۱۰- بوجود آوردن امکان تعیین اعتبار و دقت در آزمون­های استخدامی(عظمی،۱۳۹۱).
۲-۱۱- ارزیابی عملکرد کارکنان در دانشگاه علوم پزشکی ارتش
۲-۱۱-۱- اهمیت و ضرورت ارزیابی عملکرد
در عصر اطلاعات، دانش و نبود امنیت، ارتش­هایی که از منابع انسانی تربیت یافته بی­بهره­اند، با تحقیر، ناکارآمدی و ظلم­پذیری از دولت­های قدرتمند مواجه هستند. نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران برای تامین و اعتلای ارزشهای ملی و اثرگذاری در تحقق سند چشم انداز، نیازمند توسعه و پیشرفت در زمینه تربیت منابع انسانی و در نتیجه ارتقای سطح اثربخشی عملکرد سازمانی است. تعلیم و تربیت از مهم­ترین و اصلی­ترین اولویت­های سازمان برای توانمند­سازی منابع انسانی و بهبود عملکرد سازمانی است. ارزش و اعتبار عملکرد نیروهای مسلح در گرو نقش­آفرینی موثر در تحکیم و توسعه امنیت است که این مهم توسط منابع انسانی تحقق می­یابد. با توجه به روند عملکرد دشمنان نظام اسلامی و گسترش بحران آفرینی و دخالت­های نظامی آنان در منطقه، عملکرد منابع انسانی جایگاه ویژه­ای یافته است. مراکز آموزش عالی نظامی در ساختار نیروهای مسلح دارای نقش راهبردی است و نتایج عملکرد آنها نقش حیاتی در اعتبار و اقتدار نیروهای مسلح خواهد داشت(رشید­زاده، ۱۳۹۱).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

یکی از مهم­ترین مراکز نیروهای مسلح، دانشگاه­ های آن است که ” با دو هدف به کار و تحصیل اشتغال دارند، هدف اول دانش و هدف دوم آمادگی و تربیت نظامی ” است (امام خامنه­ای، ۱۳۸۳).
دانشگاه، کانون عالی­ترین پیشرفت­های علمی در همه زمینه­ ها است که موجب اعتلای علم و دانش در جامعه می­ شود. از آغاز پیدایش دانشگاه در جوامع مختلف تا به امروز تغییرات و تحولات بسیاری در نظام­های آموزشی روی داده است. وقتی مردم کشورها در دوره­ های خاصی دانشگاه را قادر به پاسخگویی به مسایل و مشکلات و نیازهای خود نیافته­اند، به اشکال گوناگون، نارضایتی خود را بروز داده و توانایی و کارایی مدیران، رهبران و کارکنان را زیر سئوال برده­اند و بدیهی است امروز هم به مدیریت­های نامطلوب و غیرموثر که به از هم گسیختگی نظام آموزشی منجر می­گردد بی­توجهی نخواهند کرد(نیکنامی،۱۳۷۷،۴). بنابراین باید به آموزش و تربیت تخصصی افرادی مبادرت کرد که واجد ویژگی­های بارز و حرفه­ای مدیریتی هستند، بعبارت دیگر، باید سرمایه ­گذاری برای آموزش و آماده ­سازی مدیران آموزش عالی در دانشگاه در اولویت قرار بگیرد. باید قابلیت‌ها و توانایی­های بالقوه مدیران تا حد امکان رشد و پرورش یابد. در این میان توجه عمیق به شاخص­ های عملکردی که از یک­طرف نماینگر واقعیت­های موجود در عرصه فعالیت­ها در یک سازمان هستند و از طرف دیگر سنگ زیر بنای ارزشیابی محسوب می­شوند، می ­تواند در شناسایی و درک بهتر خلاء­ها، نارسائی­ها و کمبودها، سنجش فعالیت­های کارکنان و در شکل­دهی برنامه ­های آینده جهت جذب کارکنان کارآمد و اتخاذ تصمیم ­گیری بهتر در سطح سازمان موثر واقع شود. دانشگاه منبع شناخت، پرورش و رشد توانایی­ها و استعدادها و خلاقیت­های دانشجویان است. برای دستیابی به اهداف مورد نظر در دانشگاه می­بایست هریک از زیر نظام­های تشکیل دهنده دانشگاه چه دولتی و غیر دولتی با توجه به نیازهای محیطی به تدوین رسالت، ماموریت و هدف­های ویژه بپردازد. برنامه­ ریزی نخستین وظیفه مدیریت است و در راستای این کارکرد مناسبترین اقدامات جهت برآورد هدف­ها صورت می­پذیرد و سپس سازماندهی انجام می­گیرد و آنگاه برنامه­ ها به اجرا در می ­آید. در این فرایند فعالیت از اولین مرحله درونداد تا آخرین مرحله نظام آموزشی یعنی بروندادها، باید به ارزشیابی اقدامات عمل شده و نتایج حاصله از آن پرداخت به عبارت دیگر باید، از داده ­های بدست آمده جهت قضاوت درباره مطلوبیت هدف­ها، برنامه ­های عملیاتی و طرح­های اجرایی به منظور نیل به تصمیم ­گیری در باره امور کلی یا جزئی در درون این سیستم استفاده کرد. ارزیابی باید بر کارکردهای گوناگون کارکنان اشرافیت داشته باشد، چه این کار موجب می­ شود تا بهره­ گیری هرچه بیشتر از منابع هدف­های مطلوب امکان­ پذیر شود. یکی از مباحث مورد نظر در توسعه این است که آگاهی از نتایج موجب بهبود عملکرد می­ شود. به عبارت دگر اگر کارکنان به هنگام فعالیت یا در پایان دوره فعالیت از نتایج کار خود اطلاع حاصل نمایند لاجرم این شناخت از عملکردهای جاری، عملکردهای بعدی آنان را تحت تاثیر قرار می­دهد و با مدد گرفتن از شیوه ­های جدید موجب بهبود کار می­شوند. واقعیت این است که رفتار کارکنان در هر لحظه بطور ضمنی یا بطور صریح تابع اطلاعاتی است که از یک موقعیت بدست می ­آید. اگر این اطلاعات تغییر کند رفتار نیز به تبع آن تغییر می­یابد. بعبارت دیگر اگر کارکنان نسبت به رفتاری که انجام می­ دهند آگاهی یابند به تناسب نوع شناخت، رفتار آنان نیز دستخوش تغییر می­گردند و در نهایت موجب بهبود در فرایند فعالیت­های سازمانی در گذر بعدی می­ شود. دانشگاه همانند دیگر سازمان­ها از نظر مشکلات علمی در برنامه­ ریزی نیروی انسانی، سازماندهی، هماهنگی، هدایت و کنترل، به ارزیابی عملکرد برنامه ­های اجرایی و کیفیت و اثربخشی کار نیاز مبرمی دارد تا معلوم گردد اقدامات و عملیات انجام شده تا چه حد با هدف­ها، ملاک­ها و موازین پیش بینی شده تطابق و همخوانی دارد. در این راستا بی­گمان ارزیابی عملکرد را باید اصلی جداناپذیر از نظام برنامه­ ریزی دانست. نظام ارزیابی علمی و توانمند می ­تواند منجر به رشد و شکوفایی دانشگاه و کارکنان آن شود و از پدید آمدن کاستی در کار، پیشگیری کند و چاره­های کارساز برای از میان برداشتن چالش­ها را فراهم آورد. ارزیابی عملکرد در دو زمینه اساسی انجام می­ شود: اول ارزشیابی از افراد و کسانی­که در سازمان به انجام وظایف معینی مشغولند و دوم از برنامه­ ها و طرحهایی که این نیروها در یک سازمان یا نهادها به انجام می­رسانند. در این مسیر ارزیابی عملکرد نیروی انسانی به دو منظور انجام می­پذیرد:
الف) بهتر کردن عملکرد کارکنان و استفاده کامل از نتایج آن در اجرای وظیفه­ها و ماموریت­های مربوط به محیطی که در آن فعالیت دارند.
ب) فراهم آوردن اطلاعات درست جهت تصمیم ­گیری­ها با توجه به این نکات، ارزیابی عملکرد در واقع به گردآوری اطلاعات درباره رفتارها می ­پردازد و برای آسان کردن داوری و قضاوت درباره افراد و بالندگی آنان بکار می­رود.
برای نائل آمدن به مقصود نظام ارزیابی عملکرد از کارکرد افراد به ویژه در بخش کارکنان، لازم است نظام ارزیابی از حساسیت لازم برای تشخیص رفتارهای اثربخش، کم­اثر یا بی­اثر برخوردار باشد. به عبارت دیگر چنانچه ارزیابی عملکرد کارکنان برای تشخیص قدرت و ضعف از حساسیت بهره­مند نباشد نمی­ توان از نتیجه­های آن برای تامین مقاصد و رشد و پویایی در ابعاد مختلف بهره برد از طرفی نظام ارزیابی عملکرد می­بایست به کار و عمل افراد مربوط باشد و همچنیین وسایل و لوازم سنجش و اندازه ­گیری باید از اعتبار کافی برخوردار باشد تا داوری و قضاوت درست انجام گیرد. بنابراین اگر بخواهیم از این زاویه وارد شویم که ارزیابی عملکرد کارکنان باید دشواری­ها را نمایان گرداند و اینکه تشخیص چاره­ها را آسان سازد، در این میان توجه عمیق به شاخص­ های عملکردی در شناسایی و درک بهتر خلاء­ها، نارسائیها، کمبودها و در بهبود برنامه از جهت کمی و کیفی کمک شایانی می­ کند(یادگاری و علوی،۱۳۸۷).
۲-۱۱-۲- ارزیابی عملکرد کارکنان دانشگاه علوم پزشکی ارتش
ارزیابی عملکرد کارکنان دانشگاه علوم پزشکی در حال حاضر براساس آئین نامه­ی تجدید نظر شده ای است که از سال ۱۳۸۶ به صورت آزمایشی در حال اجرا می­باشد و همه ساله کارکنان ارزیابی می­گردند. در این ارزشیابی، کارکنان به ۴ سطح دسته بندی شده ­اند و بر مبنای ۴ معیار زیر ارزیابی می­گردند که به فراخور هر سطح، شاخص ­ها و سئوالات تغییر می­ کند: ارزش­ها و بینش­ها، شاخص­ های شخصیتی، عوامل رفتاری و شاخص­ های مهارتی. حداکثر نمره­ی ارزشیابی ۱۰۰ تعیین شده و نحوه­ محاسبه نمرات ارزیابی عملکرد به شرح زیر انجام می­ شود:
نتیجه تعرفه ­های ارزیابی: حداکثر ۵۰ نمره
نتایج آزمون دانش نظامی: حداکثر ۱۶ نمره
نتایج آزمون جسمانی: حداکثر ۱۰ نمره
نتایج تشویق و تنبیه: حداثر ۶ نمره
نمرات بازرسی: حداکثر ۱۰ نمره
هئیت ارزیابی: حداکثر ۸ نمره
در ارزیابی عملکرد کارکنان دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، اینک از روش مقیاس ترسیمی استفاده می­ شود. در این روش، ابتدا عوامل ارزیابی مانند: کمیت کار، کیفیت کار، طرز سلوک با همکاران و قابلیت اعتماد را تعیین می­ کنند. برای هر عامل، امتیازاتی از ضعیف تا عالی تعیین می­ شود و در پایان نمرات داده شده را جمع می­زنند. در این روش، فرمانده، رئیس و یا سرپرست افراد بعنوان ارزیابان می­باشند
۲-۱۲- پیشینه تحقیق
۲-۱۲-۱- تحقیقات در داخل کشور
۱- سقاپور در سال ۱۳۸۹ تحقیقی با عنوان طراحی مدل ارزیابی عملکرد کارکنان مبتنی بر الگوهای مدیریت عملکرد سازمانی انجام داد که در این پژوهش بعد از بررسی مدل­های مدیریت عملکرد سازمان­های قابل دسترس، مدل تعالی سازمان(EFQM) و کارت امتیازی متوازن(BSC) به عنوان مدل­های ارزیابی عملکرد سازمانی مناسب در پژوهش انتخاب شدند الگوی ارائه شده دارای ۹ بعد، ۲۵ مولفه و ۷۶ شاخص می­باشد. جامعه آماری پژوهش را مدیران شرکت سهامی آب منطقه­ای فارس تشکیل داده و نتایج امتیازات و رتبه­ها نشان داد، تلاش فرد در ارتباط با مشتریان سازمان و ایجاد منابع برای آنها ۱۵۶، میزان دستیابی فرد به اهداف شغلی مورد انتظار ۱۴۱، تحقق اهداف و برنامه ­های مدیریت منابع انسانی۱۳۳، مدیریت فرایند مالی سازمانی۱۱۸، دستیابی به نتایج کسب و کار۱۱۱، مسئولیت اجتماعی ۱۰۷، همکاری بین سازمانی ۱۰۳، اجرا و ارزیابی اهداف استراتژی سازمان۸۴ و تسهیل رهبری سازمانی۴۷ می­باشند.
