حساسیت بازاریابی مشتری(مکانیزم)
شکل ۲-۳ مدل مفهومی از رنجیره تأمین چابک(منبع: یوسف و همکاران،۲۰۰۱)
محرک چابکی تغییر است. آشفتگی و عدم­اطمینان در محیط تجاری علت اصلی شکست زنجیره عرضه تاکنون بوده است. شرکت­های مختلف با خصوصیات گوناگون و در شرایط متفاوت تغییرات ویژه مختلفی را تجربه کرده ­اند که منحصر به آنها بوده است. با اینحال، خصوصیات مشترکی وجود دارد که می ­تواند برای همه شرکت­ها نتایج کلی­ای را داشته باشد(عظیمی و همکاران، ۱۳۸۶). بطور خلاصه بر پایه مطالعات گذشته(شریفی و زانگ،۱۹۹۹؛ یوسف و همکاران،۱۹۹۹؛ کریستفر^[۳۳]،۲۰۰۰)، حوزه ­های کلی تغییر محیط تجاری به۱) فراریت بازار؛۲) شدت رقابت؛ ۳) تغییر در خواسته­ های مشتری؛۴) سرعت­گرفتن تغییر تکنولوژیکی و ۵) تغییر در عوامل محیطی طبقه ­بندی می­شوند. بر پایه ارزیابی محیط تجاری، سطح چابکی مورد نیاز بوسیله سازمان مشخص و مستقر می­ شود(جولی و هازرخنی، ۲۰۰۶).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

زنجیره عرضه چابک به تغییر، عدم اطمینان، و عدم قابلیت پیش ­بینی در محیط تجاریش اهمیت می­دهد و پاسخ­های مناسبی به تغییرات می­دهد. از اینرو، یک زنجیره عرضه چابک نیازمند قابلیت­ها یا توانایی­های مشخص گوناگونی است. شارپ(۱۹۹۹)، کریستفر (۲۰۰۰)، گیاچتی و همکاران^[۳۴](۲۰۰۳) این توانمندی­های را در چهار گروه طبقه ­بندی کرده ­اند:
۱) قابلیت پاسخ­گویی، توانایی برای تشخیص تغییرات و پاسخ­گویی سریع، واکنشی و فعالانه به آنها و استفاده از تغییرات برای بهبود و گسترش؛
۲) توانایی، توانایی برای تحقق بخشیدن مؤثر و کارا به اهداف سازمان؛
۳) انعطاف­پذیری/ انطباق­پذیری، توانایی بکارگیری فرایندها و تسهیلات مختلف برای دستیابی به اهداف مشابه؛ و
۴)سرعت، توانایی برای تکمیل یک فعالیت با حداکثر سرعت ممکن(ریچارد، ۱۹۹۶).
مشخصه­های تواناسازنده چابکی زمینه را برای اندازه ­گیری چابکی زنجیره عرضه فراهم می­ کنند. گلدمن(۱۹۹۱) برای شناسایی فهرستی از مشخصه­های تواناسازنده چابکی مورد نیاز یک سازمان، تا یک زنجیره عرضه چابک باشد و مطابق آنچه رهبران سازمان به­عنوان آیتم­های مورد نیاز بر می­گزینند، تواناسازنده­های کلیدی را به چهار طبقه تقسیم بندی نمود:
ارتباط بر اساس تشریک مساعی: بعنوان استراتژی زنجیر عرضه، توانایی سازمان در جذب خریداران و تأمین­کنندگان برای باهم کار کردن و بهبود پیوسته محصولات و تسهیم اطلاعات است.
بکپارچگی فرایند: بعنوان زیربنای زنجیره عرضه بدین معناست که زنجیره عرض یک اتحادی از شرکاء پیوند یافته درون یک شبکه کاری است.
انسجام اطلاعات: بعنوان اساس زنجیره عرضه، توانایی برای بکارگیری تکنولوژی اطلاعات به منظور تسهیم اطلاعات بین خریداران و تأمین­کنندگان، برای ایجاد یک زنجیره عرضه مجازی کارای مبتنی بر اطلاعات(اطلاعات­محور) تا موجودی محور(اشتدلر و همکاران، ۱۳۸۵).
