ب) سبک زندگی مهاجران
پ) ارزش های سیاسی مهاجران
۱_۹)روش تحقیق:
روش تحقیق این پژوهش، روش تحلیل کمی مبتنی بر پرسشنامه است. در این پژوهش با تعیین جامعه ی آماری اقدام به نمونه گیری می کنیم. نمونه نماینده جامعه آماری است به همین علت باید روش نمونه گیری با دقت انجام پذیرد سپس به طرق مختلف که در این پژوهش استفاده از پرسشنامه است اطلاعات را از جامعه آماری استخراج می کنیم. جامعه آماری در این پژوهش ، دانشجویان شهرستانی ساکن در خوابگاه های دانشگاه های تهران هستند که با بهره گرفتن از پرسشنامه اطلاعات از جامعه آماری گردآوری و استخراج می شود و سپس تحلیل می شود.
۱_۱۰)موانع و مشکلات تحقیق:
الف) کمیاب بودن منابع بویژه منابع فارسی در موضوع پژوهش.
ب) گسترده بودن دامنه موضوع در سه حوزه روانشناسی، علوم اجتماعی و علوم سیاسی که تنظیم و هماهنگی داده ها برای رسیدن به نتیجه را دشوار می کند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

پ) دشواری گردآوری داده ها با توجه به روش میدانی زیرا در این روش، جمع آوری داده ها به همکاری نمونه ها بستگی دارد و عدم همکاری نمونه ها در بعضی موارد در روند پژوهش ایجاد اشکال می کند.
۱_۱۱)سازماندهی تحقیق :
پژوهش حاضر شامل چهار فصل می باشد که به شرح زیر است:
الف) فصل اول: کلیات پژوهش
ب) فصل دوم: چارچوب نظری پژوهش
پ) فصل سوم: روش شناسی پژوهش
ت) فصل چهارم: یافته ها و تحلیل یافته ها(تحلیل اطلاعات استخراج شده از پرسشنامه)
ث)نتیجه گیری
فصل دوم:
چارچوب
نظری
پژوهش
مقدمه:
موضوع این پژوهش همانگونه که در فصل اول ذکر شد بررسی رابطه بین مهاجرت و تغییر ارزش های فرهنگی و سیاسی می باشد. به همین منظور ما به سراغ طیف وسیعی از نظریه پردازان رفته ایم که هر کدام از سویی به مبحث ارزش ها پرداخته اند. در ابتدای این فصل ابتدا به تعریف مفاهیم و ادبیات پژوهش می پردازیم. مهمترین مفاهیمی که در پژوهش حاضر کاربرد دارد مهاجرت و ارزش است. به همین دلیل ابتدا به واکاوی نظریات مهاجرت و سپس نظریات مربوط به ارزش و نظام ارزشی می پردازیم و پس از آن نظریه مهاجرتی “اورت اس لی”را که تقریبا می توان گفت چارچوب نظری این پژوهش است رابه بحث و بررسی می گذاریم.
۲_۱)نظریات مهاجرت :
مهاجرت یا کوچ کردن همواره یکی از راه هایی بوده است که به انسان در تلاش خود برای سازگاری با محیط و فایق آمدن بر مشکلات و دشواری ها کمک کرده است. اما اگر جریان مهاجرت در طول تاریخ به عنوان یک وسیله تنظیم خود به خودی منابع و موجودات تلقی می شده است، در دوره معاصر جنبه های منفی آن نیز آشکار شده و اثرات اجتماعی –اقتصادی و سیاسی حاصل از مهاجرت مورد توجه قرار گرفته است.
به عبارت دیگر تقریباً می توان گفت که مهاجرت همزاد زندگی اجتماعی بشر بوده است. بدینسان که از زمانی که انسان ، نخستین مرحله معیشتی خود یعنی مرحله گردآوری خوراک را آغاز نمود، برای تأمین معیشیت خود از یک سو و جهت ایمن ماندن از گزند حوادث طبیعی از سوی دیگر ، ناگزیر از حرکت از مکانی به مکان دیگر بود.
انسان در مرحله بعد یعنی مرحله تولید خوراک است که توانست یکجانشینی را اختیار نموده و مکانی ثابت جهت اسکان بیابد، ولی به رغم اسکان عمومی بشر، جمعی از انسان ها به دلیل زندگی شبانی همچنان کوچروی را تاکنون ادامه داده اند. به هر حال اگر از سرگذشت تاریخی انسان بگذریم، موضوع مهاجرت به دنبال انقلاب صنعتی در اروپا به دلیل تحولات شگرف اقتصادی و اجتماعی، در جوامع آن دیار به عنوان یک پدیده اجتماعی سر برآورد.
به دلیل رشد پایین جمعیت در اروپا از یک سو و جذب مهاجران در صنایع نو پا و رو به رشد شهری از سوی دیگر، جابه جایی جمعیت مشکل اساسی برای جوامع آن سامان ایجاد نکرد، اما در کشورهای جهان سوم، به دلیل رشد سریع جمعیت از یک سو و توزیع نابرابر امکانات و رشد اقتصادی کند و نامتوازن از سوی دیگر امواج مهاجرت انسان ها چه از روستاها به شهرها و چه از شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ به عنوان یک مشکل اساسی بروز نمود. تلاش برای پاسخ دادن به این سئوالات که این حرکت امواج از چه ساز و کارهایی تبعیت می کند و یا انگیزه های اینگونه انسان ها اساساً چیست و به طور کلی آیا می توان برای حرکت انسان ها (مهاجرت) قانونمندی خاصی را در نظر گرفت؟ در علوم اجتماعی و به ویژه جامعه شناسی منجر به ارائه دیدگاه های مختلفی گردید. در ادامه به نظرات و دیدگاه های عمده طرح شده در زمینه مهاجرت پرداخته می شود.
۲_۱_۱) مدل جاذبه و دافعه:
مهمترین نظریه ای که در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم مورد توجه محافل علمی قرار گرفت و به نوعی اولین دیدگاه نظری حرکت های جغرافیایی انسان ها در جوامع بود، تحت عنوان مدل های جاذبه و دافعه ارائه گردید. در این مدل، نظریه پردازان به طور کلی به دو دسته عوامل توجه داشته اند:
الف) عواملی که باعث دفع انسان ها از محل اسکان (مکان مبدأ) شده است.
ب) عواملی که باعث جذب انسان ها به مکان مقصد می گردد.
براساس این نظریه، عوامل اقتصادی- فیزیکی و اجتماعی نامناسب در یک مکان موجب می شود که افراد محل زندگی خود را ت
رک کرده و به مکان دیگری که از نظر اقتصادی، اجتماعی و فیزیکی در شرایط بهتری هستند، نقل مکان کنند. در این بخش به دو مدل مشهور ارائه شده در این زمینه می پردازیم
الف) مدل روانشتاین (Ravenstian):
روانشتاین در سال ۱۸۸۵ مقاله معروفی تحت عنوان «قوانین مهاجرت» ارائه کرد. در زیر خلاصه ای از این قوانین را می آوریم:
الف-۱)مهاجرت و مسافت
براساس نظر روانشتاین اکثر مهاجرین مسافت کوتاهی را طی می کنند و با افزایش مسافت، میزان مهاجرت کاهش می یابد. به بیانی دیگر میزان مهاجرت با فاصله رابطه دارد.
الف -۲) مهاجرت مرحله ای
به اعتقاد روانشتاین مهاجرت به صورت یک مرحله ای انجام می گیرد و آهنگ مهاجرت در جهت مراکز تجاری و صنعتی است.
الف-۳) جریان و ضد جریان
هر یک از جریان های اصلی مهاجرت یک ضد جریان جبرانی را ایجاد می کند.
الف- ۴) اختلاف روستا- شهر در تمایل به مهاجرت
اهالی شهرک ها نسبت به اهالی نواحی روستایی کمتر مهاجرت می نمایند. به عبارت دیگر هر چه اختلاف مبدأ و مقصد کمتر شده احتمال مهاجرت نیز کمتر می شود.
الف- ۵) افزونی شمار زنان در بین مهاجرین در مسافت های کوتاه.
به نظر می رسد که تعداد زنان در بین مهاجرین مسافت های کوتاه نسبت به مردان برتری داشته باشند.
الف -۶) تکنولوژی و مهاجرت:
روانشتاین معتقد است با افزایش تکنولوژی، مهاجرت بیشتری صورت می پذیرد.
الف- ۷) غلبه انگیزه ی اقتصادی
قوانین بد یا ظالمانه ، مالیات سنگین، عدم جاذبه های اقلیمی، شرایط نامساعد اجتماعی و حتی اجبار و… در بروز مهاجرت موثر هستند ولی هیچ یک از این عوامل بیش از ملاحظات مادی و اقتصادی برتری ندارند.
در سه چهارم قرنی که گذشت نظریات روانشتاین مورد اعتراض شدید بعضی از نظریه پردازان قرار گرفت. با وجود این، هنوز نظریات وی مورد اقتباس بسیاری نیز قرار می گیرد( جی پریور، ۱۳۸۶ ، ۳۵ ).
ب) مدل اورت اس لی (Everett S.Lee):
این نظریه مهمترین نظریه ای است که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است. اورت اس لی بر نظریه جذب و دفع تأکید نموده و آن را منشأ بروز مهاجرت می داند. تأکید لی بر موانع مداخله گر است آنچنان که اظهار می دارد، بین دو مکان مجموعه ای از موانع مداخله گر وجود دارد که در مواردی مقدار آن کم و در مواردی نیز این میزان زیاد است. مهمترین مانع مطالعه شده، فاصله است. البته افراد مختلف تأثیرات متفاوتی را از بین موانع می پذیرند. عواملی که برای عده ای کم اهمیت هستند (به عنوان مثال هزینه سفر) ممکن است برای عده دیگری تحریم کننده باشد. عقاید تئوریکی اورت اس. لی به مزایا و مضرات مکان مبدأ همانند پتانسیل های مقصد و همچنین موانع مداخله گر بین دو مکان توجه دارد.
همچنین به نظر وی عواملی که در تصمیم به انجام مهاجرت و فرایند آن وارد می شوند، عبارتند از:
۱) عواملی که با حوزه مبدأ ارتباط دارد.
۲) عواملی که با حوزه مقصد ارتباط دارد.
۳) موانع بازدارنده.

