمولاً مذاهب الهی به علت ویژگی های بسیاری که مختصراً به آن اشاره می شود. جامعه اسلامی و الهی را در برابر بیماری های رنج آور روحی و روانی حفظ می کند.
(الف) مذاهب الهی پاسخگوی همه نیازهای مادی، معنوی، جسمی و روانی انسان هستند.
(ب) به انسان در طول زندگی آرامش، اطمینان، امید، نشاط و قدرت می بخشد.
(ج) انسان را از رکود، جمود و انحطاط فکری بازداشته و در رشد و تکاملش یاری و مدد می رساند.
(د) به انسان ثبات شخصیت، ثبات قدم، تعادل در فکر، عواطف و رفتار و در نتیجه سلامت روان می بخشد و از بسیاری از مشکلات عاطفی و روانی مثل: افسردگی، خودکشی، دگرکشی، اضطراب، دوگانگی در شخصیت، اختلال شخصیتی، پرخاشگری، بی کفایتی، بزهکاری، بیماری های اضطرابی و سایکوتیک های غیرعضوی مصون و حفظ می کند.
روح مطلب در یک روایتی از پیامبر اکرم (ص) ترسیم شده است:
«ای بندگان خدا شما مانند بیمار و پروردگار جهانیان مانند طبیب است، پس صلاح بیمار در آن چیزی است که طبیب تجویز می کند، صلاح بیمار در اشتها و میل او نیست، پس تسلیم فرمان خداوند باشید تا رستگار شوید».
یک انسان با برخورداری از ایمان به خدا و دعا و نیایش به درگاه او، از بسیاری از صفات زمینه ساز بیماری های روانی نظیر بی هدفی، پوچی، احساس تنهایی، یأس و ناامیدی و بسیاری از اختلالات شخصیتی همچون بدبینی، حسادت، خصومت، پرخاشگری، احساس حقارت و بی ارزشی محفوظ است، لذا بیماری های روانی در انسان های بی ایمان و بی هدف بیش تر از سایرین مشاهده می شود.
ایمان و استرس:
اعتقادات مذهبی و درونی، استرس مربوط به اتفاقات غیرقابل پیشگیری زندگی را تحت تأثیر قرار می دهد. به عنوان مثال در مواجهه با مرگ و بیماری، ایمان، اضطراب و افسردگی را کاهش می دهد .
گزارش بررسی بر روی ۱۲۴ نفر که به طور ناگهانی یک فرزند خود را از دست داده بودند نشان میدهد که افراد مذهبی از حمایت اجتماعی بیشتر برخوردار بوده و نیز برای فقدان عزیزان خود معنایی یافته اند.
اصولاً ایمان، تأثیر بسزایی در نفس انسان دارد چرا که اعتماد به نفس؛ قدرت او را بر صبر و تحمل سختی ها زندگی افزایش می دهد و احساس امنیت و آرامش را در نفس او مستقر می سازد و در درونش آسودگی خاطر به وجود می آورد و انسان به این ترتیب غرق در احساس خوشبختی می شود.
مؤمن واقعی انسانی است که امکان ندارد ترس یا اضطراب و استرس بر او چیره شود، از مصائب روزگار و حوادث دهر نمی هراسد. او از گرفتار شدن به امراض یا پیش آمدن حوادث ناگوار و وقوع فاجعه باکی ندارد زیرا عقیده دارد که حوادث خوب یا بدی که برای مردم روی می دهد آزمایشی از طرف خداوند است تا معلوم شود چه کسانی در هنگام شادی و گشایش سپاس می گویند و یا به وقت گرفتاری صبر پیشه می کنند. به همین دلیل است که مؤمن هنگام گرفتار شدن به بلا و شر، شکوه و زاری نمی کند، بلکه صبر و بردباری را پیش می گیرد و خدا را شکر می کند و از او می خواهد که شر و گرفتاری را از او دور سازد.
ایمان و احساس امنیت:
کلیه مکاتب روان درمانی در این که دلیل اصلی بروز عوارض بیماری های روانی اضطراب است متفق القول اند ولی در تعیین عوامل اضطراب برانگیز، اختلاف نظرهایی با هم دارند.