حساسیت مشتری/ بازاریابی: بعنوان مکانیزم کار زنجیر عرضه، توانایی برای خواندن و پاسخ­گویی به خواسته­ های واقعی مشتری، و همچنین تسلط یافتن بر تغییر و عدم اطمینان است(رامش و دیویدسن، ۲۰۰۷).
۲-۲-۱۱ فناوری اطلاعات و مدیریت زنجیره تأمین
مدیریت زنجیره تأمین بر رویکردی مشتری­ محور استوار است. لذا ارتباط به موقع و کامل بین همه عناصر زنجیره جهت اطلاع از نیازهای مشتری و میزان تأمین نیازها از ضروریات زنجیره است. برای تسهیل جریان اطلاعات و مدیریت دقیق آن بستری مناسبی از نرم­افزارها و سیستم­های اطلاعاتی یکپارچه و شبکه ­های اکسترانت و اینترانت موردنیاز است. با به کارگیری تجارت الکترونیک در زنجیره تأمین نیز می­توان برمبنای مدل B2B و B2E جهت توصیف عملیات خرید، فروش و مبادله محصــولات، خدمات و اطلاعات ازطریق شبکه ­های رایانه­ای و به خصوص اینترنت با تأمین­کنندگان بهره جست. برمبنای مدلی دیگر از تجارت الکترونیک شرکت­های همکار در یک زمینه به خصوص ازطریق شبکه ­های الکترونیکی نیز می­توانند به همکاری و اشتراک مساعی بپردازند. چنین همکاری اغلب بین شرکت­هــای حاضر در یک زنجیره تأمین اتفاق می­افتد(غلامیان و همکاران، ۱۳۸۷).
۲-۲-۱۲ چالش­های اصلی که زنجیره­های تأمین
۲-۲-۱۲-۱ اثر شلاقی
در اثر شلاقی، یک انحراف کوچک در تقاضای مشتریان، در طول زنجیره تأمین افزایش می­یابد بطوری که هر مرحله نسبت به مرحله قبلی، انحرافات بزرگتری را تجربه می­ کند و تغییری که در تقاضای تولید و مواد اولیه ایجاد می­ شود چندین برابر مقدار واقعی است(اشتدلر و همکاران، ۲۰۰۶). به این دلیل که هر بخش زنجیره تأمین پیش ­بینی موجودی را با توجه به منافع خود انجام می­دهد، که به موجودی­های اضافه در تمام قسمت­ های زنجیره تأمین منجر می‌شود. در این مورد خرده فروش پیش ­بینی خود را بر اساس تقاضای مشتری تنظیم نمی­کند و توزیع­کننده نیز از همان اطلاعات غیر مطمئن برای تخمین سفارش خود استفاده می­ کند و …(توربان و همکاران، ۱۳۸۵).
۲-۲-۱۲-۱-۱ راه­حل مبتی بر فناوری اطلاعات
با بهره گرفتن از دستگاه­های پایانه فروش^[۳۵] می­توان به طور همزمان اطلاعات مربوط به مشتریان را در اختیار تمام ذی­نفعان زنجیره تأمین قرار داد(شارپ و دسی، ۱۹۹۹). همچنین با ایجاد شبکه ­های الکترونیکی بین اعضاء زنجیره، تبادل اطلاعات مربوط به تقاضای مشتری با سرعت و صحت بالا و بدون اتلاف وقت انجام می­گیرد. بدین ترتیب با بکارگیری فناوری اطلاعات و ایجاد زنجیره تأمین با اطلاعات تقاضای متمرکز می­توان تا حد زیادی اثر شلاقی را کاهش داد(سرایدار و همکاران، ۱۳۸۸).