۲- یادگاری در سال ۱۳۸۷ تحقیقی با عنوان تدوین الگوی مناسب برای ارزیابی عملکرد کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی انجام داد. جامعه آماری پژوهش کلیه کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی تبریز (جمعا ۶۴۰ نفر) بوده که از بین آنها ۲۵۰ نفر به عنوان نمونه انتخاب شده ­اند. این تحقیق شامل شش معیار(معیارهای شغلی، توسعه حرفه­ای، تعهد حرفه­ای، روابط انسانی، انعطاف­پذیری، معیارهای اخلاقی و فوق برنامه)و سی شاخص می­باشد. در این تحقیقی معیار روابط انسانی به عنوان مهمترین معیار شناخته شد و معیار توسعه حرفه­ای نیز به عنوان کم اهمیت ترین مولفه شناخته شد.
۳- مجتبی میکلایی در سال ۱۳۸۴ در رساله دکتری خود در رشته مدیریت دولتی با عنوان ارائه الگوی جامع ارزیابی عملکرد براساس مدل امتیازی متوازن، که برای ارزیابی عملکرد سازمان­های دولتی مناسب­تر و کاربردی­تر بوده و با مطالعات نظری و مصاحبه های اکتشافی مسئولیت اجتماعی به عنوان حوزه جدیدی به این مدل اضافه گردیده است.
۴- علیرضا جزینی در رساله دکتری خود در رشته مدیریت دولتی با عنوان طراحی الگوی ارزشیابی عملکرد مدیران در پلیس پیشگیری (مورد مطالعه: کلانتری) که در سال ۱۳۹۱ انجام شد نشان داد که الگوی یاد شده دارای ۲ بعد(رفتاری و نتایج عملکردی) و ۱۰ معیار(وظیفه محوری، جامعه محوری، ارزش محوری، دانش محوری، انسان محوری، سرمایه فیزیکی، سرمایه اجتماعی، سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری، تحقق ماموریت) و ۴۴شاخص(آگاهی، آگاه سازی، یادگیری، نوآوری، تعهد، عدالت ورزی، ادب و احترام، خویشتن داری، درستکاری، صداقت، جدیت، وظیفه شناسی، ارتباطات، تخصیص منابع، کوشش در جهت رفع مسائل و مشکلات، داشتن روابط خوب و مناسب با همکاران، رعایت احترام متقابل ، صمیمیت در محیط کار، پذیرش اشتباهات، کوشش در جهت رفع اشتباهات، سازگاری با شرایط جدید، نوآوری در کارها، میزان ریسک پذیری، حضور بموقع در محیط کار، پای­بندی به مقررات، انجام به موقع وظایف، رعایت سلسله مراتب فرماندهی، پیگیری امور تا حصول نتیجه، پذیرش مسئولیت­های مختلف، میزان علاقه به کار، استفاده بهینه از امکانات، پذیرش پیشنهادهای سازنده، دلسوزی و احساس مسئولیت به کار، کوشش در افزایش مهارت شغلی، شرکت در آزمو­های ضمن خدمت، تسلط و تخصص در کار، مطالعه منابع علمی و تجربی، تشخیص نیازهای واحد مربوطه، نگهداشت تجهیزات اداری، نگهداشت تجهیزات فناوری اطلاعات، نگهداشت تجهیزات آموزشی، استفاده مناسب از تجهیزات پزشکی) می­باشد.
۵- ماندنی تونکه نژاد، حسن بودلایی و عباس نرگسیان در سال ۱۳۹۰ پژوهشی با عنوان نظام ارزیابی عملکرد کارکنان سازمان بازرسی کل کشور انجام داده­اند. در این پژوهش مدل ارزیابی عملکرد کارکنان بازرسی کل کشور ارائه شده است این مدل شامل ۳ بعد(صفات، رفتار و نتایج)، ۲۳ معیار(صبر و پایداری، مسئولیت پذیری، شهامت، عدالت، امانت داری، صداقت، تعهد، برنامه­ ریزی، مدیریت تغییر، رهبری، مدیریت منابع، ارتباطات، ادراک، خلاقیت و نوآوری، رشد و توسعه، کارتیمی و مشارکت پذیری، نگرش سیستمی، دانش قوانین و مقررات عام، دانش قوانین و مقررات خاص، دانش کار ستادی، قدرت حل مسئله، کمیت نتایج، کیفیت نتایج) و ۱۰۰ شاخص می باشد.
۶- محمد کسائی و کیمیا سادات میرکمالی در سال ۱۳۹۰ پژوهشی با عنوان ” طراحی مدل ارزیابی عملکرد کارکنان براساس مدل شایستگی با رویکرد منطق فازی و AHP ” انجام داده­اند. در این مقاله سعی شده است با بهره گرفتن از رویکردهای منطق فازی و بررسی مدل­های شایستگی، روشی نوین در ارزیابی عملکرد کارکنان ارائه شود. همچنین مراحل طراحی یک مدل ارزیابی عملکرد، از شناسایی جنبه­ های کاری تا چگونگی استنتاج امتیازات عملکردی مبتنی بر محاسبات فازی نشان داده شده است. در این تحقیق ۴ معیار(خروجی کار، دانش، مهارت و فوق برنامه) و ۱۴ شاخص (اثربخشی، کمیت، کیفیت، وقت شناسی، دانش عمومی، دانش تخصصی، مهارت فنی، مهارت بین فردی، مهارت مدیریتی، مهارت شغلی، مهارت زمینه­ای، مهارت ادراکی و انجام فعالیت­های خارج از وظایف که برای سازمان انجام شده) در نظر گرفته شده است.
۷- سید امیر رضا نجات و حسن سماواتی در سال ۱۳۸۸ در تحقیقی با عنوان بررسی نظام ارزشیابی عملکرد کارکنان ناجا از دیدگاه مدیران با بهره گرفتن از نظریه­ های مربوط به ارزشیابی عملکرد کارکنان شاخص­ های مطلوب بدست آمده را با شاخص­ های ارزشیابی عملکرد کارکنان در ناجا که قبلا مورد استفاده بوده، مورد مقایسه قرار داده­اند. در پایان پیشنهادهایی برای بهبود وضعیت ارزیابی عملکرد ارائه گردیده است. چهار معیار اصلی تعیین شده شامل اثربخشی، کارایی- بازدهی، رشد و پرورش و رضایت مسئولین است. شاخص­ های مهم تعیین شده در این تحقیق شامل نظم در کار و وقت شناسی، قدرت طرحریزی، برنامه­ ریزی، شخصیت و قدرت تاثیر در دیگران، آراستگی ظاهری و رفتار مناسب، ارجاع و تقسیم کار به دیگران، تسلط و مهارت در انجام کار ، ابتکار و خلاقیت، آشنایی کافی با کار و مسئولیت خود، تلاش برای خود اتکایی و خود کفایی، کیفیت انجام امور از نظر دقت، صحت و مطلوبیت، تمایل به کسب موفقیت در انجام امور محوله، توان سازگاری باشرایط و ویژگی­های شغلی محیط کار، خودجوشی و نوآوری می­باشند.
۸- سعید صفری در پایان نامه دکتری خود با عنوان طراحی الگوی ارزیابی عملکرد مدیر در سازمان­های تولیدی با بهره گرفتن از رویکرد تحلیل پوششی داده ­ها در دانشگاه تربیت مدرس برای ازریابی عملکرد مدیران، مدلی جامع پیشنهاد نموده است که مزایای هر سه گرایش اصلی را دارد و به علت استفاده از رویکرد پوششی داده ­ها (DEA)؛ کاملا عینی، دقیق و توانمند در عرصه ­های اجرایی است.
۹- طراحی مدل تلفیقی برای ارزیابی عملکرد کارمندان دانشگاه­ها با بهره گرفتن از تحلیل پوششی داده ­ها و مجموعه­های فازی(مطالعه موردی) : در این مقاله مدل ارزیابی عملکرد کارکنان که برای دانشگاه طراحی شده ارائه می­گردد. در این راستا سعی شده است تا با بهره گرفتن از تکنیک­های تحلیل پوششی داده ­ها، کارایی کارکنان دانشگاه در حوزه ­های مختلف تعیین شود. از آنجایی که وضعیت برخی از معیارها بصورت دقیق قابل بیان نمی ­باشد و دارای ابهام و عدم اطمینان است، لذا برای امتیازدهی به این دسته از معیارها، متغیرهای زبانی در نظر گرفته شده است. در این مقایسه به طور مشخص نحوه ایجاد یک مدل تلفیقی مبتنی بر DEA و مجموعه­های فازی ارزیابی کارکنان توضیح داده شده و قابلیت آن در محیط­های واقعی تشریح گردیده است.
۱۰- طراحی مدل ارزیابی عملکرد مدیر با بهره گرفتن از رویکرد تحلیل پوششی داده ­ها: این مقاله به گرایش­های ارزیابی عملکرد از جمله گرایش ویژگی فردی، گرایش رفتاری و گرایش مبتنی بر نتایج را به عنوان ابعاد ارزیابی عملکرد مدیر معرفی کرده است که رویکرد” سه پایه صندلی ” را تشکیل می­ دهند. آنها معتقدند برای ایجاد تعادل در ارزیابی عملکرد مدیر باید از روشی همه جانبه برای ارزیابی این ابعاد در نظر گرفت. از این رو روش تحلیل پوششی داده ­ها انتخاب می­ شود که برای همسنگ کردن این سه بعد نیز بکار می­رود. مدل مفهومی آنها ” افرا ” نام دارد که دو عامل کیفی: شامل ویژگی­های رفتاری و شخصیتی و عوامل فیزیکی: شامل توانایی­های فرد که در قالب تحصیلات و تجربه بیان می­ شود، به عناون عوامل موثر بر ارزیابی تعیین می­شوند. هر مدیر به عنوان یک DMU محسوب می­گردد که ورودی مدل، عوامل کیفی و خروجی مدل عوامل فیزیکی می­باشند.
۱۱- براتی و همکارانش در سال ۱۳۸۵ تحقیقی تحت عنوان ارزیابی نظام مدیریت عملکرد کارکنان بیمارستان امیرالمومنین(ع) سمنان، با بهره گرفتن از روش کارت امتیازی متوازن انجام دادند. یافته­های تحقیق نشان داد که امتیاز محور مشتریان۴۱٫۵، محور فرایندهی درون سازمانی۳۶٫۴،محور مالی۱۶٫۶ و محور رشد ونوآوری ۸۹٫۹ تعیین شد. نتیجه ­گیری کلی تحقیق نشان داد که این نظام در زمینه مالی کمترین موفقیت را داشته و با توجه به تمرکز این نظام به پرداخت­های عملکردی ضعف نظام در این محور مشهود است.
۱۲- ارائه مدلی برای ارزیابی عملکرد موثر کارکنان شرکت ملی نفت ایران: این تحقیق توسط سید علی صدرالسادات در سال ۱۳۸۷ در شرکت ملی نفت انجام شده است. در این پژوهش برای انتخاب و طراحی الگوی ارزیابی عملکرد موثر و متناسب با شرایط شرکت ملی نفت ایران براساس فرایند بررسی رویکردهای مختلف ارزیابی عملکرد کارشناسان، تعیین رویکردهای ارزیابی عملکرد متناسب با شرکت ملی نفت ایران، تعیین روش­های ارزیابی متناسب با شرکت ملی نفت، تعیین روش­های مناسب ارزیابی عملکرد در سطح حوزه ­های عملکردی شرکت ملی نفت و روش­های مناسب در سطح ستاد و حوزه ­های کاری شرکت ملی نفت ایران مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله انتخاب نوع رویکرد مناسب به عنوان فلسفه اصلی نظام ارزیابی و نوع روش­های انتخابی از ناحیه طراحان به عوامل دیگری مثل منابع ارزیابی، سطوح ارزیابی، دوره ارزیابی و … که این عوامل نیز جزء اجزا تشکیل دهنده یک نظام ارزیابی مطلوب و موثر هستند ارجحیت دارد. در این تحقیق از میان ۱۴ روش مشهود ارزیابی با نظرسنجی از جامعه نمونه، روش­های ارزیابی مدیریت بر مبنای هدف، شاخص مستقیم، استاندارد کار، ثبت و قایع حساس و مقیاس درجه­بندی خطی به عنوان روش­های ارزیابی مناسب و موثر برای ارزیابی عملکرد کارکنان شرکت ملی نفت ایران تشخیص داده شد.
