در نهایت در خصوص یافته‎های حاصل در مرحله اعتباریابی مقیاس‌آموزش‌ها مشاهده شد که ابزار اولیه طراحی شده توسط محقق از نظر مطابقت محتوای آن با متون علمی و معتبر مورد تأیید تمام اعضای پانل متخصصان بود. پس از محاسبه نسبت روایی محتوایی و شاخص روایی محتوایی در نهایت تعداد کل آیتم‎های پذیرفته شده، ۱۱۰ آیتم بود که به ترتیب قرار گرفتن در هر سازه عبارت بودند از: سازۀ حساسیت درک شده ۸ آیتم، سازۀ شدت درک شده۱۰ آیتم، سازۀ منافع درک شده ۸ آیتم، سازۀ موانع درک شده ۱۰ آیتم، راهنمای عمل۹ آیتم، سازۀ خودکارآمدی درک شده۱۲ آیتم وآگاهی ۲۹ آیتم و عملکرد نیز ۲۴ آیتم.

۳-۶-۲-۲) تعیین پایایی پرسشنامه

منظور از پایایی یا سازگاری درونی این است که ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست می‌دهد یعنی اگر ابزار اندازه گیری (پرسشنامه) را در یک فاصله زمانی کوتاه چندین بار به یک گروه واحدی از افراد ارائه شود نتایج حاصل تا چه حد به هم نزدیک می‌باشند. برای اندازه گیری پایایی شاخصی به نام ضریب پایایی استفاده می‌شود دامنه این ضریب از صفر تا مثبت یک است. ضریب صفر معرف عدم پایایی و ضریب یک معرف پایایی کامل است (۵۹،۵۸،۵۷).

پایایی این پرسشنامه از طریق روش کودرریچاردسون وضریب آلفای کرونباخ بر روی۴۰ نفر از مادران مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر اراک سنجیده شد با توجه به نتایج آزمون آلفای کرونباخ بیشترین پایایی در بخش‌های عملکرد و شدت درک شده و کمترین پایایی در بخش حساسیت درک شده مشاهده گردید و مقدار این ضریب برای کل پرسشنامه ۹۶/۰ به دست آمد که نشان دهنده این است که این پرسشنامه دارای سازگاری درونی قویی است. پایایی سوالات بخش آگاهی طبق فرمول کودرریچاردسون ۷۴/۰ به دست آمد. جهت پردازش آماری از نرم افزار آماری spss 19 استفاده گردید (جدول شماره۵).

جدول شماره۵:نتایج جهت پایایی پرسشنامه

حیطه سوالات پرسشنامه

تعداد سوالات

ضریب آلفای کرونباخ

کل

۱۱۰

۹۶/۰

حساسیت درک شده

۸

۵۲/۰

شدت درک شده

۱۰

۹۳/۰

منافع درک شده

۸

۹/۰

موانع درک شده

۱۰

۷۹/۰

راهنماهای عمل

۹

۵۶/۰

خودکارآمدی

۱۲

۶۵/۰

عملکرد در خصوص نشانه های خطر

۶

۹۹/۰

عملکرد در زمینه عفونت های تنفسی

۶

۹۹/۰

عملکرد در زمینه اسهال

۶

۱

عملکرد در زمینه تب و تشنج

۶

۹۹/۰

کودر ریچاردسون

آگاهی

۲۹

۷۴/۰

و در نهایت پس از انجام اصلاحات کلی پرسشنامه نهایی طراحی شد و با روایی۸۲/۰ و پایایی ۹۶/۰ مورد تأیید قرار گرفت.

۳-۶-۳) معرفی ابزار مورد استفاده

بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی و با نظر اساتید مجرب و در نظر گرفتن معیارهای طراحی پرسشنامه، ابزار مورد نظر طراحی و پس از تأیید روایی و پایایی آن، پرسشنامه نهایی در شش بخش تنظیم شد:

بخش اول شامل:

مشخصات دموگرافیک مادر از قبیل سن، شغل، سطح تحصیلات، وضعیت اقتصادی خانواده(از نظر درآمد سرانه: کمتر از پانصد هزار تومان سطح پایین، بین پانصد تا یک میلیون و پانصد هزار تومان سطح متوسط و بیشتر از یک میلیون پانصد هزار تومان سطح بالا).