۲-۲-۱۲-۲ یکپارچگی و انسجام اطلاعات:
اطلاعات عامل کلیدی در موفقیت زنجیره تأمین محسوب می­ شود. زیرا دیدگاه کلانی را که برای اتخاذ تصمیمات بهینه مورد نیاز است فراهم می­ کند. تصمیم‌گیری با بهره گرفتن از اطلاعات مربوط به کل زنجیره تأمین می ­تواند به اتخاذ تصمیماتی بیانجامد که سود و مزیت کل زنجیره را حداکثر می­سازد و متعاقبا منجر به سود بالاتر برای هر یک از شرکت­ها در زنجیره می­گردد(عظیمی و همکاران، ۱۳۸۶). این امر نیازمند اطلاعات صحیح و به هنگام درباره همه فرایندها وسازمان­های فعال در زنجیره تأمین می­باشد(براون و همکاران، ۲۰۰۶). برای مثال به منظور تعیین برنامه ­های تولید، برای تولیدکننده، دانستن میزان موجودی انبار درون شرکت کافی نیست. مدیر همچنین نیازمند دانستن روند تقاضا و حتی فعالیت­های سایر تأمین­کنندگان زنجیره می­باشد. با داشتن این گستره اطلاعات می­توان برنامه ­های تولید و سطح موجودی کالا را به گونه ­ای تنظیم کرد که سودآوری کل حداکثر گردد. اما چالش اساسی که در این رابطه زنجیره تأمین با آن مواجه است، یکپارچه­کردن اطلاعات ازتمام بخش­های زنجیره، ایجاد پایگاه داده و دسترسی مناسب(زمان دسترسی و کیفیت اطلاعات) می­باشد(ریچارد، ۱۹۹۶).
۲-۲-۱۲-۲-۱ راه­حل مبتنی بر فناوری اطلاعات
تا پیش از بکارگیری فناوری اطلاعات در تجارت، یکپارچگی اطلاعات و به خصوص به­روزکردن آن با توجه به تعداد زیاد شرکت­های زنجیره تأمین، امری مشکل و پرهزینه بود(شفیع زاده، ۱۳۸۳).
امروزه شرکت­ها با بهره گرفتن از ابزارهای تکنولوژی اطلاعات، ایجاد پایگاه داده الکترونیکی، شبکه ­های ارتباطی لان^[۳۶] و اکسترانت^[۳۷] و … به راحتی داده ­ها را میان هم به اشتراک گذاشته، ذخیره و بروزرسانی می­نمایند. بدین ترتیب تکنولوژی اطلاعات موجب:
الف: مشهودسازی و دسترس­پذیری اطلاعات.
ب: بوجود آمدن نقطه­ای مشترک برای برقراری ارتباط با اطلاعات و داده ­ها.
ج: توانایی تصمیم ­گیری بر اساس اطلاعات موجود در کل زنجیره تأمین شد(مهربان و همکاران، ۱۳۸۶).
۲-۲-۱۲-۳ کنترل موجودی و انبارداری
کنترل موجودی­ها و انبارداری از جمله مباحث مهم در زنجیره تأمین محسوب می‌شوند. بدون داشتن اطلاعات صحیح از وضعیت موجودی و انبارداری کارآمد، نمی‌توان برنامه­ ریزی مناسبی برای تولید، تخصیص ظرفیت به تسهیلات و عملیات بازپرسازی داشت. کنترل موجودی و انبارداری هزینه­ های قابل­توجهی(شامل: نیروی انسانی، عملیات انبارگردانی و …) بر زنجیره تأمین تحمیل می­ کند(شارپ و دسی، ۱۹۹۹).
۲-۲-۱۲-۴ قابلیت پیگیری کالا و سفارشات
از قابلیت­ها و امکانات موثری که می ­تواند بر کارآمدی زنجیره و افزایش رضایت مشتریان اثر مطلوبی داشته باشد، امکان ردیابی کالا و سفارشات در هر مرحله از انجام کار می­باشد(توربان و همکاران، ۱۳۸۵).