مدیران شرکت­ها می­توانند با درگیر نمودن مستقیم و غیر مستقیم مصرف­ کنندگان در اقدامات بشردوستانه یا زیست­محیطی و اخلاقی که شرکت در آن فعالیت دارد، علاوه بر آگاه نمودن مصرف­ کنندگان از اقدامات شرکت، از داوطلبان و علاقه­مندان بخواهد در این اقدامات با شرکت همکاری نماید. بدین وسیله علاوه بر ایجاد حس همکاری، نوعی اعتماد و تصویری مثبت از شرکت برجای خواهد ماند.
ارائه کارت­های ویژه مصرف­ کنندگان، در فروشگاه­ها که پس از خرید به آنان تعلق می­گیرد، خاصیت این کارت­ها به گونه ­ای است که مصرف ­کننده با عرضه آن­ها می ­تواند به صندوق­های خیریه کمک نماید.
مدیران شرکت­ها با استفاده بیشتر ازنمادهای حمایت از محیط­زیست و جامعه در تبلیغات تلویزیونی جهت ترفیع و معرفی محصولات، می­توانند حضور گسترده­تری در بازار داشته­باشند.
انتخاب نوع ابزارهای تبلیغاتی توسط شرکت­ها باید به گونه ­ای باشد که حس نوع­دوستی مصرف ­کننده را برانگیزاند تا بدین وسیله با خرید از محصولات شرکت، خود را فردی حامی جامعه احساس نماید.
شرکت­ها می­توانند با پشتیبانی از فعالیت­های عمومی جامعه، مانند برگزاری پیاده­روی­های خانوادگی، کوهنوردی­های جمعی و یا سایر فعالیت­های گروهی، پیوند و ارتباط خود را با مصرف­ کنندگان حفظ و تداوم بخشند.
۵-۴ پیشنهادهای تحقیق برای پژوهش­های آتی
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

با توجه به اینکه برخی محدودیت­ها مانع پوشش تمامی ابعاد مورد نظر تحقیق حاضر گردید، پیشنهاد می­ شود در راستای تکمیل و توسعه دانش کاربردی در زمینه مدیریت ارزش به عنوان پایه و اساس در فلسفه بازاریابی، پژوهش­های ذیل نیز اجرا گردد:
بررسی تاثیر مسئولیت­اجتماعی شرکت­ها بر تصمیم ­گیری خرید مصرف­ کنندگان در صنایع دیگری که رو به اشباع شدن می­باشند.
بررسی تاثیر مسئولیت­اجتماعی شرکت­ها بر تصمیم ­گیری خرید مصرف­ کنندگان با میانجی­گری آمیخته توزیع.
بررسی تاثیر مسئولیت­اجتماعی شرکت­ها بر تصمیم ­گیری خرید مصرف­ کنندگان با میانجی­گری آمیخته قیمت.
بررسی تاثیر مسئولیت­اجتماعی شرکت­ها بر تصمیم ­گیری خرید مصرف­ کنندگان با میانجی­گری آمیخته محصول.
۵-۵ محدودیت­های تحقیق

1. 1. در آغاز سعی بر آن بود که تمامی عناصر آمیخته بازاریابی را به عنوان متغیر واسطه­ای مورد سنجش قرار دهیم، اما به دلیل گستردگی موضوع، محدود به بررسی تنها یکی از عناصر آمیخته بازاریابی شدیم.

1. 1. به دلیل نامحدود بودن جامعه و در نتیجه عدم امکان نمونه گیری تصادفی، نتایج پژوهش تنها قابلیت تعمیم به شرکت مورد بررسی را دارد و امکان تعمیم به سایر شرکت­ها در شرایط مشابه را دارا نخواهد بود.

۵-۶ خلاصه فصل پنجم
در این فصل، نتایج حاصل از تحقیق که توسط تکنیک­های مختلف تجزیه­وتحلیل آماری بدست آمده بودند، طبقه ­بندی و به­ صورت خلاصه معرفی شدند. بحث در یافته­ ها قسمت مهم دیگری از این فصل بود که با هدف تشریح و تصریح بیشتر یافته­ ها صورت گرفت. در نهایت بر پایه نتایج اخذ شده از داده ­های جمع­آوری شده، پیشنهاد تحقیق در دو بخش پیشنهادات کاربردی و پژوهشی ارائه گردید و محدودیت­های پژوهش حاضر ارائه شد.
منابع و مآخذ
منابع و مآخذ فارسی:
اسدالهی علی، بررسی تاثیر تبلیغات تجاری بر رفتار مصرف کننده در تصمیم خرید محصولات لوازم خانگی،پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، (۱۳۸۴).
حافظ نیا محمد رضا، مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی،تهران:انتشارات سمت، (۱۳۸۴).
دعایی حبیب اله، فتحی علی، شیخیان علی کاظم، بازاریابی سبز راهی به سوی رقابت پایدار، تدبیر سال هفدهم، شماره ۱۷۳، (۱۳۸۵).
دولت آبادی حسین، نجف آبادی لیلا، خزائی پول جواد، کاظمی رضا، تحلیل تأثیر مسئولیت اجتماعی شرکتی بر تصویر نمادین، تصویر عملکردی و وفاداری برند. نشریه مدیریت بازرگانی، ۵ (۲)، ۶۹-۸۸٫، (۱۳۹۲).
رمضانیان محمدرحیم، اسماعیل پور اسماعیل، تندکار هدیه، تأثیر آمیخته بازاریابی سبز بر فرایند تصمیم گیری خرید مصرف کنندگان. نشریه مدیریت بازرگانی، ۲ (۵)، ۷۹-۹۸، (۱۳۸۹).
روستا احمد، ونوس داور، ابراهیمی، عبدالحمید، مدیریت بازاریابی، انتشارات سمت، (۱۳۷۵).
رندال ای. شوماخر و ریچارد جی. لومکس، مقدمه­ای بر مدلسازی معادله ساختاری، ترجمه قاسمی، وحید، تهران، چاپ اول، نشر جامعه­شناسان، (۱۳۸۸).
سرمد زهره، بازرگان عباس، حجازی الهه، روش های تحقیق در علوم رفتاری، چاپ دوازدهم، تهران: موسسه انتشارات اگاه، (۱۳۸۵).
صنایعی علی، اصول بازاریابی و مدیریت امور بازار، انتشارات پرسش، (۱۳۷۲).
قاسمی وحید، مدلسازی معادله ساختاری در پژوهش­های اجتماعی با کاربرد Amos Graphics، تهران، نشر جامعه­شناسان(۱۳۸۹).
کاتلر فیلیپ، کارتاجایا هرماوان ، ستیاوان ایوان، نسل سوم بازاریابی/ از محصول به مشتری و به روح انسانی، ترجمه ایرانی حمیدرضا ، رحمتی اصغر ، انتشارات آریانا قلم،(۱۳۹۰).
کاتلرفلیپ، ارمسترانگ گری، اصول بازاریابی، ترجمه فروززنده، بهمن، چاپ پنجم، تهران: انتشارات اتروپات، (۱۳۸۳).
کیگان وارن جی، مدیریت بازاریابی جهانی، ترجمه ابراهیمی، عبدالحمید، چاپ دوم،تهران: انتشارات دفتر پژوهش های فرهنگی، (۱۳۸۳).
محمدیان محمود، ختائی امیر، رابطه میان عوامل روانی، اجتماعی و رفتار مصرف کننده سبز(حامی محیط زیست). نشریه مدیریت بازرگانی، ۳ (۷)، ۱۴۳-۱۶۰، (۱۳۹۰).
مومنی منصور، تحلیل­های آماری با بهره گرفتن از SPSS، تهران، کتاب نو(۱۳۸۶).
موون جان سی، مینور میشل اس، رفتار مصرف ­کننده (عوامل درونی و بیرونی)، ترجمه عباس صالح اردستانی، محمدرضا سعدی، انتشارات اتحاد-آیلار،(۱۳۹۰).
نائب­زاده شهناز، ارزش از نگاه مشتری، مجله تدبیر، شماره ۱۷۴، (۱۳۸۵).
هومن حیدر علی، مدلیابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم افزار لیزرل، انتشارات سمت، چاپ اول، (۱۳۸۴).
منابع و مآخذ انگلیسی:
Adeolu B. Ayanwale, Taiwo Alimi and Matthew A. Ayanbimipe, The Influence of Advertising on Consumer Brand Preference, J. Soc. Sci., 10(1): 9-16. 2005
Andrew Park, “Michael Dell: Thinking Out of the Box,” Business- Week, November 24, 2004.
Bovee, Courtland L., Thill, John v., (1992), Marketing, McGraw-Hill.
Berend Wierenga & Han Soethoudt , Sales promotions and channel coordination, J. of the Acad. Mark. Sci. (2010) 38:383–۳۹۷٫
Baron, J. (1999).Consumer attitudes about personal and political action. Journal of Consumer Psychology, ۸(۳), ۲۶۱-۲۷۵٫
Brent Stidsen, ” Directions in the study of marketing,” in conceptual and theoretical developments in marketing, ed. Neil Beckwith et al. (Chicago, IL: American marketing Association, 1979), 383-98.
Brown, T.J; Dacin, P.A. (1997) .The Company and the product: Corporate associations and consumer product responses. Journal of Marketing, 61(1), 68-84.
Boon, Louis E., Kurtz, D.L. (1999), Contemporary Marketing Wired, 9^th ed., Dryden Press.
Caroll, A.B. (1979). A three-dimensional conceptual model of corporate performance. Academy of Management Review, 4(4), 497–۵۰۵٫
Carroll, A. B. (1999). Corporate social responsibility. Evolution of a definitional construct. Business & Society, 38(3), 268–۲۹۵
Christopher, J. (2010). Corporate governance –A multi-theoretical approach to recognizing the wider influencing forces impacting on organizations. Critical Perspectives on Accounting, ۲۱, ۶۸۳–۶۹۵٫
Cone Inc. (2010). 2010 Cone Cause Evolution Study. Retrieved May 21, 2. (n.d.). Retrieved from from http://www.habitat.org/partnerships/pdf/2010_Cone_Study.pdf.
Costa, R., & Menichini, T. (2013). A multidimensional approach for CSR assessment: The importance of the stakeholder perception. Expert Systems with Applications 40, 150–۱۶۱٫

