۲-۱-۷-۳ ) راهبرد رقابتی^[۱۳۸] – مأموریت کسب و کار و نوع راهبرد ، عوامل تعیین کننده اولیه ترکیب و وزن دهی آن چیزی است که در نظام اندازه گیری عملکرد یک سازمان یا شرکت اندازه گیری می شود. از توجه به چرخه عمر^[۱۳۹] یک کسب و کار که عبارت است از راه اندازی ، رشد ، بلوغ و افول می توان چهار مأموریت یا هدف ساختن^[۱۴۰] ، نگهداری^[۱۴۱]، نتیجه^[۱۴۲] و حذف کردن^[۱۴۳] را در نظر گرفت. مأموریت ساختن در بازاری که دارای رشد سریع است ، باعث افزایش سهم بازار می شود. مأموریت نگهداری باعث حمایت و حفظ سهم فعلی در بازار و موفقیت رقابتی آن در یک بازار در حال رشد می شود. مأموریت نتیجه به معنی داشتن سهم بالایی از یک بازار ثابت یا کاهشی است. مأموریت حذف کردن برای یک بازار کاهشی به کار می رود. نظام های اندازه گیری عملکرد و نظام های هزینه یابی با توجه به چهار دسته راهبرد پیشنهادی گروه مشاوران بوستون^[۱۴۴] و نیز تغییر واحد ها و خدمات عرضه شده آن ها با توجه به چرخه عمرشان باید تغییر کنند (تیموری و علی اکبری ،۱۳۸۴،ص ص۹۸-۹۷).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۱-۸ ) دیدگاه های سنتی و نوین نظام اندازه گیری عملکرد – نظام اندازه گیری عملکرد از زوایای مختلف و متفاوتی مورد بررسی قرار می گیرد. در خصوص اندازه گیری عملکرد دو دیدگاه کلی وجود دارد که عبارتند از دیدگاه سنتی و دیدگاه نوین(وطن دوست،۳۹۱ ، ص۱۶).
مدیریت عملکرد از دیرباز به عنوان عاملی مهم در اجرای استراتژی شرکت ها مطرح بوده است و غالباً در قالب بیان استراتژی ها به شکل اهداف مالی به کار گرفته و در عملیات مختلف کسب و کار به کار بسته می شود. این رویکرد یعنی به طراحی و به کارگیری نظام های مدیریت عملکرد در کسب و کار در اواخر سال های ۱۹۸۰ به شدت مورد انتقاد قرار گرفت. زیرا احساس می شد که نظام های سنجش عملکرد سنتی و مبتنی بر حسابداری باقی مانده از عصر صنعتی ، نتوانسته اند عملکرد واقعی سازمان ها و شرکت ها به خوبی نشان دهند ، زیرا آن ها فقط بر بُعد مالی شرکت و گزارش دهی سود و زیان تأکید می کردند تا فرموله کردن و اجرای استراتژی ها. این بُعد در دنیای کنونی هرگز مزایای رقابتی پایداری برای شرکت ایجاد نمی کند. لذا شرکت ها به نظامی نیاز خواهند داشت تا علاوه بر اندازه گیری تمام ابعاد شرکت ، میزان موفقیت آن شرکت را نیز در دستیابی به رسالت و چشم انداز خود اندازه گیری کند. این نظام باید همچنین بتواند مدیران عالی شرکت را که مسئول اصلی برنامه ریزی و تصمیم گیری های راهبردی شرکت هستند یاری نمایند (ساجدی نژاد،۱۳۸۵، ص۲۵). در عکس العمل در برابر این استدلال بجا ، تعدادی از مدل های کم و بیش جدید مدیریت عملکرد ارائه شد. برخی از این مدل ها تا حد زیادی توجه محققین و مجریان را به خود معطوف داشت.به عنوان مثال می توان به کارت امتیازی متوازن کاپلان و نورتن^[۱۴۵] و ارزش افزوده اقتصادی استوارت^[۱۴۶] اشاره کرد (رحمانی،۱۳۸۷، ص۳).
در دیدگاه سنتی مهم ترین هدف از ارزیابی ، قضاوت در مورد عملکرد است. در حالی که در دیدگاه نوین فلسفه و هدف ارزیابی بر رشد و توسعه و بهبود ظرفیت ارزیابی شونده تمرکز دارد. چند تفاوت عمده در مورد این دو دیدگاه عبارتند از (سازمان مدیریت و برنامه ریزی ،۱۳۸۲،ص ص ۸-۶) :
نقش ارزیابی شوند : در دیدگاه سنتی ارزیابی کننده، هادی، مشورت دهنده و تسهیل کننده عملیات و عملکرد ها می باشد.
دوره ارزیابی : در دیدگاه سنتی عملکرد گذشته مورد توجه قرار گرفته است این در حالی است که در دیدگاه نوین اندازه گیری عملکرد ، تمرکز بر آینده و بهبود امور می باشد.
هدف : در دیدگاه سنتی هدف کنترل ارزیابی دهنده بوده و همچنین اعمال سبک دستوری و آمرانه و محاکمه ای از ویژگی های آن به شمار می آید در حالی که در دیدگاه نوین ، هدف از ارزیابی ، آموزش، رشد و بهبود و بهسازی افراد و بنگاه اقتصادی است.
با این تفاسیر می توان بیان داشت که اندازه گیری عملکرد سازمان ها و شرکت ها بر اساس نگرش نوین در مقایسه با نگرش سنتی از تفاوت های اساسی و در ابعاد مختلف برخوردار می باشد. نتایج حاصل از اندازه گیری عملکرد بر اساس دیدگاه نوین آن ، بهبود رضایت، ارتقای سطح کارکرد از طریق بهبود در تصمیم گیری های حیاتی و نهایتاً اثربخشی فعالیت های شرکت خواهد بود. امروزه دیدگاه نوین اندازه گیری عملکرد بسیار مورد توجه سازمان ها و شرکت ها قرار گرفته و مطالعات انجام شده در غرب حاکی از گرایش فزاینده ارزیاب کنندگان به دیدگاه نوین دارد. در صورتی که اهداف اساسی مرتبط با انجام ارزیابی در راستای رشد و توسعه و بهبود عملکرد و فعالیت ها بوده و پدیده قضاوت و مچ گیری در آن جایگاهی نداشته باشد ، شرکت ها خود به سوی استقرار نظام اندازه گیری عملکرد می روند و به طور مستمر برای بهبود مکانیزم های آن تلاش می نمایند. برآیند این تلاش ها ایجاد نظام خود ارزیابی در شرکت است و پیامد چنین نگرشی رشد، توسعه عملکرد و نهایتاً تحقق سریع تر و بهتر اهداف شرکت می باشد (سازمان مدیریت و برنامه ریزی،۱۳۸۲،ص ص۸٫-۶).
جدول ۲-۱ ) تفاوت های دیدگاه سنتی و دیدگاه نوین درباره ارزیابی عملکرد (سازمان مدیریت و برنامه ریزی ،۱۳۸۲،ص ص ۸-۶)

