برخلاف فراوانی و توزیع جغرافیایی ذخائر منگنز ۹۵ درصد از تولید جهان فقط از ۷ کشور تولید کننده باشد، همان­طور که در شکل ۱-۳ نیز مشاهده می­ شود، از تولید کنندگان اصلی منگنز می­توان از آفریقای جنوبی با ۶۲/۳ میلیون تن، گابون با ۴۵/۲ میلیون تن، استرالیا با ۲ میلیون تن، برزیل با ۸/۱ میلیون تن و هند با ۱/۱ میلیون تن نام برد. بیش از ۸۰ درصد از ذخائر کشف شده جهان در دو کشور اوکراین و آفریقای جنوبی متمرکز شده است. تقریباً هیچ کشور صنعتی جهان همانند آمریکا، ژاپن و کشورهای اروپایی دارای ذخایر قابل توجه منگنز نیستند و باید همگی نیازهای خود را وارد کنند.
شکل۱- ۳- نحوه توزیع ذخایر منگنز در دنیا[۸]
۱-۹-۱ تولید منگنز در ایران
تاکنون در ایران بیش از ۴۵ کانسار و نشانه معدنی منگنز شناخته شده است که در بین آن­ها ۱۰ کانسار متوسط و بقیه کانسارهای کوچک و نشانه معدنی می­باشند. البته امکان اکتشاف ذخایر پرعیار و بزرگ منگنز، در کشور زیاد است.
مهم­ترین معادن در دست بهره ­برداری، معادن ونارچ و رباط کریم است که از تولید کنندگان مهم به شمار می­روند. مصرف اصلی در کشور، مربوط به صنایع فولاد وبزرگ­ترین مصرف کننده آن کارخانه ذوب آهن اصفهان است. این کارخانه، برای تولید ۲ میلیون تن فولاد، نیاز به ۱۰۰۰۰۰ تن سنگ منگنز با عیار ۲۵ درصد دارد. افزون بر صنایع فولاد، صنایع دیگر نیز به میزان جزیی منگنز مصرف می­ کنند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در حال حاضر، از بین کانسارها و آثار شناخته شده منگنز و آهن منگنزدار ایران، با در نظر گرفتن سطح فعالیت­های انجام شده در آن­ها، سه معدن و نارچ قم، رباط کریم و ناریگان را می­توان به عنوان تأمین کننده بالقوه نیازهای داخلی در نظر گرفت. از این میان، معدن ونارچ قم با توجه به شرایط نسبتاً مناسب آن از نظر سابقه بهره ­برداری و وجود اطلاعات اکتشافی، وضعیت مناسبی دارد و یکی از مهم­ترین تأمین کننده­ های منگنز ایران است. ذخیره کانسارهای منگنز ایران است حدود ۱۷ میلیون تن برآورده شده است (به جز ذخایر منگنز آهن­دار). میزان ذخایر کانسارهای آهن منگنز نیز حدود ۱۰۰ میلیون تن می­باشد.
تولید کانسنگ منگنز ایران، سالانه حدود ۱۳۵ هزار تن است. ایران در مقایسه با دیگر کشورهای جهانی، از نظر تولید کانسنگ منگنز در مکان پانزدهم قرار دارد. به بیانی ۵/۰ درصد از کل تولید منگنز جهانی، به ایران تعلق دارد.
۱-۹-۲ تولید منگنز در دنیا و توسعه های اخیر
صنعت فولاد یکی از بخش­های مهم در اقتصاد جهان محسوب می­ شود و به دلیل وجود کثرت حلقه­های ارتباطی بالادست و پایین­دست با دیگر بخش­های اقتصادی به عنوان صنعتی پیشرو و کلیدی از اهمیت خاصی برخوردار می­باشد، به طوری که میزان تولید و مصرف آن نمایان­گر پیشرفت صنعتی و اقتصادی کشورها و تحرک دیگر بخش­های اقتصادی است. مصرف سرانه فولاد دنیا حدود ۲۰۰ کیلوگرم می­باشد که این میزان در کشورهای پیشرفته صنعتی بین ۳۵۰ تا ۶۰۰ کیلوگرم و در کشورهای فقیر و توسعه نیافته بین ۲۰ الی ۴۰ کیلوگرم است. مصرف سرانه فولاد در ایران نیز حدود ۲۹۰ کیلوگرم است که در حال حاضر ۱۵۰ کیلوگرم آن در داخل کشور تولید شده و بقیه از کشورهای دیگر تامین می­ شود. ایران در بین کشورهای تولید کننده فولاد در سال ۲۰۰۸ با تولید حدود ده میلیون تن در رتبه نوزدهم بوده است. ایران در سال ۲۰۰۹ میلادی با سه پله صعود نسبت به سال ۲۰۰۸ شانزدهمین فولادساز بزرگ جهان لقب گرفت و در سال ۲۰۱۰ میلادی نیز هفدهمین فولادساز بزرگ جهان بوده است و این در حالی است که در بین ۲۰ کشور تولید کننده عمده فولاد جهان تنها کشورهای امریکا، روسیه، مکزیک، آفریقای جنوبی و ایران دارای سه عنصر اصلی تولید فولاد یعنی سنگ آهن، انرژی و آب هستند. لذا کشور ایران از مزیت نسبی در تولید فولاد برخوردار می­باشد. آلیاژهای منگنز شامل فرومنگنز و سیلیکومنگنز از مواد مصرفی در صنایع فولاد­سازی، تولید چدن و صنایع ریخته­گری می­باشند. مهم­ترین نقش منگنز تولید فولاد خام، اکسیژن­زدایی است. میزان ظرفیت در حال بهره ­برداری فرومنگنز در داخل کشور ۴۲ هزار تن می­باشد، در حالی که میزان نیاز به این ماده در حال حاضر ۷۱ هزار تن بوده و تا پایان برنامه چهارم بالغ بر ۱۰۰ هزار تن خواهد بود. با توجه به شرایط بازار و سیاست­های توسعه­ای کشور در بخش فولاد چشم­انداز گسترش تقاضا برای فرومنگنز وجود داشته و اجرای طرح­های تولید فرومنگنز را توجیه­پذیر می­سازد. در تولید منگنز سهم ایران ۳۸/۰ درصد است و دوازدهمین تولید کننده منگنز دنیا به شمار می ­آید. سالانه از ۲۱ معدن منگنز کشور بیش از ۱۳۴ هزار تن استخراج می­ شود. ذخایر این ماده معدنی نزدیک به ۲/۸ میلیون تن است. براساس گزارش سازمان زمین­ شناسی آمریکا^[۹] بعد از آفریقای جنوبی، استرالیا و چین هر یک با تولید ۱/۳ میلیون تنی به صورت مشترک در رده دوم و گابن نیز با تولید ۲ میلیون تنی در رده سوم قرار گرفتند. برزیل هم با تولید ۴/۱ میلیون تنی جایگاه چهارم را به خود اختصاص داد. تولید منگنز در سایر کشورهای جهان در سال قبل زیر یک میلیون تن بوده است. از دیگر تولیدکنندگان عمده منگنز در جهان می­توان به برمه، هند، قزاقستان، مالزی، مکزیک و اوکراین اشاره کرد. مجموع تولید جهانی منگنز در سال ۲۰۱۳ به ۱۷ میلیون تن رسید که نسبت به تولید سال ۲۰۱۲ رشد ۲/۱ میلیون تنی را تجربه کرد. زمین­های حاوی منابع منگنز بسیار گسترده و بزرگ بوده اما در عین حال به صورت پراکنده و نامنظم توزیع شده ­اند. در آمریکا ذخایر منگنز دارای عیار بسیار پایین بوده و به همین دلیل استخراج این ذخایر مستلزم صرف هزینه بسیار بالایی است. آفریقای جنوبی دارای حدود ۷۵ درصد از کل ذخایر جهانی شناخته شده منگنز است و اوکراین نیز ۱۰ درصد این ذخایر را در اختیار دارد. در سال ۲۰۱۳ پروژه­ های مختلفی در زمینه افزایش ۵ میلیون تنی ظرفیت تولید منگنز در سراسر جهان در دست اجرا بود که بیشتر این افزایش ظرفیت نیز مربوط به آفریقای جنوبی می­ شود. سال قبل تولید فولاد آمریکا برنامه­ ریزی شده بود که با افت کوچکی نسبت به سال ۲۰۱۲ مواجه می­ شود و به همین دلیل واردات فرومنگنز این کشور نیز برآورد می­ شود که در سال قبل با کاهش ۲۰ درصدی نسبت به سال ۲۰۱۲ مواجه شده است. در نتیجه مصرف ظاهری منگنز آمریکا هم با افت ۸ درصدی به ۷۷۰ هزار تن رسید. در آمریکا سنگ منگز با عیار ۳۵ درصد یا بیشتر از سال ۱۹۷۰ تاکنون تولید نشده است.
اداره زمین شناسی آمریکا ذخائر منگنز را در گروه ذخایر اقتصادی و پایه منتشر می­ کند. ذخائر اقتصادی شامل ذخایری می­شوند که استخراج آن­ها در شرایط فعلی امکان­ پذیر و اقتصادی می­باشد. ذخایر پایه شامل مجموعه ذخایر اقتصادی و غیراقتصادی می‌شود که از نظر عیار، ضخامت و عمق در شرایطی قرار دارند که از نظر فنی قابل معدنکاری هستند.
براساس گزارش اداره زمین شناسی آمریکا مجموع ذخایر پایه شناخته شده جهان در حدود ۵۰۰۰ میلیون تن است که برای سال­ها بدون تغییر باقی مانده است و ذخیره عمده جدیدی کشف نشده است. از این مقدار استخراج ۶۸۰ میلیون تن آن در شرایط فعلی اقتصادی می‌باشند.
با توجه به اینکه ذخایر منگنز موجود در خشکی‌ها قادر به تامین نیاز صنایع برای سال­های آتی هستند، به نظر نمی­رسد که در آینده نزدیک استخراج ذخایر کف اقیانوسی جهت تامین منگنز اقتصادی بشوند. ولی در صورتی که این ذخایر به منظور دست­یابی به مس و یا نیکل آن مورد استخراج قرار گیرند، منگنز و کبالت نیز به عنوان محصولات جانبی می­توانند تولید بشوند. با توجه به کفایت ذخائر مس و نیکل در خشکی‌ها مشخص نیست که دقیقا چه زمانی استخراج ازذخایر کف اقیانوسی اقتصادی بشود. با این حال کشورهای آمریکا،‌ چین، هندوستان، ژاپن و روسیه به تحقیقات خود در قالب پروژه‌های بلند مدت در خصوص اکتشاف و امکان­پذیری استخراج ذخایر کف اقیانوسی از آب­های بین ­المللی و سواحل خودشان ادامه می­ دهند.
فصل دوم
روش­های فرآوری کانه­های منگنز
۲-۱مقدمه
در این قصل نگاهی اجمالی به روش­های فیزیکی پرعیارسازی کانسنگ منگنز و به طور مبسوط روش لیچینگ و مطالعات و تحقیقات گذشته در این زمینه شده است. سعی بر این بوده، که تمامی روش­های موجود معرفی شوند. این مطالعات دید مناسبی برای انجام آزمایش­های فرآوری کانسنگ منگنز مورد نظر به دست می­دهد.
۲-۲ سنگ­جوری
سنگ­جوری ساده­ترین و ابتدایی­ترین روش پرعیارسازی سنگ منگنز است که هنوز در بعضی از معادن کاربرد دارد. کانه­های منگنز اغلب دارای رنگ تیره مشخص با جلای فلزی و چرب هستند که تا حد زیادی از کانه­های غیرفلزی باطله­ی همراه که معمولا رنگ­های روشن­تری دارند، قابل تشخیص هستند. از اهمیت سنگ­جوری دستی برای مقادیر زیاد کانی کم عیار که ریز دانه هستند کاهش یافته است. گرچه امروزه از سنگ­جوری دستی برای حذف تکه­های آهن،چوب و… از کانسنگ معدن استفاده می­ شود[۹]. این روش محدودیت کاربرد داشته و فقط دانه­ های درشت کانه با این روش قابل تفکیک هستند و این امر راندمان را به شدت کاهش داده و در مواردی عملا به کارگیری این روش را غیرممکن می­سازد. با توجه به محدودیت ظرفیت این روش، در کارخانه­هایی با ظرفیت زیاد از روش­های «سنگ­جوری مکانیکی» استفاده می­ شود[۱۰]. شستشوی سنگ استخراجی و یا خردایش آن در مواردی می ­تواند سنگ جوری را آسان­تر کند.
۲-۳پرعیارسازی به روش ثقلی
روش­های جدایش ثقلی کانی­ها بر مبنای حرکت نسبی آن­ها در یک محیط سیال پایه­گذاری شده است. نیروی مؤثر عمدتا وزن دانه­ها است. نیروی دیگر مقاومت سیال در برابر حرکت جسم است که به ابعاد و شکل دانه­ها بستگی دارد[۹]. روش­های ثقلی برای آرایش تعداد زیادی از کانه­ها مورد استفاده قرار می­گیرند. این روش­ها در برخی از موارد با وجود هزینه ی کم و سادگی فرایند با دیگر روش­های پیچیده و گران قیمت نظیر فلوتاسیون قابل رقابت هستند.
تاگارت در مورد قابلیت کاربرد روش­های ثقلی رابطه ۲-۱ را ارائه کرده است که به کمک آن می­توان معیاری برای سنجش کیفیت پرعیارسازی^[۱۰] به­دست آورد:
C.C = (2-1)
که در آن :
C.C : معیار پرعیارسازی ، : جرم مخصوص کانی سنگین، : جرم مخصوص سیال، : جرم مخصوص کانی سبک.
با توجه به این که وزن مخصوص کانی­های منگانیت، هماتیت و کوارتز به ترتیب ۴/۴، ۲/۵ و ۶/۲ گرم بر سانتی­متر مکعب است، معیار پرعیارسازی برای کانسنگ منگنز جیرفت برای جدایش منگانیت از هماتیت ۲۵/۱، منگانیت از کوارتز ۱/۲ و هماتیت از کوارتز ۶/۲ است. مطابق رابطه ۲-۱، چنان­چه نسبت چگالی مؤثر بزرگ­تر از ۵/۲ باشد، دانه­هایی تا ابعاد ۷۵ میکرون را می­توان با روش­های ساده­ی ثقلی آرایش داد. با کاهش نسبت چگالی مؤثر، ابعاد کوچک­ترین دانه­ های قابل آرایش به سرعت افزایش می­یابد، به طوری که با کاهش این نسبت به ۲۵/۱، تنها دانه­هایی با ابعاد بزرگ­تر از ۶ میلی­متر و با بهره گرفتن از روش­های دقیق ثقلی قابل آرایش هستند. در حد کمتر از ۲۵/۱، آرایش ثقلی مواد به طور اقتصادی امکان­ پذیر نیست[۹].
با توجه به معیار پرعیارسازی بین دو کانی منگانیت و هماتیت امکان جدایش برای ذرات بزرگ­تر از ۶ میلی­متر وجود دارد، به علت نزدیک بودن وزن مخصوص کانی هماتیت و منگانیت ، به نظر می­رسد که کاربرد روش­های ثقلی برای جدایش این دو کانی چندان مطلوب نیست.
تقریباً تمامی روش­های جداسازی ثقلی اعم از انواع جیگ‌ها، ‌میزهای لرزان، کلاسیفایرها و مارپیچ‌ها، ‌واسطه سنگین و غیره در فرایند پرعیار سازی منگنز کاربرد دارند. با توجه به وزن مخصوص نسبتاً بالای کانه‌های منگنز (بالاتر از ۴) و تفاوت بارز آنها با کانی‌های باطله همراه در صورتی که میزان آزاد بودن و ابعاد دانه‌های کانه و باطله به گونه ­ای باشد که درمحدوده کار دستگاه­های جدا کننده ثقلی قرار گیرند، می‌توان بین ۸۰ ـ۵۰ درصد سنگ ورودی را پرعیار کرد. عیار منگنز در محصول خروجی تا ۴۸ درصد نیز گزارش شده است. جیگ­های مورد استفاده از انواع مختلف نظیر جیگ دنور، هارتز و دیافراگمی بوده ­اند که در محدوده دانه‌های درشت­تر کاربرد دارند.
کانسنگ منگنز معدنی در ترکیه، با مشخصات کانی شناسی ۵۸/۱۸ درصد منگنز، ۸۲/۰ درصد آهن و ۸۵/۶۲ درصد سیلیس برای پرعیارسازی به روش ثقلی خردایش شده و به دو فراکسیون ۱+ میلی­متر و ۱- میلی­متر تقسیم ­بندی شده است. عملیات پرعیار سازی بر روی فراکسیون ۱+ میلی­متر توسط جیگ و بر فراکسیون ۱- میلی­متر توسط میز لرزان صورت گرفت. در نهایت عیار منگنز به ۴۷-۴۵ درصد رسیده است[۱۱].
۲-۴ پرعیارسازی به روش مغناطیسی
به دلیل تفاوت در خواص مغناطیسی کانه­های منگنز و باطله های همراه نظیر کوارتز، کلسیت و رس­ها روش جداسازی مغناطیسی می ­تواند به طور نسبتا موثری باعث جداسازی و تغلیظ سنگ منگنز شود[۱۰].
جداسازی مغناطیسی معمولا به تنهایی کارایی لازم را در مورد سنگ منگنز نداشته و اغلب به عنوان تکمیل کننده­ بخش جداسازی ثقلی، فلوتاسیون و یا هیدرومتالورژی مورد استفاده قرار می­گیرد که باعث افزایش قابل توجهی در راندمان کل عملیات خواهد شد[۱۰].
۲-۵ پرعیارسازی به روش فلوتاسیون
کانی­های منگنز از نظر کاربرد روش فلوتاسیون به دو گروه تقسیم ­بندی می­شوند. گروه اول شامل کانه­هایی با عیار بالایی از منگانیت یا پیرولوزیت همراه با باطله­ی کلسیتی­اند که با شناوری کلسیت، باطله­ای غنی از منگنز (فلوتاسیون معکوس) به­دست می ­آید. در این حالت کانه در pH حدود ۸ و با بهره گرفتن از کربنات سدیم و دکسترین زرد آماده ­سازی می­ شود و سپس فلوتاسیون با اسید اولئیک انجام می­ شود. گروه دوم، کانه­های منگنز حاوی پیرولوزیت، منگانیت یا پسیلوملان هستند، که با مقادیر کمی از رس و سایر ترکیبات مولد نرمه همراه­اند، و با شناورسازی کانی­های منگنز قابل پرعیار شدن می­شوند[۱۲].
۲-۶ روش تشویه
فرآیندهای متعارف پیرومتالورژی برای استفاده از منگنز سنگ معدن اکسید با هزینه­ های تولید بالا و انرژی مصرف، بهره­وری پایین، و آلودگی محیط زیست همراه هستند. کاهنده­های مورد استفاده برای تشویه کاهشی شامل زغال سنگ، گرافیت و یا CO ، پیریت، آمونیوم سولفیت یا کلرید آمونیوم. مشکلات اصلی این فرآیندهای هیدرومتالورژیکی پالایش منگنز از محلول لیچینگ، هزینه تولید بالا، بازده لیچینگ کم و غیره است. چنان­که، دی­اکسید منگنز خالص را می­توان توسط گوگرد در دمای کمتر از ۳۰۰-۴۰۰ درجه­ سانتی ­گراد احیا کرد. با بهره گرفتن از اسید سولفوریک به عنوان عامل لیچینگ، منگنز می ­تواند از محصولات تشویه شده باقی بماند. با این حال،MnS در طول تشویه تشکیل شده و زمانی که محصولات تشویه در محلول اسید لیچ شده؛ گازهای مضرH₂S اجتناب ناپذیر است.[۱۳]
عمل تشویه که به دنبال آن هیدرومتالورژی صورت می­گیرد، نقش مهمی را در به عمل­آوری کانسنگ منگنز کم عیار و نودل­های منگنز بستر دریا که حاوی مقادیری نیکل، کبالت و مس به صورت اکسید دارد. این اکسیدهای فلزی در نودل­ها اغلب در ساختمان شبکه­ ای از مواد معدنی آهن و منگنز رخ می­ دهند. بنابراین شکستن این شبکه­ ها توسط عمل تشویه کاهشی یا محلول­های کاهشی هیدرومتالورژی گامی مهم در بهبود بازیابی فلزات با ارزش به حساب می­آیند. روش­های پیشنهادی برای پیرومتالورژی ذوب کردن، تشویه کاهشی، سولفاتی و کلردیدی کردن است. در مقایسه با فرایند هیدرومتالورژی ترکیب پیرو-هیدرومتالورژی کارایی بازیابی بهتری را نتیجه می­دهد، اما این روش مستلزم مصرف انرژی بالایی است.
در تشویه سولفاته کردن، کانی­های منگنزدار در حضور اسید سولفوریک یا آمونیوم سولفات به کانی­های منگنزدار محلول در سولفات تبدیل می­شوند. سولفاته کردن منگنز با گاز SO₂ نیز کار شده است؛ که در این مورد گاز SO₂ دو نقش بازی می­ کند و به عنوان کاهنده و عامل سولفاته کردن عمل می­ کند. تشویه سولفاتی به دنبال لیچینگ برای بازیافت باتری­های مصرفی روی-کربن بررسی شده است که با تولید سولفات منگنز و روی همراه بوده است. فرایند شامل جدایش مکانیکی و لیچینگ اسید سولفوریک، تشویه سولفاتی در حضور اسید سولفوریک یا آمونیوم سولفات پس از لیچینگ بوده است.
ذوب یا تشویه کاهشی در دمای ۷۰۰-۹۰۰ درجه­ سانتی ­گراد و سپس به دنبال آن لیچینگ با اسید سولفوریک تا به­ حال بیشترین روش معمول در صنعت منگنز برای تولید منگنز سولفات میانی یا نهایی برای فرایند الکترووینینگ است.
واکنش کاهشی به صورت زیر است:
MnO₂ + CO/H₂ = MnO + CO₂/H₂O
MnO₂ + C = MnO + CO(CO₂)
این واکنش­ها تبدیل منگنز اکسید با ظرفیت بالا به ظرفیت پایین­تر به صورتی که در محلول اسید سولفوریک قابل حل باشند، را نشان می­دهد[۱۴].
۲-۷ روش لیچینگ
برای تهیه­ منگنز دی اکسید برای باتری­ها و منگنز فلزی از روش­ هیدرومتالورژی استفاده می­ شود[۱۲]. بهره­ گیری از روش­های مختلف هیدرومتالورژی از قبیل لیچینگ و بیولیچینگ در پرعیارسازی کانه­های منگنز کاربرد وسیعی دارند[۱۵].
فرآیندهای مستقیم لیچینگ کاهشی مختلف مورد مطالعه قرار گرفته و برای پردازش سنگ معدن منگنز کم عیار و نودل­های منگنز بستر اقیانوس­ها، از شستشو با آهن ، دی­اکسید گوگرد، پراکسید هیدروژن، اسید نیتروژن، کاهنده­های آلی و زیستی استفاده شده است. از میان این فرایندها لیچینگ با اسید ارزان سولفور دی اکسید و یا یون آهن در مقیاس پایلوت مورد توجه است.
دی­اکسید منگنز در اسید سولفوریک رقیق نامحلول است اما وقتی احیا و به MnO تبدیل شد به راحتی در H₂SO₄ حل شده و تولید MnSO₄ می­نماید.
MnO + 2H⁺ = Mn²⁺ + H₂O
از آنجایی که منگنز با الکترولیز محلول فوق بازیابی می­ شود الکترولیت بازگشتی برای لیچینگ قابل بازیابی می­باشد. البته دی­اکسید منگنز در حضور یک ماده احیا کننده مانند سولفات فرو، دی­اکسید گوگرد، زغال یا اسیداکسالیک طی مراحل اکسایش – کاهش در اسید سولفوریک رقیق حل می­ شود[۱۵].
MnO₂ + ۲Fe²⁺ + ۴H⁺= Mn²⁺ + ۲Fe³⁺ + ۲H₂O
واکنش فوق نتیجه­ اکسایش و کاهش به شرح زیر است:
اکسایش Fe²⁺= Fe³⁺ + e^–
کاهش MnO₂ + ۴H⁺ + e^– = Mn²⁺+ 2H₂O
همچنین از یون­های اکسالات و اسید سولفورو به عنوان عوامل کاهش دهنده می­توان استفاده کرد:
[C₂O₄]^2- = ۲CO₂ + ۲ e^–
SO2+ 2H₂O = H₂SO₃ + H₂O = SO₄^2- + ۴H⁺ + ۲e^–
در مرحله­ کاهش مشاهده می­ شود که یون منگنز چهار ظرفیتی در MnO₂ به یون دو ظرفیتی کاهش می­یابد:
Mn⁴⁺ + ۲e^– = Mn²⁺