۹.۳۶۴۹۷

۸۱.۷۲۴۰

۲۷۰

سبک شناختی نوگرا یا پژوهنده

۳.۲۶۸۶۴

۳.۴۷۲۲

۲۷۰

اهمال کاری تحصیلی

باتوجه به جدول بالا مشخص گردید چون سطح معنی داری آزمون یعنی مقدار (p=-0.001) از مقدار الفای آزمون یعنی مقدار ۰.۰۵ بزرگتر می باشد بنابراین فرضیه پژوهش تایید گردید.در نتیجه بین سبک شناختی نوگرا یا پژوهنده با اهمال کاری تحصیلی دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهرستان آبدانان در سال ۹۳-۹۲ رابطه ای معکوس وجود دارد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

همچنین با توجه به اینکه مقدار ضریب همبستگی بین این دو متغیر مقدار . .۸۱۵^**** می باشد ،می توان نتیجه گرفت این ارتباط معنی دار منفی می باشد بعبارت دیگر همزمان با افزایش سبک شناختی نوگرا یا پژوهنده، اهمال کاری تحصیلی دانش آموزان کاهش می یابد و برعکس.
فصل پنجم
بحث ونتیجه گیری
درک بسیاری از رفتارهای انسان به علت پیچیده بودن آن بسیار مشکل بوده و یکی از دغدغه‏های روانشناسان و پژوهشگران است، که به دلیل حساسیت رشته ای درصدد آنند علت و منشأ رفتار انسانی را کشف نمایند، یکی از این رفتارهای پیچیده اهمال‏کاری است. اهمال‏کاری یا به آینده موکول کردن کارها عادتی است که در بسیاری از افراد وجود دارد تا جایی که پژوهشگران بر این باورند که این ویژگی از تمایلات ذاتی انسان است. اهمال‏کاری عملی است که در نظر اول، هدفش خوشایند کردن زندگی است ولی در اغلب موارد جز استرس، به هم ریختگی و شکستهای پیاپی پیامد دیگری ندارد و این مطلب هم قابل ذکر است که تعللورزی همیشه مسأله‏ساز نیست، اما در اغلب موارد میتواند از طریق ممانعت از پیشرفت و عدم دسترسی به اهداف، پیامدهای نامطلوب و جبران‏ناپذیری به همراه داشته باشد.
۵-۲-خلاصه پژوهش :
این پژوهش در پنج فصل تدوین گردید،در فصل اول کلیات پژوهش شامل بیان مسئله ،ضرورت پژوهش ،سوالات پژوهش ، فرضیات پژوهش واهداف موردبررسی قرار گرفت .
در فصل دوم ادبیات پژوهش مورد بررسی قرار گرفت که نتایج حاصل از ادبیات پژوهش در قسمت نتایج همین فصل آورده شده است.
در فصل سوم روش پژوهش مورد بررسی قرار گرفت ومشخص گردیدکه جامعه آماری و پژوهش حاضر در برگیرنده کلیه دانش آموزان پسر مقطع متوسطه مشغول به تحصیل در سال تحصیلی ۱۳۹۳-۱۳۹۲ در دبیرستانهای دولتی شهر آبدانان می باشد. نمونه ای به حجم ۲۷۰ نفر که به صورت نمونه گیری انتخاب شدند و انتخاب دانش آموزان با بهره گرفتن از روش نمونه گیری تصادفی خوشه‏ای انجام شد ابتدا به صورت تصادفی از هر پایه تحصیلی چند کلاس و از کلاسهای منتخب نمونه به صورت تصادفی مشخص خواهد شد وروش جمع آوری اطلاعات میدانی پژوهش پرسشنامه می باشد.
در فصل چهارم نتایج سوالات پژوهش در دو قسمت آمار توصیفی و استنباطی مشخص گردید.در آمار توصیفی با استفاده ازشاخص های فراوانی و درصد و میانگین و نمودار به بررسی پژوهش پرداختیم و در آمار استنباطی با استفاده ازضریب همبستگی پیرسون به بررسی سوالات پژوهش پرداختیم که در نتایج آن در ادامه همین فصل آورده شده است.
۵-۲-نتایج پژوهش:
۵-۲-۱- نتایج مشخصات فردی گروه نمونه:
نتایج مشخصات فردی افراد گروه نمونه به شرح ذیل مشخص گردید:
۱- یافته های پژوهش نشان می دهد افراد که تحصیلات پدر آنها فوق لیسانس و بالاتر می باشد با۲.۶ درصد کمترین افراد گروه نمونه راتشکیل می دهند و افراد که تحصیلات پدر آنها فوق دیپلم می باشد با۳۱.۴۹ درصد بیشترین افراد گروه نمونه را تشکیل می دهند.
۲-یافته های پژوهش نشان می دهد افراد که تحصیلات مادر آنها فوق لیسانس و بالاتر می باشد با ۱.۴درصد کمترین افراد گروه نمونه راتشکیل می دهند و افراد که تحصیلات مادر آنها زیر دیپلم می باشد با۴۴.۸ درصد بیشترین افراد گروه نمونه را تشکیل می دهند.
۳- یافته های پژوهش نشان می دهد که افراد که دارای وضعیت اقتصادی بسیار خوب هستند با۱۱.۱۶درصد کمترین افراد گروه نمونه راتشکیل می دهند و افراد که دارای وضعیت اقتصادی متوسط هستند با ۳۳.۳۳درصد بیشترین افراد گروه نمونه را تشکیل می دهند.
۵-۲-۳- نتایج بررسی فرضیه های پژوهش :
الف )بررسی فرضیه اصلی پژوهش:
بین سبک شناختی نوگریز یا پذیرنده ونوگرا یا پژوهنده با تأخیر رضامندی و اهمال کاری تحصیلی دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهرستان آبدانان در سال ۹۳-۹۲ رابطه ای وجود دارد.
از یافته های پژوهش مشخص گردید چون سطح معنی داری آزمون یعنی مقدار (p=0) از مقدار الفای آزمون یعنی مقدار ۰.۰۵ کوچکتر می باشد بنابراین فرضیه پژوهش تایید می گردد.در نتیجه بین سبک شناختی نوگریز یا پذیرنده ونوگرا یا پژوهنده با تأخیر رضامندی و اهمال کاری تحصیلی دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهرستان آبدانان در سال ۹۳-۹۲ رابطه وجود دارد و همچنین با توجه به اینکه مقدار ضریب همبستگی بین این دو متغیر مقدار .۸۳۷ می باشد ،می توان نتیجه گرفت این ارتباط معنی دار مثبت می باشد بعبارت دیگر همزمان با افزایش سبک شناختی نوگریز یا پذیرنده ونوگرا یا پژوهنده،تأخیر رضامندی و اهمال کاری تحصیلی دانش آموزان نیز افزایش می یابد و برعکس.
ب)بررسی فرضیه های جزئی پژوهش :
–۱ بین سبک شناختی نوگریز یا پذیرنده با تأخیر رضا مندی تحصیلی دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهرستان آبدانان رابطه وجود دارد.
از یافته های پژوهش چون سطح معنی داری آزمون یعنی مقدار (p=0.001) از مقدار الفای آزمون یعنی مقدار ۰.۰۵ کوچکتر می باشد بنابراین فرضیه پژوهش تایید می گردد.در نتیجه بین عامل برو نگرایی و وابستگی به اینترنت رابطه معنی داری وجود دارد.همچنین با توجه به اینکه مقدار ضریب همبستگی بین این دو متغیر مقدار .۷۸۳^* می باشد ،می توان نتیجه گرفت این ارتباط معنی دار مثبت می باشد به عبارت دیگر، همزمان با افزایش بین عامل برو نگرایی و وابستگی به اینترنت رابطه معنی داری وجود دارد نیز افزایش می یابد و برعکس.
اینکه به تعویق انداختن رضامندی تحصیلی یک حوزه کشف نشده در پژوهش های روانشناختی قلمداد میگردد، اغراق آمیز نیست و فقدان پژوهش در این زمینه احساس میشود (بیمبنتی ، ۲۰۱۱ ) با این حال
( بیمبنتی، ۲۰۰۸) دلایلی را که اهمیت به تعویق انداختن رضامندی تحصیلی دانش آموزان را نشان می دهد، ذکر میکند. از جمله این دلایل، ارتباط مستقیم و تنگاتنگ به تعویق انداختن رضامندی تحصیلی با خودگردانی دانش آموز و تأثیر به تعویق انداختن رضامندی تحصیلی بر کیفیت یادگیری و پیشرفت تحصیلی می باشد.در مجموع این یافته هابا نتایج پژوهشی بیمبنتی و همکاران (۱۹۹۸) قابل قیاس است.
۲- بین سبک شناختی نوگریز یا پذیرنده با اهمال کاری تحصیلی در دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهرستان آبدانان رابطه وجود دارد.
از یافته های پژوهش مشخص گردید باتوجه به جدول بالا مشخص گردید چون سطح معنی داری آزمون یعنی مقدار (۰.۰۱۲p=) از مقدار الفای آزمون یعنی مقدار ۰.۰۵ کوچکتر می باشد بنابراین فرضیه پژوهش تایید می گردد.در نتیجه بین سبک شناختی نوگریز یا پذیرنده با اهمال کاری تحصیلی دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهرستان آبدانان در سال ۹۳-۹۲ رابطه ای وجود دارد و همچنین با توجه به اینکه مقدار ضریب همبستگی بین این دو متغیر مقدار .۱۵۹* می باشد ،می توان نتیجه گرفت این ارتباط معنی دار مثبت می باشد بعبارت دیگر همزمان با افزایش سبک شناختی نوگریز یا پذیرنده، اهمال کاری تحصیلی دانش آموزان نیز افزایش می یابد و برعکس لازم به ذکر است به دلیل این که مقدار همبستگی از ۰.۵کوچکتر می باشد در نتیجه با وجود این که همبستگی مثبت می باشد اما شدید نیست.
نتایج تحلیل همبستگی باورهای فراشناختی و تعلل ورزی تحصیلی بیانگر این است که از بین مؤلفه های باورهای فراشناختی، عدم اطمینان شناختی مهمترین متغیر پیشبین برای تعلل ورزی تحصیلی به شمار میرود. این متغیر به باورهای فراشناختی فرد در زمینه بی کفایتی شناختی آنها در زمینه تحصیلی یا دیگر زمینه ها مربوط می شود.چنین باورهایی تا اندازه ای در نتیجه شکستهای پیشین در پیدا کردن راه حل برای مسایل پیشروی آنهاست؛ برای نمونه باور فرد که «به حافظه ام اعتماد ندارم» این به بیان دیگر باورهای فرد در زمینه عدم اطمینان شناختی میتواند تعلل ورزی تحصیلی را به خوبی پیش‏بینی کند. این بعد مربوط به باورهای منفی فرد در مورد عدم توانایی های شناختی و عملکرد حافظه می‏باشد. این افراد باورهایی منفی درباره کفایت شناختی خود دارند، در مورد توانایی های خود در آغاز یا تکمیل تکلیف تردید دارند و این موضوع افزایش اثرات منفی انگیزشی برای آغاز و تداوم تکلیف را در پی دارد، لذا در این شرایط افراد از نزدیک شدن به تکلیف اجتناب کرده و درگیر نمی شوند که در نهایت به افزایش رفتار تعلل ورزیدن در فرد می انجامد. همچنین از آنجا که احساس بی کفایتی و خود تردیدی از ویژگیهای افراد دارای تعلل ورزی است که احتمال شکست در آنها را افزایش میدهد و احساس گناه،افسردگی و تعلل بیشتر را به دنبال دارد، یافته پژوهش حاضر در این زمینه قابل تبیین است.
۳-بین سبک شناختی نوگرا یا پژوهنده با تأخیر رضامندی تحصیلی در دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهرستان آبدانان رابطه وجود دارد.
از یافته های پژوهش مشخص گردید چون سطح معنی داری آزمون یعنی مقدار (p=0.001) از مقدار الفای آزمون یعنی مقدار ۰.۰۵ کوچکتر می باشد بنابراین فرضیه پژوهش تایید می گردد.در نتیجه بین سبک شناختی نوگرا یا پژوهنده با تأخیر رضامندی تحصیلی دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهرستان آبدانان در سال ۹۳-۹۲ رابطه ای وجود دارد.همچنین با توجه به اینکه مقدار ضریب همبستگی بین این دو متغیر مقدار .۸۶۰** می باشد ،می توان نتیجه گرفت این ارتباط معنی دار مثبت می باشد بعبارت دیگر همزمان با افزایش بین سبک شناختی نوگرا یا پژوهنده، تأخیر رضامندی تحصیلی نیز افزایش می یابد و برعکس.
۴-بین سبک شناختی نوگرا یا پژوهنده با اهمال کاری تحصیلی در دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهر ستان آبدانان رابطه وجود دارد.
از یافته های پژوهش مشخص گردید چون سطح معنی داری آزمون یعنی مقدار (p=-0.001) از مقدار الفای آزمون یعنی مقدار ۰.۰۵ بزرگتر می باشد بنابراین فرضیه پژوهش تایید گردید.در نتیجه بین سبک شناختی نوگرا یا پژوهنده با اهمال کاری تحصیلی دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهرستان آبدانان در سال ۹۳-۹۲ رابطه ای معکوس وجود دارد.
همچنین با توجه به اینکه مقدار ضریب همبستگی بین این دو متغیر مقدار . .۸۱۵^**** می باشد ،می توان نتیجه گرفت این ارتباط معنی دار منفی می باشد بعبارت دیگر همزمان با افزایش سبک شناختی نوگرا یا پژوهنده، اهمال کاری تحصیلی دانش آموزان کاهش می یابد و برعکس.
این یافته می تواند با نتایج پژوهش های اسپادا وهمکاران(۲۰۰۶)و حسینی و خیر(۱۳۸۸) در حیطه تعلل ورزی رفتاری و تصمیم گیری همسو باشد.
همچنین عدم اطمینان شناختی سبب می‏شود که افراد در عملکرد خود دچار تردید شده و احتمال ارزیابی منفی به وسیله دیگران در آنها افزایش یابد؛ در نتیجه میزان تعلل ورزی در آنها نسبت به وظایف بیشتر می شود. این دانش آموزان احساس بی کفایتی و خود تردیدی کرده و احتمال شکست در تحصیلات و به تبع آن در زندگی برای آنها افزایش می یابد. این امر به نوبه خود احساس گناه، اضطراب، افسردگی، سرشکستگی و درنهایت تعلل بیشتر را به دنبال داشت.
۵-۴-محدودیت های پژوهش:

• لازم به ذکر است که با وجود پیامدهای منفی اهمال کاری تحصیلی در زندگی تحصیلی و اجتماعی دانش آموزان،پژوهش های اندکی در این زمینه انجام شده است.بنابراین امکان مقایسه نتایج بسیار محدود بود.

• در مورد سایر محدودیت های مطالعه حاضر می توان گفت که این پژوهش فقط در بین دانش آموزان پسر مقطع متوسطه مشغول به تحصیل در سال تحصیلی ۱۳۹۳-۱۳۹۲ در دبیرستانهای دولتی شهر آبدانان اجرا شد،لذا امکان تعمیم نتایج حاصله به سایر مدارس کشور وجود ندارد.همچنین همچنین امکان بررسی رابطه اهمال کاری تحصیلی با متغیر های دیگر وجود نداشت. برخلاف محدودیت های ذکر شده و با عنایت به نتایج تحقیق، پیشنهاد می شود که در تحقیقات آینده رابطه متغیرهای دیگر از جمله تیپ های شخصیتی و اضطراب با اهمال کاری تحصیلی بررسی شود. همچنین با توجه به این که اهمال کاری تحصیلی در دانشجویان با سبک مقابله مسأله مداری کمتر از دو سبک دیگر بود، پیشنهاد می شود برنامه هایی جهت آموزش سبک مقابله مسأله مداری به دانشجویان، طرح ریزی و اجرا شود.

• عدم وقوف به اهمیت و ارزش تحقیقات از سوی پاسخ دهندگان.

• نگرانی آزمودنی ها از پاسخ گویی به هنگام تکمیل پرسشنامه در بعضی موارد.

• عدم وضوح فواید تحقیق بر پاسخ گویان ودر نتیجه احتمال عدم صداقت در پاسخگویی به پرسشنامه.

• عدم کنترل متغیرهای مداخله گرکه می تواند در نتایج تحقیق موثر باشد.

• عدم وجود فضا و امکانات محیطی مناسب جهت برگزاری جلسات.