۱۳- طراحی الگوی ارزیابی عملکرد کارکنان نهادهای ارزش محور مطالعه موردی سازمان بسیج مستضعفان: این پژوهش توسط علیرضا ساکت چموش در سال ۱۳۹۰ در سازمان بسیج مستضعفان انجام شده است. این تحقیق به دنبال طراحی الگویی برای ارزیابی عملکرد افسران ارشد بر مبنای تصمیم ­گیری چند شاخصه است. محقق پس از بررسی معیارها و شاخص­ های مطرح شده در خصوص ارزیابی عملکرد افسران ارشد از دیدگاه ادبیات تحقیق، اسلام و بیانات مقام معظم رهبری، الگوی اولیه را براساس سه گرایش نقش­های مدیریتی، شایستگی­های مدیریتی و نتایج مدیریتی ارائه نموده است. الگوی ارائه شده دارای ۳ بعد(نقش مدیریتی، شایستگی­های مدیریتی، نتایج مدیریتی) ۱۰ معیار(نقش تصمیم گیری، نقش عملیاتی، نقش ارتباطی، رفتار اخلاقی، دانش و معلومات حرفه­ای، مهارت­ های مدیریتی، رفتار شغلی، ویژگی­های شخصیتی، کیفیت نتایج و کمیت نتایج) ۵۴ شاخص(مدیریت و رهبری، فرماندهی، کنترل، برقراری و حفظ ارتباطات، کارآفرینی، گزارش کردن، مشورت کردن در کارها، قدرت و قاطعیت در تصمیم گیری، ایمان به خدا و داشتن تعهد، ایجاد انگیزه در دیگران، توان و خلاقیت، ابتکار و نوآوری، توانایی همکاری به صورت گروهی، قدرت نفوذ وتاثیرگذاری، توانایی آسان سازی کارها، توانایی گفتگو، توانایی در اداره جلسات، معتمد بودن، فصاحت و جاذبه کلام، خوش­رفتاری، توجه به افکار عمومی، رعایت عدالت و پرهیز از تبعیض، تنظیم وقت و تقسیم کار، انتقادپذیری، مدیریت منابع انسانی، قاطعیت و ثبات، اعتماد به نفس و خطرپذیری، مهارت­ های مدیریتی، مهارت طراحی و حل مسئله، هدایت زیردستان و رشد دیگران، تقوی الهی، داشتن علم و آگاهی، توانایی فکری و ذهنی، دانش و معلومات مدیریتی، الگوی اخلاق بودن، تلاش و سختکوشی) می­باشد.
۱۴- طراحی و ارائه سیستم جامع ارزشیابی عملکرد کارکنان نظام بانکی (مورد نمونه بانک ملت): این تحقیق توسط اکبر حسن پور در سال ۱۳۸۷ در بانک ملت انجام شده است. دراین مقاله ارزیابی عملکرد مناسب کارکنان با در نظر گرفتن چشم­انداز و استراتژی سازمان طراحی و ارائه گردیده است. تعیین شاخص­ های ارزشیابی کارکنان متناسب با سیستم بانکی کشور بر اساس تغییرات بنیادی در سیستم­های ارزشیابی عملکرد، تحقیقات زمینه­ای در ارزیابی عملکرد و مدل سازمانی سیستم عملکرد فردی انجام شده است. برای تعیین شاخص­ های ارزشیابی عملکرد کارکنان چشم­انداز، استراتژی، اهداف اجرایی و ارزش­های سازمان در نظر گرفته شده و با بهره گرفتن از ویژگی­های شغلی افراد و وظایف ادارات و واحدها، شاخص مشخص شده ­اند. از جمله این شاخص ­ها می­توان به دانش و مهارت شغلی- خلاقیت، انعطاف و انتقاد پذیری- مسئولیت پذیری و همکاری- برخورد با مشتریان و همکاران- بهداشت و ایمنی محیط کار- رعایت مقررات، آئین­نامه­ ها، سلسه مراتب اداری و توجه به حضور و غیاب- توجه به شعائر اسلامی- کیفیت و کمیت کار- توانایی هدایت و نظارت به کار دیگران- توانایی تلفیق و هماهنگ سازی موثر فعالیت­ها – توانایی مدیریتی و سرپرستی و …. اشاره نمود.
۲-۱۲-۲- تحقیقات در خارج از کشور
۱- پنگ^[۶۲] در سال ۲۰۱۲ به تحقیقی با عنوان ” طراحی مدلی برای ارزیابی عملکرد کارکنان بخش تحقیق و توسعه مهندسی بر پایه ارزیابی فازی ” پرداخته است. در این تحقیق ابتدا شاخص­ های مناسب برای ارزیابی عملکرد کارکنان بخش تحقیق و توسعه مهندسی مشخص شده ­اند. این معیارها را در ۴ دسته کلی تقسیم نموده ­اند و برای هریک از آن­ها زیر معیاره تعریف نموده ­اند. سپس با بهره گرفتن از روش AHP به تعیین وزن معیارها پرداخته­اند و در نهایت با بهره گرفتن از روش ارزیابی فازی مدلی برای ارزیابی عملکرد طراحی نموده ­اند.
۲- دبورا و مایکل^[۶۳] در تحقیقی اقدام به استفاده از مدل کارت امتیازی در حوزه آموزش و به طور اخص در سطح تحصیلات تکمیلی می­نمایند. نتیجه تحقیق نشان می­دهد که به طور مناسبی می­توان در سازمان­های آموزشی از این مدل جهت بررسی ماموریت و ارزش­های اصلی سازمانی سود برد. لذا سیستم مدیریت استراتژی – محور کارت امتیازی متوازن نه تنها در سازمان­های تجاری و خدماتی، بلکه در محیط­های آموزشی نیز جهت مشخص نمودن ماموریت­ها و ترجمه این استراتژی­ها به اهداف، ارزیابی­ها و فعالیت­های عملیاتی و اجرایی با توجه به ماموریت­ها و ارزش­های اصلی آن کاربرد مناسبی دارد، چرا که قادر است تا فرصتی را برای شناسایی واقعی موضوعات مورد نظر مشتریان، مراجعه­کنندگان، سهامداران و صاحبان آن موسسه یا سازمان فراهم آورد. موضوعاتی از قبیل اینکه هدف از موجودیت سازمان یا موسسه چیست؟ چه چیزهایی برای توسعه مهم است؟ و موسسه به دنبال تامین چه نیازهایی است؟
۳- یوهانا هدوگا^[۶۴] در پایان نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان توسعه یک مدل فرایند مدیریت ارزیابی عملکرد کارکنان در هتل تالین کشور استونی که در سال ۲۰۱۲ انجام داد به این نتیجه رسید که معیارهای مهم برای ارزیابی عملکرد کارکنان شامل: توانایی­های فردی، معیارهای شغلی، نتایج کمی وکیفی و شاخص­ های مهم شامل: تعهد، انگیزه، ارتباطات، آموزش، انعطاف­پذیری می­باشد. هدف از این تحقیق ساخت یک مدل از فرایند مدیریت عملکرد کارکنان بود که یک ابزار مفید برای کسب و کار هتل و ارائه پیشنهادات به هتل­های دیگر در تالین می­باشد. جامعه آماری این تحقیق هشت هتل موجود در تالین بود. این مدل براساس بررسی ادبیات و داده ­های جمع­آوری شده از مصاحبه با هشت هتل در تالین طراحی شده است.
۴- میترا و گوپتا^[۶۵] در سال ۲۰۰۸ در پژوهشی با عنوان الگوی ارزیابی عملکرد در پست­های دولتی که در اداره پلیس هند انجام دادند به این نتیجه رسیدند که ارزیابی عملکرد کارکنان می ­تواند به تعیین اثربخشی دولت الکترونیک در آن حوزه کمک کند. آن­ها شاخص ­ها را در سه گروه رضایت کارکنان، کارایی درونی و رضایت شهروندان جای دادند. بطور کلی می­توان تحقیقات انجام شده را در جدول زیر خلاصه نمود.
جدول ۲-۱۰- خلاصه تحقیقات انجام شده

نویسنده
سال

۷- هزینه های نصب^[۱۰۱]
این هزینه ها، جزء هزینه های با اهمیت می باشد، بالاخص اگر استقرار سیستم، نیاز به اتاق های جدید کابل کشی یا تغییر زیاد محیط کاری داشته باشد (میکائیلی، ۱۳۸۵).
۸- هزینه های تبدیل و تغییرات^[۱۰۲]
این هزینه ها با وارد کردن اطلاعات از سیستم موجود به سیستم جدید در یک حالت کاملاً ایمن ارتباط دارد. بالطبع تبدیل سیستم موجود به سیستم جدید، هزینه های مرتبط به خود را بهمراه خواهد داشت (میکائیلی، ۱۳۸۵).
۹- هزینه های مازاد^[۱۰۳]
اگر هدف رایانه، جایگزین کردن افراد با ماشین ها باشد (بطور مثال این هدف در سیستم اتوماسیون اداری مطرح است) در آن صورت باید هزینه های زیادی پرداخت گردد (میکائیلی، ۱۳۸۵).
۱۰- هزینه های عملیاتی^[۱۰۴]
الف) هزینه تعمیر و نگهداری سخت افزار و نرم افزار
ب) هزینه های برق، تلفن، کاغذ و غیره
ج) هزینه های پرسنلی جهت اجرای سیستم جدید مانند پرداخت حقوق کارمندان مرکز رایانه، شخص وارد کننده داده ها و غیره (میکائیلی، ۱۳۸۵).
مزایای اقتصادی^[۱۰۵]
این مزایا معمولاً بسیار متنوع هستند. برخی از آنها ممکن است با درجه بالایی از دقت، قابل تخمین باشند و برخی از آنها هم نا مشخص می باشند. بسیاری از این مزایا هم ممکن است کاملاً غیر قابل اندازه گیری باشند مانند صرفه جویی در هزینه نیروی انسانی^[۱۰۶] که در آن مزایای حقوقی در نرخ دستمزد های آینده نامشخص و غیر قابل پیش بینی می باشد (شیخانی، ۱۳۷۹).
مزایایی که به علت پردازش سریعتر اطلاعات صورت می گیرد^[۱۰۷] مانند کاهش دورۀ پرداخت بدهکاران به سازمان که در نتیجۀ پردازش سریعتر بدهی ها و یا کاهش ذخیرۀ ثبتی کالا به دلیل کنترل بهتر انبار اطلاعات ممکن است قابل تخمین هم باشند، جزء دیگری از این مزایا هستند (ظاهری، ۱۳۸۰).
اتخاذ تصمیم گیری بهتر^[۱۰۸] طِی رایانه ای شدن سیستم های اطلاعاتی، حصول اطلاعــــات دقیق تر، صحیح تر و ارزان تر نسبت به سیستم های دستی شده و این باعث تصمیم گیری بهتر مدیریتی می گردد. بطور کلی عدد گذاشتن روی ارزش تصمیمات مدیریتی ممکن نیست، حتی اگر چنین امکانی هم وجود داشت تعیین اینکه چه درصدی از این اطلاعات نتیجۀ بهتر و یا نتیجۀ این عوامل بودند غیر ممکن است (زاهدی، ۱۳۷۶).
بطور اجمالی مزایای اقتصادی در دو مورد نمود ظاهری خواهند داشت:
الف) خدمات رسانی بهتر به مشـتری^[۱۰۹]
عموماً امکان تخمین مزایای اقتصادیِ خدمات بهتر به مشتری یا خدمات رقابتی، غیر ممکن است هر چند خدمات رسانی بهتر به مشـتری به تنهایی یکی از عوامل مهم تأثیرگذار بروی انتخاب مشتری می باشد.