از طرفی این نکته قابل تامل است که سبب چیست که این فرزند نیکو نهاد ، در هیچ یک از آثار وی نام پدری چون رضا عباسی را که شهره خاص و عام بوده و عالی ترین اتکا شهرت و غرور برای فرزندش نیز محسوب می شده کوچکترین یادی نکرده و نسبت خود را باوی ذکر نکرده است و حتی در اثر ی که این هنرمنداز روی کارهای رضا عباسی کپی کرده ، نام استاد مزبور را با لفظ ساده ای در عبارت ( مغفرت پناهی آقا رضا ) ذکر کرده و نسبت پدری و فرزندی را که اگر حقیقت می داشت و بهترین محل برای ارائه آن بود فراموش کرده است . با این مختصر می شود پذیرفت ، شفیع عباسی هیچگونه نسبت سببی و نسبی با رضای عباسی نداشته و در نسبت شاگردی و استادی و مرید و مرادی ارادت خالصانه داشته و از محضر پر بار استاد مستفیض می گشته است .
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

این هنر مند عاشق طبیعت و زیبایی های افسانه ای آن بود و در بیشترین آثار خود از حلاوت گل ها و پرندگان بتردستی تمام هنر ها آفریده و به نازک قلمی و قدرت تمام از عهده بر آمده و با رنگ های چشم نواز و پر آذین جلوه گر ساخته است .(تصویر۳-۴) در چند اثر استادانه که از چهره های گوناگون و مجالس مختلف چهره پردازی کرده ، مبین استادی و قدرت نقاش است که بیننده را به تحسین وا می دارد . از ارقام ذیل آثارش معلوم می گردد محمد شفیع در خط نسخ و رقاع و نستعلیق نیز استادی شیرین قلم و پر قدرت بوده است . و به روایات مختلف گویا او به هند رفته و در حدود سال ۱۰۸۵ هـ . ق . در شهر آگره فوت کرده است . شفیع عباسی یک پسر هنرمند به نام محمد تقی داشت که در یک اثر به جا مانده اش صراحتا خود را فرزند نقاشی معرفی کرده و چنین رقم زده است . (محمد تقی بن شفیع عباسی ۱۰۵۶)^[۱۸]
تصویر۳-۴-نمونه اثرشفیع عباسیکتاب آقالطفعلی صورتگرشیرازی،سازمان میراث فرهنگی
محمد زمان
نقاشانی که به شیوه ی گل و مرغ نقاشی می کردند، نقاشی گل و مرغ را ابداعش منتسب می دهند به “محمد زمان” که آثارش به طور ثابت از کیفیت عالی برخوردار بوده است . آقای کریم زاده تبریزی در کتاب خود این گفته را که”محمد زمان”نگار گر دوره صفوی به ایتالیارفته و مسیحی شده و مترجم کتاب تاریخ چین است مردود می داند و ضمن توضیحاتی مفصل در رد این نظریات با توجه به آثار موجود اشاره می کند که پنج نگار گر با نام محمد زمان و سجع و رقم و یا صاحب الزمان وجود دارد .
تصویر۳-۵-دسته گلی ازیاسمن،اثررقم دارمحمدزمان،برگرفته ازکتاب آقالطفعلی صورتگر،سازمان میراث فرهنگی کشور
محمد زمان اول
پسر حاجی یوسف قمی که بنا برآثارموجود از سال ۱۰۷۰تا ۱۱۱۱ هجری قمری در خدمت سه پادشاه صفوی یعنی شاه عباس دوم ، شاه سلیمان وشاهدسلطان حسین فعالیت هنری داشته است .
محمد زمان دوم
به غیر از محمد زمان اول نقاش معروف دوران صفوی است که با سجع ( یا صاحب الزمان ) خود را شناسانده و در اغلب آثار خود ، از آن سجع استفاده برده است . این هنرمند نیز ، به عیار انتخاب سجع « یا صاحب الزمان » گویا نامش محمد یا محمد زمان یا محمد مهدی و یا تنها زمان بوده ، که به حرمت نام شریف حضرت مهدی قائم علیه السلام ، از سجع « یا صاحب الزمان » امداد جسته و از کمک غیبی وی طلب معاضدت کرده است ، بدین جهت ما نیز او را محمد زمان دوم و یا « صاحب الزمان دوم » انتخاب کرده و در محل خود ، بدین نام معرفی کرده ایم .
آثار این استاد بین سنوات ۱۱۲۶ تا ۱۱۳۵ هـ . ق . اجرا شده و همچنین چند اثر بی رقم دیگری که به احتمال زیاد از کار های این هنرمند می باشند ، مبین این نکته است که این نقاش به مدت بیست سال و اندی فعالیت های هنری داشته که متأسفانه آثار رقم دار دیگرش به دست ما نرسیده است .
تصاویر این نقاش بسیار شیرین و با امتیاز بوده و در ترسیم گل و مرغ و تذهیب و تشعیر و انتخاب رنگ ها و در بعضی موارد ارائه مجالس شیوا ، سلیقه استادانه ای داشته است .
این هنرمند اغلب آثار خود را گل و مرغی انجام می داد و سعی می کرد دنباله رو ، شیوه گل سازی محمد زمان اول باشد ،ولی در ارائه طرح و انتخاب رنگ ها ، شیوه بخصوصی داشت و همین اختلافات چشم گیر است که کارهای وی را با استاد محمد زمان مشخص می سازد و ضعف وی را عریان می نماید .(تصویر۳-۶)
عمده کارهای این هنرمند ، جلد های گل و مرغی است که هم بستر نسخه های ذیقیمت شده و همچنین قاب آیئنه های ظریف هشت ضلعی می باشند که آن زمان ها باب روز بوده و بیشترین آثار این نقاش را تشکیل می دهند .
عمده ارقام این هنرمند ، به خط نسخ و رقاعی مخصوصی بود که به هیچ وجه با ارقام سایر نقاشان هم نام و هم سجع خود مطابقت نداشت .
محمد زمان دوم ، تذهیب و حل کاری و تشعیر و سایر آرایش طلا کاری را استادانه می ساخت و مخصوصا در آرایش و پیرایش البسه نفرات ، دست با حلاوت داشت .
این هنرمند در گل و بوته سازی که عمده آثار وی را تشکیل می داد ، نقاشی توانا بود و در تصویر سازی و مجلس آرایی نیز قلم شیرینی داشت . (تصویر۳-۷)اسب ها را متناسب و موزن می کشید و با سایه های پرداز ،حالت طبیعی به آن ها می داد . در ارائه و پیرایش البسته ،وسواس داشت و آن ها را چشم نواز و مزین عمل می آورد . در رویه قلمدانی که در ویکتوریا آلبرت لندن دیده می شود ، گویا این هنرمند از مدل های مذهبی مسیحی سود می جسته ، کما اینکه تصویر حضرت مریم و یوسف نجار را به تردستی عمل آورده و شبیه نقاشان اروپایی به سامان رسانده است . به طور کلی می شود گفت که این استاد ، در کار های روغنی « قلمدان و جلد سازی » و آبرنگ ، دست دلفریب و متینی داشته ولی عمده کارهای وی جلد سازی ، با نقش گل ها بوده است .
از آثار بی تاریخ این هنرمند که رقم یا صاحب الزمان را به خط رقاعی درج کرده و در شیوه همین قاب آیینه نقش کرده است ، دو جلد قرآن کریم که هر دوی آن ها ، به شیوه گل و مرغی انجام یافته و در حد خود ستودنی اند .
تصویر۳-۶-نقاشی جلدلاکی،محمدزمان(دوم)،قرن۱۳،ه،ق،برگرفته ازکتاب جهانگیرشهدادی
تصویر۳-۷-نقاشی گل وپرنده،جلدلاکی،محمدزمان(دوم)،قرن ۱۳ه.ق،برگرفته ازکتاب منتخب آثارنقاشی های لاکی-موزه عباسی
۳-۳-ویژگی های زیباشناختی مکتب افشاریه
در جو نا آرام زمان نادر شاه نقاشی درباری از تحول باز ماند و فقط نقاشی های دیواری بزرگ مقیاس که احتمالا″ رابط میان نمونه های اواخر قرن یازدهم / هفدهم و اواخر قرن دوازدهم /هجدهم در سبک زند و شامل چند پرتره از نادر شاه هستند ، موجود است . گاه گفته می شود که هنر ها در آشفتگی های سیاسی نمو می یابند و البته این امر در مورد دوره تیموری صادق است ؛ اما قرن دوازدهم / هجدهم یکی از آشفته ترین دوره های سیاسی –تاریخی ایران ، دست کم در نقاشی است و شاید عقیم ترین و غیر خلاقانه ترین زمانهاست که شاهد خرد شدن سبک بومی در طوفان اندیشه ها و اصول اروپایی بود .
از مهم ترین ویژگی های نقاشی ایران در قرن دوازدهم /هجدهم ، زوال و کاهش تذهیب کتب است . هنرمندان به جای تذهیب کتاب ، هنر خود را صرف نقاشی رنگ روغن و هر چه بیشتر تزیین اشیاء کوچک ( قلمدان ، آیینه دان ، صندوقچه و لفاف و جلد کتاب ) با خمیر کاغذ لاکی یا چوبی می کردند . در دوره افشاریه ، شیوه درباری صفویه و عوامل اروپایی و مغولی آن از طریق روابط شاگر د و استادی تشخیص داده می شود . به طور کلی ویژگی های اروپایی نسخه مصور این دو ره ، همچون سایه اندازی رنگ ، برجسته نمایی ، جامه سازی و ژرف نمایی ، همه سطحی است و ادراک تصویری و مضمون کار به طور خطا ناپذیری ماهیت ایرانی خود را محفوظ داشته است .
بیشتر نقاشی این دوره در قالب مرقع می باشد ؛ مجموعه ای از نقاشی و خوشنویسی که گاهی اوقات در قالب های پر شکوه و بعضی اوقات در قالب های کسل کننده ظاهر می شود . نقاشی دوره افشاریه ، تأثیر شیوه نقاشی اروپایی را تصدیق کرد ، ضمن اینکه قوانین و اصول نقاشان نسل گذشته را حفظ نمود و تنها تفاوت موجود ، تغییرات در جزئیات لباس است . در ضمن ، نارضایتی و خیزش مردم در زمینه هنر ها در تلاش برای ایجاد نوعی سبک نسبتا رئالیستی متجلی شد ، گو اینکه در گیر قرار داد های بی روح و سر آکادمیک بود . برخی از عناصر جدید رئالیسم (واقع گرایی ) مردمی و عامیانه در چهره نگاری های متعدد نادر شاه آشکار است . ^[۱۹]
۳-۳-۱هنرمندان دوره افشاریه
علی اشرف
ظهور هنری « علی اشرف » از اواسط قرن دوازدهم هجری است ، یعنی در حدود ۱۱۴۰ و ۱۱۵۰ هجری .
بنابراین باید تولد او را در حدود سال ۱۱۲۰ هجری احتمال داد . علی اشرف در نقاشی گل و بلبل سازی و صورت سازی استادی ماهرو زبردست مسلم بود . علی اشرف آثارش را با سجع « زبعد محمد ، علی اشرف است » رقم می زد و بنابراین احتمال دارد او شاگرد محمد زمان یا محمد علی بوده باشد .(تصویر۳-۸) بیشتر آثار وی به سال های ۱۱۴۷-۱۱۷۳ق . /۱۷۳۴ -۱۷۵۹ م . تعلق
تصویر(۳-۸)سجع یاامضای علی اشرف،ازکتاب کارهای لاکی،ناصرخلیلی
دارد .علی اشرف عمدتا″ به موضوع گل و مرغ می پرداخت . از ویژگی های کارش این بود که انبوه گل های ریز و رنگارنگ را با اسلوب پرداز بر زمینه تیره نقاشی می کرد . در زمینه نقاشی های زیر لاکی ، در اواسط قرن دوازدهم / هجدهم ، آیینه دان ها و صندوقچه های زیبا و دلنشینی از صادق و علی اشرف در دست است . به طور کلی علی اشرف منحصرا در عرصه نقاشی زیر لاکی فعالیت می کرد .(تصویر۳-۹)
تصویر(۳-۹)قلمدان،نقاشی لاکی،علی اشرف،۱۱۵۲ه.ق،برگرفته ازکتاب کارهای لاکی،ناصرخلیلی
او به انضمام آنکه شاگردان بسیاری داشت ، ذوق هنری خویش رابه برادر و پسرش نیز،انتقال داد از میان شاگردانش می توان به محمد هادی و آقا باقر و آقا صادق اشاره کرد که هر سه استادانی نامدار شدند .علی اشرف برای احمد خان دنبلی کار می کرد که فرماندار قدرتمندی در منطقه سلماس در شمال غربی ایران بود .
چنانکه”آقا صادق ” در بیشتر آثار خود چنین رقم زده است « صادق از لطف علی اشرف شده » است . بوده است . چنانکه نوشته اند،اللهوردی نقاش ،برادر او می باشد از “علی اشرف” آثار گرانبهایی دیده می شود و با آنکه دست مرور زمان بیشتر آثار او را ازمیان برده با این وصف نقاشی های او بیشتر از اکثر نقاشان معاصرش دیده را روشن می سازد .
علی اشرف تا پایان قرن ۱۲ هجری می زیسته و وفاتش که به درستی معلوم نیست در همین زمان اتفاق افتاده است .
علی اشرف را می توان بزرگترین گل و مرغ کار ایران نامید کارهای او تماما ایرانی است در کارهای او اوج عرفان و شعر ایرانی را می توان دید . او در حالی که در کارش گلها و پرندگان را طبیعی کار می کرد ولی گل آرائی او ایرانی بوده و به صورتیکه حتی از یک شاخه چندین گل متنوع در می آمد . شیوه او به صورتی بود که کل کار را با گل ها و پرندگان مختلف کار می کرد و او ریز ترین و دقیق ترین پرداز ها را در کارش میزد و در پرداز کارهایش هیچ همتایی نداشته است . استفاده از گلهای مختلف و به جا در کل کار و استفاده درست از رنگ ها و زمینه سازی های مناسب و تذهیب و جدول کشی مناسب اطراف کار و عوامل هنری گل آرایی و غیره از شیوه های مخصوص او بوده است . او هیچ نکته ای را فراموش نمی کرد .پرندگان در کارهای او معمولا در حال جست و خیر بوده است ، او فندق را در اوج حالت و با پردازی پر حلاوت کار می کرد ، نمونه کار آورده از او قاب آئینه زیباست که اوج کار گل و مرغ او را نشان می دهد .
۳-۴-ویژگی های زیبا شناختی نگار گری در دوره زندیه ، شیراز
هنرمندان عهد زندیه با تأکید مضاعف و مورد نظرشان بر سه بعد در صدد بر آمدند تا ترکیب بندی اثر را با وارد کردن عناصر عارضی تزئینی نظیر دسته ای از گلهای دل انگیز و رنگارنگ بر روی ردای پیکرده ها ، پارچه ها ، پرده ها ، چهار چوب ها و کف اتاق ها تا حدودی روشن و دلچسب سازند .^[۲۰]
نقاشی زیر لاکی عهد زندیان به لحاظ سبک با نقاشی رنگ روغنی و دیوارنگاری آن زمان پیوند داشت ؛ درست همان گونه که نگار گری و دیوار نگاری سده یازدهم با یکدیگر مرتبط بود . در شیوه فارسی زیر لاکی ، مواد اصلی با لایه نازکی از گچ زیبا یا بتونه گچی پوشانده می شد و سپس تزیین روی آن نقش می بست و بعد کل آن با پوشش جلای طلایی ، نقاشی لاکی می شدهوروی این کاررنگمایه های نقاشی را غنی و پخته می کرد . ^[۲۱]
به طور کلی صحافی های نقاشی شده و جلادار و جعبه ها و قلمدان ها تغییر و توسعه هنر نقاشی مینیاتور سنتی است و جلوه گاه یا ظرفی مهم را در اغلب نقاشی های این دوره فراهم می کند .^[۲۲]
طراحی های آن دوره یا دارای پیکره (افسانه ای ، مذهبی و روستایی ) یا تک چهره های نیم تنه ای و یا انواع مضامین گل و بلبل بود که در آن پرندگان اغلب با جلوه ای مسطح و بی جنب و جوش در لا به لای گل ها تصویر می شدند . در این دوره سبک خلاقی را که هنرمندان درباری اواخر صفویه در اصفهان معرفی کردند و عبارت بود از آمیزه ای نه همیشه موفق اما زیبا،از سنت اروپایی پس از رنسانس و برداشت های مغولی از آن و ارزش های سنتی ایران ، هنوز هم سبک غالب در قرن دوازدهم / هجدهم محسوب می شد . این سبک را فرزندان و نوه های این مبتکران – حتی تحت حمایت کاهش یافته سلطنتی یا غیر سلطنتی در شماری از مراکز ایالتی –پیگیری کردند .
شیراز در دوره زندیه شاهد گرایش به تلفیق و ترکیب قالب های صفوی ، سبک اساسا چهره نگاری درباری اروپایی ، و ذوق و سلیقه عامیانه بود ؛ نتیجه این تلفیق خامدستانه و خشن بود .^[۲۳]
۳-۴-۱-آثار نگار گری دوره زندیه
در این دوره بیشتر فعالیت نگار گران در زمینه قلمدان نگاری بوده است .
۳-۴-۲-گل و مرغ دوره زندیه
هنر گل و مرغ به شکوفایی رسیده بود در این دوران نقوش به زیبایی پرداز و بسیار پر طراوت کار می شد در این دوران نقوش کاملا ایرانی بروی کار می آمد و از پرندگان هندی و چینی کمتر استفاده می شد . لازم به توضیح است بعلت تعداد زیاد هنرمندان گل و مرغ کار و کپی برداری کارهای اساتید در این دوران کار هنرمندان به سختی قابل شناسایی است ، به هر ترتیب نقوش در این دوران به صورت پرداز ریز و گل آرائی به صورت ایرانی بود ، یعنی یک صحنه با گل های مختلف کار می شد به صورتیکه شاید در طبیعت یافت نمی شد . این گل ها و پرندگان به صورت طبیعی ولی به صورت رمز گونه و نمادین در نقش و نگاره ها می آمد در این دوران کار ها بیشتر به صورت لاکی است و هنرمندان جلد کتاب ها از جمله قرآن یا قلمدان یا قاب آئینه یا کار هائیکه در معماری کار برد دارد را کار می کردند از کار های متداول نقاشی پشت شیشه و نقاشی دیواری و کاشی هفت رنگ با نقوش گل و پرنده که در این دوران به تجلی رسیده است .^[۲۴]