پلیمریزاسیون توسط مخلوطی از رادیکال‌های ایجاد شده ناشی از آغازگر، که در آب می‌باشد آغاز می‌شود. مونومرها توسط ماده فعال سطحی در یک محیط آبی مخلوط شده و میسل‌هایی را ایجاد می‌کنند که در حقیقت تهیه یک پیش امولسیون^[۱۵] می‌باشد. سپس رادیکال‌های ناشی از آغازگر توسط یکی از روش‌های
۱- درون میسل (میسلار) ۲- همگن (هموژن) ۳- قطره‌ای به شروع پلیمریزاسیون و تشکیل ذرات می‌پردازند (اسکوگلاند^[۱۶]، ۱۹۹۵).
مونومرهای اکریلیکی از قبل به صورت مخلوط درست می‌شوند (پیش امولسیون) و در حین واکنش توسط آب و ماده فعال سطحی وارد میسل‌ها می‌شوند. در این مرحله یکی از روش‌های زیر توسط آغازگر تشکیل ذرات شیرابه را می‌دهند که مخلوط کلوییدی ذرات پلیمری در محیط آبی می‌باشد.
انواع مواد فعال سطحی آنیونی، غیریونی، آمفوتریک و فعال استفاده می‌شوند.
مواد فعال سطحی آنیونی متداول عبارتند از:
۱- نمک‌های الکیل اریل سولفونات،
۲- نمک‌های الکیل دی فنیل اتر سولفونات،
۳- نمک‌های الکیل سولفات،
۴- نمک‌های الکیل دی فنیل اتر سولفونات،
۵- نمک‌های پلی اکسی اتیلن الکیل اتر سولفات،
۶- نمک‌های دی الکیل سولفو سوکسینات،
۷- نمک‌های الکیل سولفات،
۸- نمک‌های پلی اکسی اتیلن الکیل اتر سولفات،
۹- نمک‌های پرفلورو الکیل سولفات،
۱۰- صابون‌های اسید چرب،
۱۱- نمک‌های الکنیل سوکسینیک اسیدها.
مواد فعال سطحی کاتیونی متداول عبارتند از:
الکیل آمین‌های زنجیر بلند،
نمک‌های آمونیوم کواترنری زنجیر الکیل بلند.
مواد فعال سطحی غیر یونی متداول عبارتند از:
پلی اکسی اتیلن الکیل اترها،
پلی اکسی اتیلن الکیل اریل اترها،
استرهای اسید چرب پلی اکسی اتیلن گلیکول.
مواد فعال سطحی آمفوتریک متداول عبارتند از:
مشتقات پلی وینیل الکل،
نشاسته و مشتقات آن،
سلولز و مشتقات آن،
الیگومرهای پلی اکریلیک اسید.
این نوع مواد فعال سطحی همراه مواد فعال سطحی غیریونی دیگر یا به تنهایی به عنوان عامل امولسیون کننده عمل می‌کنند (ون هرک، ۲۰۰۵).
رشد زنجیرها و تشکیل ذرات پلیمری با یکی از واکنش‌های زیر انجام می‌شود:
درون میسل (میسلار): آغازگر وارد میسل‌ها شده و مرحله‌ی انتشار انجام می‌شود تا مونومرهای درون میسل‌ها، ذرات پلیمر رشد یافته و متورم شده را تشکیل دهند.
همگن (هموژن): رادیکال‌های ایجاد شده در فاز آبی با اضافه کردن مونومرها انتشار می‌یابند. سپس الیگومرهای محلول در آب را ایجاد می‌کنند. تا زمانی که به حد حل شدگی در آب برسند و سپس فاز محلول را ترک کنند. این ذرات سپس خود را به مواد فعال سطحی می‌رسانند و پایدار می‌شوند و مونومرها را جذب می‌کنند که باعث ادامه پلیمریزاسیون می‌شوند.
قطره ای: آغازگر وارد قطره های کوچک مونومر می‌شود و باعث انتشار پلیمریزاسیون می‌شود.
شکل‌های ۱-۱ و ۱-۲ تمامی این سه مرحله را به تصویر می‌کشند.

شکل ۱- ۱ نمایش اجزای مختلف پلیمریزاسیون در روش ناپیوسته (ون هرک، ۲۰۰۵).

شکل ۱- ۲ نمایش اجزای مختلف پلیمریزاسیون در روش نیمه پیوسته (ون هرک، ۲۰۰۵).
پایان: در این مرحله پس از رشد زنجیرها و تشکیل ذرات توسط یکی از واکنش‌های ترکیب زنجیرها و یا تسهیم نامتناسب رشد زنجیرها متوقف می‌شود (کرندال و همکاران، ۱۹۹۵ ؛ ون هرک ؛ دیلارد^[۱۷] و همکاران، ۲۰۰۰).
۱-۱-۶ سینتیک هوموپلیمریزاسیون امولسیونی رادیکالی
سرعت پلیمری شدن که معادل با سرعت انتشار بیان می‌شود به توان اول غلظت رادیکال آزاد ([R˙]) بستگی دارد. بر طبق نظریه اسمیت-اوارت با فرض حالت پایا با مساوی قرار دادن سرعت‌های آغاز (R_i) و پایان (R_t) می‌توان این غلظت را از عبارت سرعت حذف کرد.
R → ۲R˙ M +R˙ RM˙
(۱-۱) R_i = R_t = k_t [R˙] یا [R˙] = (R_i / k_t)^1.2
که در این رابطه k_t ضریب سرعت پایانی است. معادله ۱-۱ با این فرض به دست می‌آید که غلظت رادیکال آزاد با گذشت زمان به طور قابل ملاحظه‌ای تغییر نمی‌کند و نیز هیچ واکنش بازدارنده وجود ندارد. با جاگذاری معادله ۱-۱ در رابطه R_p عبارتی برای سرعت به دست می‌آید (مهدویان و همکاران، ۱۳۸۷ ، ص ۷۱).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

RM˙_{n +} M₁ RM˙_n+1

پیدایش بینش معنوی همچون نیرویی مولد سرچشمه مفاهیم اساسی با کارکردهای متنوع است. مفاهیم اخلاقی و مبانی فلسفی با قلمرو وسیع خود از جلوه های متفاوت دین تأثیر گرفته اند. دین حلقه ای است که مردمان را گرد هم می آورد و الگوی یکسانی در فکر، عقیده و عمل پدید می آورد. “در کنگو به پسران ده تا دوازده سال دارویی می نوشانند که آنان را از خود بی خود می کند. سپس آنها را به جنگل برده و ختنه می کنند. آنگاه این پسران را در بت خانه مدفون می کنند و زمانی که از خواب برمی خیزند چنان می نماید که حیات گذشته خود را فراموش کرده اند. به هنگام انزوا در جنگل به رنگ سفید رنگ آمیزی می شوند، به نشانه اینکه به صورت ارواح در آمده اند. به آنان اجازه داده می شود که دزدی کنند و سنت های قبیله ای را بیاموزند و زبان جدیدی را فرا گیرند.” (الیاده، ۱۳۶۸: ۷۴) در برخی از این آیین ها نوعی مرگ نمادین به اجرا گذاشته می شود که بعضاً نوعی تدفین نمادین را نیز در بردارد. نوجوانان طی مراحلی به ظاهر می میرند و طی مراسمی حیات دوباره می یابند. این آیین زادن و باززادن نشان دهنده اعتقاد جوامع ابتدایی به زندگی پس از مرگ است. مرگ و تدفین دو مقوله جدا نشدنی هستند که وجود هر یک مستلزم وجود دیگری است.
در دنیای باستان از ابزار و مواد مختلفی جهت امر تدفین استفاده شده است. یکی از این موارد سفال است که شروع ساخت آن از دوران نوسنگی است. “دوره نوسنگی آغاز استفاده از ابزار سنگی جدیدتر، تغییرات در نحوه معیشت، ساخت سفال و یکجانشینی است. از همین دوران کمابیش ما شاهد قبرستان ها به صورت قبرستان های خمره ای هستیم که در جای خود بدان خواهیم پرداخت. در دوره نوسنگی این نوع تدفین برحسب تصادفات و یا ضروریات و بیشتر در بقایای خمره های ذخیره، مایعات و آذوقه مستقر در بنا دیده می شود و نکته جالب توجه استفاده از این نوع خمره ها برای تدفین نوزادان و خردسالان است.” (چایچی، ۱۳۸۴: ۳۴ و۳۳)
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