ب) کاهش اشتباهات^[۱۱۰]
اگر زیان های جاریِ همراه با پردازش اطلاعات، مشخص شود؛ مزایایی این چنین، قابل تخمین خواهند بود (شیخانی، ۱۳۷۹).
مقایسه هزینه ها و منافـع
مقایسه هزینه ها و منافع در آینده رُخ میدهد، وغیر معمول است که این مقایسه در همان دوره اتفاق بیفتد (شکل۴-۲).
قسمت اَعظم هزینه ها در طول مراحل اولیۀ سیستم ها بوقوع می پیوندد و در همان مراحل نیز مصرف می گردد در حالی که مزایا در دورۀ عمر مفید سیستم حاصل می گردند، این هزینه ها و منافع باید با هم مقایسه شوند.
یک روشِ این نوع مقایسه، تنزیل کردن جریان های برگشت هزینه و منافع در زمان حال با یک نرخ فرضی است که این نرخ باید به نرخ ترجیحی در بازارهای مالی نزدیک باشد. نرخ واقعی پروژه به شرکتی که پروژه را اجرا می کند و عوامل درونی مربوط به عملکرد شرکت بستگی دارد. نرخ تنزیل با محدودیت های فراوان همراه بوده و باید به نرخ ترجیحی در بازارهای مالی نزدیک باشد. گرچه نرخ واقعی به نوع پروژه، شرکتی که پروژه را اجرا می کند و عوامل درونی مربوط به عملکرد شرکت بستگی دارد اما نرخ تنزیل با محدودیت های فراوانی همراه است (کتابی، ۱۳۸۴).
تغییر و تحول Changeover
هزینه و مزایا
استفاده سیستم
زمان
شکل۴-۲٫ مقایسه هزینه- مزایا
غیر قابل اندازه گیری بودن برخی از مزایا واقعیتی است که برای بسیاری از مزایا در آیندۀ نامشخص اتفاق می اُفتد. این بدان معنی است که امکان سنجی اقتصادی باید با محافظه کاریِ بیشتری انجام پذیرد. ارزش خالص فعلی (NPV) بعنوان قسمت سخت افزاری داده ها محسوب می شود که تصمیم به ادامه پروژه را با آن می سنجند و غیر قابل اندازه گیری بودن ماهیت منافع و هزینه ها و سایر ابعاد امکان سنجی را که در ذیل بدان می پردازیم چشم پوشی می کند (کتابی، ۱۳۸۴).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

کاهش فساد اداری و مالی با استقرار سیستم مدیریت اطلاعات
فساد و رشوه خواری در محیط سازمانی موجب مخارجی خاص برای دولت می گردد که به نوبه خود کاهش نرخ رشد اقتصادی کشور را در بر خواهد داشت.
هنگامیکه مدیرانِ یک سازمان به فساد مالی آلوده باشند، طبیعی است که پروژه های سرمایه گذاری برخلاف اقتصادی بودن، مورد تصویب قرارمی گیرد، در این حالت حسابهای بودجه ای سازمان به روز نبوده و غیر شفاف می گردد. با توجه به اینکه فساد، سابقه دیرینه دارد و می بایستی امکانات زیر بنایی عاری از فساد گردند باید با شفاف سازی اطلاعاتِ بخش مالی امکان هر گونه فساد و رشوه خواری را مسدود نموده و در نتیجه راه پیشرفت اقتصادی و استفاده از منابع را بوجود آورد (رضائیان، ۱۳۷۶).
امکان سنجی عملیاتی (سازمانی)^[۱۱۱]
امکان سنجی سازمانی که بعضی اوقات امکان سنجی عملیاتی هم نامیده می شود، به کاربری سیستم پیشنهادی در محیط عملیاتی و سازمانی ارتباط دارد. هدف از امکان سنجی سازمانی میزان پاسخگویی و پشتیبانی سیستم پیشنهادی از اهداف برنامه های سازمانی است و اینکه سازمان تا چه میزان آمادگی لازم برای اجرای موفق سیستم مورد نظر را دارد (صرافی زاده و علی پناهی، ۱۳۸۰).
امکان پذیری نیروی انسانی در رابطه با تأثیر افراد بر روی سیستم مدیریت اطلاعات و بالعکس و تأثیر شیوه های نوین سیستم مدیریت اطلاعات بر روی افرادی که کاربران سیستم هستند، بحث می کند. اگر کاربران سیستم از کار با نرم افزارهای کاربردی اجتناب ورزند، طراحی سیستم مدیریت اطلاعات خدشه دار خواهد شد (یزدان پناه، ۱۳۸۰).
موضوعات مذکور از سازمانی به سازمان دیگر متنوع هستند اما تحلیلگر بطور جدی برای استقرار سیستم مدیریت اطلاعات، بالاجبار باید به سؤالات زیر پاسخ دهد:
۱) آیا سازمان برای سیستم های اطلاعاتی خود تاریخچه پذیرش تکنولوژی اطلاعاتی داشته است یا با پذیرش آن در تضاد و مقابله بوده است؟
برخی بخشها با رایانه ای شدن به نزاع و کشمکش می پردازند، بعنوان مثال در انگلستان اتحادیه صنعت چاپ در معرفی کردن تکنولوژی چاپ مدت زمان طولانی مقاومت می کرد. برخی بخش ها نیز همچون بانکداری سابقه قابل قبولی در پذیرش تکنولوژی اطلاعاتی دارند. نمود این کشمکش ها در معرفی سیستم های رایانه ای توسط اتحادیه های رقیب و استفاده کنندگان این محصولات آشکار شده است. سطح بالای مخفی کاری و نرخ های گردش بالا و وقایع بعدی جهت معرفی یک تکنولوژی جدید، شاخص خوبی برای پذیرش آتی آن محسوب می شود.
۲) آیا پرسنل سازمان قادر به بکارگیری تکنولوژی جدید هستند؟
غیر واقع بینانه است اگر از کارمندان قدیمی، آنهایی را که با سیستم موجود کار نکرده اند با وجود اینکه آموزش می بینند، متوقع بود که بتوانند خودشان را به راحتی با تکنولوژی جدید وفق دهند.
۳) آیا ساختار سازمانی با سیستم اطلاعاتی پیشنهادی سازگاری دارد؟
برای مثال ساختار مدیریتی انفورماتیک با تمرکز بالا با سیستم رایانۀ غیر متمرکز سازگاری ندارد. سیستم های غیر متمرکز ناچاراً با حاکمیت و مدیریت محلی به منابع رایانه ای محلی، منتهی می شوند. اگر تاریخچۀ سازمان، سابقه خوشی از استفاده از سیستم های اطلاعاتی نداشته باشد و واحدها با هم در تضاد و کشمکش باشند، استفاده از سیستم های اطلاعاتی به راحتی صورت نمی گیرد. آنالیزها با آموزش در برنامه ریزی و نواحی تکنیکی تا حدودی این مسأله را حل می کند (ال دفت^[۱۱۲]، ۱۳۷۴).
ابعاد امکان سنجی عملیاتی
الف) حقوقی و قانونی
ب) منابع مالی
ج) منابع انسانی
د) سازگاری
ه) فرهنگ سازمانی
با در نظر گرفتن نتایج حاصل هر یک از جنبه های امکان سنجی، گزارش امکان سنجی تهیه می شود. این گزارش بر اساس نتایج حاصله از مرحلۀ شناخت و امکان سنجی، تدوین و بجهتِ تصمیم گیری در مورد ادامه فرایند به مدیران سازمان ارائه می گردد.
بی شک پروژه های توسعه کاربران بر اساس تغییر نیازهای سیستم پیشنهاد می شوند، هر پیشنهادی برای عملی بودن و یا غیر عملی بودن باید ارزیابی و مشخص شود. تمامی پروژه های عملی (امکان پذیر) باید در برنامه های اصلی لیست گردند. نیاز به نرم افزارهای کاربردی جدید ممکن است بخاطر تقاضای جدید مدیران بخش ها و قسمت های مختلف افزایش یابند، برای مثال یک شرکت ممکن است نیازهایش را به لحاظ تقاضای جدید مدیران بخش ها و قسمت های مختلف افزایش دهد یا یک بانک یا مؤسسه اقتصادی ممکن است به لحاظ مقدار قابل توجه از کاری که برای دولت یا بخش خصوصی انجام می دهد، نیاز به توسعه نرم افزاری بخش های مختلف داشته باشد تا با کمک این نرم افزار بر هزینه های تخصیصی یافته درمقابل قراردادهای تخصصی که توسط قوانین مختلفِ جدید بوجود آمده نظارت کند تا متقاضی وجود سیستم مدیریت اطلاعات باشد(زاهدی، ۱۳۷۶).
امکان سنجی فنی^[۱۱۳]
امکان سنجی فنی و نیاز به یک راه حل سیستماتیک یا راه حل مبتنی بر رایانه در ناحیۀ مشکل با هم ارتباط دارد. در این بخش همواره این سئوال وجود دارد که توان مالی سازمان جهت پرداختن به حل مشکل فنی به چه میزان است و چه بودجه ای برای آن در نظر گرفته شده است؟ (صرافی زاده و علی پناهی، ۱۳۸۰).

همانطور که دیده می شود روش های WT، MLRTو New فرض برابری ضرایب تغییرات را در سطح ۵% رد می کنند. اما با بهره گرفتن از GPT، JKL و JKW این فرض رد نخواهد شد.
۴-۳- نتیجه گیری
همانطور که دیده می شود در روش های GPT، JKL و JKWوضعیت خوبی در خطای نوع اول نداریم و در برخی موارد خطای نوع اول برآورد شده بسیار کمتر از سطح اسمی ۵% است. آزمون مجانبی WT نیز خطای نوع اول را کنترل نمی کند. اما روش های New و MLRT هر دو وضعیت مطلوبی در کنترل خطای نوع اول دارند و برآورد خطای نوع اول در این دو روش حتی برای نمونه های کوچک بسیار نزدیک به سطح اسمی آزمون می باشد. در این بین روش های، JKWوGPT عملکرد ضعیف تری نسبت به روش های دیگر دارند زیرا در برخی موارد خطای نوع اول آنها صفر برآورد شده است. نکته دیگر در مورد روش کاظمی و جعفری (۲۰۱۳) اینست که آماره آزمون در این روش، به صورت مجانبی تحت فرض صفر دارای توزیع کای مربع با نمی باشد و فقط می توان با روش بوت استراپ پارامتری از آن استفاده کرد. بنابراین روش های لیو وهمکاران (۲۰۱۰)، کاظمی و جعفری (۲۰۱۳) و آماره مجانبی WT بدلیل عملکرد ضعیف در خطای نوع اول در عمل توصیه نمی گردد. لذا بر اساس این نتایج ما فقط توان آزمون روش های New و MLRT را بررسی کردیم. در برخی موارد توان آزمون در روش New بهتر از MLRT است و در برخی موارد بالعکس و در برخی موارد دیگر عملکرد دو روش مانند هم است. به عنوان نمونه در جدول شماره ۸ در مواردی که توان MLRT بهتر از New است با در نظر گرفتن جایگشت های دیگری از ضرایب تغییرات، این برتری به نفع روش جدید تغییر پیدا کرده است و یا برآورد توان در دو روش تقریبا یکسان شده اند. زمانی که حجم نمونه ها با یکدیگر برابر باشند و همچنین برای حجم نمونه بزرگ، دو روش New و MLRT توان شبیه به یکدیگر دارند. ذکر این نکته الزامی است که در روش MLRT مجبور به استفاده از روش درستنمایی ماکزیمم برای برآورد مقدار مشترک ضرایب تغییرات در نمونه داده شده و نمونه های بوت استراپ هستیم که این خود مستلزم استفاده از روش های عددی می باشد. به نظر می آید استفاده از روش New بدلیل سادگی و سهولت بیشتر نسبت به روش MLRT برتری دارد. علاوه بر این، روش جدید پیشنهادی از لحاظ خطای نوع اول و توان آزمون عملکرد مناسبی دارد. بنابراین استفاده از روش جدید در عمل به عنوان یک روش ساده تر و قابل اعتماد توصیه می شود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

پیوست
پیوست ۱: برنامه نویسی
rm(list=ls())
a=proc.time()
counterLiu1=0
counterJafari1=0
counterKharati1=0
counterWald1=0
counterWaldPB1=0
counterJafariw1=0
counterMLRT=0
alpha<-0.05
NB<-10000
M=10000
n=c(5,10,5)
mu<-c(100,100,100)
sigma<-c(10,40,40)
k<-length(n)
one=matrix(1,nrow=1,ncol=k)
A=cbind(diag(1,k-1),rep(-1,k-1))
fmu=function(x){
(۱/(۲*x))*(-m+sqrt(m^2+4*x*(s1^2+m^2)))
}
gto=function(x){
(n/sum(n))%*%((s1^2+(m-x)^2)/x^2)
}
fmub=function(x){
(۱/(۲*matrix(rep(c(x),each=k),nrow=k)))*(-xbarstar+sqrt(xbarstar^2+4*matrix(rep(c(x),each=k),nrow=k)*(v2star+xbarstar^2)))
#(۱/(۲*x))*(-xbarstar+sqrt(xbarstar^2+4*x*(v2star+xbarstar^2)))
}
gtob=function(x){
(n/sum(n))%*%((v2star+(xbarstar-x)^2)/x^2)
}
for(l in 1:M){
if(l%%2000==0)print(l)
m=rnorm(k,mu,sigma/sqrt(n))
s=sqrt(sigma^2/(n-1)*rchisq(k,n-1))
s1=sqrt((n-1)/n)*s
#d<-(sqrt((n-1)/2))*(gamma(n/2-1)/gamma((n-1)/2))
#v<-(m/s)^2*(1/d^2-(n-3)/(n-1))+1/n
R<-(1/(2*n))*(2+(m/s1)^2)+(1/(2*n^2))*(3/8*(m/s1)^2+25)
R=1/R
# Rcommon=mean®

عملیات فانتوم‌ها
عملیات اچ ۳ یکی از بزرگترین عملیات‌های هوایی دنیاست که به نام فانتوم‌ها ثبت شده است. فانتوم‌های ایرانی طی یک عملیات پیچیده و تحسین برانگیز در ۴ آوریل ۱۹۸۱ (فروردین ۱۳۶۰) پایگاه هوایی الولید در مجموعه اچ ۳ واقع در غرب عراق، در نزدیکی مرز این کشور با اردن را بکلی نابود کردند.