از جمله مهمترین خدمات امارات عربی متحده به آمریکا می توان به موارد ذیل اشاره نمود :

• • همراهی با آمریکا در مبارزه با گروه های افراطی همچون القاعده و داعش

• • پشتیبانی فعال از پروژه صلح خاورمیانه

• • میزبانی بیش از ۲۰۰۰ نیروی آمریکایی

• • فراهم نمودن نیازمندی های پشتیبانی و لجستیکی نیروی دریایی آمریکا در منطقه خلیج فارس

• • پشتیبانی از عملیات های هوایی آمریکا در منطقه

• • میزبانی مرکز جنگ هوایی مشترک با نیروهای آمریکایی

فرماندهی مرکزی آمریکا در گزارش سال ۲۰۱۳ خود از امارات عربی متحده بعنوان یک شریک ارزشمند آمریکا در منطقه خلیج فارس و غرب آسیا نام برده است (۲۰۱۴ ، gulf mil bal)

۲-۱-۳ روابط امنیتی و نظامی آمریکا و کویت

روابط امنیتی کویت و آمریکا با منافع راهبردی مشترک بین دو کشور همراه بوده و ایالات متحده همواره تلاش نموده نسبت به حفظ این کشور تولید کننده و صادر کننده مهم نفت جهان اقدام نماید . روابط امنیتی نزدیک آمریکا و کویت از سال ۱۹۹۰ و پس از تجاوز عراق به این کشور آغاز گردیده و اقدام آمریکا در آزادسازی کویت منجر به تحکیم روابط امنیتی دو کشور گردید که تا کنون نیز ادامه دارد .
روابط امنیتی کویت و آمریکا را می توان در موارد ذیل خلاصه نمود :

• • برگزاری رزمایش های نظامی مشترک

• • آموزش و مشاوره نیروهای مسلح کویت توسط آمریکا

• • فروش تجهیزات و تسلیحات پیشرفته نظامی به کویت

• • دسترسی آمریکا به همه تسهیلات نظامی در کویت در زمان حمله به عراق در سال ۲۰۰۳ میلادی و نیز استفاده از بنادرکویت بعنوان مرکز نقل و انتقال تجهیزات پس از خروج نیروهای آمریکایی از عراق در سال ۲۰۱۲ (۲۰۱۴ ، gulf mil bal)

۲-۱-۴ روابط امنیتی و نظامی آمریکا و عمان

کشور عمان همواره دارای روابط با ثبات راهبردی امنیتی و نظامی با آمریکا بوده است . فرماندهی مرکزی آمریکا در منطقه غرب آسیا در گزارش سال ۲۰۱۳ خود پیرامون روابط آمریکا و عمان ابراز می دارد :” عمان در منطقه راهبردی تنگه هرمز و اقایونس هند واقع شده و برای سالیان متمادی ندای اعتدال و میانه روی را در منطقه سر داده است . ایالات متحده از روابط نظامی مطمئن با نیروهای مسلح پیشرفته عمان لذت می برد و روابط و همکاری دوجانبه نظامی و امنیتی را از طریق برگزاری رزمایش های مشترک و نیز فروش تجهیزات و تسلیحات پیشرفته افزایش خواهد داد ” (۲۰۱۴ ، gulf mil bal)