ویژگی ها

معطوف به قضاوت(یادآوری عملکرد)

معطوف به رشد و توسعه (بهبود عملکرد)

نقش ارزیابی کننده

قضاوت و اندازه گیری عملکرد

مشورت دهنده و تسهیل کننده عملکرد

دوره ارزیابی

گذشته

آینده

هدف ارزیابی

کنترل ارزیابی شونده

رشد و توسعه ظرفیت ارزیابی شونده

خروجی

کنترل عملکرد

رشد ، توسعه و بهبود عملکرد

سبک

دستوری

گفت و گو

بسیاری از انتقادات مربوط به نظام های سنتی اندازه گیری عملکرد ناشی از ناکامی آن ها در سنجش و نظارت بر ابعاد چندگانه عملکرد به واسطه تمرکز بیش از حد بر شاخص های پولی و مالی است که این امر ریشه در نظریه های اقتصادی دارد. استفاده از شاخص های مالی به عنوان تنها معیار در اندازه گیری عملکرد ، اثرات نامطلوبی به دنبال خواهد داشت. شاخص های مالی عمدتاً کوتاه نگرند ، شاخص های مالی کلان گر نیستند و عوامل بیرونی موثر بر فعالیت ها را در نظر نمی گیرند ، این شاخص ها گذشته نگر و تأخیردار^[۱۴۷] هستند. از طرف دیگر شاخص های مالی با یک کاسه کردن عملکرد تمامی اجزای سازمان یا شرکت در چند معیار نمی توانند مبنایی برای اندازه گیری عملکرد واحد ها و فرآیندها قرار گیرند. به بیان دیگر می توان گفت تکیه بر معیارهای مالی صرف برای اطمینان از اینکه استراتژی خوب اجرا شود ، کافی نیست و نیاز به یک نظام جدیدی وجود دارد که تا حد امکان نقطه ضعف های نظام های سنتی را نداشته باشد. از این رو صاحب نظران و دست اندرکاران به جستجوی شیوه ها و نظام های نوین اندازه گیری عملکرد می پردازند که تا حد امکان نقطه ضعف های نظام های سنتی را نداشته و پاسخگوی مشکلاتی که به آن ها اشاره شد باشند (قلی زاده و آزادی خواه ، ۱۳۸۹،ص ص۱۵-۱۳).
همان طور که اشاره شد شاخص های مالی عمدتاً شاخص های گذشته نگر و تأخیر دار هستند به این معنی که خود حاصل بهبود عملکرد سازمان و یا شرکت در حوزه های دیگر هستند. این شاخص ها عمدتاً حاصل شاخص های پیشرو هستند. مثلاً کاهش زمان معرفی محصول به بازار ، زمان فرایند و افزایش بازده فرایند های عملیاتی شاخص های پیش رو^[۱۴۸] بوده و می توانند موجب بهبود شاخص های تأخیر داری نظیر سود آوری و نرخ بازده سرمایه^[۱۴۹]شوند. بی توجهی به شاخص های پیشرو موجب می شود که روابط علی و معلولی^[۱۵۰] بین شاخص ها در نظر گرفته نشود و شرکت نتواند مسیر بهبود عملکرد مالی خود را بیابد. کنترل مالی صرف ممکن است مدیران را ترغیب نماید که داده ها را دستکاری کنند. مثلاً مدیران ممکن است با بهره گرفتن از روش های حسابداری از درآمد آینده برای اهداف جاری قرض بگیرند و با توجه به این که در تعیین اهداف در بودجه هر دوره مدیران نفوذ زیادی دارند ، ممکن است آن ها اهدافی را وضع کنند که به راحتی به آن ها می توان دست یافت. در مجموع تکیه به معیارهای مالی به تنهایی برای اطمینان از پیاده سازی موفق استراتژی ها کافی نیستند. راه حل ، طراحی یک نظام اندازه گیری عملکرد با ترکیبی از شاخص های مالی و غیر مالی است. گرچه شرکت ها تمایل دارند شاخص های مالی را برای کنترل مدیریت و شاخص های غیر مالی را برای کنترل عملیاتی به کار ببرند ولی ترکیبی از شاخص های مالی و غیر مالی در تمام سطوح شرکت مورد نیاز است (نجمی و همکاران، ۱۳۸۷، ص ص۶-۵). تفاوت های عمده میان این دو دیدگاه به صورت خلاصه در جدول (۲-۲) بیان شده اند.
جدول ۲-۲) تفاوت نظام های سنتی و نوین اندازه گیری عملکرد (زالی،۱۳۸۷،ص۴)