در مجموع بیش از ۴۸ هواپیمای عراقی که بیشتر آنها بمب افکنهای روسی (میگ ۲۳، سوخو ۲۰، تییو ۱۶، تییو ۲۲) بودند در این عملیات از بین رفتند. حمله به اچ ۳ از لحاظ فنی یکی از پیچیده ترین عملیاتهای هوایی جهان بشمار می رود و از نظر دستاوردهای نظامی نیز با توجه به نابودی کامل ۴۸ هواپیمای دشمن در رده بزرگترین و موفقترین عملیاتهای نظامی جهان قرار می گیرد. این عملیات در ۱۹۸۱ یعنی زمانی که نیروی هوایی ایران از برتری بی‌چون و چرایی بر نیروی هوایی عراق برخوردار بود به انجام رسید.هیچ کارشناس نظامی تا آنوقت تصور نمی‌کرد که پایگاههایی که در غربی‌ترین نقطه خاک عراق و در نزدیکی مرز این کشور با اردن واقع شده است روزی هدف حمله جنگنده‌های ایرانی قرار گیرد. هواپیماهای ایرانی برای بمباران این پایگاه می‌بایست از مرزهای شرقی عراق وارد شده و پس از گذشتن از آسمان بغداد و بسیاری از شهرهای دیگر که تاسیسات پدافندی موثری داشتند به اچ ۳ می‌رسیدند و پس از انجام عملیات دوباره از همین مسیر باز می‌گشتند.در تمام طول مسیر جدای از موشک‌های زمین به هوا و توپ‌های ضد هوایی، هواپیماهای رهگیر عراقی نیز وجود داشتند که در صورت حمله، با توجه به برتری تعداد آنها نسبت به هواپیماهای مهاجم ایرانی بدون شک ادامه عملیات را برای هواپیماهای ایرانی غیرممکن می‌ساختند. عبور جنگنده‌های ایرانی از عرض کشور عراق و رسیدن به دورترین نقطه خاک این کشور مسئله‌ای نبود که از چشم رادارهای عراقی پنهان بماند.با توجه به این مسائل احتمال یک حملهی غافلگیرانه از طرف ایران منتفی و غیرممکن انگاشته می‌شد. اما در آن سوی جریان، افسران نیروی هوایی ایران باور دیگری داشتند. خلبانان ایرانی مصمم بودند تا این عملیات را به هر طریق ممکن به انجام رسانند. بدین ترتیب پایگاه هوایی نوژهی همدان آبستن یکی از رویدادهای بزرگ جنگ شد. در این پایگاه افسران نیروی هوایی به طراحی یکی از شگفت انگیزترین و جسورانه ترین حملات هوایی تاریخ پرداختند. تامکت های ایرانی بیشتر در پشت مرزها به پشتیبانی هواپیماهای در عمق رفته می‌پرداختند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

تنها نمونه های دیگر برای عملیات اچ ۳ ، عملیات‌هایی بود که نیروی هوایی اسرائیل در جنگهای ۱۹۶۷ و ۱۹۷۳ موفق به انجام آن شده بود. در ژوئن ۱۹۶۷ طی جنگهای شش روزه، اسرائیلی‌ها بخش اعظم نیروی هوایی مصر را روی زمین از میان برداشتند.
در اکتبر ۱۹۷۳ نیز، طی جنگی بیست روزه (که اعراب آنرا جنگ رمضان و اسرائیلی‌ها آنرا جنگ یوم کیپور نام نهادند) نیروی هوایی اسرائیل موفق شد بسیاری از هواپیماهای مصری را روی باند فرودگاه از میان بردارد.
در همین سال چهار فانتوم اسرائیلی ساختمان ستاد مشترک ارتش سوریه را در قلب دمشق با خاک یکسان کردند (که البته فقط دو تای آنها سالم به پایگاههایشان بازگشتند).
حال ایرانی‌ها می رفتند تا عملیاتی را به انجام رسانند که در صورت موفقیت به یک اسطوره در تاریخ جنگهای هوایی بدل می شد. در طراحی عملیات به گونه ای عمل شد که در وهله اول به یک داستان علمی، تخیلی بیشتر شباهت داشت تا یک عملیات هوایی در شرایط جنگ واقعی. قرار بود ۸ فانتوم، از فرودگاهی در شمال غرب کشور به پرواز درآیند.
این هواپیماها باید از کوهستان‌های مرزی عراق و ترکیه و در ارتفاعی پایین پرواز می‌کردند و پس از طی مسافتی طولانی بر روی خط مرزی عراق و ترکیه (که احتمالا در مواقعی نیز مستلزم تجاوز به حریم هوایی ترکیه بوده است) خود را به اچ ۳ برسانند. فانتومها پس از فروریختن بمب‌هایشان بر سر هواپیماهای عراقی می‌بایست از همان مسیر قبلی به پایگاه‌های خود بازمی‌گشتند.
عملیات باید کاملا غافلگیرانه انجام می‌شد و فانتوم‌ها تا لحظه‌ای که بر فراز اچ ۳ ظاهر می شدند نباید هیچ نشانه‌ای از یک حمله هوایی را آشکار می‌کردند. در راه بازگشت مسلما عراقی‌ها که دیگر از حمله آگاه شده بودند هواپیماهای خود را بدنبال فانتومها می‌فرستادند و هواپیماهای ایرانی در اینجا نیز باید در صورت درگیری خود را حفظ می‌کردند.
در تمام طول مسیر هواپیماها می‌بایست در ارتفاع پایین (۲۰ تا ۳۰ متری) پرواز می‌کردند تا از دید رادارهای دشمن پنهان بمانند. در حالت عادی، پرواز در ارتفاع پایین به قدرت و مهارت بسیاری نیازمند است اما پرواز در ارتفاع پایین بر فراز منطقه‌ای کوهستانی تقریبا به کاری غیرممکن می‌ماند که تنها از عهده خلبانانی برمی‌آید که دارای مهارت و قدرت عکس العمل بالایی باشند.
عملیات اگر فقط همین مشکلات را هم داشت به اندازه کافی غیرممکن به نظر می‌رسید اما مسئله دیگری وجود داشت که مهمترین چالش پیش روی عملیات بود. هیچ هواپیمایی به علت محدودیت سوخت نمی‌توانست چنین مسیر طولانی را رفته و بازگردد. پس در حین عملیات و بر فراز آسمان عراق که نفوذ با جنگنده‌ها هم در آن به اندازه کافی دشوار بود می بایست یک بویینگ برای رساندن سوخت به فانتوم‌ها با آنان همراه می‌شد.
آیا یک بویینگ می‌توانست خود را از دید رادارها مخفی کند؟ سرعت بویینگ بسیار کمتر از سرعت هواپیماهای جنگنده است بنابراین فانتوم‌ها نمی‌توانستند همراه این هواپیماهای غول پیکر حرکت کنند و در تمام طول مسیر از آن در برابر جنگنده های عراقی محافظت کنند، حال اگر بویینگ در هر مرحله از عملیات توسط عراقی‌ها هدف قرار می‌گرفت تکلیف فانتومها چه بود؟ اصولا آیا یک بویینگ ۷۰۷ شانسی برای گذشتن از مرز عراق و رسیدن به نقطه‌ای که باید سوختگیری در آن انجام می شد را داشت و یا در همان مراحل آغاز عملیات هدف هواپیماهای رهگیر عراقی قرار می‌گرفت؟
طبق برنامه‌ریزی عملیات، پس از اولین نوبت سوختگیری هواپیمای مادر باید صبر می‌کرد تا فانتوم‌ها عملیاتشان را بر فراز اچ ۳ انجام دهند و در راه بازگشت (که این بار دیگر عراقی هوشیار شده بودند) دوباره عملیات سوختگیری هوایی را انجام می داد. در هر مرحله‌ای از عملیات امکان داشت واقعه ناخوشایندی برای هواپیمای سوخت‌رسان که ذاتا بیدفاع بود رخ دهد و می‌دانیم که سرنوشت فانتوم‌ها با سرنوشت بویینگ کاملا گره خورده بود.
علیرغم تمامی این مشکلات و برغم اینکه چنین عملیات جسورانه‌ای تا بحال توسط هیچ کشوری در جهان انجام نشده بود افسران ایرانی به اجرای آن مصمم بودند. در نهایت پس از بررسی‌ها و برنامه‌ریزیهای دقیق، روز سرنوشت ساز فرا رسید.
فانتوم‌ها روز قبل، از پایگاه نوژه به پایگاهی در ارومیه پرواز کرده بودند. روز عملیات هر هشت هواپیما در دو گروه چهار تیمی از باند فرودگاه برخاستند و از شمال شرق و از فراز کوه‌های آرارات وارد منطقه مشترک مرزی عراق و ترکیه شدند و در ارتفاع پایین بر فراز کوهستان‌های این منطقه به سمت غرب عراق حرکت کردند. در جایی بسیار دورتر در فرودگاه لارناکا در قبرس یک هواپیمای بویینگ ۷۰۷ متعلق به هواپیمایی ملی ایران (هما) ساعتی قبل وارد فرودگاه لارناکا شده بود و طبق برنامه ریزی قبلی آماده می‌شد تا بدون مسافر به تهران باز گردد.قبل از آنکه هواپیما باند فرودگاه را ترک کند دو مامور اطلاعاتی ایران که همراه مسافرین این پرواز همان روز وارد قبرس شده بودند به داخل کابین خلبان رفتند و با خلبان هواپیما به گفتگو نشستند. خلبان نمی‌توانست چیزی را که می‌شنود باور کند. انجام چنین کاری دیوانگی محض بود، شانس موفقیت چیزی در حد صفر جلوه می کرد و کاملا غیرممکن به نظر می‌رسید. طراحان عملیات با خود چه فکری کرده بودند؟ این نقشه به فیلمنامه فیلم‌های هالیوودی شباهت داشت و فقط با جادوی سینما و روی پرده نقره‌ای امکان تحقق داشت.