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

مهمترین جنبه های روابط امنیتی و نظامی عمان و آمریکا بشرح ذیل می باشد :

• • عقد قرارداد همکاری های دفاعی – امنیتی در سال ۱۹۸۵ و تمدید آن در سال های ۱۹۹۰ ، ۲۰۰۰ و ۲۰۱۰

• • امکان استفاده آمریکا از پایگاه های هوایی عمان جهت اجرای ماموریت های منطقه ای بر اساس قرارداد مذکور

• • فروش تجهیزات و تسلیحات نظامی پیشرفته آمریکا به عمان

• • استفاده آمریکا از روابط عمان با جمهوری اسلامی ایران در مذاکره پیرامون برخی موارد خاص بعنوان میانجی

• • حضور نیروهای آمریکایی در عمان و آموزش نیروهای مسلح عمان توسط مستشاران
    آمریکایی (۲۰۱۴ ، gulf mil bal )

۲-۱-۵ روابط امنیتی و نظامی آمریکا و قطر

قطر از اواخر دهه ۱۹۹۰ به عنوان یکی از متحدان ایالات متحده ظاهر شد و هم اکنون نیز میزبان نیروها و تاسیسات مهم آمریکا می باشد . به دنبال عملیات های مشترک آمریکا و قطر در زمان «عملیات طوفان صحرا» در سال ۱۹۹۱ ، قطر و ایالات متحده یک توافق نامه همکاری دفاعی به امضاء رساندند که بعدها این توافقنامه گسترش یافت . در آوریل سال ۲۰۰۳ میلادی نیز مرکز عملیات هوایی آمریکا از عربستان به قطر منتقل گردید (مرادی،۱۳۹۲: ۱۴۰)
در حال حاضر قطر بعنوان یک شریک راهبردی آمریکا در منطقه خلیج فارس محسوب می گردد که نسبت به ارائه خدمات پشتیبانی و هوایی به این کشور اقدام می نماید .
فرماندهی مرکزی آمریکا در گزارش سالیانه ۲۰۱۳ خود پیرامون روابط نظامی آمریکا با قطر ابراز
می دارد :” آمریکا از روابط نظامی در سطح عالی با کشور قطر که میزبان مراکز فرماندهی و تاسیسات نظامی ما در منطقه خلیج فارس می باشد ، احساس رضایت می نماید ” (۲۰۱۴ ، gulf mil bal )
مهمترین جنبه های روابط نظامی و امنیتی قطر و آمریکا بشرح ذیل می باشد :

• • سرمایه گذاری بیش از یک میلیون دلاری قطر در دهه ۱۹۹۰ به منظور احداث تاسیسات پایگاه هوایی العدید جهت استقرار نیروهای آمریکایی

• • استقرار فرماندهی مرکزی آمریکا در منطقه غرب آسیا در کشور قطر

• • استقرار بزرگترین مرکز لجستیکی ارتش آمریکا در منطقه غرب آسیا در پایگاه پشتیبانی السیلیه قطر

• • فروش تجهیزات نظامی پیشرفته آمریکایی به قطر و استقرار سامانه های پدافند هوایی پیشرفته در این کشور

• • مشارکت قطر در عملیات های بین المللی به رهبری آمریکا و ناتو (۲۰۱۴ ، gulf mil bal )

۲-۱-۶ روابط امنیتی و نظامی آمریکا و بحرین

بحرین از قدیمی ترین کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس محسوب می گردد که نسبت به برقراری روابط و همکاری های نظامی با آمریکا اقدام نموده و در سال ۱۹۷۱ توافقنامه مشترک نظامی بین دو کشور منعقد که بر اساس آن زمینی به مساحت ۴۰ کیلومتر مربع در اختیار آمریکایی ها قرار
گرفت (مرادی،۱۳۹۲؛ ۱۲۵)
بحرین از سال ۱۹۸۳ میزبان فرماندهی مرکزی نیروی دریایی آمریکا و از سال ۱۹۹۵ تا کنون نیز میزبان ناوگان پنجم آمریکا در خلیج فارس بوده است .
مهمترین جنبه های همکاری های نظامی و امنیتی بحرین و آمریکا بشرح ذیل می باشد :

• • استقرار ناوگان پنجم آمریکا در بحرین

• • استقرار ناوگان مرکب آمریکا و نیروهای ائتلاف در بحرین به منظور اجرای عملیات ضدتروریسم و ضددزدان دریایی در مناطق خلیج فارس ، دریای عمان ، دریای سرخ ، دریایی عربی ، خلیج عدن و اقیانوس هند

• • واگذاری بیشترین کمک های مالی به بحرین در میان کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به منظور ارتقاء قدرت نظامی این کشور

• • واگذاری تجهیزات و تسلیحات نظامی به کشور بحرین

• • اعطاء بورس های تحصیلی و آموزشی به نیروهای مسلح بحرین تا آنجا که سالیانه ۲۵۰ نفر از بحرین در دانشگاه های نظامی آمریکا به تحصیل می پردازند .

• • استفاده از پایگاه های هوایی بحرین جهت اجرای عملیات در منطقه

• • شرکت بحرین در ماموریت های بین المللی به رهبری آمریکا (۲۰۱۴ ، gulf mil bal )