شکل ‏۳‑۳ ۳۸
شکل ‏۳‑۴. ۳۸
شکل ‏۳‑۵. فلوچارت الگوریتم علف های هرز ۴۲
شکل ‏۳‑۶. ۴۵
شکل ‏۳‑۷. تعدادی از ساختار شبکۀ اجتماعی ۴۶
شکل ‏۳‑۸. ساختار یک نرون تک ورودی ۵۳
۵۴
شکل ‏۴‑۱. نمودارپیش بینی مصرف سالیانه بنزین موتور با بهره گرفتن از الگوریتم علف های هرز ۶۷
شکل ‏۴‑۲. نمودار پیش بینی مصرف سالیانه نفت سفید با بهره گرفتن از الگوریتم علف های هرز ۶۸
شکل ‏۴‑۳. نمودارپیش بینی مصرف سالیانه نفت گاز با بهره گرفتن از الگوریتم علف های هرز ۶۸
شکل ‏۴‑۴. نمودار پیش بینی مصرف سالیانه نفت کوره با بهره گرفتن از الگوریتم علف های هرز ۶۹
شکل ‏۴‑۵. نمودار پیش بینی مصرف سالیانه بنزین موتور با بهره گرفتن از الگوریتم PSO 74
شکل ‏۴‑۶. نمودار پیش بینی مصرف سالیانه نفت سفید با بهره گرفتن از الگوریتم PSO 74
شکل ‏۴‑۷. نمودار پیش بینی مصرف سالیانه نفت گاز با بهره گرفتن از الگوریتم PSO 75
شکل ‏۴‑۸. نمودار پیش بینی مصرف سالیانه نفت گاز با بهره گرفتن از الگوریتم PSO 75
شکل ‏۴‑۹. ساختار شبکۀ عصبی طراحی شده برای پیش بینی مصرف بنزین موتور ۷۷