حتی خیال‌بافترین فیلمنامه نویسان هالیوودی نیز تاکنون جرات طراحی چنین عملیاتی را به خود نداده بود. او حتی بیاد نداشت که در فیلمهای سینمایی هم چنین چیزی دیده باشد. از نظر او انجام اینکار مطلقا غیرممکن بود. جدای از این مساله او یک خلبان غیرنظامی بود و هیچگاه تصور نمی‌کرد که روزی در یک عملیات نظامی نقشی داشته باشد.اما اکنون، در کمال ناباوری خود را در بطن یکی از شگفت انگیزترین نبردهای هوایی جهان می‌یافت که همه چیز آن به عملکرد او بستگی داشت. دقایقی بعد بویینگ ۷۰۷ هواپیمایی ملی ایران، پس از اطلاع مسیر خود به برج مراقبت فرودگاه لارناکا از زمین برخاست و ظاهرا به سمت تهران و در واقع بسمت یکی از سرنوشت‌سازترین جنگهای هوایی دنیا شتافت.
برنامه‌ریزی عملیات به طرز دقیقی صورت گرفته بود و در ساعتی مشخص هواپیمای بویینگ می‌باید بر فراز کوهستان‌های مرزی ترکیه و عراق با فانتوم‌ها ملاقات می‌کرد. هواپیمای سوخت رسان در تماس با فرودگاه‌های قبرس و آنکارا وانمود کرد که مسیرش را گم کرده و در حال مسیریابی مجدد است.
در ساعت مقرر تانکر سوخت رسان با فانتوم‌ها در همان نقطه پیش بینی شده روبرو شد. فانتوم‌ها توانسته بودند با سکوت رادیویی و پرواز در ارتفاع پایین خود را از دید رادارهای عراقی پنهان دارند. ظاهرا چندین بار هواپیماها در رادارهای عراقی و ترکیه‌ای ظاهر می‌شوند اما عراقی ها تصور می کنند هواپیماها متعلق به نیروی هوایی ترکیه است که مشغول گشتزنی در طول مرزهایشان هستند.
این اشتباهی بود که کنترل‌های زمینی ترکیه نیز مرتکب شدند. هر هشت هواپیما که سوختشان پس از طی مسیری طولانی در حال اتمام بود به طور منظم عملیات سوختگیری هوایی را انجام دادند و با شتاب به سوی هدفی رهسپار شدند که بی‌صبرانه انتظارشان را می کشید.
هواپیمای بویینگ نیز با احتیاط کامل مشغول گشتزنی در طول مسیر شد تا در بازگشت، دوباره عملیات سوخت رسانی به فانتومها را انجام دهد. در آنسو فانتومها در ارتفاعی پایین و در حالتی که خلبانان آن می توانستند کوچکترین حرکتی را روی زمین با چشم غیرمسلح ببینند به سمت اچ ۳ در حرکت بودند.
ساعتی بعد هر هشت هواپیما ناگهان بر فراز پایگاه ظاهر شدند. پرسنل پایگاه که با توجه به دور بودنشان از مرزهای شرقی هیچگاه تصور نمی‌کردند هدف هیچ نوع حمله‌ای قرار گیرند در ابتدا به تصور اینکه هواپیماها خودی هستند شروع به تکان دادن دستهایشان کردند.
بر فراز پایگاه، فانتو‌مها ارتفاعشان را افزایش دادند و پس از تقسیم شدن به دو گروه چهارتایی به سمت هدف شیرجه رفتند. لحظاتی بعد بمب‌های چهار فانتوم اول، به صورت یک ردیف منظم روی هواپیماهایی که بر روی باند قرار داشتند فرود آمد و تمامی آنها را در همان لحظات اولیه عملیات نابود کرد.
دیگر هیچ هواپیمایی نمی‌توانست از باند فرودگاه بلند شود. فانتومهای گروه دوم نیز دو مجتمع راداری را در قلب پایگاه مورد حمله قرار دادند و سپس با خیال راحت به درهم کوبیدن آشیانه های هواپیما و توپ‌های ضدهوایی پرداختند. در چند دقیقه پرسنل پایگاه در جهنمی از آتش که از همه جا شعله می‌کشید بدام افتاده بودند. در برابر دیدگان ناباور آنها پایگاه اچ ۳ با تمامی ابهت و نفوذ ناپذیریاش در زیر آتش سنگین فانتومهای ایرانی به تلی از خاکستر بدل شده بود.
فانتومها که تمامی دفاع ضد هوایی پایگاه را از بین برده بودند اینبار در ارتفاع پایین بر روی خرابه‌های آن به شکار سربازانی مشغول بودند که اغلبشان حتی یونیفورم‌هایشان را بر تن نکرده بودند و بی هدف به اینسو و آنسو می دویدند. توپهای فانتومها با سیلی از رگبار گلوله به سمت هر هدف جنبنده‌ای شلیک می‌کردند و باند فرودگاه مملو از اجساد سربازانی بود که روی بازمانده‌های خرابه‌ها افتاده بودند.
فانتومها که دیگر چیزی برای نابود کردن باقی نگذاشته بودند به سرعت صحنه عملیات را ترک کردند. پشت سر آنها تلی از خاکستر بجا مانده بود که تا چند دقیقهی پیش پایگاه هوایی الولید نام داشت.
جایی که قرار بود مکانی امن برای هواپیماهای عراقی باشد. روی باند فرودگاه و در آشیانه‌هایی که آتش از آنها زبانه می‌کشید تکه پاره‌هایی از آهن و فولاد بچشم می‌خورد که زمانی بر صحنه آسمان ایران با نخوت و غرور به پرواز درمی‌آمدند و بمب هایشان را فرو می‌ریختند. تمامی آن پرنده‌های پر غرور که دیرزمانی باعث افتخار ارتش عراق بودند اکنون درمانده و متلاشی شده در میان شعله های آتش به دور شدن فانتوم‌هایی نظاره می‌کردند که بسوی پایگاه‌هایشان بازمی‌گشتند.
در بازگشت، فانتومها باز به همان شیوه پیشین خود را از دید رادارهای عراقی پنهان کرده و در نقطه موعود پس از سوختگیریِ دوباره، پرواز خود را به سمت ایران ادامه دادند.هواپیمای سوخت‌رسان که ماموریتش به اتمام رسیده بود با خروج از نوار مرزی عراق و ترکیه از طریق آسمان ترکیه به تهران بازگشت.قبل از عبور فانتوم‌ها از مرز عراق دفاع ضد هوایی این کشور که متوجه هواپیماهای ایرانی شده بود به سمت آنها آتش گشود و یکی از هواپیماها مورد اصابت قرار گرفت به گونه‌ای که دیگر نمی‌توانست تا رسیدن به پایگاه به پرواز خود ادامه دهد، پس به عنوان حسن ختام نمایش و برای تکمیل کردن کلکسیون کارهای عجیب و غریب این عملیات، در وسط جادهای اتوموبیلرو در آذربایجان غربی به زمین نشست.
بقیه هواپیماها بدون هیچ آسیبی عملیات را به پایان بردند. در طول عملیات طی چند نوبت هواپیماهایی ایرانی برای منحرف کردن توجه عراقیها از فانتوم‌هایی که بسمت اچ ۳ در حال پرواز بودند چندین عملیات ایذایی را روی خاک دشمن انجام دادند. هنگام بازگشت نیز همین کار تکرار شد و هواپیماهای ایرانی با حملات ایذایی شکاریهای دشمن را بدنبال خود می‌کشیدند و سپس به سمت ایران می‌گریختند.
در ابتدا عراقیها که کاملا غافلگیر شده بودند تصور کردند که حمله از جانب اسرائیلی‌ها صورت گرفته است. با توجه به نزدیکی اسرائیل به اردن و اینکه در سال ۱۹۶۷ نیز اسرائیلی‌ها فرودگاه‌های این کشور را بمباران کرده بودند احتمال اینکه حمله از جانب اسرائیلی‌ها صورت گرفته باشد بسیار محتملتر بنظر می رسید تا اینکه هواپیماهای ایرانی توانسته باشند چنین مسیر طولانی را طی کنند و علیرغم وجود پدافند هوایی عراق در دو نوبت بر فراز آسمان این کشور سوختگیری هوایی را انجام داده باشند.
اما پس از مدتی عراقیها دریافتند که هدف یکی از جسورانه‌ترین عملیات‌های هوایی تاریخ جهان قرار گرفته‌اند. حمله به اچ ۳ در نوع خود بی‌نظیر بود.
پیش از این همانگونه که اشاره شد اسرائیلی ها در جنگهای ۱۹۶۷ و ۱۹۷۳ توانسته بودند عملیاتهای شگفت انگیزی انجام دهند اما نکته ای که نباید از نظر دور داشت این است که بعد مسافتی آن عملیات‌ها بسیار کوتاهتر از عملیات اچ ۳ بود بگونه‌ای که اسرائیلی‌ها هیچگاه مجبور به سوختگیری هوایی در قلب خاک دشمن نبودند.
در مورد حمایتهای اطلاعاتی و تکنولوژیکی امریکا از اسرائیل نیز در جنگهای ۶۷ و ۷۳ فقط همین نکته بس که در ۱۹۷۳ امریکایی‌ها در تمام بیست روزی که جنگ ادامه داشت با برقراری یک پل هوایی از پرتغال به اسرائیل سیلی از تجهیزات جنگی و لوازم یدکی هواپیماها را بسوی اسرائیل سرازیر کردند به طوری که در همین هنگام زمانی که شش فانتوم اسرائیلی توسط موشک‌های سام روسی در آسمان سوریه سرنگون شدند امریکایی‌ها بی‌درنگ این هواپیماها را جایگزین کردند تا برتری هوایی ارتش اسرائیل بر اعراب همچنان حفظ شود.
قواعد جنگ هوایی پیش نویس کمیسیون حقوقدانان لاهه
لاهه، دسامبر ۱۹۲۲ ـ فوریه ۱۹۲۳
آذر ماه ۱۳۰۱ ـ بهمن ماه ۱۳۰۲
(این پیش نویس به صورت فرم لازم الاتباع تصویب نشده است)
فصل اول
قابلیت اجرا: طبقه بندی و علائم
ماده ۱ـ قواعد جنگ هوایی شامل کلیه هواپیماها می شوند، سبکتر یا سنگینتر از هوا و صرف نظر از این که آیا می توانند در آب شناور باشند یا خیر.
ماده ۲ ـ موارد ذیل هواپیمای عمومی در نظر گرفته می شوند:
الف) هواپیمای نظامی،
ب) هواپیمای غیر نظامی که صرفاً برای استفاده عموم در نظر گرفته شده است، سایر هواپیماها، هواپیماهای خصوصی در نظر گرفته می شوند.
ماده ۳ـ هواپیمای نظامی باید علامتی بروی بدنه داشته باشد که نشان دهنده ملیت و ماهیت نظامی آن باشد.
ماده ۴ـ یک هواپیمای غیر نظامی عمومی که جهت امور پلیسی و گمرکی در نظر گرفته شده است، باید اوراقی را به همراه داشته باشد که نشان می دهند صرفاً برای استفاده عمومی به کار می روند. چنین هواپیمایی باید روی بدنه خارجی مشخصه ای دال بر ملیت و ماهیت عمومی و غیر نظامی بودن داشته باشد.
ماده ۵ـ هواپیماهای غیر نظامی به جز آنهایی که برای امور پلیسی و گمرکی در نظر گرفته می شوند، هنگام جنگ باید همان مشخصه ها را روی بدنه خارجی خود داشته باشند و جهت اجرای این قوانین باید به عنوان هواپیماهای خصوصی درنظر گرفته شوند.
ماده ۶ ـ هواپیماهایی که در مواد ۳ و ۴ قید نشده اند و به عنوان هواپیماهای خصوصی از آنها استفاده می شود، باید اوراق ومشخصه ای را به همراه داشته باشند که قوانین کشورشان مقرر کرده است. این مشخصه ها باید گویای ملیت و ماهیت این هواپیماها باشد.
ماده ۷ ـ علائمی که طبق مواد مذکور روی بدنه هواپیماها زده می شود باید بگونه ای باشند که هنگام پرواز تغییر نکنند و باید به اندازه ای بزرگ باشند که قابل استفاده بوده و از بالا، پایین و دو طرف قابل رویت باشند.