اخیراً در دفتر مطالعات اجتماعی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با استناد به پژوهش‌های صورت گرفته حول محور عدم موفقیت برنامه ایجاد ارتباط صنعت با دانشگاه، نتایج تأمل‌برانگیزی به دست آمده است. در این گزارش آمده است «براساس نتایج این پژوهش ارتباط صنعت و دانشگاه در ایران ابعادی مسئله زا یافته است و چالش‌هایی جدی در این حوزه وجود دارند.» این چالش‌ها عبارت‌اند از : عدم انطباق متون و برنامه‌ریزی آموزشی دانشگاه‌ها و نیازهای صنعت، تمرکز دانشگاه‌ها بر آموزش متون تئوری، زمان بر بودن پژوهش‌های دانشگاهی حول محور ارتباط با صنایع، خرد بودن اکثر صنایع و عدم نیاز به پژوهش‌های علمی، بی‌رغبتی صنایع به تحقیق و پژوهش‌های آکادمیک، غیررقابتی بودن بسیاری از صنایع بزرگ کشور و سلیقه‌ای عمل کردن مدیران در واردکردن تکنولوژی از خارج از مرزها و بسیاری از عوامل موثر دیگر.
قطعاً انجام همین پژوهش‌های علمی توسط مجلس شورای اسلامی در شناخت، بررسی و آسیب‌شناسی چالش‌های اصلی ارتباط صنعت و دانشگاه و در نهایت وضع قوانین و مقررات تسهیل‌کننده به این فرایند کمک شایانی می‌کند و می‌تواند بیش از پیش مسیر این حرکت بنیادی را هموار کند.
۲ -راه‌کارهای اجرایی و سیستماتیک توسط دولت
یکی از متولیان اصلی و تأثیرگذار به ویژه در اجرای سیاست ارتباط دانشگاه و صنعت، دولت هر کشور می‌باشد. دولت با در اختیار داشتن مدیریت بسیاری از صنایع و البته مسئولیت اجرایی کشور، با ایجاد ساختارهای اجرایی، سازمان‌ها و نهادها در دانشگاه‌ها و صنایع، تعیین تکلیف به وزارت صنعت معدن و تجارت و همچنین با کمک و مشاوره به نهادهای اقتصادی مردم نهاد، می‌تواند بازیگر اصلی در ایجاد ارتباط علم و عمل گردد.
ایجاد ستادهای مشترک میان وزارت خانه‌ها، بنیاد ملی نخبگان، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، پارک‌های علم و فناوری، صنایع دولتی و البته سازمان‌هایی نظیر محیط‌زیست و گردشگری از جمله کارکردهای اصلی مدیریت دولت بر ارتباط سازنده علم تا عمل می‌باشد.
البته تاکنون نیز تحرکات مثبتی نظیر تصویب‌نامه شماره ۱۵۶۷۴ مورخه ۱۲/۲/۱۳۶۱ هیات وزیران و همچنین قانون بودجه سال ۱۳۸۵ موضوع ماده ۴۹ برنامه توسعه چهارم بند ۹ ضوابط اجرایی قانون بودجه سال ۱۳۸۸ مصوب ۲۳/۱/۸۸ هیأت وزیران، صورت گرفته است. اما برای بالندگی هر دو نهاد یعنی صنعت و دانشگاه که به شکوفایی رفاه و اقتصاد عمومی می‌ انجامد، عزمی جدی و اراده‌ای راسخ از دولت مورد انتظار است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۳ –کارکردهای مثبت راهبرد توجه صنایع به پژوهش یکی از شاخصه‌های موفقیت تولید در هر کشور به میزان مهارت، آموزش و تجربه نیروی کار متخصص بستگی دارد. چنان که همان طور که می‌دانیم تربیت نیروی کار ماهر در کشورهای توسعه‌یافته از سال‌های ابتدایی تحصیل آغاز می‌شود و به هنگام نیاز صنایع به نیروی کار، انتخاب‌های بسیاری در حوزه‌های مختلف فنی، حقوقی و… برای صنایع وجود دارد. از طرفی تربیت نیروی کار متخصص فعال‌سازی پتانسیل بالای خلاقیت را به همراه دارد چنان که در چنین ساختارهایی همواره کم هزینه‌ترین راه‌ها برای حل مشکلات و معضلات بنیادین انتخاب‌شده و همواره روش‌های تولید نوین در جهت کاهش هزینه‌ها و افزایش راندمان تولید معرفی می‌شود. در چنین فضایی اختراعات، ابداعات و نوآوری‌ها خودنمایی می‌کند و همین امر نقش اصلی در بهبود کیفت تولید و به دنبال آن صادرات محصول و در نهایت رشد شاخص‌های اقتصادی را به دنبال دارد.
به عنوان مثال تولید و استفاده سازمان‌یافته از ورمی کمپوست که در دهه ۹۰ میلادی پس از شناخت و اثبات مضرات کودهای نیتروژنی و آفت‌کش‌ها به بهبود وضعیت خاک و تولید محصولات کشاورزی به صورت طبیعی انجامید.
آنچه مسلم است پاسخ به نیازهای صنعت از طریق ایجاد مراکز استعداد یابی و مطالبه گری اصولی از پایان‌نامه‌ها و پروژه‌های دانشجویی در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی همواره به رشد و اعتلای کیفیت تولیدات صنعتی و یا به افزایش راندمان تولید، بازده انرژی و حفظ محیط‌زیست کمک شایانی می‌کند.
۴-چالش‌ها و فرصت‌های ارتباط با صنعت برای دانشگاه
رسالت بزرگ آموزش و تربیت مدیران و مهندسان فردا بر دوش دانشگاه‌ها است. در این امر مهم دانشگاه‌ها باید به کارآمدی این آموزش‌ها و کاربردی کردن مهارت‌های دانشجویان در فضای کسب‌وکار توجه ویژه‌ای کنند.
اما در این میان متأسفانه با برنامه‌ریزی جزیره‌ای شرایطی به وجود آمده که افراد بسیاری با امید به آینده‌ای بهتر وارد دانشگاه‌ها می‌شوند اما در هنگام فارغ‌التحصیلی در می‌یابند که آموخته‌های آنان برای ورود موثر به فضای کسب‌وکار کافی نیست چرا که به طور کلی آموزش‌های آنان در راستای پاسخگویی به نیازهای صنایع طراحی و برنامه‌ریزی نشده است و عملاً در فضای صنعت کاربردی نیست. ارتباط میان صنعت و دانشگاه فرصتی کم نظیر را برای برون‌رفت از این بن بست برای دانشگاه‌ها به ارمغان آورده است.
دانشگاه‌ها می‌توانند با ایجاد این ارتباط علاوه بر انجام صحیح رسالت خود یعنی تربیت نیروی متخصص کارآمد، بخشی از اعتبارات مالی در امور پژوهشی را تأمین کند.
به عنوان مثال کارخانه روبرت بوش آلمان در شهر اشتوتگارت، در نزدیکی دانشگاه اشتوتگارت که یکی از دانشگاه‌های پیشرو در فناوری در آلمان و عضو انجمن مؤسسات فناوری آلمان می‌باشد. نزدیکی این کارخانه و این مرکز آموزشی معتبر همواره در پیشبرد اهداف آموزشی و پژوهشی موثر بوده است. تعداد بسیاری از دانشجویان این مرکز از ابتدای ورود به دانشگاه به بورسیه این دانشگاه نائل می‌شوند و در واقع آنان کارمندان آینده این کارخانه هستند. در واقع همگرایی آموزش و مهارت اهداف مشترک دانشگاه اشتوتگارت و کارخانه روبرت بوش را محقق می‌سازد و هر دو مجموعه همواره به صورت پویا در مسیر رشد فناوری حرکت می‌کنند.
در مورد دانشگاه‌های ایرانی که در نقاط جز کلان‌شهرها واقع‌شده‌اند، راه‌اندازی واحدهای بازیافت مواد فلزی پیشنهاد می‌شود که راه‌اندازی آن کم هزینه و سریع و بازده آن بالاست و علاوه بر بهبود سطح آموزش از طریق مشاهدات عینی دانشجویان، ایجاد درآمد اضافی در شهرهای فاقد مرکز بازیافت فلزات از طریق ایجاد کوره‌های کوچک ذوب قراضه فلزات مختلف، مبادرت ورزد.
۲-۴- بررسی حلقه های مفقوده ارتباط دولت، دانشگاه و صنعت در ایران
توسعه تکنولوژی و نوآوری، بندرت حاصل فعالیت نهاد خاصی (به تنهایی) است و در اکثر موارد حاصل فعالیت اجزای متعدد و مستلزم روابط مناسب میان این اجزاست. این امر نهادهای متعدد و متفاوتی را می طلبد که نوع روابط و تعاملات آنها، از اهمیت فراوانی برخوردار است.هرکشور (شامل نهادهای مختلف فعال در آن، روابط این نهادها و محیط تاثیرگذار بر این روابط و نهادها)، سیستمی را تشکیل میدهد که برای برخورداری از عملکرد مناسب و امکان رقابت، باید در مسیر توسعه تکنولوژی وتقویت نوآوری حرکت کند. موفقیت هرکشور در عرصه توسعه تکنولوژی، شدیدا به این سیستم و ویژگیهای آن بستگی دارد که اصطلاحا آن را سیستم ملی نوآوری می نامند .
اتخاذ رویکرد سیستم نوآوری، به معنای بررسی زنجیره خلق، انتشار و بکارگیری دانش تکنولوژیک است. اگر این زنجیره به هر نحوه گسسته شود، اهداف بلند مدت توسعه تکنولوژی به خطر می افتد. این گسستگی می تواند ناشی از عدم حضور اجزای . لازم، عدم فعالیت مناسب اجزای موجود یا ارتباط نامناسب این اجزا باشد حلقه های اصلی زنجیره فوق الذکر را می توان چنین برشمرد:
سیاست گذاری کلان
تامین منابع مالی و تسهیل تحقیقات و نوآوری
انجام تحقیقات ونوآوری
ارتقای کارآفرینی تکنولوژی
توسعه منابع انسانی
انتشارتکنولوژی
تولید کالا و خدمات
انجام این کارکردها در قالب اجزا و نهادهای مختلف سیستم ملی نوآوری دنبال می شود که در شکل پیوست سعی شده تا نمای ساده ای از این کارکردها و بازیگران اصلی سیستم ارائه گردد. همانطور که در این شکل مشاهده می شود، بازیگران مختلفی در عرصه هر کدام از کارکردهای اصلی سیستم فعالیت می کنند. برای مثال، در عرصه انجام تحقیقات و نوآوری، بازیگران اصلی عبارت اند از پژوهشگاههای دولتی، تحقیقات دانشگاهی و تحقیقات و نوآوریهایی که بعضا در شرکتها و در درون بنگاههای صنعتی صورت می گیرد. البته توزیع و وزن کارکردهای مختلف در میان بازیگران مختلف سیستم، کاملا به زمینه خاص آن کشور بستگی دارد به عنوان نمونه در ایران، وزن عمده تحقیقات در پژوهشگاههای دولتی و دانشگاهها و عمدتا با تکیه بر بودجه دولتی صورت می گیرد. به عبارتی بیش از نود درصد از بودجه تحقیقاتی کشور توسط دولت تامین شده و تحقیقاتی صنعتی در این میان سهم ناچیزی دارد. از سوی دیگر وزن کل کارکرد تحقیقات و تاثیرگذاری آن در سیستم ملی نوآوری در مقایسه با کشورهای پیشرو بسیار محدود است.
حوزه عملکرد دولت، دانشگاه و صنعت در سیستم ملی نوآوری میزان تعلق بازیگران اصلی سیستم به سه حوزه دولت، دانشگاه و صنعت و بررسی ارتباط این سه حوزه در قالب چارچوب مفهومی فوق الذکر، از نکاتی است که توجه ویژه ای را می طلبد. مطمئنا میزان و دامنه نفوذ هر کدام از این سه نیز به شرایط خاص هر کشور بستگی دارد. مثلا در ایران، به علت سهم حدود ۸۵ درصدی دولت در عرصه فعالیتهای اقتصادی، مطمئناً باید نفوذ فوق العاده دولت در عرصه تمامی کارکردهای اصلی سیستم نوآوری را انتظار داشت.
برخی کارکردها به واسطه ماهیت خاص خود، نفوذ گسترده یکی از این سه حوزه را اقتضاء می کنند. برای مثال، کارکرد سیاست گذاری در تمامی کشورها، به علت ویژگیهای خاص خود در انسجام بخشیدن به کلیّت سیستم و ارائه یک جهت حرکت واحد، جولانگاه عمل دولتها است هر چند موسسات نیمه دولتی مشاوره سیاست گذاری و برخی مراکز مطالعات دانشگاهی سیاست گذاری نیز فعالیت محدودی را در این زمینه دنبال می کنند. از سوی دیگر، کارکرد توسعه منابع انسانی در تمامی کشورها، تحت شعاع حضور قدرتمند دانشگاهها بوده است. البته هر چند همزمان با توسعه کشورها، نقش موسسات آموزشی صنعتی در آنها پررنگتر می شود، ولی در کشورهای توسعه یافته نیز، کماکان دانشگاهها نقش محوری را در کارکرد توسعه منابع انسانی ایفا می کنند. دیگر کارکردهای سیستم نوآوری، بسته به وضعیت کشورها، می تواند شاهد ترکیب متفاوتی از حضور سه حوزه دولت، دانشگاه و صنعت باشد. همانگونه که پیش از این اشاره شد، هر چقدر کشورها در مسیر توسعه گامهای موفق تری برداشته باشند، حضور صنعت غیردولتی در کارکردهایی همچون تأمین مالی تحقیقات و نوآوری، انجام تحقیقات و نوآوری، ارتقای کارآفرینی، انتشار تکنولوژی و نهایتا تولید کالا و خدمات بیشتر و موثرتر خواهد بود. در این کارکردها، عمدتا می توان شاهد فعالیت نهادهای همزمان در عرصه تحقیقات، تا کنون به برقراری رابطه مناسب خصوصا در قالب پروژه های مشترک تحقیقاتی یا انتقال دستاوردهای تحقیقاتی میان آنها منجر نشده است و این امر کماکان به عنوان یکی از مشکلات جدی سیستم ملی نوآوری کشور مطرح است.