۲-۲-۱۲-۴-۱ راه­حل مبتنی بر فناوری اطلاعات
از جمله ابزارهای نوین ردیابی کالا و کنترل موجودی در مدیریت زنجیره تأمین می‌توان به بارکد و RFID (شناسایی بسامد رادیویی) اشاره کرد. ((RFID برای خواندن اطلاعات از امواج رادیویی استفاده می­ کند. بدین ترتیب که تراشه­های ریزی بر روی برچسب­های کالاها قرار می­گیرند که توانایی ارسال امواج رادیویی را دارا هستند و اطلاعاتی در مورد ابعاد مختلف کالا ارسال می­نمایند. مزایایی که این تکنولوژی برای زنجیره تأمین دارد عبارتند از:
– حذف هزینه­ های انتقال مجدد محصولات به دلیل جابه جایی اشتباه پالت­ها که در گذشته وجود داشت.
– حذف هزینه جا به ­جایی مجدد محصول و برگشت آن به کارخانه به دلیل ارسال اشتباه برای مشتری.
– کاهش هزینه نفر – ساعت مورد نیاز برای انبارگردانی.
– بهبود رضایت مشتری به دلیل ارائه اطلاعات دقیق در مورد وضعیت فعلی سفارشات.
– افزایش سرعت پیگیری کالاها
– افزایش کارایی زنجیره تأمین از طریق شفافیت بیشتر و تسریع بخشیدن در فرایندها.
۲-۲-۱۲-۵ حمل و نقل
یکی دیگر از کاربردهای فناوری اطلاعات در حمل و نقل و استفاده از نرم­افزارهایی برای تعیین مناسب مسیر بر اساس مکان مشتریان، اندازه سفارش، زمان­های تحویل مطلوب و اطلاعات مربوط به زیرساخت­های حمل و نقل، فاصله­ها و ظرفیت وسیله حمل ونقل است(عظیمی و همکاران، ۱۳۸۶).
۲-۲-۱۲-۶ بازاریابی
گسترش بازار و دسترسی به گستره وسیع­تری از بازارها، معرفی و تبلیغ محصولات جدید به مشتریان در سراسر دنیا، امروزه بوسیله اینترنت و شبکه جهانی با هزینه پائین و کارایی بالا برای زنجیره­های تأمین امکان­ پذیر شده است(توربان و همکاران، ۱۳۸۵).
۲-۲-۱۲-۷ قیمت گذاری
وقتی خرید و فروش از طریق اینترنت انجام می­ شود، تغییر در قیمت­ها آسان تر بوده و به صورت روزانه می­توان قیمت­ها را بروزرسانی کرد. هزینه صرف­شده برای جستجوی کالا توسط مشتری کاهش می­یابد و به راحتی محصولات شرکت و رقبا را می ­تواند جستجو نماید(توربان و همکاران، ۱۳۸۵).
۲-۲-۱۲-۸ توزیع
طراحی وب سایت برای فروش مستقیم محصولات به مصرف ­کننده نهایی بر کارآمدی فرایند توزیع و کاهش هزینه­ها با حذف واسطه­ها افزوده است(مهربان و همکاران، ۱۳۸۶).
۲-۲-۱۳ یکپارچه­سازی زنجیره تأمین:
پروفسور هاولی و سیونجین^[۳۸](۲۰۰۲) چهار محور کلیدی مربوط به اثر تجارت الکترونیک بر یکپارچگی زنجیره تأمین را تشریح نمودند. که وجه مشترک این موارد ایجاد راه­های جدید جهت هدایت کسب و کار است. این چهار حوزه عبارتند از:
۲-۲-۱۳-۱ یکپارچه­سازی اطلاعات:
به معنای توانایی به اشتراک­گذاشتن اطلاعات مرتبط بین شرکت­های یک زنجیره تأمین است. که شامل داده ­ها، مانند سوابق فروش و پیش ­بینی­های تقاضا، وضیت موجودی، زمان­بندی­های تولید، ظرفیت­های تولید، تبلیغ و زمان­بندی­های حمل و نقل است. این داده ­ها باید به صورت لحظه­ای و به موقع از طریق اینترنت در اختیار افرادی که به آنها نیاز دارند، قرار داده شود(غلامیان و همکاران، ۱۳۸۷).