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

شکل ‏۴‑۱۰. نمودار مصرف بنزین موتور و مقدار پیش بینی شده با بهره گرفتن از ANN 78
شکل ‏۴‑۱۱. ساختار شبکۀ عصبی طراحی شده برای پیش بینی مصرف نفت کوره ۷۹
شکل ‏۴‑۱۲. نمودار مصرف نفت کوره و مقدار پیش بینی شده با بهره گرفتن از ANN 81
شکل ‏۴‑۱۳. ساختار شبکۀ عصبی طراحی شده برای پیش بینی مصرف نفت سفید ۸۲
شکل ‏۴‑۱۴. نمودار مصرف نفت سفید و مقدار پیش بینی شده با بهره گرفتن از ANN 84
شکل ‏۴‑۱۵. ساختار شبکۀ عصبی طراحی شده برای پیش بینی مصرف نفت گاز ۸۵
شکل ‏۴‑۱۶. نمودار مصرف نفت گاز و مقدار پیش بینی شده با بهره گرفتن از ANN 87
فصل اول: کلیّات تحقیق
مقدمه
طی دهه های اخیر از انرژی به عنوان یکی از عوامل مهم تولید یاد شده است، به طوری که در کنار سایر عوامل تولید، نقش تعیین کننده ای در حیات اقتصادی کشورها داشته و با توسعه و پیشرفت اقتصادی، اهمیت آن به طور فزاینده‌ای افزایش یافته است وابستگی روزافزون زندگی بشر به انرژی موجب شده است تا این بخش به طور بالقوه و بالفعل در کارکرد بخشهای مختلف اقتصادی کشورها نیز نقش چشم گیری ایفا کند. “بهبودی و همکاران، ۱۳۸۸”
رشد و توسعه اقتصادی، از اهداف اصلی سیاست گذاران اقتصادی محسوب می شود. پژوهشهای متعدد پژوهشگران در سطح جهان نشان داده است که سرعت روند رشد و توسعه اقتصادی در کشورهای جهان تا حدود زیادی به سطح مصرف کارآی انرژی بستگی دارد. “مزرعتی، ۱۳۷۸”
بهبود سطح زندگی مردم و مکانیزه شدن تولید به منظور ارتقاء سطح بهره وری کار، افزایش سریع مصرف انرژی را موجب می شود، البته افزایش سریع مصرف انرژی در مراحل اولیۀ رشد اقتصادی اتفاق می افتد. در مراحل بعدی رشد، با پدیدار شدن اثرات سوء زیست محیطی و نیز ارتقای آگاهی ها و حساسیت های عمومی، مباحث رشد پایدار و مسایل زیست محیطی اهمیت بیشتری پیدا کرده و روند افزایش مصرف انرژی به دلیل استفاده بهینۀ آن کاهش می یابد. “بهبودی و همکاران ، ۱۳۸۸”
علی رغم روند رو به رشد و توسعۀ استفاده از انرژی های نو مانند انرژی هسته ای در سطح جهان، هنوز عمده ترین بخش ازتقاضای انرژی سوخت فسیلی تأمین می شود که از جمله مهم ترین آن نفت خام است. پیش بینی تقاضا انواع مختلف حامل های انرژی از مباحثی است که به ویژه بعد از جنگ جهانی دوم مورد توجه محافل علمی و اقتصادی جهان واقع گردیده است. از اوایل دهۀ ۱۹۷۰ وقتی انرژی توجه سیاستمدران را در نتیجه ی اولین بحران نفتی به خود جلب کرد، تحقیق وبررسی روی تقاضای آن به منظور غلبه بر فهم محدود از ماهیت تقاضای انرژی، به شدت گسترش یافت ” پیندینگ^[۱] ، ۱۹۷۹”. امروزه نفت به عنوان یک کالای اقتصادی سیاسی نقش مهمی در تحولات جهان ایفا می‌کند و تا زمانی که منبع انرژی دیگری یافت نشود، هم چنان اثرات دامنه داری بر اقتصاد جهان خواهد داشت و تقریباً تمام مصنوعات بشر در مراحلی از تولید تا توزیع ازمصارف انرژی گرفته تا حمل و نقل، به آن وابسته اند. به گفته دانیل یرگین^[۲] ، “هنگامی که به قرن بیست و یکم نگاه می کنیم، یک بشکه نفت، به اندازه پیشرفت در علوم کامپیوتری مایۀ تسلط و برتری است و نفت مانند گذشته هم چنان مولّد ثروت های عظیم برای افراد، شرکت ها و تمامی یک کشور است”. از همین رو سیاستگذاری نفتی کشورهای نفت خیز به واقع بخش عمدهای از سیاست گذاری این کشورها را تشکیل می دهد و در این کشورها هرگونه برنامه ریزی مستقیم یا غیرمستقیم متأثر ازسیاست های نفتی است. “اسلامی نژاد،۱۳۸۶”
در دهه هاى اخیر، از انرژى به عنوان یکى از عوامل مهم تولید یاد شده است، به طورى که درکنار سایر عوامل تولید، نقش تعیین کننده اى درحیات اقتصادى کشورها داشته و با توسعه و پیشرفت اقتصادى، اهمیت آن به طور فزاینده اى افزایش یافته است. وابستگى روزافزون زندگى بشر به انرژى موجب شده است تا این بخش به طور بالقوه و بالفعل، درکارکرد بخش هاى مختلف اقتصادى کشورها نیز نقش چشمگیرى ایفا کند ” بهبودى و همکاران، ۱۳۸۸ “.
تأمین امنیّت عرضۀ انرژی در دنیا ، ازمسائل راهبردى پیش روى همۀ دولت ها است. امروزه درایران ، تلاش ها در بخش مدیریت سمت عرضۀ انرژی متمرکز است و کمتر به مدیریت سمت تقاضای انرژی توجه مى شود، درحالی که مدیریت تقاضای انرژی و تلاش براى استفادۀ بهینه از انرژی در همۀ کشورهای پیشرفته دنیا، از مهم ترین عوامل پیشرفت صنعتی پایدار بوده است ” مبینى دهکردى وهمکاران، ۱۳۸۸”.
ایران از منابع غنی و گسترده انرژی، مخازن بزرگ نفتی و گازطبیعی، معادن عظیم زیرزمینی و پتانسیل بالقوه انرژی برخوردار است، پیش بینى مصرف انرژی مى تواند در تبیین سیاست هاى بخش انرژی، کمک مؤثرى کند. همچنین از آنجایى که مدتی است موضوع محدود کردن مصرف انرژی به ویژه فرآورده هاى نفتی مانند بنزین، در رأس سیاست هاى اقتصادی دولت قرار گرفته است و مشکلات ناشی از افت فشار گازطبیعی، مانند قطع گاز در استان هاى مختلف یا کاهش تولید برق در کارخانجاتی که سوخت اصلی آنها، گاز طبیعی است، گاهى در کشور ایجاد می شود و کمبود منابع انرژی دیگر نیز گاهى برای بخش هاى مختلف اقتصاد، مشکل ساز مى شود، پیش بینى و الگوسازى مصرف انرژی، می‌تواند رهنمود مناسبی برای سیاستگذاران بخش انرژی و اقتصاد کشور باشد ” آماده وهمکاران ، ۱۳۸۸ “
از طرفی تأثیر نفت و حامل های انرژی به ویژه بنزین ، گازوئیل و … در اقتصاد کشور برکسی پوشیده نیست، بنابراین تحقق توسعه پایدار ، در گرو آن است که تولید و بهره برداری از انرژی همراه با سایر نهادها نظیر تکنولوژی، منابع انسانی ، مواد اولیه ، منابع مالی و… بطور هماهنگ و هم ساز برنامه ریزی شود. مصرف فراورده هایی همچون نفت سفید^[۳] ، نفت کوره^[۴] ، بنزین موتور^[۵] و نفت گاز^[۶] با در نظر گرفتن اهمیّت آن در بخش های مختلف ، نقش اساسی در رشد و توسعۀ اقتصادی کشورها ایفا می‌کند . بررسی مصرف آتی تقاضای فرآورده های نفتی در جهت شناخت دقیق و صحیح از ساختار رفتاری مصرف ، به منظور برنامه ریزی دقیق در راستای تحقق اهداف مورد نظر، امری ضروری است. آگاهی از میزان تقاضای نفت سفید ، نفت کوره و بنزین موتور و نفت گاز به منظور اتخاذ تصمیمات صحیح برای برنامه ریزی و سیاست گذاری های مناسب از اهمیّت ویژه ای برخوردار است این مقوله در بخش های مختلف (حمل و نقل ، صادرات و….) سهم قابل توجه ای از مصرف این سه نوع محصول را دارد که از اهمیّت به سزایی برخوردار است . از طرفی در تجزیه و تحلیل تقاضای حامل‌های انرژی مدل های مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد ، که برخی فقط برای جهت مطالعه حامل های انرژی طراحی شده و برخی ارتباط آنها را با یکدیگر بررسی می کند.