از مطالب فوق می توان نتیجه گرفت که حضور همزمان دولت، دانشگاه و صنعت در عرصه کارکردهای مختلف، به برقراری ارتباط مناسب میان آنها منجر نمی شود، اما دو مورد استثناء در این زمینه مطرح است که این پژوهش به بررسی نقش کلیدی آنها می پردازد. این موارد عبارتند از صندوقهای سرمایه گذاری ریسک پذیر و مراکز رشد که صرف حضور وعملکرد کارامد آنها در سیستم ملی نوآوری کشورها، به منزله ارتباط دهنده اصلی سه حوزه دولت، دانشگاه و صنعت عمل کرده و برآیند نقش هر سه را در راستای جهت گیری واحد سیستم سوق می دهد. در ادامه، هر کدام از این نهادها و نحوه فعالیت آنها معرفی و سپس، ویژگیهای مشترکی که آنها را به عنوان حلقه ارتباطی دولت، دانشگاه و صنعت مطرح می کند، مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت.
شرکت سرمایه پذیر سودآور باشد، سود سرمایه گذاری صندوقها بواسطه فروش سهم مالکیتشان محقق می شود.منابع این صندوقها عمدتا در شرکتهای جوان و نوپایی سرمایه گذاری می شوند که رشد سریع داشته و به طور بالقوه بتوانند به واحدهای اقتصادی سود آوری تبدیل شوند. اما تشخیص این توان بالقوه به هیچ وجه کار ساده ای نیست. بنابراین لازم است تا ارزیابیهای بسیار دقیقی از اینگونه شرکتها به عمل آید که مسلما اینگونه ارزیابیها نمی تواند فقط به ارزیابیهای اقتصادی محدود شود. اما این بررسیها به تجربه و دانش فراوانی نیاز داشته و مهارتهای خاصی را می طلبد. از سوی دیگر، این صندوقها به علت شرکت در مالکیت شرکتهای نوپا، خود را در قبال موفقیت آنها متعهد می بینند و حداکثر سعی خود را به عمل می آورند تا با کمک به موفقیت شرکتهای سبد سرمایه گذاری خود، سود حاصله را افزایش دهند. لذا این سرمایه گذاران، باید عمدتا افرادی با تجربه و دارای شم تجاری بسیار بالایی باشند.
۲-۴-۱- مراکز رشد
مرکز رشد، مکانی است که کسب و کارهای جدید در آن خلق می شوند. این مراکز، از کارآفرینان قبل از اینکه طرح آنها به مرحله ای برسد که بتوان بر آن سرمایه گذاری کرد حمایت می کنند.کمکهای این مراکز در قالب حمایتهای مالی، اداری، بازاریابی، طراحی، آموزشهای مدیریتی و … است. چنین مراکزی، خدمات دفتری، اداری و خدمات دیگر را با قیمت ناچیز در اختیار کارآفرینان قرار می دهند. اکثر مراکز رشد، با دانشگاههای فنی نزدیک خود ارتباطی مستقیم داشته و امکان دسترسی به آزمایشگاهها، کتابخانه ها و همچنین مشاوره های تخصصی را برای کارآفرینان فراهم می آورند. از مزایای جانبی این مراکز، پویایی داخلی ناشی از کارگروهی در یک فضای مشترک است. اغلب، یادگیری مشترک و میان- رشته ای بین کارآفرینان موجود در یک مرکز رخ می دهد. از دیگر مزایای مهم مراکز حمایت از کارآفرینی، ویترینی است که این مراکز برای سرمایه گذاران بالقوه فراهم می آورند و نقش تائید اعتبار و غربال را برای سرمایه گذاران ایفا می کنند. شکل گیری این مراکز، تعهد جاری و بلند مدت بنیانگذاران را می طلبد. از سوی دیگر، صرفا” دفاتر خدماتی یا ارائه کننده خدمات و سرویسهای تجاری نیستند و تأکید آنها بایستی بر ایجاد ارزش افزوده برای کسب و کار کارآفرینان باشد. مدیران چنین مراکزی علاوه بر اداره این مراکز، بایستی با کارآفرینان همکاری نزدیک داشته و مشکلات آنها را پیش بینی نموده و از فرصتهای پیش آمده استفاده کنند. این کار مستلزم سطح بالایی از مهارتهای فردی و توانایی ایجاد ارتباط و برخورداری از تجربه کافی در زمینه مالی، بازاریابی و برنامه ریزی است.
پروژه های مراکز رشد، مستلزم جمع آوری منابع مالی از منابع مختلف و ترکیب آنهاست، که معمولا کمکهای دولتی در این ارتباط اهمیت ویژه ای می یابد. این مراکز معمولا از نظر تجاری از راه های معمول نمی توانند دوام بیاورید و خصوصاً در زمان شکل گیری، به کمکهای دولتی نیاز دارند. البته این مراکز بایستی بکوشند تا در طول زمان خودگردان شده و از کمکهای دولتی استفاده نکنند. چنین مراکزی برای اولین بار در سال ۱۹۵۹ در آمریکا شکل گرفتند. اما امروز بیش از ۱۵۰۰ مرکز رشد در سطح جهان خصوصا در آمریکا، اروپا و ژاپن فعال هستند که بیش از ۵۰۰ مورد از آنها در کشورهای در حال توسعه متمرکز است. کسب و کارهایی که مورد حمایت این مراکز قرار می گیرند، امروزه در توسعه تکنولوژی های جدید و پیشرو هستند.
۲-۴-۲- نقش برجسته دولت
نگاهی مجدد به نقش دولت، دانشگاه و صنعت در عملکرد صندوقهای سرمایه گذاری ریسک پذیر و مراکز رشد، نکته مهم دیگری را نیز آشکار می سازد که آن، تقدم نقش دولت نسبت به دو حوزه دیگر است. به عبارتی دولت، جهت حرکت کلی سیستم را تعیین و جایگاه دقیق این صندوقها و مراکز را در تکمیل زنجیره سیستم ملی نوآوری، بدقت مشخص می کند. در ادامه در صورت فراهم نبودن زیرساختهای لازم، اقدامات هفتمین کنگره سراسری همکاریهای سه جانبه طرح حساب شده ای در جهت بهبود وضعیت این زیر ساختها به عمل می آورد. و نهایتاً با طراحی طرحهای اجرایی هوشمندانه البته با کمک مراکز مشاوره و مطالعات سیاست گذاری، در جهت شکل گیری و ارتقاء این صندوقها و مراکز اقدام می کند. تمامی حمایتها و دخالتهای بعدی دولت از جمله تأمین منابع مالی، تخفیفهای مالیاتی و… در تطابق با این طرحها صورت گرفته و با کسب باز خور از نحوه پیاده سازی آنها طرحهای قبلی اصلاح می گردد. بنابراین شکل گیری این مراکز و صندوقها، از آنجا که لااقل در ابتدا جزو اقدامات هدفمندی است که در جهت ترمیم نارسایی بازار صورت می گیرد، خود بخود باعث می شود تا نقش دولت هم از نظر زمانی و از نظر وزن و تاثیرگذاری، به نقش دانشگاه و صنعت پیشی بگیرد، اما در صورت شکل گیری موفق و حرکت در جهت بلوغ، بتدریج بر وزن حرکتی دانشگاه و خصوصاً صنعت افزوده می شود.
۲-۴-۳- تجربه موفق دیگر کشورها
دولتها به تدریج به نقش منحصر بفرد صندوقهای سرمایه گذاری ریسک پذیر و مراکز رشد پی برد ه اند. لذا عمدتا کشورهای صنعتی و تازه صنعتی شده، گامهای بلندی در این زمینه برداشته اند. برای مثال، دولتمردان اسرائیل در اوایل دهه ۹۰ به خوبی دریافتند که علیرغم حمایت جدی دولت از تحقیقات نارسایی بازار و نارسایی سیستمی به روشنی وجود دارد و همین نارساییها مسیر خلق و توسعه موفق شرکتهای نوپا را مسدود می کند .
۲-۴-۵- وضعیت ایران
در ایران روابط دولت، دانشگاه و صنعت علیرغم تمامی مباحثی که در این زمینه مطرحی می شود درحد شکننده و ضعیفی باقی مانده است.از سوی دیگر، تحقیقات اخیر نشان داده که نه تنها صندوقهای سرمایه گذاری ریسک پذیر و مراکز رشد در کشور فعالیت نمی کنند، بلکه زیر ساختهای اساسی شکل گیری آنها نیز فراهم نمی باشد. متاسفانه برخی صندوقهای توسعه تکنولوژی کشور، بی توجه به این کاستیها به صورت جداگانه و پراکنده، اقداماتی را در مسیر تامین منابع ریسک پذیر آغاز کرده اند که مطمئناً توفیق چندانی حاصل نخواهند کرد. این وضعیت تا حدودی در مورد مراکز رشد نیز حاکم است. بعبارت دقیقتر، هر چند اقداماتی جهت به راه اندازی مراکز رشد داخلی در دست انجام است، اما بنظر نمی رسد که این اقدامات بر اساس یک برنامه دقیق و هماهنگ با وضعیت کلی سیستم ملی نوآوری ایران، باشد .
۲-۵- چالش های رابطه صنعت، دانشگاه و دولت
نبایستی موضوع رابطه دولت، صنعت و دانشگاه تنها به ضعف سیستم آموزشی کشور به عنوان تنها مشکل و عامل اصلی مورد اشاره قرار داد، بلکه در صنعت کشور نیز با توجه به شرایط و تنگناهای ناشی از جنگ تحمیلی و نیز تحریم ها، به روز رسانی فناوری و روش ها چندان صورت نگرفته و تنها با ابزار و ماشین آلات فرسوده و فناوری های قدیمی چرخ صنعت در حال حرکت است. بنابراین در برخی موارد سیستم آموزشی بسیار جلوتر و به روزتر از صنعت است که این موضوع را به عنوان مثال می توان در بخشهای صنایع معدنی، نفت و اکتشافی مشاهده نمود. از نظر تاریخی در کشورمان به نظر می رسد که نهادهای اصلی که در برقراری و استقرار ارتباط بین صنعت و دانشگاه یا همان نظام آموزشی کشور باید به صورت پیکره ای واحد عمل می کردند، تا کنون از یکدیگر جدا بوده و هر یک از آنها مستقل از دیگری ، مانند نظام تفکیک قوای سه گانه بوده اند. این مشکل در کشورهای دیگر نیز وجود داشته است، اما بسیاری از آنها سالهاست که در جهت تغییر این وضعیت حرکت و تلاش کرده اند تا پیکره واحدی از این اجزاء ایجاد کنند به طوری که در تعامل مؤثر با یکدیگر بوده و یکی مخل عملکرد دیگری نگردد.
اصولاً در این میان بخش سومی به نام نهاد دولت نیز وجود دارد که تلاش کرده به صورت کنترل کننده و تعیین کننده روابط و روند تعاملات عمل کند.
نمونه ای از این وضعیت را میتوان در بخشنامه های متعدد یا لوایح قانونی و … شاهد بود که در آن دولت تلاش می کند تا به صورت یک حاکم مطلق در روابط بین دانشگاه و صنعت نقش تعیین کننده ایفا کند و با دیکته کردن چگونگی روابط؛ با بهره گرفتن از ابزارهای حاکمیتی مانند بودجه و … این هدف را پیش ببرد. این روند حاکمیتی تا کنون بسیار کارکرد مؤثری برای دولت در کنترل روابط بین صنعت و دانشگاه داشته است.
مهمترین دلیل برتری دولت های مختلف در کشورمان، آن است که بخش قابل توجهی از صنعت کشور و نیز سیستم آموزشی آن کاملاً دولتی بوده و بخش خصوصی واقعی و نه شبه خصوصی هیچ نقش تعیین کننده ای ندارد، بنابراین حاکمیت بلامنازع دولت بسیار طبیعی بوده و هنوز نیز تداوم دارد.
نتیجه چنین حاکمیت بدون رقیب، ایجاد یک نظام بسیار ناهماهنگ و آشفته و غیر مؤثر ارتباط بین صنعت و دانشگاه است؛ که امروزه شاهد آن هستیم. برای این ارضاع می توان می توان دلایل مختلفی را آدرس داد. اما یک موضوع مهم آن است که سیاست های هر دولت با دولت بعدی بسیار متفاوت بوده و هر دولتی وقتی سکان را به دست می گیرد به نظرش می رسد که دولت قبلی مسیر را کاملاً اشتباه می رفته است و باید مسیر جدیدی را تعریف کند.

