نهی : نَرو ro
فعل نفی : در افعال منفی همیشه تکیه روی واکه ی حرف نفی است.
نَگفتی gofti
نَرَفتم -rftm
۴-۳ : صرف (ساخت واژه)
صرف به دو بخش تقسیم می شود : ۱-صرف تصریفی ۲-صرف اشتقاقی
۱-صرف تصریفی : به بخشی از واژه می پردازد که نقش نحوی دارد. مانند وند جمع ساز ، وند زمان گذشته
۲-صرف اشتقاقی : به بخشی از واژه می پردازد که نقش واژه سازی دارد . مانند “گاه” برای ساختن واژه “درمانگاه”

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۴-۳-۱- اسم
اسم هسته گروه اسمی است و نشانه های دستوری خاصی به صورت وند تصریفی یا واژه نسبت به آن اضافه می گردند و از دید ساخت واژگی در انواع زیر می تواند بررسی شود :
۴-۳-۱-۱-ساده-مرکّب :
ساده : اسمی است که از یک تکواژ ساخته شده باشد مانند :
گاو gow
آب ow
مرکّب : دست کم از دو تکواژ آزاد ساخته شده باشد مانند :
مادر شوهر mderur
اسم مرکّب در اقسام زیر نیز می تواند باشد :
از دو اسم : جانماز jnemz بنّا gel cr
از اسم و تابع : گودال le , ole
از اسم و دو نام آوا : رنگ رنگ reng , reng
از اسم و صفت : گوجه فرنگی gorji پا برهنه pberxne
از اسم و بن فعل : آدمیزاد demizd
از دو بن فعل : آمد و نیامد umede nomd
از دو صفت : خوب بد xube bd سرخ سفید sorxe sefid
از دو ضمیر : این اون ineu
۴-۳-۱-۲- جامد – مشتق :
اسمی را که در ساختمان آن تکواژ وابسته نباشد ، جامد گویند مانند :
اسمی را که در ساختمان آن تکواژ وابسته باشد ، مشتق گویند مانند :
چرخ ریسندگی دستی ← rxu
در این میان تنها پسوند در رفسنجانی اسمِ مشتق ساز است ؛ مثل (ی-i) در واژه های :
خویشاوند – قوم خویشی qome xii – خوبی xubi
۴-۳-۱-۳- مفرد – جمع
۴-۱. مفرد : در رفسنجانی بی نشانه است و از دید معنایی یک اسم را می سازد ، نشانه اسم مفرد φ صفر می باشد .
دیوار divl
نان non
اما مقوله جمع دارای نشانه هایی است که به ذکر آنها می پردازیم :
الف-مقوله جمع در این گونه توسط عددی که قبل از اسم می آید ، نشان داده می شود مانند :
دو تا نان d0-t-non
سه تا مار se-t-mr
ب- نشانه جمع در اسم هایی که به همخوان پایان می یابند به شکل (=۱) ظاهر می شود :
dr → der
پ-تمام کلماتی که به صامت ختم می شوند صرفا تکواژ [] را می پذیرند :
دخترها ← دخترا
Doxtrh ← doxter
ت- اگر واژه ای به واکه /e/ ختم شود ، این واکه جای خود را به تکواژ جمع ساز می دهد :
خونه ← خونا
Xone ← xon
بچّه ← بچّا
b ← b
-اگر واژه ای به واکه /i/ ختم شود به هنگام اضافه شدن به انتهای آن به علت سخت کامی /y/ به عنوان یک همخوان میانجی در جایگاه بین /i/ انتهائی و تکواژ جمع ظاهر می شود :
[rbi] /چربی/