از جمله خصایص یهودیان، تلاش شدید و حرص شدید آنان برای دنیا و زندگی است، حتی اگر زندگی مذلّت‌بار و سراسر ننگ باشد؛ و قرآن این خصایص یهودیان را به بهترین و کاملترین وجه به تصویر کشیده است: «وَ لَتَجِدَنهَُّمْ أَحْرَصَ النَّاسِ عَلىَ‏ حَیَوهٍ وَ مِنَ الَّذِینَ أَشْرَکُواْ یَوَدُّ أَحَدُهُمْ لَوْ یُعَمَّرُ أَلْفَ سَنَهٍ وَ مَا هُوَ بِمُزَحْزِحِهِ مِنَ الْعَذَابِ أَن یُعَمَّرَ وَ اللَّهُ بَصِیرُ بِمَا یَعْمَلُون‏»^[۴۵۵]ای محمّد۶، می یابی یهودیان را که گمان می‌کنند آخرت تنها نصیب آنان است، نسبت به مردم بیشترین علاقه را به زندگی دنیوی دارند و تلاش زیادی برای این زندگی می‌کنند و به شدت از مرگ بیزار هستند. این امر تنها اختصاص به زمانهایی که از آرامش و امنیت برخوردارند، ندارد، بلکه حتی اگر هیچ آرامش و راحتی و امنیتی هم نداشته باشند، باز همین گونه هستند. آنان حتی نسبت به مشرکانی که اعتقاد به قیامت ندارند و معتقدند نعمت و بهره‌های این دنیا بزرگترین نصیب و بهره است، حرص شدیدتر و علاقه ی زیادتری به دنیا دارند به طوری که حتی آرزو دارند هزار سال طول عمر داشته باشند تا حدی که میزان علاقه ی آنان به این امر در ذهن هیچکس نمی‌گنجد«یَوَدُّ أَحَدُهُمْ لَوْ یُعَمَّرُ أَلْفَ سَنَهٍ» این آیه ی کریمه بدین ترتیب[ادعای یهودیان را مبنی بر اختصاص حیات اخروی به ایشان را تکذیب نموده است]^[۴۵۶]، چون اگر گمان آنان درست باشد، باید به رفتن به دیار آخرت علاقه‌مند باشند، ولی آنها مرگ را دوست ندارند و حتی فکر آن را هم به ذهنشان خطور نمی دهند. علامه طباطبائی می گوید:[حتی در سختی‌ها و اوضاع نامطلوب باز هم به بقاء و زندگی دنیا علاقه‌مند هستند و اینکه کلمه«حَیَوه»را نکره آورد، براى تحقیر دنیا بود.]^[۴۵۷] وگویی خداوند می‌فرماید: آنان به زندگی علاقه زیادی دارند، حتی اگر آن زندگی سراسر بدبختی و بیچارگی باشد. و اذعان به این مطلب است که صرف‌نظر از عزّت و کرامت، تنها مطلق زندگی مورد اهتمام آنان است و مَثَل مشهور یهودیان این است:«زندگی و بس.»آلوسی می گوید:[لفظ نکره ی«حَیَوه»بر سه معنا می تواند دلالت داشته باشد:

۱- برای تعظیم یعنی طولانی بودن حیات.
۲- برای تحقیر یعنی بیهوده بودن دنیا.
۳- برای ابهام از مقدار طول حیات.
«عَلىَ‏ حَیَوهٍ»یعنی در هر شرایطی، با هر نوع زندگی.]^[۴۵۸] شیخ طوسی گوید:[منظور از«النَّاس»همه ی مردم است. افعل تقضیل در«أَحْرَصَ»بدین معنا است که یهودیان نسبت به مردم، علاقه و اهتمام بیشتر به حیات و زندگی در دنیا دارند.]^[۴۵۹] با اینکه در تمامی انسانها به طور غریزی چنین حبّ و علاقه‌ای به زندگی وجود دارد، ولی آنان نسبت به دیگران گوی سبقت را ربوده‌اند و برای به دست آوردن آن، همه چیزشان را، حتی دین و کرامتشان را، فدا می‌کنند. بی‌شک تلاش زیاد برای حفظ زندگی منجر به ترس و پذیرش ظلم و ستم می‌گردد.[«مِنَ الَّذِینَ أَشْرَکُواْ »، با اینکه یهودیان جزء مردم هستند ولی باز به طور خاص بیان شده‌اند تا در توبیخ و مذمت یهودیان مبالغه بیشتری شود. و یهودیان با اینکه صاحب کتاب هستند، اما نسبت به مشرکین که نه صاحب کتاب هستند و نه به قیامت و رستاخیز اعتقاد دارند، علاقه بیشتری به زندگی دنیوی دارند]^[۴۶۰]و این خود دلیل عدم توجه و اهتمام به توصیه‌های کتابشان، مبنی بر دوری از حرص و علاقه به حیات پست دنیایی است.زمخشری‌گوید:[در این آیه یهودیان شدیداً توبیخ می‌شوند، زیرا حرص و علاقه ی مشرکان به زندگی دنیا، به سبب اینکه تنها حیات دنیایی را می‌شناسند و به قیامت و روز جزا ایمان ندارند، امری بعید نیست زیرا که این دنیا بهشت آنان است، اما حرص بیشتر و علاقه ی بیشتر کسی که صاحب کتاب است و به روز جزا ایمان دارد، واقعاً بزرگترین توبیخ و سرزنش را در پی دارد، و اگر بپرسی که چرا علاقه ی آنان به زندگی بیش از علاقه ی مشرکان است؟ پاسخ می‌گویم: چون می‌دانند که ناگزیر روانه ی آتش می‌شوند، ولی مشرکان چنین علمی ندارند و از این عاقبت بی‌خبرند.]^[۴۶۱]
سپس خداوند یکی از جلوه‌های این علاقه ی آنان را روشن می‌سازد:«یَوَدُّ أَحَدُهُمْ لَوْ یُعَمَّرُ أَلْفَ سَنَهٍ » یعنی: هر یک از آنها آرزو دارد هزار سال عمر به او داده شود! معمولاً مردم چنین آرزویی نمی‌کنند، چون آدمی به سنین کهولت می‌رسد و زندگی در آن سنین لذت‌بخش نیست. و خداوند می‌فرماید: طول عمر آنان، باعث نجات از عقوبت و جزای الهی نمی‌شود. و بالاخره هر چقدر عمر کنند، مرگ آنان را درمی‌یابد و به خاطر اعمال بدشان مجازات خواهند شد.«سَنَهٍ وَ مَا هُوَ بِمُزَحْزِحِهِ مِنَ الْعَذَابِ أَن یُعَمَّرَ»این جمله توضیح سرنوشت قطعی آنان و قطع رشته‌های آرزوها و آمال آنان است.[«بِمُزَحْزِحِهِ»اشاره به این است که طول عمر آنان هیچ تأثیری در کم شدن عذاب آنان ندارد.]^[۴۶۲]و فرموده ی خداوند:«وَاللَّهُ بَصِیرُ بِمَا یَعْمَلُون»تهدید و وعده ی عذاب آنان است، چرا که خداوند از تمامی اعمال آنان، آنچه پنهان می‌کنند و آنچه آشکار می‌سازند، دانا و آگاه است و آنان را آن طور که سزاوار هستند، مجازات خواهد نمود. و فرموده ی خداوند متعال آیاتی^[۴۶۳]در قرآن کریم مطرح ساخته است که «وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ یَا قَوْمِ اذْکُرُواْ نِعْمَهَ اللّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ جَعَلَ فِیکُمْ أَنبِیَاء وَ. . .» [این آیات، ترس شدید بنی‌اسرائیل و سرپیچی و عصیان از رسولشان حضرت موسی۷و ترجیح دادن ذلّت و راحتی را بر بزرگی و عزّتِ همراهِ جهاد بیان می‌کند.و خداوند آنان را به عذاب تیه و سرگردانى گرفتار نمود.]^[۴۶۴][بعد از غرق شدن فرعون۷و سپاهیانش در مقابل دیدگان بنی‌اسرائیل و در پی آن رفتن بنی‌اسرائیل به سرزمین‌های شام، خداوند متعال به موسی۷وحی کرد که دوازده سرکرده از قوم بنی‌اسرائیل را انتخاب کند و دستور داد که آنان را به سرزمین مقدس، که در آن زمان کنعانیان در آنجا زندگی می‌کردند، بفرستد تا از احوال و اوضاع آنان باخبر شوند. حضرت موسی۷طبق دستور پروردگار عمل کرد. هنگام فرستادن این منتخبان برای تجسس و خبر آوردن از وضعیت سرزمین مقدس و اهالی ستمگر آنجا، به آنها گفت: از آنچه دیدید به جز من، برای کسی دیگر تعریف نکنید و به هیچ کس حرفی نزنید. وقتی این سرکردگان وارد سرزمین مقدس شدند و از وضعیت ساکنان آن منطقه اطلاع حاصل کردند، آنان را بسیار قدرتمند با بدنهای ستبر و آنجا را شهری مستحکم و دارای دژ یافتند. آنان به سوی موسی۷برگشتند و به آن حضرت۷که میان جمع کثیری از بنی‌اسرائیل بود، گفتند: ما به آن سرزمینی که ما را فرستادی، رفتیم و در حقیقت آنجا سرزمین شیر وعسل و. . . و همه چیز بود، اما ساکنان آن بسیار قوی هستند و شهرشان مستحکم و دارای دژ و قلعه است. و تمامی آن سرکردگان برگزیده، به جز دو نفر از آنان به نام‌های یوشع بن نون و طالب بن یفنه، فرزندان و نوادگان خود(سبط خود) را از جنگیدن نهی کردند. اما این دو نفر قوم خود را به اطاعت از پیامبرشان موسی۷ و مبارزه با کنعانیان دوشآدوش آن حضرت نصیحت و ارشاد کردند. . .، ولی بنی‌اسرائیل از امر و دستور این دو تن سرپیچی نمودند و از بقیه ی ده نفر سرکرده ی خود اطاعت نمودند و بر عدم جهاد اصرار ورزیدند و صدای خود را به گریه بلند کردند و گفتند: ای کاش در مصر یا در همین جا می‌مردیم. . . سپس گفتند: چرا خداوند ما را به این سرزمین آورد؟ آیا برای اینکه با شمشیر ستمگران کشته شویم و فرزندان و زنان ما به غنیمت به دست آنان بیفتند؟ بعد فریاد زدند: باید رئیسی برای خود برگزینیم و به مصر برگردیم… موسی۷ تلاش کرد که مانع آنچه از روی ترس و سرپیچی گفتند، شود و آنان را به مبارزه با ستمگران بکشاند. ولی آنان نسبت به او کور و کر شدند و خداوند به موسی۷ وحی نمود که سرزمین مقدس تا چهل سال بر آنان حرام است و به خاطر سرپیچی و عصیان و ترس به سرگردانی مجازات می‌شوند.]^[۴۶۵] بر اساس آیاتی که در این قسمت مطرح گردید کسانی که نسبت به زندگی دنیوی علاقه ای فوق العاده داشته و آزمندترین مردم نسبت به طلب حیات و زندگی هستند و حتی از انسانهای مشرک،که بهشت خود را تنها دنیا می بینند و بس، پا را فراتر گذارده و آرزوی عمر طویل، حتی تا هزار سال می کنند،گوئی خود می دانند که در آن دنیا هیچ گونه مأوائی ندارند و لذا همه ی همّ و غمّ ایشان چسبیدن به این زندگی دو روزه ی دنیاست ولو آنکه به ایشان سخت بگذرد و زیر بار مسئولیت رفتن به خاطر جهاد و مبارزه در راه حق، برای ایشان بی معنا بوده و از ترس حتی کوچکترین لطمه ای، خود را از دیدگان پنهان می دارند.
الگوسازی با توجه به نکات آیات مرتبط با فضائل اخلاقی یهود در قرآن
۱- مسلمانان آگاه باشند که از ویژگیهای مؤمنین اهل کتاب که بدان ستوده شده اند«أُمَّهٌ قَائمَهٌ» بودن است و این صفت پایداری ایشان را در زمینه هائی که یک فرد مؤمن راستین می بایست داشته باشد، ابراز می دارد.
۲- مسلمانان آگاه باشند که مؤمنین اهل کتاب به تلاوت آیات در طول شب می پردازند و این امر نشانه ی آن است که به خدا و روز قیامت ایمان مى‏آورند، امر بمعروف و نهى از منکر می کنند، در انجام دادن امور خیریه بر یکدیگر پیشدستى می نمایند و از افراد شایسته محسوب می شوند.
۳- مسلمانان آگاه باشند که مؤمنین اهل کتاب امر به معروف و نهی از منکر می کنند،به مردم طعام می رسانند و پوشش مورد نیاز ایشان را تهیه می کنند و برای هر نوع کمک به بهتر شدن امور مردم آمادگی دارند.