۲-۲-۴ نیات تهاجمی
این متغیر مبین آن است که هر چه از نظر دیگران نیات تهاجمی قدرتی آشکارتر باشد ، احتمال بیشتری وجود دارد که آنها به موازنه روی بیاورند . منطق حاکم بر این رفتار نیز روشن است ، زیرا متقاعد و راضی ساختن دولت توسعه طلب مهاجم ، دشوار و پرهزینه است و دیگران را به ائتلاف موازن جهت متوقف کردن آن ناگزیر می سازد (لیتل، ۱۳۸۹: ۳۵-۳۳).
در مجموع و با توجه به تحقیق و بررسی انجام شده در خصوص اقدامات نظامی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس بخصوص طی یک دهه گذشته ، بنظر می رسد نظریه موازنه قوا بصورت جامع تری
می تواند نسبت به تبیین اقدامات نظامی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس بپردازد و در این پژوهش نیز از این نظریه بهره برداری گردیده است .
بعنوان نمونه در بخش های دوم ، سوم و حتی چهارم پایان نامه علی رغم همه محدودیت های موجود و کمبود منابع (بویژه فارسی )تلاش گردید نسبت به تشریح عملکرد نظامی کشورهای مذکور در راستای موازنه سازی با قدرت نظامی جمهوری اسلامی ایران اقدام گردد .
بخش دوم
ساختار و سازمان نیروهای مسلح کشورهای شورای همکاری خلیج فارس
مقدمه
همانطور که در بخش اول توضیح داده شد ، شورای همکاری خلیج فارس متشکل از شش کشور عربی امارات ، عربستان ، کویت ، عمان ، قطر و بحرین می باشد که اکثر آنها در دهه ۱۹۷۰ میلادی از استعمار انگلستان خارج و نسبت به تشکیل حکومت های شیخ نشینی و پادشاهی اقدام نموده و بتدریج پایه های حکومتی خود را قوی نموده اند .
با توجه به رقابت دیرینه این کشورها با ایران که یکی از دلایل اصلی آنها برای تاسیس شورای همکاری خلیج فارس بوده است ، هر یک از این کشورها تشکیل یک نیروی نظامی قوی و مدرن را در دستور کار خود قرار داده و علی رغم عدم برخورداری از عمق استراتژیک و بخصوص نیروی انسانی مورد نیاز ، با عقد قراردادهای هنگفت نظامی با کشورهای غربی نسبت به سازماندهی نیروهای مسلح خود اقدام