روش هاى آمارى و اقتصاد سنجى، درمورد پیش بینى سرى هاى زمانى عملکرد خوبى داشته است، اما محدودیت هایى نیزدارد، ازجمله اینکه ممکن است در این گونه روش ها، فرم تبعى متغیّرهاى مستقل و وابسته در صورت عدم شناخت کافى به درستى تصریح نشود. علاوه براین، داده هاى پرت ممکن است به تخمین اُریب پارامترهاى الگو بیانجامد. درضمن، بیشتر الگوهاى سرى زمانى، خطّى است و بنابراین در تشریح رفتارهاى غیرخطّى ناتواناست ” ابریشمى و همکاران، ۱۳۸۹ “. درپژوهش هاى اخیر، از الگوهاى هوش مصنوعى به طور متداول به عنوان ابزار تقریبى غیرخطّى استفاده شده است، به طورى که مى توان با بهره گرفتن از آن بر مشکلات فوق چیره شد.”جوادپور وکناپ، ۲۰۰۳ “.
هدف پژوهش حاضر، کاربرد الگوهاى هوش مصنوعى، یعنى الگوهاى شبکه هوش مصنوعی، الگوریتم توده ذرّات و الگوریتم علف های هرز، در پیش بینى مصرف انرژى بخش حمل ونقل کشور است تا در پایان بتوان میزان کارایى این روش ها را در پیش بینى مصرف انرژى مقایسه کرد.
بیان مسأله
شاید اغراق نباشد اگر گفته شود که در تمام دوره های زندگی بشر، نفت ماده شناخته شده ای بوده است. اما در طول چندین دهۀ گذشته ، حیاتی بودن آن برای تداوم زندگی اقتصادی تردید ناپذیر شده است. حدود ۷۵ درصد از کل منابع نفت موجود جهان در خاورمیانه قرار دارد و ایران یکی از ۵ کشور بزرگ مالک ذخایر نفتی در جهان است. نفت از مهم ترین منابع کشور محسوب می شود و مسأله پیش بینی فرآورده های سوختی نفتی در تعیین سیاست بهره برداری از منابع نفتی از اهمیّت ویژه ای برخوردار است. از طرف دیگر پیش بینی و الگو های آن یکی از مباحث مهم و حیاتی مدیریت درزمینه برنامه ریزی و تصمیم گیری است که امروزه علاقه فراوانی در استفاده از سیستم های هوشمند به منظور بهبود کیفیّت تصمیم های مدیریتی و کاهش خطاهای پیش بینی به دلیل قابلیت بالای این سیستم ها بوجود آورده است. ایران از جمله کشورهایی است که اساس اقتصاد آن بر درآمد صادرات فراورده های سوختی نفتی بنا شده است. ارتباط حجم و ارزش صادرات نفت و گاز و رشد اقتصادی به منزلۀ افزایش ظرفیّت های اقتصادی یکی از موضوعات مهم و قابل توجّه برای مراکز تحقیقاتی و برنامه ریزی است. همچنین در دنیای پیچیدۀ امروز پیش بینی و مدیریت تقاضا نقش مهمی در برنامه ریزی حوزۀ انرژی کشورهای نفت خیز دارد ، این بدان دلیل است که نفت یکی از پارامتر و عوامل بسیار مهم در امنیت اقتصادی این کشورها محسوب می شود. براین اساس تخمین تقاضای نفت و فرآورده های سوختی نفتی و تحلیل آن در طول زمان می تواند نقش قابل توجّهی در نیل به اهداف ایفا کند. از طرفی تخمین و پیش بینی میزان تقاضای فرآورده های سوختی نفتی از مدل و تکنیک های مختلفی می تواند صورت بگیرد. اما با توجه به تکنیک های زیادی که ارائه شده است آیا می توان تکنیکی را برتر ، در دقّت برآوردها شناسایی کرد؟
در سال های اخیر شاهد حضور موفق روش های فرا ابتکاری الگوریتم بهینه سازی ازدحام ذرّات^[۷] و شبکه های عصبی مصنوعی^[۸] بوده‌ایم. در این تحقیق سعی شده است تا با بهره گرفتن از روش های جدید و نیرومند به پیش بینی فرآورده های نفتی بپردازیم وکیفیّت این روش ها را با یکدیگر مقایسه نمائیم. همچنین با پیشرفت و توسعۀ روش های غیر خطّی همچون شبکه های عصبی ، شبکه های عصبی فازی^[۹]، الگوریتم ژنتیک^[۱۰]، الگوریتم کولونی مورچگان^[۱۱]، الگوریتم بهینه سازی ازدحام ذرّات ، الگوریتم بهینه سازی علف های هرز^[۱۲] و … می توان از این روش ها برای پیش بینی تقاضا استفاده نمود.
اهمیت پژوهش
طبق تعریف، پیش بینی یک برآورد (یا تعدادی برآورد) کمی درباره احتمال وقایع آینده است که براساس اطلاعات حال و گذشته انجام می شود “چتفیلد ، ۱۳۷۲”. از طرفی پیش بینی مناسب برای محصولاتی مهم از قبیل بنزین ،گازوئیل و… می تواند در توسعه و برنامه ریزی اقتصادی یک کشور اهمیّت بسزایی داشته باشد. به عبارتی داشتن پیش بینی مناسب از آینده، کارایی برنامه ریزی را به شدّت تحت تأثیر قرار می دهد.
همانطور که اشاره شد برای تخمین تابع تقاضای نفت و فرآورده های سوختی نفتی می توان از تکنیک و مدل های مختلفی کمک گرفت، اما در این تحقیق برای پیش بینی تقاضا برای فرآورده های سوختی نفتی از سه روش توانمندی عینی شبکه های هوش مصنوعی، الگوریتم توده ذرات و علف های هرز استفاده شده است که در نهایت می توان یکی از بهترین روش های پیش بینی تقاضا را تعیین کرد که نسبت به سایر روش های ارائه شده ازدقت بالاتری برخوردار می باشد.
اهداف تحقیق
همانطور که اشاره شد تخمین تابع تقاضا با تکنیک های مناسب و دقیق تر می تواند ما را به پیش بینی دقیق تری از فرآورده های سوختی نفتی برساند که در نهایت می توان با برآورد کردن تابع تقاضا و اطلاع از حدود تقاضا با تکنیک های مطرح شده سیاست های مناسب و برنامه ریزی دقیق تری را در پیش گرفت. به طور کلّی هدف از این پژوهش ارائه تکنیک های مختلف است که می توان در تخمین تابع تقاضا از آنها کمک گرفت و در نهایت خروجی هر یک از تکنیک های مورد نظر را با یکدیگر مقایسه کرد و یک تکنیک برتر و کارآمد را معرفی کرد.
سؤالات پژوهشی
برخی از سؤالاتی که در این باره می تواند مورد توجه قرار بگیرد به شرح زیر است:
۱- آیا با سه روش بهینه سازی توده ذرّات ،شبکه های هوش مصنوعی و الگوریتم علف های هرز می توان به پیش بینی تابع تقاضا پرداخت؟
۲- از بین سه روش فوق کدامیک از اهمیت و دقت بالاتری برخوردار است؟
روش تحقیق
نوع تحقیق بر اساس هدف کاربردی می باشد و براساس چگونگی بدست آوردن داده های مورد نیاز، تحقیق حاضر یک بخش کتابخانه ای می باشد، به این ترتیب که ابتدا برای شناسایی عوامل مؤثر بر تابع تقاضا با بررسی کتابخانه ای پیشینۀ تحقیق ، مجموعه ای از شاخص ها شناسایی می شود و بعد از آن داده ها بر اساس پایگاه داده شرکت نفت استخراج می شود و در نهایت از طریق نرم افزار MATLAB اجرا می شود.
قلمرو تحقیق
قلمرو تحقیق شامل سه مورد قلمرو موضوعی، قلمرو زمانی و قلمرو مکانی است که در ادامه به تشریح هر یک پرداخته می شود.