طبق مطالعات نگارنده یافته های باستان شناسی حاکی از این است که از خمره های موجود در تپه ازبکی، سیلک، مارال تپه و قلعه گوشه در اریسمان اجساد کودکان و از تپه زاغه، تپه گیان، و موشلان تپه بقایای چند جنین و نوزاد به دست آمده است. از آنجا که “دفن نوزادان در ظروف سفالی نشانگر توجه ویژه به کودکان و سنت توجه به خانواده به عنوان واحد اصل تشکیل دهنده جوامع در دوران نوسنگی است.” (همان، ص۴۶) لذا بعید نیست فرم و شکل خمره ها تداعی کننده فرم رحم مادر باشد. “در هند جنوبی مادربزرگ را مکرراً به شکل ظرف نشان می دهند. ظرف همیشه برای هندیان نماد زهدان است. در جای دیگر جهان چون تدفین به حالت جنینی در ظروف صورت می گیرد، ظرف نماد زهدان پنداشته شده است.” (الیاده، ۱۳۶۸: ۷۴) تدفین به شکل جنینی تعبیری از تسلسل میان مرگ، آشناسازی و بازگشت به رحم است. شاید به همین دلیل است که بیشتر تدفین های خمره ای مربوط به کودکان و نوزادان است.
الیاده معتقد است : “مرگ به بذری شبیه می شود که در سینه ی زمین- مادر کاشته می شود تا به گیاهی نو جان بخشد. بنابراین، می توان از دیدگاهی خوش بینانه درباره ی مرگ سخن گفت، زیرا مرگ به مثابه بازگشت به مادر، و ورود دوباره ی گذرا به سینه ی مادری انگاشته می شود. به همین سبب است اجسادی که از دوران نوسنگی کشف شده اند در حالت جنینی قرار دارند. مرده را به همان صورتی در خاک می گذاشتند که جنین در زهدان قرار دارد. گویی انتظار داشتند دوباره و دوباره متولد شوند.” (الیاده، ۱۳۷۵: ۱۹۴) همچنین شوالیه معتقد است “بازگشت به مرحله جنینی معادل است با راه یافتن به مرحله عدنی یا اولیه. از نظر کمک به تولد دوباره بسیاری از اقوام متوفی را به صورت جنینی درمی آورند.” (شوالیه، ۱۳۸۲: ۴۵۶) بدین ترتیب شاید بتوان چنین نتیجه گیری کرد که تدفین به صورت گورخمره ای، آرمیدن جسد به شکل جنینی و کاشتن آن در دل زمین به نوعی تداعی کننده مرحله پیش از تولد آدمی است؛ به تعبیر دیگر انسان پس از مرگ با قرار گیری در روندی که الیاده از آن با عنوان “مرحله آشناسازی” یاد می کند دوباره زاده می شود و این باززایی همانا جاودانگی است. به همین سبب در بخش بعد شیوه ها و روش های تدفین در ایران باستان بررسی و اساطیر تأثیرگذار بر انواع تدفین بالاخص تدفین گورخمره ای بیان خواهد شد.
۲-۳ تدفین در اساطیر ایران باستان
اساساً اسطوره روایتگر رویدادی است فرا زمان و لا مکان که بشریت از طریق تمسک به آن به رفع بیگانگی از پدیده های طبیعی پیرامون خود می پردازد. بنابراین می توان اسطوره را بخشی از عادت های فرهنگی جوامع دانست که برای نظم بخشیدن به جهان و معنا دادن به آن به وجود آمده اند. از دید انسان اسطوره گرا آنیمیسم یکی از عناصر اصلی اسطوره است و هر جا که آنیمیسم مطرح می شود اسطوره ای نیز در کار است. اسطوره همیشه با تکوین همراه بوده و از چیزی سخن می گوید که هستی یافته است؛ پدیده ای مقدس که بیانگر یک حقیقت است. اسطوره خواستار این است که خاستگاه انسان را به کنکاش گیرد و جایگاه اورا در جهان تثبیت کند و از دیدگاه میرچا الیاده، زیستن با اسطوره تجربه ای آیینی است و اسطوره را خمیر مایه دین می داند. (الیاده، ۱۳۶۸: ۵۷)
از زمان مهاجرت اقوام ایرانی که بعدها به نام همین اقوام فلات ایران نامیده شد تا زمان سقوط سلسله ساسانی در ایران باستان، آیین های پرستش متعددی به وجود آمد. مهمترین جنبه بررسی این آیین ها شناسایی انواع تدفین از جمله تدفین خمره ای و رسومات مربوط به آن است. برخی از این گرایشها عبارتند از :
۲-۳-۱ زروان گرایی
معتقدان به زروان، او را باشندۀ غایی نیک و بد می دانند. بر اساس این تفکر سرچشمۀ خیر و شر در اصل دو برادرند که در یک آن واحد از زروان زاده شده اند؛ “اورمزد” و”اهریمن” که اولی زایندۀ نیکی و دومی آفرینندۀ بدی است و همۀ گیتی آفرینندۀ این دو گیتی است.زروان واژه ای پهلوی و به معنای زمان است. در اوستا زروان ایزدی چندان با اهمیت نیست، اما در یسناها از دو گونه زروان نام برده شده است: یکی زروان با لقب اکرَنَه (بی کران) که زمان بی آغاز و انجام است و دیگری با صفت دَرِغو خوذاته که در پهلوی به ایرنگ خوتای (درنگ خدای) ترجمه شده است که همان زمان محدود و کرانمند است. زروان در این لقب با وای، خدای باد و ثَوَش، خدای فضا و مکان مشترک است. اما تنها زروان است که صفت اکرانه دارد و این نشان دهنده ی اهمیت ایرانیان باستان برای بی کرانگی زمان است. (زنر، ۱۳۷۵: ۲۶) بر طبق مستندات، یکی از آیین های اولیه ایرانیان آیین مغان است. قبل از ظهور زرتشت، یعنی پیش از پادشاه مادها، بومیان غیرآریایی ایران دینی داشتند که آیین مغان نامیده می شود. کلمه مغ (مگوش) در زبان قدیم ایران به معنای خادم بوده است. به نظر می رسد مغان سکنه بومی ایران بوده اند و مانند دراویدیان هندوستان، پس از ورود آریاییان سرزمین خود را تسلیم آنان کرده اند. واژه مجوس که در زبان عربی به زرتشتیان اطلاق می گردد، از همین کلمه مگوش می آید. برخی از پژوهشگران معتقدند که ثنویت یعنی ایمان به آفریدگاری برای خوبی ها و آفریدگاری برای بدی ها در دین زرتشتی از مغان قدیم گرفته شده است و از کتابهای تاریخی برمی آید که مغان قدیم دوگانه پرست بوده اند. مغان به رستاخیر نیز ایمان داشته اند. (توفیقی، ۱۳۸۶: ۵۶) به نظر می رسد آیین مغان قدیم همان زروان گرایی بوده است.
علاوه بر اوستا، در برخی روایات بابلی، یونانی، مانوی، زرتشتی، ارمنی و عربی اشاراتی به وجود زروان شده است. اولین منبع موجود دربارۀ زروان مبتنی بر روایات تئوپمپوس خیوسی، مورخ اردشیردوم هخامنشی (۳۵۸-۴۰۴ ق.م) است که پلوتارخوس مورخ یونانی از آن یاد می کند. نوشته ای از اودموس رودسی، از شاگردان ارسطو در اواخر عصر هخامنشی بر جای مانده که در آن، میان خدای مکان (ثوش) و خدای زمان (زروان) تمایز قائل شده است. (کریستین سن، ۱۳۸۴: ۱۲۹) البته هینلز معتقد است زروان گرایی در دوران هخامنشی بر اثر تأثر از باورهای بابلی پدید آمده و اشارۀ لوحه های بابلی بازمانده از صده پانزده پیش از میلاد به ایزدی به نام زروان این نکته را تأیید می کند.(هینلز،۱۳۸۳: ۲۰۷) ویدن گرن نیز این حقیقت را تأیید می کند.(ویدن گرن، ۱۳۷۷: ۳۱۱) بر اساس اشارات ادوموس دروسی، بی تردید آیین زروانی متعلق به عصر هخامنشی است. همچنین “بروموس، به نام پادشاهی افسانه ای به نام زروانوس اشاره می کند.” (بنونیست، ۱۳۵۴: ۷۱)در تخت جمشید ظروفی پیدا شده که در آن استخوانهای مرده که از گوشت جدا شده دفن گردیده ولی هرتسفلد تاریخ این گونه تدفین را به زمان پس از هخامنشیان مربوط دانسته است. به عقیده وی ظرف حاوی استخوانهای مرده متعلق به دوره هخامنشیان فقط در اطراف دریاچه ارومیه، در سرزمین ماد کهن کشف شده و به گئوماتا و پیروان او تعلق دارد. گورهای متعلق به دوران هخامنشیان در شوش نیز در حالی یافت شد که بزرگسالان در گودال های عادی و بچه ها در ظروف دفن شده بودند. (www.Sushiant2. persianblog.ir)
در آیین زروان ، زروان را با کرونوس یونانی و ساتورن رومی یکی می دانند و هر دو خدای زمان و سرنوشت نامیده می شوند. ” کرونوس سمبل جهان گذرا است وبه همین جهت است که او را به صورت پیرمردی پرجوش و خروش که چهره اش محزون و رنجیده و سرش خم شده است، نشان می دهد. در دست او داسی دیده می شود که به معنی این است که زمان همه چیز را درو می کند. او دو بال دارد و به شکل ساعت آن ها را حرکت می دهد و این به معنی گریختن زمان است. او تمام فرزندان خود را می بلعد که به معنی آن است که زمان، روزها، هفته ها، ماه ها و سال ها را می بلعد.” (فاطمی، ۱۳۷۵: ۳۰-۲۹) به عبارتی کرونوس علت اولیه همه چیز است.زروان در نزد اشکانیان به عنوان خدای برتر شناخته می شد و اهمیت فراوانی داشت. “در اواخر قرن۴ ق.م ایرانیان اعتقاد داشتند اصل اول زمان یا فضا است.”(هاردی، ۱۳۷۷: ۷۱) به نظر می رسد تکریم زمان در نزد ایرانیان از زمان پارتها اهمیت پیدا کرده است.کریستین سن می گوید: زروانیسم صورت عادی و رایج زرتشتی گری عهد ساسانی نیز است. همچنین در عهد پادشاهی شاپور اول، مانی، نام زروان را برای خدای غالب در دینش انتخاب کرد. (زنر،۱۳۷۵: ۷۹و۷۱) شاید بتوان چنین پنداشت که مانی می خواست از طریق موافق کردن گفتار خود با عقاید زرتشتیان زمان خود به مقبولیت در سطح جامعه دست یابد.
مذهب زروانی در پاسخ به دو پرسش اساسی در دین زرتشتی شکل گرفت یکی قائل شدن به منشأیی برای هورمزد و اهریمن و دیگری پدیدار شدن بدی و ایجاد آمیختگی در جهان. زروانیان زمان را وجود غایی می دانند که منشا توأمان خیر و شر است و با تکیه بر وجود ثنویت در جهان به صورت نهضتی متفکرانه در دین زرتشتی در آمد؛ ثنویتی برای رسیدن به وحدانیت. همچنین باور به تکامل تدریجی جهان از زمان بی کرانه و محدود شدن به ماده در زروانیسم مفاهیم ضمنی تسلط و نظارت سپهر را در پی دارد. به بیان دیگر تقدیر موجودات از طریق جدال گیهانی میان بروج دوازده گانه در ازل مقدر شده است. هرچند این عقیده از دیدگاه زرتشت مردود است اما نفوذ عمیقی بر باورها و افکار ایرانیان داشته است. بدین ترتیب در تفکر ایرانیان قدیم جبر و تقدیر مرگ را در پی داشت اما تکریم زمان نشان از جاودانگی بود. قرار دادن زمان به عنوان خدای قدرتمند وآفریدگار اورمزد و اهریمن می توانست توجیهی برای راز حیات و ممات آدمی باشد. همان گونه که اشاره کردیم هخامنشیان طبیعت و خصوصاً عناطر اربعه را مقدس می شمردند و ارزش خاصی برای زمان قائل بوده اند. تکریم اینها که خود نمایانگر جاودانگی اند تقدیس مفاهیمی چون تسلسل و باززایی است؛ به همین سبب برخی اجساد را که عمدتاً نوزادان بودند از طریق تدفین گورخمره ای به خاک می سپردند. بدین ترتیب است که عناصر اربعه همچنان از آلودگی دور می ماندند و نوزادانی که جبر زمان و دست تقدیر عمر آنها را کوتاه می نمود دوباره در مرحله آشنایی و باززادن قرار می گرفتند.
۲-۳-۲ آیین زرتشت
یکی از ادیان ایرانیان که هنوز هم پیروانی در برخی نقاط ایران دارد، آیین زرتشت است. “هنگامی که چند قرن بر ورود آریایی ها به ایران گذشت این قوم اندک اندک به شهرنشینی روی آوردند و این مسئله در جهان بینی ایشان تاثیر گذاشت. در آن روزگار انسان اصلاح گری برخاست و ایرانیان را به آیین تازه ای دعوت کرد و آیین مغان را برانداخت. این پیامبر مصلح که خود را فرستاده خدای خوبی و روشنایی معرفی می کرد، زرتشت نام داشت. وی مدعی بود آیین خود را از اهورا مزدا دریافت کرده است تا جهان را از تیرگی ها پاک کند و آن را به سوی نیکی و روشنایی رهنمون شود.”(توفیقی، ۱۳۸۶: ۵۶) در مورد زمان ظهور زرتشت اختلاف نظر است. “احمد تفضلی و ژاله آموزگار سنواتی میان ۱۲۰۰ تا ۱۰۰۰ ق.م را برای ظهور زرتشت تخمین زده اند. ” (آموزگار، ۱۳۷۵: ۲۲) ذبیح اله صفا نیز با توجه به مدارک تاریخی و زبان شناختی و مطالعات کریستین سن، زرتشت را مربوط به دوره ای ما بین ۱۴۰۰ تا ۱۰۰۰ ق.م می داند. (کریستین سن، ۲۵۳۷: ۳۱)