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

نموده اند .
با عنایت به اینکه نیروهای نظامی یکی از عوامل موثر در قدرت ملی یک کشور محسوب می گردد ، در این بخش تلاش گردیده ساختار و سازمان نیروهای مسلح کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به تفکیک مورد بررسی قرار گیرد .
فصل اول
ساختار و سازمان نیروهای مسلح عربستان سعودی
مقدمه
کشور عربستان در جنوب غربی آسیا قرار گرفته و با مساحت ۲۱۴۹۶۹۰ کیلومتر مربع ، بزرگترین کشور شبه جریزه عرب می باشد. این کشور بین عرضی جغرافیایی ۱۶ درجه الی ۳۲ درجه در شمال خط استوا واقع شده است واز شمال به اردن و عراق ، از جنوب به جمهوری یمن وعمان، از شرق به کشورهای کویت، بحرین، قطر، امارت عربی متحده و خلیج فارس و از غرب به دریای سرخ محدود می شود.
پایتخت عربستان شهر ریاض می باشد و مهمترین بنادر این کشور بندرهای جده، دمام و ینبع نام
دارند.(بیک علیزاده،۱۳۸۵: ۱۳)
برابر برآورد بعمل آمده ، عربستان در سال ۲۰۱۴ میلادی دارای ۹۸۶/۳۴۵/۲۷ نفر جمعیت است که از این تعداد ۹۰ درصد آنها عرب و ۱۰ درصد نیز آفریقایی – آسیایی می باشند و همه مردم عربستان سعودی مسلمان می باشند .
سازمان سیاسی عربستان پیش از ظهور اسلام ساختار قبیله ای بوده و از سال ۱۹۳۲ عربستان سعودی تحت حاکمیت خاندان آل سعود قرار گرفت و ش پسر عبدالعزیز تا کنون پادشاه عربستان بوده اند.
در ماه اوت سال ۲۰۰۵ میلادی ملک فهد در گذشت و ملک عبدالله جانشین برادر ناتنی خود شد. ملک عبدالله نیز در اوایل سال ۲۰۱۵ میلادی درگذشت و ملک سلمان بعنوان پادشاه عربستان سعودی قدرت را در دست گرفت .
اقتصاد عربستان یک اقتصاد نفت محور است و دولت نقش بسیار مهمی در کنترل فعالیت های اقتصادی دارد . این کشور دارای ۱۷ درصد کل ذخایر اثبات شده نفت جهان می باشد و ۸۰ درصد درآمدهای بودجه ای ، ۴۵ درصد تولید ناخالص ملی و ۹۰ درصد درآمدهای صادراتی عربستان از محل فروش نفت حاصل می گردد . مهمترین شاخصه های اقتصادی عربستان بشرح ذیل می باشند :
تولید ناخالص داخلی ( GDP ) در سال ۲۰۱۳ میلادی : ۸/۹۲۷ میلیارد دلار
میزان رشد تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۱۳ : ۶/۳ %
درآمد سرانه در سال ۲۰۱۳ : ۳۰۰/۳۱ دلار
نرخ تورم در سال ۲۰۱۳ : ۷/۳ %
میزان بیکاری : ۵/۱۰ % ( ۲۰۱۴،CIA Factbook )
عربستان سعودی بزرگترین ، مهمترین و تاثیرگذارترین کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس است که با برخورداری از بزرگترین ذخایر نفت خام و برخورداری از بیشترین ظرفیت تولید نفت خام در جهان از وضعیت اقتصادی مناسبی نیز برخوردار بوده و همواره تلاش می کند در رقابت با جمهوری اسلامی ایران در منطقه راهبردی خلیج فارس ، دست برتری داشته به موازنه سازی می پردازد .
عربستان سعودی دارای ۷۰۰ کیلومتر نوار ساحلی با خلیج فارس و ۱۸۴۰ کیلومتر نوار ساحلی با دریای سرخ می باشد که موقعیت ژئواستراتژیکی را به این کشور بخشیده است و علاوه بر آن عربستان دارای مولفه های قابل توجه دیگری بشرح ذیل می باشد که اهمیت راهبردی این کشور را مشخص می نمایند :
-ادعای رهبری جهان اسلام
عربستان سعودی بدلیل واقع شدن حرم امن الهی در مکه مکرمه و نیز مرقد مطهر پیامبر گرامی اسلام (ص) در شهر مدینه ، خود را بعنوان رهبر جهان اسلام می داند و با بهره گرفتن از دلارهای نفتی و عضویت در سازمان های مختلف بین المللی و منطقه ای بویژه سازمان کنفرانس اسلامی ، اتحادیه عرب ، اوپک و … در تلاش است این نقش خود را برجسته نماید .
-برخورداری از بزرگترین ذخایر نفت جهان
عربستان سعودی با برخورداری از ۲۶۰ میلیارد بشکه ذخایر اثبات شده نفت خام ، حدود ۲۵ درصد کل ذخایر اثبات شده نفت خام دنیا را در اختیار دارد و به این ترتیب برای سالیان متمادی یکی از اصلی ترین تامین کنندگان نفت خام جهان خواهد بود .
-بزرگترین تولید کننده نفت خام جهان
عربستان سعودی طی یک دهه گذشته حدود ۵/۱۲ درصد کل نفت خام مورد نیاز جهان را تولید نموده است و در حال حاضر نیز ظرفیت افزایش تولید روزانه ۵/۱ تا ۲ میلیون بشکه نفت خام را دارا می باشد و احتمالاً در پانزده سال آینده به ظرفیت تولید روزانه ۱۵ میلیون بشکه نفت خام دست می یابد .
-عضو تاثیرگذار اوپک
عربستان سعودی از جمله اعضاء مهم و تاثیرگذار اوپک می باشد که همواره در تصمیم گیری های اعضای اوپک بویژه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس موثر بوده و بنوعی تلاش می نماید در رقابت با جمهوری اسلامی ایران همواره هدایت اوپک را در دست داشته باشد .
-برخورداری از قدرت نظامی در منطقه خلیج فارس
عربستان سعودی دارای بزرگترین نیروی مسلح در بین کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس می باشد که طی یک دهه گذشته با بهره گرفتن از درآمدهای سرشار نفتی نسبت به تجهیز ، بروزرسانی و مدرنیزه نمودن نیروهای مسلح خود اقدام نموده است . عربستان نقش مهمی در حفظ ثبات و یکپارچگی شورای همکاری خلیج فارس داشته و با انعقاد پیمان های دفاعی و نظامی با ایالات متحده ، تلاش دارد از افزایش نفوذ ایران در منطقه خلیج فارس جلوگیری و خود را بعنوان قدرت منطقه ای بویژه در بخش نظامی و تامین امنیت خلیج فارس مطرح نماید .
در این فصل بطور ویژه نسبت به بررسی ساختار و سازمان نیروهای مسلح کشور پادشاهی عربستان سعودی اقدام می گردد .
۱-۱ ساختار فرماندهی نیروهای مسلح پادشاهی عربستان سعودی
سیستم امنیتی کشور عربستان سعودی متشکل از ترکیبی پیچیده از نیروهای ارتش ، گارد ملی و
سازمان های امنیتی و اطلاعاتی مختلف می باشد که نیروهای مسلح تنها بخشی از این ساختار پیچیده
می باشند . در حال حاضر ( ۲۰۱۴ ) نیروهای مسلح عربستان شامل پنج نیروی زمینی ، هوایی ، دریایی ، پدافند هوایی و گارد ملی می باشد . همچنین عربستان سعودی دارای نیروهای شبه نظامی قابل توجه و یک نیروی کوچک تحت عنوان نیروی راهبردی موشکی می باشد . عربستان طی سال های گذشته پیشرفت های قابل توجهی در زمینه ایجاد یک نیروی مسلح مدرن و موثر داشته است ولیکن همچنان با مشکلات عمده ای در زمینه سازماندهی و فرماندهی نیروهای مسلح مواجه می باشد .
کلیه نیروهای مسلح عربستان تحت فرمان «ملک سلمان بن عبدالعزیز آل سعود » پادشاه این کشور
می باشند و پس از وی ولیعهد و وزیر دفاع و امور هوانوردی عربستان مسئول اداره نیروهای مسلح می باشد. پس از مرگ ملک عبدا… ، جانشین وی ملک سلمان فرزند ۳۵ ساله خود به نام «محمد بن سلمان بن عبد العزیز آل سعود» را بعنوان وزیر دفاع انتخاب نمود . در عربستان سعودی اصل بر این است که همه مقامات و سلسله مراتب نیروهای مسلح و امنیتی کشور بایستی از خاندان سلطنتی بوده و وفاداری به پادشاه بیش از شایستگی و عملکرد آنها قابل توجه است و فرماندهان رده های میانی نیروهای مسلح نیز از میان طوایفی انتخاب می گردند که وفاداری به خاندان سلطنتی را ثابت نموده اند (۲۰۱۴ ، Saudi Military Forces)
ساختار سازمانی فرماندهی نیروهای مسلح عربستان سعودی بشرح ذیل می باشد (۲۰۱۴،global security)

چارت سازمانی ۱ ساختار نیروهای مسلح عربستان سعودی
همانطور که در چارت سازمانی نیروهای مسلح عربستان مشخص می باشد ، گارد ملی این کشور بصورت مستقیم تحت نظر پادشاهی عربستان بوده و بعنوان یک یگان قابل اعتماد و شایسته در عربستان مطرح می باشد و اخیراً از آن بعنوان وزارت گارد ملی عربستان یاد می شود .
وزارت دفاع و هوانوردی عربستان نقش اصلی و تعیین کننده در طرحریزی ، هدایت و فرماندهی نیروهای مسلح این کشور دارد .
ستاد مشترک نیروهای مسلح عربستان وظیفه هماهنگی و مدیریت نیروهای چهارگانه عربستان و نیز نیروی راهبری موشکی این کشور را برعهده دارد . در حال حاضر رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح عربستان سعودی «سپهبد عبدالرحمن بن صالح البنیان» می باشد ( ۲۰۱۴ ، cloudfront)
۱-۲ استعداد نیروهای مسلح عربستان سعودی
عربستان سعودی نیز از جمله کشورهای منطقه خاورمیانه و خلیج فارس می باشد که نیروهای مسلح آن با کمبود نیرو مواجه می باشند و علی رغم اجرای برنامه مدرنیزاسیون جهت ارتقاء سطح آموزش و توانمندی نیروهای مسلح در این کشور ، بدلیل عدم برخورداری از نیروی انسانی کارآزموده کافی ، همچنان دارای نقصان و ضعف می باشند . یکی از دلایل ضعف نیروهای مسلح عربستان در جذب نیروی انسانی علی رغم برخورداری عربستان از جمعیت ۲۷ میلیونی ، فرهنگ حاکم بر این کشور مبنی بر عدم تن دادن جوانان به کار و بویژه کارهای سخت از جمله خدمت در نیروهای مسلح می باشد .
برابر بررسی بعمل آمده ، تعداد کل پرسنل نیروهای مسلح عربستان سعودی در سال ۲۰۱۳ برابر با ۲۳۳۵۰۰ نفر می باشد که از این تعداد ۷۵۰۰۰ نفر مربوط به نیروی زمینی ، ۲۰۰۰۰ نفر مربوط به نیروی هوایی ، ۱۳۵۰۰ نفر مربوط به نیروی دریایی ، ۱۶۰۰۰ نفر مربوط به نیروی پدافند هوایی ، ۱۰۰۰۰۰ نفر مربوط به گارد ملی و مابقی مربوط به نیروهای شبه نظامی عربستان می باشند . در جدول ذیل ، روند تغییر آمار نیروهای مسلح عربستان از سال ۲۰۰۳ الی ۲۰۱۳ مورد بررسی قرار گرفته است (۲۰۱۲،gulf mil bal)