مشخصات دموگرافیک کودک از قبیل سن، جنس، رتبه تولد، سابقه بیماری خاص و غیره.

بخش دوم شامل:

سوالات آگاهی، ابزار سنجش آگاهی مادران در خصوص نشانه های خطر شامل ۲۹ سوال به صورت بله، خیر و نمی دانم طراحی شد، که برای پاسخ صحیح امتیاز یک و پاسخ غلط و نمی دانم امتیاز صفر تعیین شد.

بخش سوم شامل:

سوالات حساسیت، شدت، منافع و موانع درک شده مادران در خصوص نشانه های خطر در کودک،

– ابزار سنجش حساسیت درک شده در خصوص نشانه های خطر شامل۸ سوال بود که از مقیاس پنج گزینه‌ای لیکرت با موارد کاملا مخالفم، مخالفم، نظری ندارم، موافقم و کاملا موافقم استفاده شد که طیف نمره گذاری به ترتیب از ۱ تا ۵ تعیین شد.

– ابزار سنجش شدت درک شده در خصوص نشانه های خطر شامل۱۰ سوال بود که از مقیاس پنج گزینه‌ای لیکرت با موارد کاملا مخالفم، مخالفم، نظری ندارم، موافقم و کاملا موافقم استفاده شد که طیف نمره گذاری به ترتیب از ۱ تا ۵ تعیین شد.

– ابزار سنجش منافع درک شده در خصوص نشانه های خطر شامل ۸ سوال بود که از مقیاس پنج گزینه‌ای لیکرت با موارد کاملا مخالفم، مخالفم، نظری ندارم، موافقم و کاملا موافقم استفاده شد که طیف نمره گذاری به ترتیب از ۱ تا ۵ تعیین شد.

– ابزار سنجش موانع درک شده در خصوص نشانه های خطر شامل ۱۰ سوال بود که از مقیاس پنج گزینه‌ای لیکرت با موارد کاملا مخالفم، مخالفم، نظری ندارم، موافقم و کاملا موافقم استفاده شد که طیف نمره گذاری به ترتیب از ۱ تا ۵ تعیین شد.

بخش چهارم شامل:

سوالات راهنماهای عمل، ابزار سنجش راهنماهای عمل در خصوص نشانه های خطر شامل ۹ سوال بود که از مقیاس پنج گزینه ای با موارد اصلا، خیلی کم، کم، زیاد وخیلی زیاد استفاده شد که طیف نمره گذاری به ترتیب از ۱ تا ۵ تعیین شد

بخش پنجم شامل:

سوالات خودکارآمدی که ‌در مورد توانایی مادران در خصوص مراقبت از کودکان دارای نشانه های خطر می‌باشد،

ابزار سنجش خودکارآمدی در خصوص نشانه های خطر شامل۱۲ سوال بود که از مقیاس پنج گزینه‌ای با موارد اصلا، خیلی کم، کم، زیاد و خیلی زیاد استفاده شد که طیف نمره گذاری به ترتیب از ۱ تا ۵ تعیین شد.

بخش ششم شامل:

سوالاتی است که عملکرد مادر را در خصوص نشانه های خطر، عفونت‌های تنفسی، اسهال و تب و تشنج در کودکان می‌سنجد، ابزار سنجش عملکرد مادران در خصوص نشانه های خطر شامل ۶ سوال در خصوص نشانه های خطر و۶ سوال در زمینه عفونت‌های تنفسی، ۶ سوال در زمینه اسهال و ۶ سوال در زمینه تب و تشنج به صورت پنج گزینه هیچگاه، بندرت، گاهی اوقات، بیشتر اوقات و همیشه بود که طیف نمره گذاری به ترتیب از ۰ تا ۴ تعیین شد.

۳-۶-۴) امتیاز گذاری پرسشنامه

امتیاز گذاری این پرسشنامه بدین صورت می‌باشد که:

در قسمت آگاهی به جواب صحیح امتیاز ۱ و به جواب غلط و نمی دانم امتیاز ۰ تعلق می‌گیرد در پایان امتیاز هر فرد بر اساس ۱۰۰ نمره محاسبه می‌گردد بدین صورت که تعداد جواب‌های صحیح فرد تقسیم بر تعداد کل سوالات ضرب‌در ۱۰۰ می شود.