در عقاید باستانی ایران عناصر اربعه یعنی خاک و آتش و باد و باران مقدس هستند. بنابراین آنان را نباید با پلیدی هایی مانند جسد انسان آلوده کرد. از نظر تدفین، آیین زرتشت دنباله روی عقاید پیشینیان است. شواهد نشان می دهد زرتشتیان جهت جلوگیری از آلودگی عناصر اربعه از روش های متفاوتی استفاده کرده اند. پیروان زرتشتی در گذشتگان خود را به خاک نمی سپردند و آنها را بر روی قله های مرتفع قرار می دادند تا حیوانات وحشی و پرندگان شکاری آنها را از گوشت عاری سازند. در اطراف نیشابور گودال هایی در قله کوهها یافت شده که جسد درگذشتگان را در آنها می گذاشتند هنگامی که استخوان ها پاک و تمیز می شدند، آنها را در استودان قرار می دادند و سپس در غار یا گودال هایی که در دامنه کوهها کنده شده بودند و یا در بناهای زیرزمینی می گذاشتند. (گیرشمن، ۱۳۷۰: ۱۶۶) “گاهی نیز مردگان را در برج ها یا بلندی های کوهستان قرار داده پس از دریده شدن توسط مرغان و لاشخوران بقایای استخوان را جمع آوری نموده و در خمره های کوچک می نهادند و در دل صخره ها دفن می کردند.” (کامبخش فرد، ۱۳۷۴: ۲۴۰) در روایت پهلوی آمده است که: ” مردم از آن گلی اند که کیومرث را از آن آفرید و به شکل نطفه در سپندارمذ (زمین) قرار داد و کیومرث را از سپندارمذ بیافرید.” (میرفخرایی، ۱۳۶۶: ۶۷) در دینکرد نیز آمده است: ” سپندارمذ یعنی زمین به صورت ماده آفریده شده و اورمزد از آن کیومرث را آفرید به صورت نر” (کریستین سن، ۱۳۵۵: ۳۷)
می توان چنین نتیجه گرفت در دین زرتشتی کیومرث – همان نخستین انسان که در آغاز نبود- از زمین سر برآورد و موجود شد پس نوزاد از دنیا رفته نیز می تواند با قرار گیری در دل مادر-زمین دوباره هستی یابد و این مستلزم حضور در محفظه ای مشابه جایگاه اولیه جنین یا همان رحم است. بنابراین متوفی را به حالت جنینی در خمره های سفالین که نماد زهدان بود می گذاشتند و در زمین دفن می کردند تا مردگان پس از مرگ دوباره متولد شوند.
۲-۳-۳ میترائیسم
مهریکیازایزداندینزرتشتاستکههموارهسمبلدوستیوپیمانبودهوگاهینمادآتشواهورامزدا،یاخورشیداست. یکی از قدیمی ترین آیین هایی که در ایران رواج یافت میترائیسم یا همان مهرپرستی است. “مقارن استقرار آیین زرتشت در اواخر دوره هخامنشیان مهرپرستی (Mitraism) در ایران رونق گرفت.” (توفیقی، ۱۳۸۶: ۶۳) هم زاد بودن اهرمزد و اهریمن در عقاید زروانی موجب شد که اهریمن نیز هم پایه اهورامزدا در کیش مهرپرستی مورد تقدیس قرار گیرد. “در معابد میترایی یک رشته نقوش وجود دارد که اهمیت تصاویر خود میترا در آن ها بیشاز چیزهای دیگر است. میترا در این نقوش خدایی غول آسا است که سر چون شیر، بال، ماری که به دور بدن اوپیچیده، علائم صور فلکی که اغلب پوشش اوست، او را چون خدای زمان می نمایاند.” (گیمن، ۱۳۷۸ :۱۴۶)همچنین کتیبه ها و سنگ نوشته های بسیار وجود دارد که وقف اهریمن شده و نشان دهندۀ اهریمن پرستی آنان است. (کومون، ۱۳۸۳: ۴۲۵-۴۲۴) زنر معتقد است که ممنوع شدن دیوپرستی در عهد خشایارشا موجب مهاجرت مغان کیش زروانی شد و این مهاجرت، بسیاری از آرای بابلی ها را با عقاید زروانی آمیخته کرد.(زنر، ۱۳۸۴: ۴۳) که ریشۀ اعتقاد به ستارگان و بروج دوازده گانه در عقاید زروانی را در آرای بابلی بدانند.
کرونوس شیرسر نماد و تجسم رازآمیز ابدیت و زمان بی کران و یکی از شاخص ترین نمونه های هنر میترایی است. همچنین کرونوس را چنان می نمایاند گویی در حال متولد شدن از یک تخم است در حالی که مشعلی فروزان در یک دست و خنجری در دست دیگر. مشعل نماد نوری است که جهان را با آن روشن می کند و خنجر ابزاری است برای کشتن گاو. آن چه مهر را در میان گرفته شکل های منطقه البروج و نماد زاده شدن گیهانی مهر است. “میترا در مقام خدای کنترل کننده نظم کیهان یعنی شب و روز و تغییر فصول با آتش و خورشید در پیوند است و سرانجام در ایران و هم در هند به عنوان خدای خورشید شناخته شد.” (کرتیس، ۱۳۷۴: ۱۲)
شاید روش و جهت تدفین مردگان در گذشته و یا صورت اجساد به سمت خورشید در ارتباط با این موضوع است که خورشید به عنوان عنصری مقدس در اقوام گذشته دارای مقام والایی بوده است. همچنین “تدفین های خمره ای پارتی را به پیروان آئین مهری نسبت داده اند.” (چایچی امیرخیز، ۱۳۸۴: ۲۷)
۲-۳-۴ آناهیتا
از دیگر ایزدان مورد پرستش در ایران می توان به آناهیتا اشاره کرد. آناهیتا ایزد آب، فراوانی، عشق، زایش و باروری است، که در دوره سلوکی و پارت مورد توجه قرار داشت. در نقاط مختلف ایران در دوره پارت معابدی برای پرستش این الهه برپا شده بود. در شهر استخر نیز آتش آناهیتا روشن بوده است که نشانگر احتمالی رابطه آتش با آناهیتا است. از مراکز مهم پرستش این ایزد، کنگاور، تخت سلیمان و شوش است. (سعیدی، ۱۳۷۵: ۲۸) گاهی مردگان را در جوار یا درون معابد دفن می کردند تا تبرک و آمرزش مردگانشان در جوار پرستشگاه فراهم آید.
“یکی از شواهد در اثبات وجود پرستشگاه ناهید در کنگاور، وجود گورهای صخره ای، تابوت های سفالین و گور خمره ها در کف صخره و محوطه شرقی معبد ناهید (هخامنشی- پارتی) است که مرتبط به تقدس زمین نیایشگاه بوده است. معتقدان متمکن چنین صحنی مقدس را ترجیح داده اند که این رسم امروزه نیز اعتبار خود را همچنان حفظ کرده و ریشه در دیرینه دارد.” (کامبخش فرد، ۱۳۷۹: ۲۰۹)
۲-۳-۵ تأثیر کیش یونانی
چنان که می دانیم اندیشه یونانی در تدفین های دوران سلوکی و پارت تأثیر بسیار داشته است. یونانی ها عقاید غریبی داشتند، به خدایان متعددی اعتقاد داشتند اما در عین حال به بهشت و دوزخ نیز معتقد بودند. در جبهه شرقی و پای دیوار ستوندار معبد آناهیتا سکه، پیه سوز، زیب و زیور و اسب سواران سفالین از دوره اشکانی فراوان به دست آمده که در گورهای سلوکی- پارتی صخره ای، در کنار گور خمره ها قرار داده اند. در بین نذورات سکه های پارتی نیز یافت شده و بیشتر سکه ها در خود کنگاور یا همدان ضرب شده که نشانه ضرابخانه هر دو شهر را دارا می باشد. رسم سکه نهادن در زیر سر مردگان، در دهان و یا دست اموات در این دوره تدفینی خاص و مرسوم بین مردم هلنسیتی بوده که پارتیان از یونانیان آن را اخذ نموده اند تا در سفر آرمانی به دنیای دیگر، مردگان قادر باشند مزد دروازه بان دوزخ(ملک الموت) را بپردازند تا به آنها سخت نگذرد و جای مناسبی را تا روز سوال از موکل دوزخ دریافت نمایند. (کامبخش فرد، ۱۳۷۹: ۲۰۱ و ۱۹۸) بدین ترتیب اعتقاد به جهان پس از مرگ در اعتقادات اساطیری، باعث رواج آیین ها و مراسم خاصی در مورد تدفین مرگان می شود که تابع شرایط زمانی و مکانی است. این اساطیر و باورها عاملی برای توجیه این مراسم به حساب می آیند. هر یک از اساطیر قدرتمند ایرانی که درباره آنها به اختصار گفتیم مناسک و آداب خاصی دارند اما چنان که محرز است یکی از آداب مشترک آنها تدفین خمره ای است که موضوع اصلی این پژوهش است. پس اساطیر مؤثر بر پدیده مرگ در ایران، با گذشت زمان تغییر می کنند، تکمیل می شوند و در هر دوره دستخوش تحول و تطور می شوند؛ اما همچنان بر پایه گذشته خود نقش هایی اساسی ایفا می کنند و به نقل سرگذشتی قدسی و مینوی می پردازند.
۲-۴ شیوه های تدفین در ایران باستان
یکی از بهترین راه های شناخت اعتقادات یک جامعه باستانی مطالعه تدفین های آن است؛ زیرا تفکرات مذهبی و اعتقادات و رسومات بشر در امر تدفین تجلی یافته است. برای شناخت گونه های مختلف تدفین ابتدا باید دو شیوه اصلی یعنی تدفین های اولیه و ثانویه را از یکدیگر باز شناخت:
“تدفین اولیه : تدفینی است که جسد در مدت کوتاهی پس از مرگ در داخل قبر (در مورد تدفین خمره ای در خمره) قرار داده شده باشد و محل دفن با محل قرار گیری جسد تغییری نکرده و از اعضا و مفصل های بدن چیزی کسر نشده باشد. در این نوع تدفین جسد دارای گوشت و بافت در قبر نهاده می شود. این تدفین در طول تاریخ بشر در ایران اکثریت داشته و تدفین های دیگر در مقابل آن تدفین های خاص محسوب می شوند. تدفین های اولیه از نظر تعداد افراد قرار گرفته در گور به دو گروه منفرد و جمعی قابل تقسیم است. گور خمره های گرمی که بیش از یک نفر در خمره قرار داده شده باشد جزء تدفین های جمعی به شمار می آیند و معمولا در تدفین های اولیه افراد یک خانواده به خاک سپرده می شوند. در تدفین های خمره ای اولیه در دوران پیش از تاریخ معمولا خردسالان قرار داده می شوند و محوطه ازبکی یکی از مواردی است که در آن گورهای منظم دیده می شود.
تدفین ثانویه : به تدفینی گفته می شود که جسد قبل از قرار داده شدن در داخل گور در محوطه دیگری از گوشت و بافت پاک شده باشد. تدفین ثانوی در حقیقت دفن بقایای جسد بدون گوشت و بعضی قسمتهای استخوانی است که احتمال دارد در محوطه قبلی مفقود شده باشد. یکی از مشکلات شناخت تدفین های ثانوی وجود قبور مضطرب یا آشفته است. تدفین مضطرب به قبوری گفته می شود که در اثر عوامل مختلف استخوانی در آن مفقود یا جابجا شده باشد. یعنی امکان دارد یک تدفین اولیه در اثر عوامل جوی، تاریخی، انسانی و یا در اثر از بین رفتن قطعات استخوانی به نظر یک تدفین ثانویه برسد.” (چایچی امیرخیز ، ۱۳۸۴: ۷۴ و۷۳)
برخی از شیوه های تدفین در ایران باستان که با ظروف تدفین از جمله ظروف سفالین در ارتباطند، به شرح زیر می باشند:
۲-۴-۱ استودان
استودان ها حفره هایی هستند که در دل کوه و سنگ برای قرار دادن استخوان مردگان ساخته می شدند. گاهی اوقات به این حفره ها دخمه^[۱] نیز می گفتند. استخوان مردگان را در ظروف سفالین که همان استخوان دان است قرار داده و در استودان ها جایگزین می کردند. “استخوان دان های سنگی و سفالین در ایران دوره ساسانی تبدیل به استودان ها یعنی محل جایگزینی بقایای جسد شده اند که در دل کوه ها کنده می شد.” (چایچی امیرخیز، ۱۳۸۴: ۸۲) تعداد زیادی از این استودان ها در ایران وجود دارند که یک نمونه از پای دیوار شرقی معبد آناهیتا در کنگاور به دست آمده است. (تصویر۲-۱)استودان های جزیره خارک نیز شهرت زیادی دارند. طبق اظهارات حمید زارعی سرپرست هیأت بررسی و شناسایی جزیره خارک استودان ها قبرهایی هستند که در دوره ساسانی استفاده می شد. در جزیره خارک صخره ای با ۱۰۶ استودان یافت شده است. این تعداد استودان ها نشانگر آن است که این صخره سنگی به عنوان گورستان استفاده می شده است. جهت دفن مردگان در این استودان ها شرقی- غربی است. www.chn.ir)) (تصویر ۲-۲)
در سیراف محوطه های وسیع از قبرهای سنگی همچون لانه های زنبور در دل صخره ها و همچنین استودان ها قرار دارد. در زبان محلی به این گورها خونه گوری می گویند، که البته مقصودشان خانه گبری است. سیرافی ها عقیده دارند زرتشتیان در گذشته مردگانشان را در این گورها قرار می دادند تا در مجاورت هوا پوسیده یا طعمه حیوانات وحشی و شوند و استخوان ها را پس از جدا شدن گوشت و خشک شدن، در استودان هایی از سنگ یا آهک یا گل قرار می دادند. در میان قبور، تنگه لیر قرار دارد که در آن دخمه ها به صورت حفره های سیاهی به چشم می خورند که همان استودان ها هستند. (تصویر ۲-۳) (www.Kimicairline. Blogfa.com)
(تصویر۲-۱) استودان ساسانی مکشوفه از کنگاور (کامبخش فرد،۲۴۰:۱۳۷۴)