۲۰۱۲

Elvin Bastian , Munawar Muchlish

عدم قطعیت محیط ، استراتژی بازرگانی ، نظام اندازه گیره عملکرد و عملکرد شرکت

نتایج نشان داد که رابطه بین عدم قطعیت محیط ،استراتژی کسب و کار و عملکرد غیرمالی شرکت به طور قابل توجه ای مثبت می باشد.

۲۰۱۲

Martin Arts , Christian Homburg , Thomas Rajab

طراحی سیستم اندازه گیری عملکرد و تصمیم گیری استراتژیک کاربردی با توجه به نقش ویژگی های اندازه گیری عملکرد

رابطه مثبتی بین استفاده از نظام اندازه گیری عملکرد برای تسهیل در تصمیم گیری و کاربردی شدن تصمیمات استراتژیک وجود دارد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-۴) خلاصه فصل
در این فصل ابتدا به مبانی نظری تحقیق در مورد نظام اندازه گیری عملکرد و ابعاد آن پرداخته شد. سپس در بخش دوم موضوع کاربرد تصمیمات استراتژیک بیان شد و در قسمت پایانی این فصل به تحقیق های داخلی و خارجی انجام گرفته در مورد موضوع تحقیق پرداخته شد.
فصل سوم
روش اجرای تحقیق
۳-۱ ) مقدمه
تحقیق علمی ، پیگیری یک روش گام به گام ، منطقی، منظم و دقیق برای شناسایی مشکلات، گردآوری داده ها، تجزیه و تحلیل داده ها و استنتاج های معتبر از آن هاست و نتیجه ی نهایی این فرایند کشف واقعیات جدیدی است که کمک می کند تا مشکلات موجود حل شوند(سکاران،۱۳۸۵، ص۱۴). تحقیق عبارت است از بررسی نظام یافته، کنترل شده، تجربی و انتقادی در مورد پدیده ها که روابط احتمالی بین این پدیده ها به وسیله نظریه و فرضیه هدایت می شوند(خاکی،۱۳۸۷،ص۸۸).برای نشان دادن مراحل تحقیق علمی، در این فصل ابتدا فرایند اجرای تحقیق شامل روش تحقیق، جامعه آماری، روش نمونه گیری، حجم نمونه برآوردی ، روش گردآوری اطلاعات و ابزار اندازه گیری اطلاعات توصیف گردیده و در ادامه با اطلاعات به دست آمده مورد آزمون قرار خواهد گرفت و در پایان نیز روش کار و تکنیک های مورد استفاده در تحقیق بیان خواهد شد.
۳-۲ ) فرایند اجرای تحقیق
در این تحقیق ابتدا با بررسی منابع نظری تحقیق و بر اساس مسأله بیان شده به روش قیاسی ، متغیرهای اصلی تحقیق شناسایی شد. سپس اطلاعات مورد نیاز استخراج و شاخص های مد نظرجمع آوری گردید و سرانجام با بهره گرفتن از نرم افزار آماریSPSS جهت تجزیه و تحلیل آماده و در نهایت به آزمون فرضیه ها اقدام گردید.
۳-۳ ) روش تحقیق
روش تحقیق به کار گرفته شده در این تحقیق از لحاظ اجرا از نوع توصیفی^[۲۸۵] و از نظر هدف کاربردی^[۲۸۶] است. اجرای تحقیق توصیفی می تواند برای شناخت بیشتر شرایط موجود با یاری دادن به فرایند تصمیم گیری باشد. تحقیق توصیفی شامل جمع آوری اطلاعات برای آزمون فرضیه ها یا پاسخ به سوال های مربوط به وضعیت فعلی موضوع مورد مطالعه می باشد. یک مطالعه توصیفی چگونگی وضع موجود را تعیین و گزارش می کند(خاکی،۱۳۸۷، ص۱۰۴). مطالعه توصیفی برای تعیین و توصیف ویژگی های متغیرهای یک موقعیت صورت می گیرد. از این رو هدف هر مطالعه توصیفی عبارت است از تشریح جنبه هایی از پدیده مورد نظر محقق با دیدگاهی فردی، سازمانی، صفتی و نظایر آن(سکاران،۱۳۸۵،ص ص۱۲۴-۱۲۳). از طرفی تحقیقات کاربردی تحقیقاتی هستند که هدف آن تحقیقات بررسی کاربرد عملی دانش ها هستند (سرمد و همکاران،۱۳۹۱،ص۳۴). در تحقیقات کاربردی ، نظریه ها، قانونمندی ها و فنونی که در تحقیقات بنیادی تدوین می شود برای حل مسایل اجرایی و واقعی به کار برده می شود(خاکی،۱۳۷۸،ص۳۹).
۳-۴ ) جامعه و نمونه آماری
جامعه آماری عبارت است از عناصری که حداقل در یک صفت مشخص مشترک باشند(خاکی،۱۳۸۷، ص ۲۵۰).عنصر، چیز یا فردی است که عمل اندازه گیری در مورد آن انجام می شود. به بیان دیگر، جامعه آماری به کل گروه افراد، وقایع یا چیزهایی اشاره دارد که محقق می خواهد به تحقیق درباره آن بپردازد(سکاران ،۱۳۸۵، ص۲۹۴). به منظور کاربرد یک روش نمونه گیری لازم است جمعیتی که بنا است نمونه از میان آن ها انتخاب شود(که جمعیت هدف،جامعه آماری یا چهارچوب نمونه گیری نیز نامیده می شود) تعریف گردد.معمولاً در هر تحقیق، جامعه آماری مورد بررسی یک جامعه آماری است که محقق مایل است درباره صفت یا صفات متغیر واحد های آن به مطالعه بپردازد.
جامعه مورد بررسی ما در این تحقیق، کلیه شرکت هایی است که عضو بورس اوراق بهادار تهران می باشند که از مدیران این شرکت ها جهت ارائه اطلاعات یاری گرفته شده است. از آن جا که تحقیق پیرامون تمامی اعضا جامعه زمان بر بود و از نظر هزینه نیز مقرون به صرفه نیست، محقق ناچار است اقدام به نمونه گیری نماید. نمونه بخشی از جامعه است که معرف آن می باشد. به عبارت دیگر نمونه عبارت است از تعداد محدودی از آحاد جامعه آماری که بیان کننده ویژگی های اصلی جامعه باشد(آذر ومومنی،۱۳۹۰،ص۸۲). نمونه گیری، فرایند انتخاب کردن تعداد کافی از میان اعضای جامعه آماری است به طوری که با مطالعه گروه نمونه و فهمیدن خصوصیات یا ویژگی های آزمودنی های گروه نمونه بتوان این خصوصیات را به اعضای جامعه آماری تعمیم داد(سکاران،۱۳۸۵، ص۲۹۶).
روش نمونه گیری در این تحقیق از نوع نمونه گیری تصادفی می باشد که تعداد ۸۲ شرکت به عنوان نمونه انتخاب شده اند و پرسشنامه بین مدیران این تعداد شرکت توزیع گردید.برای محاسبه حجم نمونه در این تحقیق ، از آنجایی که جامعه آماری محدود می باشد ، از فرمول زیر استفاده شده است :
۸۲ = ^۲(۲۶۰/۰)^۲(۹۶/۱) + (۱-۳۶۲)^۲(۰۵/۰) ÷ ^۲(۲۶۰/۰) ^۲(۹۶/۱)(۳۶۲)n =
n = حجم نمونه
= اندازه متغیر مورد بررسی مطابق توزیع نرمال استاندارد با سطح عدم اطمینان
= میزان خطا
= واریانس جامعه (براساس متغیر مورد بررسی)
= حجم جامعه
۳-۵ ) روش ها و ابزار گردآوری داده ها
تحقیقات علمی بر اساس انواع روش های گردآوری داده ها در دو دسته کتابخانه ای (مطالعه کتاب ها ، مقالات ، پایان نامه ها، جستجو در سایت های اینترنتی و ..) و میدانی^[۲۸۷] (مشاهده ،مصاحبه و پرسشنامه) طبقه بندی می شوند.اطلاعات را می توان به روش های گوناگون ، در مکان های مختلف و از انواع منابع گرد آوری کرد. در این تحقیق به منظور گردآوری داده های مورد نیاز از روش میدانی استفاده گردیده است . یکی از روش های بسیار متداول در گرد آوری اطلاعات میدانی ، ابزار پرسشنامه ای است که امر گردآوری اطلاعات را در سطح وسیع امکان پذیر می سازد. پرسشنامه، مجموعه ای است از سوالات کتبی و غالباً مبتنی بر گزینه های مشخص که پاسخ دهنده جواب های خود را بر آن درج می کند. به هنگامی که محقق دقیقاً می داند در پی چیست و چگونه باید متغیرهای خود را اندازه گیری کند، پرسشنامه ابزار کارآمدی برای گردآوری اطلاعات به شمار می رود(سکاران ،۱۳۸۵،ص۲۶۰).
در این تحقیق ابزاری که با آن سنجش و اندازه گیری متغیر های مورد نظر انجام شده، پرسشنامه با پرسش های بسته است که بین مدیران عالی شرکت ها توزیع گردیده و نظرشان نسبت به متغیرها سنجیده می شود. مخاطبان این پرسشنامه ها مدیران عالی و ارشد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشند. اطلاعات پس از جمع آوری پرسشنامه کد بندی و وارد نرم افزار گردید و از طریق نرم افزار آماری SPSS ابتدا به توصیف متغیرها پرداخته شد و سپس با بهره گرفتن از آزمون رگرسیون چند متغیره^[۲۸۸] که در این فصل تشریح خواهد گردید مورد تجزیه و تحلیل نهایی قرار می گیرند.
۳-۵-۱ ) معرفی ساختار پرسشنامه و نحوه طراحی پرسش های آن
پرسشنامه این تحقیق دارای پرسش هایی بسته با طیف ۵ فاصله ای لیکرت ^[۲۸۹] طرح ریزی گردیده است. این پرسشنامه در پیوست شماره ۱ آورده شده است.
جدول ۳-۱) صفات کیفی و ارزش های عددی گزینه های پرسشنامه

