از رهگذر فرهنگ سازی، آموزش و پرورش، بهبود شرایط اقتصادی (فقرزدایی، اشتغال زایی، تامین مسکن) و حمایت از ویژه می‌توانیم از بزهکاری زنان پیشگیری کنیم.

الف) فرهنگ سازی

فرهنگ از نظر لغوی تعلیم و تربیت، ادب، معرفت و دانش معنا شده است^[۱۶].

اما از حیث اسلامی مجموعه پیچیده ای از دانش، عقیده ها، هنر و اخلاقیات قانونی، آداب است و به عبارت دیگری که هر ارزشی که انسان به عنوان عضوی از جامعه به دست می آورد را در برمی گیرد. ^[۱۷]

از این رو فرهنگ در شکل گیری ساختارها و نهادهای اجتماعی، شخصیت افراد و حتی رفتار آن ها نقش به سزایی ایفا می‌کند. به دیگر سخن محیط فرهنگی که در برگیرنده ی همه جنبه‌های فرهنگی هر جامعه معینی دانش، عقیده، سنت ها، آداب و رسوم، اخلاقیات، نهادهای فرهنگی است به گونه ای مؤثر بر شکل گیری شخصیت افراد و نوع رفتار آن ها تاثیر گذار می‌باشد. بدین ترتیب افزون بر محیط اجتماعی فردی محیط اجتماعی فرهنگی نیز یکی از گونه های محیط اجتماعی عمومی است. اولین ابزار مهم برای فرهنگ سازی رسانه ها هستند. (رسانه های گروهی از یک سو با شناسایی و تحلیل معضلات فرهنگی، اجتماعی، عمومی، سیاسی، اقتصادی زنان و از سوی دیگر با اتخاذ تدابیر و به کارگیری اقدامات مناسب می‌توانند در کاستن میزان بزهکاری نقش مهم ایفا می‌کنند.^[۱۸]

بدین سان رسانه های گروهی به دلیل برخورداری از مخاطبان زیاد می‌توانند اجتماعی کردن مردم کمک کنند. صدا و سیما در بالا بردن سطح دانش و فرهنگ جامعه، بالا بردن شعور اجتماعی، پروش افکار عمومی، آموزش مهارت‌های زندگی، آگاه سازی، مردم آمیزی در جامعه نقش بسزایی برخوردار است. ‌بنابرین‏ صدا و سیما از یک سو به عنوان وسیله تفریحی، سرگرمی و از سوی دیگر به عنوان وسیله آموزشی و تربیتی در تکوین درست شخصیت افراد جامعه پذیری آن ها و در نتیجه پیش گیری از بزهکاری تاثیر گذار است. توجه صدا و سیما به جنبه‌های آموزشی، تربیتی، اخلاقی و حتی مذهبی در کاهش میزان بزهکاری زنان می‌تواند مؤثر باشد.

ب) آموزش و پرورش

آموزش و پرورش از نظر لغوی آموختن، یاد دادن و پرورش دادن را نیز از حیث تربیت معنا کرده‌اند. معنای اصطلاحی آموزش و پرورش هم از معنای لغوی آن چندان دور نیست ‌به این معنی که از رهگذر آموزشی، آگاهی، مهارت‌ها و ویژگی های شخصی افراد گسترش می‌یابد. وسیله ی تربیت استعداد هدف دار به صورت مسئولانه شکل می‌گیرد. محیط تحصیلی که گونه ای از محیط اجتماعی به شمار می رود. در آموزش و پرورش افراد همخوانی آن ها به هنجارهای اجتماعی نقش بسزایی ایفا می کند مدرسه پس از محیط خانواده مهمترین نهاد اجتماعی در جامعه پذیری افراد به شمار می‌آید.

به گونه ای که بنیان های سازگاری افراد با ارزش های اجتماعی را باید نخست در چگونگی تربیت فرد در محیط خانواده و پس از آن بر چگونگی پرورش وی در محیط تحصیلی جست. از این رو مدرسه نیز مانند خانواده بر شکل گیری شخصیت افراد مردم آمیزی، اجتماعی کردن، مسئولیت پذیر کردن آن ها در برابر جامعه و فرهنگ سازی تاثیر گذار می‌باشد. افراد در مدرسه با ارزش ها و هنجارها و قواعد ‌اجتماعی آشنا می‌شوند و همزیستی مسالمت آمیز با دیگران، سازگاری با سایرین و احترام گذاردن به آن ها را می آموزند. ‌بنابرین‏ مدرسه موقعیت ما را برای ترویج برابری اجتماعی و تکثرگرایی فرهنگ ایجاد و به افراد کمک می نمایند تا صلاحیت ما در مهارت های اخلاقی را به دست آوردند و به عنوان یک شهروند احساس مسئولیت نمایند. بدین سان مدرسه می‌تواند به افراد (بخصوص دختران) در زمینه قانونمندی و بزهکاری و پیامدهای آن و راه های جلوگیری از ارتکاب جرم آموزش های مورد لزوم را ارائه دهد.