۴- مسلمانان آگاه باشند که هیچ امتى بهترین امت نخواهد شد مگر این که مسئولیت اجتماعى خود را با بینش درست و اخلاص کافى به انجام برساند. و ضامن این مسئولیت اجتماعى آن است که: به نیکى فرمان دهید و از بدى و زشتى جلوگیرى کنید. و بدانید که امر به معروف تنها منحصر به گفتن با زبان نیست، بلکه عبارت است از تلاش براى تحقق یافتن معروفها و نیکی ها از راههاى گوناگون. . . و نیز چنین است نهى از منکر.
۵- مسلمانان آگاه باشند که همچون خداوند متعال جانب انصاف را رعایت نموده و تمامی اهل کتاب را یکسان ندانسته و آن دسته ای را که از ایشان به راه حق پیوسته و از اکثریت فاسد اهل کتاب، فاصله گرفته اند و طریق ایمان و تسلیم به خدای یکتا را برگزیدند با نیکی یاد نموده و بدانند که مؤمنین اهل کتاب دارای صفات ممتاز ایمان به خدا و قرآن و کتاب آسمانی خودشان وخشوع در برابر خدا و حفظ کردن آیات الهی و نفروختن آن با بهای اندک متاع دنیوی هستند.
۶- مسلمانان آگاه باشند که مؤمنین اهل کتاب راسخ در علم هستند. دانش ژرف و ایمان روشن، هر دو، صاحبان خویش را به این که آئین را در کل باور نموده و بپذیرند و معتقد شوند به این که دینی که از سوی خدای یکتا فرود آمده است یکی است، سوق می دهد.
الگوسازی با توجه به نکات آیات مرتبط با رذائل اخلاقی یهود در قرآن
۱- مسلمانان آگاه باشند که اکثریت یهودیان از دیدگاه قرآن دارای اخلاق زشت و سرشت خبیث در رفتارهای بدی همچون کفر، انکار، غرور، خودبینی، ‌ترس،‌ دروغ، لجاجت و مکر و نیرنگ بازی،‌ عصیان و سرپیچی،‌ قساوت قلب، ‌انحرافات باطنی،‌ اقدام به بدی ها و گناهان،‌ خوردن اموال مردم آن هم به باطل یعنی از طریق ربا و دیگر خصوصیاتی که آنان را مستحق دوری از رحمت خدا و ذلّت و بدبختی ساخته استمی باشند..
۲- مسلمانان آگاه باشند که یهودیان فاسد می پندارند هرخوبی که نصیب دیگران گردد،گویی از آنان سلب شده است و چنانچه ببینند نعمتی نصیب سایرامت ها گردد، خشم سراسر وجودشان را در برمی گیرد. حسادت و خود خواهی، از جمله رذائل اخلاقی یهود است.
۳- مسلمانان آگاه باشند که بسیاری از اهل کتاب به پیامبری حضرت محمد۶کفر ورزیدند و از دستورات کتاب های خود دراین زمینه، ‌سرپیچی کردند و به قرآن کریم کافر شدند و در جهان امروز نیز درصدد نابودی هر گونه آثار از پیامبر خاتم۶هستند.
۴- مسلمانان آگاه باشند که اهل کتاب فاسد، به رغم علم به وجوب اطاعت از دستور الهی، مخالفت و لجاجت کردند زیرا قرآن کریم، تصدیق کننده ی تورات است و یهودیان نسبت به کتابی کافر شدند که، کتابشان را تصدیق می کند نه کتابی که با اصول کتابشان در تضاد است.
۵- مسلمانان آگاه باشند که اهل کتاب فاسد خیال می کردند که نبوت منحصر به آنان است و هرگز به خیال خود راه نمی دادند که خداوند نبوت را، از فرزندان اسحاق۷بردارد و میان فرزندان اسماعیل۷قراردهد و چون کفر آنان در نتیجه ی ستم، حسادت، تکبر و خودخواهی‌شان است، در نتیجه خواری و کوچکی و حقارت نصیب آنان می‌گردد.
۶- مسلمانان آگاه باشند که خداوند به انواع بدی‌هایی که اهل کتاب و در رأس آنان یهودیان در دل دارند، اشاره می‌کند و می‌فرماید: آنان آرزو دارند که مسلمانان از دین حقِ خود، به همان کفری که قبلاً بر آن بودند، بازگردند.
۷- مسلمانان آگاه باشند که خداوند در نکوهش اهل کتاب به علت آرزو و تمایلاتشان، برای مؤمنان روشن می‌سازد که یهودیان چنین امری را از کتابها دستور نگرفتند، بلکه کتاب‌هایشان آنان را از این اخلاق پست و نکوهیده باز می‌دارد، ولی به خاطر بدطینتی و بدسرشتی، حسادت به قلب‌های آنان نفوذ کرده به طوری که بازداشتن آنان از حسد و یا بازداشت حسد از آنان سخت است.
۸- مسلمانان آگاه باشند که دستور خداوند به عفو و بخشش و گذشت در باره ی اهل کتاب اشاره به این دارد که مؤمنان با وجود تعداد اندک، صاحب قدرت و عظمت بودند و مؤمنان به ‌رغم ضعف و کم‌توانی، به منزله ی افرادی قوی و قدرتمند در نظر گرفته می‌شوند و اهل کتاب با وجود کثرت، در موضع ضعف قرار داده می‌شوند. حق، باطل را مغلوب می‌سازد و تنها با غفلت حق است که باطل باقی می‌ماند.
۹- مسلمانان آگاه باشند که این خصیصه ی یهود است که آنان با اانبیای الهی ازجانب خداوند عهد و پیمان بستند، ولی همواره عهد شکنی نموده اند.
۱۰- مسلمانان آگاه باشند که یهودیان نیز همچون نیاکان خویش رذائل اخلاقی و پیمان شکنی را به ارث برده اند، ‌به جز گروه اندکی از آنان، بقیه ی یهودیان همچون گذشتگان خود، گمراه بودن و قساوت قلب و ‌پیمان شکنی و انحراف از راه راست را، جز‌ء خصایص خود حفظ نموده اند.
۱۱- مسلمانان آگاه باشند که آیاتی از قرآن اشاره دارد که خداوند از یهودیان پیمان گرفت که یکدیگر را نکشند. کسی را از خانه ی خود بیرون نکنند اگر یکی از آنان به اسارت در آمد، با پرداخت فدیه از اموال خود، ‌او را آزاد کنند و از دست دشمنان نجات دهند.
۱۲- مسلمانان آگاه باشند که خداوند اهل کتاب فاسد را توبیخ و نکوهش می کند نسبت به این که میان احکام خداوند تمایز قائل شده اند و ایشان درقیامت به شدت عذاب می شوند و غیر از خدا یار و یاوری نمی یابند.
۱۳- مسلمانان آگاه باشند که از جمله رذایل اخلاقی بنی اسرائیل که به سبب جهل،‌ فسوق،‌ حرص، ‌سست ارادگی مرتکب می شدند، فریبکاری و دسیسه برای ویران ساختن شرایع بود تا از طریق این راه ها و دسیسه ها به آرزوها و امیال و شهوات خود دست یابند و بدین شکل از عذاب و مجازات هم درامان بمانند. وخداوند نخست آنان را به عذاب دردناک یعنی فقر و بدبختی و تنگدستی در زندگی مجازات نمود و وقتی از کردار خود بازنگشتند و راه هدایت را برنگزیدند آنان را از جهت جسمانی و خلقت مسخ نمود و واقعاً تبدیل به میمون(‌بوزینه)‌شدند.
۱۴- مسلمانان آگاه باشند که اهل کتاب فاسد، سخنان دروغ را می شنوند و می پذیرند . بسیار مال حرام می خورند و یهودیان با وجود علم و آگاهی از حکم خداوند در مورد ربا، به سبب حرص شدید به کسب مال، ربا خوردند و با این کار هم به حدود الهی و هم به حقوق مردم تجاوز کردند.
۱۵- مسلمانان آگاه باشند که از بارزترین رذائل بنی‌اسرائیل آن است که بارها در قرآن کریم به آن اشاره شده مسئله ی تحریف کلام خداوند از جایگاه اصلی خود می باشد که به سبب عدم بینش الهی و موضع‌گیری کافرانه ی یهود در برابر نعمتهای الهی و نیز گستاخی آنان نسبت به دین و سوء ادراک آنان نسبت به اهداف شریعت و قساوت قلوب یهودیان بعد از مشاهده ی نشانه‌ها و دلایل آشکار صورت گرفت.
۱۶- مسلمانان آگاه باشند که ناامیدی از ایمان آوردن یهودیان بنا به دو دلیل است: اول: تصویر حالات نکوهیده یهودیان که در آیات قبل از این آیه اشاره شده است. دوم: تحریف کلام خدا از روی علم و اطلاع و از روی تعمد.
۱۷- مسلمانان آگاه باشند که برخی از یهودیان، علاوه بر تحریف، اهل نفاق و تدلیس نیز هستند و در ظاهر اظهار ایمان مى‏کنند، تا خود را از اذیت و طعن و قتل حفظ کنند، اما خواستند حقیقت و منویات درونى خود را از خدا بپوشانند، و خیال کردند اگر پرده‏پوشى کنند، می توانند امر را بر خدا مشتبه سازند، با اینکه خدا به آشکار و نهان ایشان آگاه است.
۱۸- مسلمانان آگاه باشند که از خصایص یهودیان، تلاش شدید و حرص شدید آنان برای دنیا و زندگی است، حتی اگر زندگی مذلّت‌بار و سراسر ننگ باشد و حتی از انسانهای مشرک،که بهشت خود را تنها دنیا می بینند و بس، پا را فراتر گذارده و آرزوی عمر طویل، حتی تا هزار سال می کنند،گوئی خود می دانند که در آن دنیا هیچ گونه مأوائی ندارند و لذا همه ی همّ و غمّ ایشان چسبیدن به این زندگی دو روزه ی دنیاست ولو آنکه به ایشان سخت بگذرد.
۱۹- مسلمانان آگاه باشند که طول عمر یهودیان(یا هر کس رویه ی آنان را در پیش بگیرد) هیچ تأثیری در کم شدن عذاب آنان ندارد.
فصل سوم
الگوسازی قرآن کریم در مواجهه
با
عملکرد یهود
مقدمه
قرآن کریم در برخورد با یهودیان روش های گوناگونی داشته است که به طور کلی می توان آن را بر دو قسم تقسیم نمودکه عبارت است از: مواجهه ی قرآن کریم با یهود در زمان عدم جنگ (برخورد مسالمت آمیز) و مواجهه ی قرآن کریم با یهود در زمان جنگ(برخورد قهرآمیز).
که این دو الگو دارای زیرمجموعه هایی می باشد که در دو بخش جداگانه، تلاش شده است که به اهمّ موارد آن پرداخته شود. نکته ی قابل توجه آن است که پیامبر اسلام۶بنابر تأئید و تأکید قرآن کریم^[۴۶۶]، اسوه ی حسنه ای است که کلام و عمل او^[۴۶۷] بر اساس موازین الهی و پیروی از وحی خداوندی است^[۴۶۸]و در این قسمت به لحاظ عمیق شدن در چگونگی برخورد قرآن با یهودیان مدینه، ناگزیر به بیان نحوه ی رفتار پیامبر اکرم۶با یهودیان است که این امر هیچ گونه منافاتی با برخورد قرآن کریم با یهودیان ندارد و درحقیقت رفتار پیامبر اسلام۶، الگوی تمام نمای قرآن کریم است،و از این رو می توان با اطمینان کامل به مواجهه ی حضرت محمّد۶، نسبت مواجهه ی قرآن با یهود را داد و لذا به خاطر بهتر مشخص شدن برخورد عملی خداوند با یهودیان، آیات قرآنی و رفتارهاى گوناگون پیامبر اکرم۶درباره ی یهودیان توأم با یکدیگر، از زوایای مختلف، مورد بررسی قرار خواهد گرفت. امید است که از این رهگذر به رغم بضاعت اندک نگارنده، با توفیق الهی، حداکثر نتایج مورد رضایت خداوند متعال و معصومین:به دست آید.
بخش اول
الگوسازی قرآن کریم
در
مواجهه با یهود
در زمان
عـدم جنگ
مقدمه