طیف کلی

بسیار زیاد

زیاد

۱
x
شکل ۴-A- تابع عضویت
همانطور که در شکل مشاهده می شود می توان یک عدد فازی مثلثی را بتوسط اعداد حدی آن و به شکل نشان داد. مقدار x در نقطه a₂ بیشترین مقدار درجه عضویت را دارا می باشند و ممکن ترین مقادیر داده ها را نشان می دهند. مقادیر a₁ و a₃ حدود پائین و بالای داده های ممکن می باشند. این مقادیر نشان دهنده فازی بودن داده ها می باشند.
اعداد فازی مثلثی بیشترین کاربرد را در بین اعداد فازی دارا می باشند زیرا می توان آنها را با سادگی بیشتری رفع و رجوع کرد و فهم این اعداد ساده تر می باشد.
اگر و دو عدد فازی مثلثی باشند آنگاه چهار عمل اصلی روی این دو عدد فازی را می توان به شکل زیر بیان نمود:
الف) جمع اعداد فازی مثلثی
(A-19)
ب) ضرب اعداد فازی ذوزنقه ای
(A-20)
ج) ضرب یک عدد حقیقی و یک عدد فازی
(A-21)
تقسیم اعداد فازی
(A-22)
ویژگی ۲: اگر و دو عدد فازی مثلثی و k عددی حقیقی باشد آنگاه روابط زیر برقرار می باشند:
(A-23)
۵-A- تئوری امکانی^[۱۷۶]
ویژگی معرفت شناختی منطق فازی ^[۱۷۷] (FLe) با ارائه دانش، معنای زبانی طبیعی و آنالیز اطلاعات سر و کار دارد.در FLe ها، یک زبان طبیعی به عنوان سیستمی برای توضیح ادراکات معرفی می شود. شاخه مهمی از FLe ها تئوری امکانی نام دارد (زاده، ۲۰۰۸).روش های گوناگونی برای رتبه بندی اعداد فازی وجود دارد(کاندناس و وردگی^[۱۷۸] ،۲۰۰۰). برای رتبه بندی اعداد فازی، دوبوا و پراد (۱۹۸۰) معیار را در حالت خوش بینانه و بدبینانه به شکل زیر معرفی می کنند:

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

(A-24)
که در آن Pos و Nes نشان دهنده معیارهای امکان^[۱۷۹] و الزام^[۱۸۰] فازی بوده و * هرکدام از روابط می باشد.
(A-25)
تحت توزیع امکان مربوط به عدد فازی ،طبق تعریف زاده و دوبوا و پراد می توانیم معیارهای امکان و الزام اینکه رخداد x متعلق به مجموعه فازی باشد را با بهره گرفتن از روابط زیر بدست بیاوریم:
(A-26)
که در آن تابع عضویت مجموعه فازی ، مشخص می کند که تا چه میزان ممکن است که متغیر امکانی x که محدود به تابع توزیع امکان می باشد درون مجموعه فازی قرار دارد. همینطور نشان می دهد که تا چه میزان مطمئنیم که متغیر امکانی x که محدود به تابع توزیع امکان می باشد درون مجموعه فازی قرار دارد. همانطور که مشخص است برابر نیز تعریف می شود.
رابطه معکوس معیارهای امکان و الزام فازی به قرار زیر می باشد
(A-27)
که در آن نشان دهنده معکوس رخداد می باشد. برای مثال رابطه زیر همواره برقرار می باشد:
(A-28)
همچنین رابطه زیر برای معیار الزام فازی برقرار می باشد:
(A-29)
اصل توسعه بلمن و زاده
اگر و که داشته باشیم یک تابع دودویی باشد آنگاه تابع عضویت را می توان به توسط رابطه زیر بدست آورد:
(A-30)
معیارهای امکان و الزام فازی شرایط زیر را ارضا می نمایند:
(A-31)
اگر π یک متغیر امکانی باشد و فرض کنیم مجموعه ای از اعداد حقیقی باشند آنگاه روابط زیر برقرار می باشند:
(A-32)

x

شکل ۵A– امکان و الزام رخداد A کوچکتر از عدد قطعی g
(A-33)

شکل ۶-A- امکان و الزام رخداد A کوچکتر از عدد قطعی g

۰٫۹۹۰

۰٫۰۳۳۰

شبکه عصبی منتخب

۰٫۹۹۹

۰٫۰۰۳۵۷

فصل پنجم
نتیجه گیری و جمع بندی
۵-۱ مقدمه
در این فصل به مرور مختصری بر کارهای انجام شده در فصل های پیشین و همچنین بررسی سوالات تحقیق بر اساس نتایج حاصل از شبیه سازی های انجام شده در فصل چهارم خواهیم پرداخت.
۵-۲ پاسخ به سوالات تحقیق
با توجه به نتایج بدست آمده در فصل چهارم و سوالات مطرح شده در فصل یک نتایج زیر را داریم:

• • ساختار، محتوا و الگوریتم آموزشی مناسب برای پیش‌بینی کدام است؟ با توجه به مقایسه های انجام شده در فصل چهارم نتیجه گرفتیم که شبکه پرسپترون سه لایه پیشخور با الگوریتم پس انتشار خطای لونبرگ مارکواردت با توابع فعال سازی} {‘logsig’،’tansig’،’purelin’در لایه های پیشین اول، دوم و سوم دارای بهترین عملکرد بود.

  (( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

• در پیش‌بینی تقاضا برای بیمه عمر از چه متغیرهایی به عنوان متغیر ورودی می‌توانیم استفاده کنیم؟

• آیا log(GDP) بر log (حق بیمه‌های عمر دریافتی) تاثیر معنی داری دارد.

پاسخ به این سوال مثبت است. به این معنی که تولید ناخالص ملی بر میزان حق بیمه‌های عمر دریافتی تاثیر مثبت و مستقیم دارد.

• log(inflation) بر log (حق بیمه‌های عمر دریافتی) تاثیر معنی داری دارد.

پاسخ به این سوال هم مثبت است. با توجه به نتایج خروجی نرم‌افزار این متغیر دارای تاثیر منفی و معنی دار است.
آیا log مصوبه مجلس شورای اسلامی بر log (حق بیمه‌های عمر دریافتی) تاثیر معتی داری دارد؟
پاسخ به این سوال منفی است. خروجی نرم‌افزار نشان داد که این متغیر مجازی دارای تاثیر معنی داری در توضیح میزان حق بیمه‌های عمر ندارد.

• کدام یک از روش‌ها برای پیش‌بینی تقاضا برای بیمه عمر مناسب تر است؟

با توجه به ضریب تعیین بدست آمده و معیار MSE دیدیم که شبکه عصبی مصنوعی عملکرد بهتری داشت.
۵-۳ نتیجه گیری
بخش اعظم فعالیت های بیمه ای در ایران خارج از حوزه بیمه های بازرگانی و در قالب بیمه های اجتماعی ارائه می شود و به این ترتیب ضریب نفوذ بیمه به خصوص در بخش بیمه های زندگی با اضافه نمودن بیمه های اجتماعی به شدت افزایش یافته و از ۰۸/۰ به ۶/۶ افزایش می یابد . به هر حال آن چه مهم است این است که صرفه نظر از اجباری یا اختیاری بودن بیمه مورد نظر و صرفنظر از این که حق بیمه را چه کسی ( بیمه گذار ، کارفرمایا دولت )‌پرداخت می کند خدمات ارائه شده در حوزه وزارت رفاه یا وزارت دفاع یا وزارت کشاورزی در قالب حمایت های بیمه ای ماهیت بیمه ای دارد. در اکثر کشورهای دنیا خدمات مربوط به بیمه های بازنشستگی و درمان توسط نهاد های خصوصی و در حوزه بیمه های بازرگانی ارائه می شود و دولت ها بیشتر به حمایت های امدادی و توانبخشی می پردازند . بنابراین اگر قرار است صنعت بیمه کشور یا به عبارت دیگر وضعیت پوشش های بیمه ای درکشور را در مقیاس جهانی محک بزنیم می بایست از شاخص های یکسان یا همسان شده استفاده نماییم . با توجه به مطالعه انجام شده در این مقاله مشاهده می شود که با افزودن بیمه های اجتماعی به بیمه های بازرگانی رقم ضریب نفوذ بیمه در کشور به استانداردهای جهانی نزدیک می شود.
تغییرات ضریب نفوذ از ۵/۶ در سال ۸۴ به ۲/۸ در سال ۱۳۸۷ بیانگر رشد (‌۲۵ درصد سالانه ) قابل توجه این ضریب طی چهار سال گذشته و برخورداری جامعه ایرانی از پوشش های بیمه ای گسترده تر می باشد.

سال

میانگین ضریب نفوذ بیمه در جهان

ضریب نفوذ بیمه در ایران

۱۳۸۷

۵/۷

۲/۸