(تصویر ۲-۲) استودان ساسانی در جزیره خارک(www.chn.ir )

همچنین “در روستای اسحاقوند در هرسین واقع در جنوب بیستون چهار اتاقک کوچک در کوه ایجاد کرده اند که استخوان دان نامیده شده اند. زیرا به اندازه کافی وسعت ندارند که بتوان جسد را در آن قرار داد.” (بویس، ۱۳۷۵: ۱۲۱)
(تصویر۲-۳)استودان زرتشتی در سیراف ( www.kimicairline.blogfa.com )

۲-۴-۲ آرامگاه های سردابه ای
در این نوع تدفین ابتدا سردابه ای در زیرزمین ایجاد و سپس در آن با بهره گرفتن از تابوت اجساد را دفن می کردند. در شوشتر در منطقه ای بنام گلالک نوع خاصی از این آرامگاه ها به دست آمده است. تزئین تابوت ها در این محل شامل آتشدان نخل و حلقه های گل می باشد. در داخل آرامگاه شماره ۱ تعدادی استخوان که از تابوتها خارج کرده و روی سکو ریخته بودند، به دست آمده و نیز در سمت چپ آرامگاه حفره ای به عمق ۹۰ و طول و عرض ۴۰ سانتیمتر ایجاد کرده بودند که داخل آن پر از استخوان انسان بود و همچنین در داخل هر یک از تابوتها بیشتر از یک جسد دفن شده بود. همچنین زمانی که شخص جدیدی از خانواده سلاطین فوت می کرد استخوان های قبلی را که گوشت آن زایل شده بود از تابوت ها خارج و در داخل حفره ها یا روی سکو می ریخته اند تا فضا برای دفن جدید آماده شود. در حقیقت این مساله حد فاصل بین تدفین به طریق زرتشتی که استخوان را در استودان قرار می دادند و تدفین های غیرزرتشتی است. (چایچی امیرخیز ، ۱۳۸۴: ۹۰)^[۲]
۲-۴-۳ آرامگاه چاهی با ظروف تدفین
این نوع تدفین در ایران تنها در منطقه آکروپل و شهر شاهی در شوش دیده شده است.گزارش های مارسل دیولافوا از شهر شاهی تنها مدرک مستند مربوط به این قبور است، وی در تل شهر شاهی تعدادی چاه تدفین کشف کرده است که تعدادی سکه مربوط به دوران پارت از آن به دست آمده است.
این تدفین ها حاوی سکه هایی پس از دوره سلوکیان و بیشتر منسوب به فرهاد دوم هستند. همچنین تعدادی سکه سلوکی در شوش به دست آمده که هیچکدام در ظروف تدفین نبودند. آرامگاه بدین شکل است: چاه عمیق به ارتفاع ۱۵-۱۰ متر که در انتها عریض شده و تشکیل اتاق های تدفین را می دهد. در این راهرو و ظروف تدفین موجود است که در بنا کار گذاشته شده اند.این ظروف به ارتفاع ۷۸ سانتیمتر و استوانه ای شکل هستند و انتهای کروی دارند. بعضی از آنها با پرکردگی های سفید رنگ تزئین شده و دارای شیارهای دایره ای در بدنه هستند. این ظروف به تعداد ۱۲ عدد در طول دیوارها یا شکاف درگاه جای داده شده اند و اکثراً دارای درپوش سنگی هستند که آنها را با قیر محکم کرده اند. در این ظروف بی لعاب اجساد به حالت کاملا جمع شده قرار گرفته اند و اشیاء تدفین شده شامل سکه و ظروف سفالین، عطردان و پیکان و سرنیزه می باشند. (تصویر۲-۴) (چایچی امیرخیز، ۱۳۸۴: ۸۲)
(تصویر۲-۴) قبرستان چاهی با ظروف تدفین در شوش(چایچی امیرخیز،۱۰۷:۱۳۸۴)

(تصویر۲-۵) ظروف تدفین در گورستان شغاب(چایچی امیرخیز،۱۱۳:۱۳۸۴)