ج) بهبود شرایط اقتصادی

شرایط اقتصادی یکی از گونه های محیط اجتماعی عمومی است و می‌تواند از پیدایش بزهکاری میزان وقوع آن با پیشگیری از ارتکاب این پدیده تاثیر گذار باشد^[۱۹]. محیط اقتصادی بدین گونه است و به محیط اقتصادی عمومی و محیط اقتصادی شخصی دسته بندی می شود. محیط اقتصادی عمومی که در برگیرنده نظام اقتصادی حاکم بر جامعه است بر بزهکاری تاثیر بسزایی دارد به گونه ای که ‌بر اساس شماری از پژوهش ها دوران نوسانات و بحران های اقتصادی نقش مهمی در وقوع بزهکاری و حتی میزان آن ایفا می کند^[۲۰].

مطابق برخی از پژوهش ها محیط اقتصادی شخصی که در تعامل فعالیت های اقتصادی شخصی افراد مانند شغل، مسکن و فقر می‌باشد. تاثیر بسزایی به میزان بزهکاری دارد. حتی در زمینه اعتیاد و نقش های اقتصادی شخصی بسیار پررنگ است و افرادی که دچار فقر و بیکاری و درآمد کم به گرایش افراد به اعتیاد تاثیر می‌گذارد. اگر نیاز های اساسی از قبیل مسکن، خوراک، پوشاک، درمان، آموزش و … امکانات لازم برای تشکیل خانواده خوب در جامعه وجود داشته باشد و شرایط اقتصادی زنان در جامعه بهبود بخشیده شود مسلماً در جلوگیری از بزهکاری زنان نقش مهمی دارد.

د)حمایت از افراد ویژه

اینگونه پیش گیری در برگیرنده ی آن دسته از تدابیر و اقداماتی که به دنبال شناسایی کودکان مسئله دار و کاهش احتمال گرایش و وارد شدن آن ها در رفتارهای بزهکارانه پایدار است. رشد چنین کودکانی، بر سلامت جسمانی، ذهنی افراد و در نتیجه بر نوع رفتار آن ها از حیث اجتماعی بودن تاثیر بسزایی دارد. حمایت از مادران از رهگذری برنامه های مربوط به پیش از تولد یا به منظور بهبود بهداشت مادران و آماده سازی برای پذ یرش نقش اجتماعی جدید ایجاد علاقه بین مادران جلوگیری از خشونت علیه کودکان، شناسایی و حمایت از دخترانی که مورد تجاوز جنسی قرار گرفته اند و حمایت از دخترانی که بد سرپرستی شدن کودکی خود را سپری کردند می‌تواند به اجتماعی کردن آن ها و جلوگیری از بزهکاری بخصوص زنان کمک شایان توجهی کند.

فصل دوم

تحلیل جرم شناختی بزه دیدگی و بزهکاری زنان

مبحث اول: بررسی رویکرد کلاسیک جرم شناسی

بررسی رویکردهای کلاسیک جرم شناسی، متناسب با موضوع حاضر بزه دیدگی و بزهکاری زنان می توان بر رویکرد کلاسیک جرم شناسی را مد نظر قرار داد.

رویکرد کلاسیک جرم شناسی مجموعه دیدگاه مادی جرم شناسی از بدو پیدایش تا زمان پدید آمدگی جرم شناسی واکنشی اجتماعی را در برمی گیرد.

گفتار اول: رویکرد زیست شناختی

یکی از نگرشهای که در جرم شناسی کلاسیک بویژه مبحث تحققی نسبت به بزهکاری زنان وجود داشت نگرش زیست شناختی بود. این دیدگاه سعی می‌کند ویژگی‌های زیستی و فیزیولوژیکی را در مطالعات جرم شناسی مد نظر قرار دهد. با نگاهی به تحقیقات جرم شناسان این دوره می توان ۳ نگرش زیستی را در جرم شناسایی ردیابی کردند بدین قرار است.