این مکاتب هدف اصلی روان درمانی را، رهایی از اضطراب و به وجود آوردن امنیت در انسان می دانند اما برای تحقق این اهداف کاملاً موفق نبودند.
بررسی مقابله مذهبی در دانشجویان مضطرب بیان می کند که گر چه رابطه بین مقابله مذهبی، سلامت روانی و بیماری روانی پیچیده است. اما آشکار است که شعائر مذهبی، نقش مهمی را در پیشگیری و کاهش مشکلات هیجانی و روانی بازی می کنند.
شایان توجه است که ایمان به خدا نوعی پیشگیری اولیه محسوب می شود و اگر از کودکی در نقش انسان استقرار یابد، مصونیت از بیماری های روانی را به انسان می بخشد. قرآن کریم نیز امنیت و آرامشی را که ایمان در مؤمنین ایجاد می کند را چنین توصیف می کند.
آن ها کسانی هستند که ایمان آورده اند و دلهایشان به یاد خداوند مطمئن است، آگاه باشید با یاد خدا دل ها آرامش می یابد.
عبادات و بهداشت روان:
خداوند متعال عباداتی مانند نماز، روزه، زکات، حج و… را واجب نموده است تا انجام منظم و مرتب آن ها بتواند تأثیر دایمی بر بهداشت روان و شخصیت مؤمنان داشته باشد که در ادامه به اختصار به آن اشاره می گردد:
(الف) نماز و بهداشت روان:
نماز، نمازگزار واقعی را از اضطراب و دغدغه دور نگه می دارد، به او آرامش روح و روان می بخشد و بر اثر آرامش روانی، اعصاب، قلب و دیگر اندام های بدن نیز به آرامش می رسند. نماز، یاد خداست و یاد خدا قلب را مطمئن می کند و انواع بیماری هایی که نفوس انسان ها به آن ها گرفتار است را معالجه می کند، نماط طاعت پروردگار است و فرمان بردن از خدا و بندگی اش، آزمندی را می زداید، روح بی نیازی و توکل به خدا و امید به خدا را در انسان زنده می کند و او را از تنهایی و بی پناهی و هراس می رهاند.
امام علی (ع) می فرمایند :
«یاد خدا داروی انواع بیماری های روانی است».
نمازگزار حقیقی، پاک نهاد و روشن روان است و روشنی ضمیر و صفای باطن خاص که او دارد، ره آورد نماز است. استعمال عطر و بوی خوش که برای نماز سفارش شده است یک حالت روانی مطلوب را در نمازگزار ایجاد می کند. نماز، انسان را از معنویت سرشار می کند، غم را می زداید، و قلب را از فشارهای ناشی از غصه خلاص می سازد، عناصر موذی روحی با نماز از بین می روند.
(ب) دعا و بهداشت روانی:
ارتباط با خدا و نیز صحبت کردن با خدا اثرات مثبت فراوانی دارد. دعا از دیدگاه قرآن کریم وسیله و راهی است برای رسیدن به معبود، برای نجات؛ نجات از اندوه ها، فشارها و بحران ها، برای پیدا کردن عالی ترین معنی و کامل ترین امید برای زندگی دعا وسیله ساز است و گاهی خود وسیلیه است اما به معنی رها کردن سایر وسایل نیست، بلکه دانستن و پی بردن به این است که خداوند مؤثر است و اثر از اوست. الکسیس کارول، فیزیولوژیست مشهور می گوید:
دعا، محکم ترین و بالاترین حلال مشکلات است. تأثیر دعا واقعاً شگفت انگیز است. قدرت دعا، نشانه آزاد شدن انرژی است. همانطور که به کمک تکنیک های علمی، انرژی اتمی را آزاد می کنند با بهره گرفتن از قدرت دعا می توان انرژی معنوی را آزاد ساخت آثار این قدرت انرژی زا بر بسیاری از مردم آشکار است. گاندی ناجی هندوستان می نویسد: