دیابت

بیماری قند یا به عبارت دیگر دیابت بیماری مزمنی است که در نتیجه اختلال در تولید و عملکرد انسولین در بدن به وجود می‌آید. دیابت یا به علت فقدان انسولین یا به علت وجود عواملی که مخالف انسولین عمل می‌کنند، به وجود می‌آید. نتیجه‌ عدم کفایت عمل انسولین افزایش غلظت گلوکز خون است. اختلالات متابولیک دیگر نیز روی می‌دهد، نمونه بارز آن افزایش اجسام کتونی خون در هنگام کمبود شدید انسولین است (وحدانی، ۱۳۷۰).

به طور کلی دیابت به چهار گروه دیابت نوع یک، دیابت نوع دو، دیابت حاملگی و دیابت به علل متفرقه تقسیم می‌شود: دیابت نوع یک که ۱۵-۱۰ درصد کل موارد دیابت را تشکیل می‌دهد، تولید انسولین از پانکراس به علت از بین رفتن سلول‌های سازنده انسولین، متوقف می‌شود. به همین دلیل افراد مبتلا ‌به این نوع دیابت باید از بدو تشخیص، انسولین مورد نیاز بدن را به صورت تزریقات روزانه تامین کنند، ‌به این نوع دیابت، دیابت وابسته به انسولین می‌گویند (ویلدرموت ، ۲۰۰۸). دیابت وابسته به انسولین ناشی از تخریب و نهایتأ از بین رفتن سلول‌های B جزایر لانگرهاس پانکراس است که به فقدان تولید انسولین منجر می‌شود. عاملی که موجب تخریب جزایر می‌شود ناشناخته است، در بعضی موارد ممکن است یک ویروس باشد. دیابت وابسته به انسولین مستقیمأ به ارث نمی‌رسد، اگرچه بعضی از افراد ممکن است استعداد به دیابت را به ارث ببرند که در آن ها افزایش استعداد ابتلا ‌به این نوع دیابت نشان داده شده است (وحدانی، ۱۳۷۰).

دیابت حاملگی به دیابتی می­گویند که برای اولین بار در طول حاملگی تشخیص داده می‌شود. این نوع دیابت معمولا گذراست و بعد از اتمام حاملگی بهبود می‌یابد. خانم‌های مبتلا به دیابت حاملگی بعدها در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ هستند.

دیابت به علل متفرقه می‌تواند بر اثر ارث، سابقه فامیلی قوی، سابقه زایمانی بد و یا نوزادان بسیار بزرگ در بدو تولد، ایجاد شود.

دیابت نوع ۲ بیشتر در بالغین بالای ۳۰ سال و چاق دیده می‌شود که ۹۰-۸۰ درصد کل موارد دیابت را شامل می‌شود و انسولین تولید شده از پانکراس در این افراد به خوبی عمل نمی‌کند. در واقع پانکراس به اندازه کافی انسولین ترشح نمی‌کند و یا انسولین ترشح شده، به علت وجود مقاومت سلول‌ها مخصوصأ در افراد چاق، فاقد کارایی لازم است. ‌به این نوع دیابت (دیابت غیر وابسته به انسولین) یا دیابت بزرگسالی می‌گویند ­(تایلبرگ^[۳۸]، میراندا^[۳۹]، جیمز^[۴۰] و بتل^[۴۱]، ۲۰۰۱). دیابت نوع ۲ شروع خیلی آهسته­ای دارد و شایع‌ترین علامت اولیه­ آن در واقع بی علامتی است. درصد قابل توجهی از مبتلایان به دیابت نوع ۲ از بیماری خود خبر ندارند و تنها با انجام آزمایش قند خون می‌توان بیماری آن ها را تشخیص داد (تایلبرگ و همکاران، ۲۰۰۱).

از علائم دیابت نوع ۲ می‌توان به عفونت‌های مکرر، مخصوصا عفونت دستگاه ادراری و پوست، تاری دید، بهبودی دیررس زخم ها، احساس سوزش و بی حسی در انگشتان پا، پر نوشی و تشنگی، پر ادراری، زود رنجی و تحریک پذیری و خستگی زیاد غیر قابل توجیه اشاره کرد. تمامی افراد بالای ۴۰ سال در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ هستند و باید هر ۳ سال یک بار تحت آزمایش قند خون قرار بگیرند. هم چنین مطالعات نشان داده است که افراد چاق، افراد با کلسترول بالا و فشار خون بالا در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ هستند (هیتمن^[۴۲]، ۱۹۹۹، به نقل از ویلدرموت، ۲۰۰۸).

آزمایش میانگین قند خون^[۴۳] که به صورت درصد بیان می‌شود نشان می‌دهد که در طول ۳-۲ ماه گذشته چند درصد از هموگلوبین خون که یکی از پروتئین‌های موجود در گلبول‌های قرمز است، با قند ترکیب شده است. هرچه این درصد بالاتر باشد بیانگر این است که معدل قند خون بالاتر از حد طبیعی بوده است. این آزمایش وسیله بسیار خوبی برای تصمیم گیری ‌در مورد موفقیت روش درمانی می‌باشد. در واقع وقتی می‌توان درمان یک دیابتی را موفق دانست که درصد هموگلوبین HbA_1C در حدقابل قبولی باشد. این حد قابل قبول زیر ۸ و ترجیحأ زیر ۷ درصد است. نگهداشتن هموگلوبین HbA_1C زیر ۷ درصد از پیدایش عوارض در چشم ها، کلیه ها و اعصاب جلوگیری می‌کند. این آزمایش را باید ترجیحأ هر ۳ ماه یک بار انجام داد (تایلبرگ و همکاران ، ۲۰۰۱).

ریسک به ارث رسیدن دیابت

یک کودک دارای مادر یا پدر دیابتیک وابسته به انسولین دارای افزایش ریسک برای مبتلا شدن به همان نوع دیابت قبل از ۲۰ سالگی است، اما خطر آن هنوز کم و در حدود ۱ درصد است. اگر والدین هر دو مبتلا به دیابت وابسته به انسولین باشند، خطر بیماری افزایش میابد (وحدانی، ۱۳۷۰).

کنترل متابولیک

آنچه که امروزه از آن به عنوان کنترل متابولیک در افراد مبتلا به دیابت نام برده می‌شود، مجموعه ای از آزمایش ها و بررسی‌های مرتبط با دیابت به طور روزانه و ۳-۲ ماه یک بار است که با دستیابی ‌به این مجموعه اعمال، به طور مرتب می‌توان از وضعیت سازگاری جسمی فرد مبتلا به دیابت با بیماری و سیر پیشرفت آن آگاه شد ( دلاوری، مهدوی، نوروزی نژاد و یاراحمدی، ۱۳۸۳).

کنترل روزانه

عبارت از آزمایش هایی است که فرد مبتلا به دیابت به تنهایی قادر به انجام آن در منزل می‌باشد. این آزمایش ها عبارتند از: ۱) کنترل روزانه قند خون، ۲) کنترل روزانه قند ادرار و ۳) کنترل روزانه کتون ادرار.

1. کنترل روزانه قند خون

از آنجا که هدف از درمان دیابت دستیابی به میزان قند خون در حد طبیعی است، این هدف فقط زمانی میسر می‌شود که فرد مبتلا به دیابت بتواند کنترل مداوم قند خون را ۴-۳ بار در روز پیش از وعده های غذایی و قبل از خواب انجام دهد. در این آزمایش از سر انگشتان دست خون گرفته و به کمک نوارهای تست قند خون و با مقایسه تغییر رنگ نوار با جداول و مربع‌های رنگی روی قوطی نوارها، به میزان دقیق تری از قند خون دست یافت.

1. کنترل روزانه قند ادرار

در صورتی که قند خون افراد از میزان آستانه‌ی کلیه آن ها بیشتر شود، قند در ادرار آن ها دفع خواهد شد. نوارهای آزمایش قند ادرار بر این اساس ساخته شده است. در اصل می‌توان هم زمان با بهره گرفتن از نوارهای آزمایش قند خون، جهت دستیابی به میزان دقیق تر قند خون از نوارهای آزمایش قند ادرار استفاده نمود. با بهره گرفتن از نوارهای آزمایش قند ادرار فقط می‌توان از بالا بودن قند خون بیش از حد آستانه‌ی کلیه آگاه شد.

1. کنترل روزانه کتون ادرار

کتون ماده ای است که از تجزیه چربی ها در بدن حاصل می‌شود و هنگام کاهش وزن و یا فعالیت شدید بدنی، یعنی زمانی که چربی زیاد در بدن تجزیه می‌شود، مقدار کمی کتون وارد ادرار می‌شود اما در افراد مبتلا به دیابت، وجود کتون در ادرار نشان دهنده میزان قند خون بالا است که نتیجه‌ کنترل نامطلوب است. در واقع، فرد دچار کاهش یا فقدان انسولین شده است. در نتیجه‌ بالا بودن میزان قند خون، فرد دچار پرنوشی، پرخوری و پرادراری می‌شود و در صورتی که دچار تب یا استفراغ شود، آزمایش ادرار از نظر وجود کتون ضروری است ( دلاوری، مهدوی، نوروزی نژاد و یاراحمدی، ۱۳۸۳).

دیابت نوع ۲ در مراحل اولیه با تغییر شیوه زندگی اعم از تغذیه سالم، فعالیت بدنی و نیز کنترل استرس قابل درمان خواهد بود. در مراحل پیشرفته تر بیماری اغلب با مصرف داروهای خوراکی قابل کنترل است­ (هگلسون ، ۲۰۰۷).

قبل از انقلاب اسلامی در ایران پانزده شرکت بیمه با ترکیب یک شرکت بیمه دولتی (بیمه ایران)، ۱۲ شرکت بیمه خصوصی (شرکت های ملی، شرق، آریا، ساختمان و کار، حافظ، البرز، آسیا، امید، تهران، پارس، دانا و توانا) و ۲ نمایندگی خارجی (اینگستراخ روسی و یورکشایر انگلیسی) فعالیت می‌کردند. از سال ۱۳۵۱ نیز بیمه مرکزی ایران جهت هدایت امر بیمه در کشور و نظارت بر شرکت های بیمه تشکیل و شروع به فعالیت کرد (احمدی، ۱۳۸۲، ص۹).

۲-۱-۳-۳- جایگاه بیمه بعد از انقلاب اسلامی:

بعد از انقلاب، ابتدا در چهارم تیرماه ۱۳۵۸ با مصوبه شورای انقلاب، شرکت های بیمه خصوصی، ملی شده و نمایندگی های خارجی تعطیل گردید و از شهریورماه ۱۳۶۰ به جز شرکت های بیمه آسیا و البرز فعالیت سایر شرکت های ملی شده متوقف گردید. در سال ۱۳۶۷ قانون اداره امور شرکت های بیمه و بیمه مرکزی جمهوری اسلامی به تصویب مجلس شورای اسلامی گردید و از آن سال علاوه بر شرکت سهامی بیمه ایران شرکت های بیمه البرز و آسیا هم دولتی شدند و یک شرکت بیمه دولتی دیگر نیز به نام شرکت بیمه دانا تشکیل گردید که فقط اجازه فعالیت در بخش بیمه اشخاص را داشت.

در سال ۱۳۷۹ هئیت وزیران مقررات تأسیس و فعالیت مؤسسات بیمه در مناطق آزاد تجاری صنعتی را تصویب نمود و در سال ۱۳۸۱ به موجب همین مصوبه اولین شرکت متعلق به بخش خصوصی به نام شرکت بیمه حافظ در جزیره کیش آغاز به فعالیت نمود. ‌در سال‌ ۱۳۸۰ مجلس شورای اسلامی قانون تأسیس مؤسسات بیمه غیر دولتی را به تصویب رساند و از سال ۱۳۸۲ شرکت های بیمه خصوصی وارد صنعت بیمه شدند. در پی اعلام سیاست های اجرایی اصل ۴۴ قانون اساسی در سال ۱۳۸۵، سهام شرکت های بیمه آسیا، البرز و دانا نیز به بخش خصوصی واگذار شد (روحانی، ۱۳۹۱، ص ۷ ).

۲-۱-۳-۴- بیمه در جهان امروز:

در دو قرن اخیر فعالیت های بیمه ای در سرتاسر جهان توسعه یافته است. در کشورهای صنعتی، بیمه نقش مهمی را در ثبات وضعیت اقتصادی بازی می‌کند و در کشورهای جهان سوم نیز مزایای اجتماعی و اقتصادی بیمه شناخته شده و عملیات بیمه ای به تدریج گسترش یافته است.

با توسعه تجارت بین‌المللی، صنعتی شدن و توسعه شهرها بیمه به اشکال متنوع و مختلفی تغییر یافت و در همه ابعاد زندگی نفوذ کرد و در دنیا روز به روز رواج یافت، به طوری که از قرن هفدهم به بعد در انگلستان و مستعمرات آن یعنی آمریکای شمالی و مستعمرات دیگر کشورها نظیر هلند و فرانسه نیز توسعه و رونق یافت. این صنعت در ایالات متحده نیز با حمایت‌هایی که از آن می‌شد توسعه یافت، تا اینکه در اواخر دهه۱۹۳۰، ایالات متحده به مهمترین بازار جهانی بیمه تبدیل شد. در مجموع صنعت بیمه در نیمه دوم قرن بیستم در کشورهای صنعتی از رشد بالایی برخوردار شد، به گونه‌ای که افزایش حق بیمه های دریافتی به طور چشمگیری بیشتر از افزایش تولید ناخالص داخلی بوده است.

با وجود پیشرفت های چشمگیر در صنعت بیمه و نقش مهم بیمه در بسترسازی و تأمین شرایط مساعد اقتصادی، وضعیت کنونی این صنعت در اقتصاد ایران با وضعیت بایسته آن فاصله معناداری دارد. ناآشنایی عمومی و کم بودن تقاضا برای محصولات بیمه ای، دانش فنی پایین در عرضه خدمات بیمه ای، وجود نارسایی ها در مدیریت واحدهای عرصه بیمه از دلایل عدم توسعه مناسب این صنعت در ایران می‌باشد (http://www.irbimeh.com/tarikhche.htm).


۲-۱-۴- انواع بیمه:

در جوامع صنعتی گسترش شهرنشینی، پیشرفت تکنولوژی و پدیده‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی علاوه بر مخاطرات طبیعی باعث ایجاد ریسک های متعددی در زندگی روزمره بشر شده است. با توجه به تنوع و تعدد ریسک ها، قرارداد های بیمه ای نیز انواع متعددی دارد. برای طبقه بندی انواع بیمه ها روش های گوناگونی ارائه شده است. به طور کلی بیمه ها به دو نوع کلی تقسیم می‌شوند:

۱- بیمه های اجتماعی؛ ۲-بیمه های بازرگانی.

۲-۱-۴-۱- بیمه های اجتماعی :

بیمه ای که به دلیل کمک و حمایت از طبقه یا طبقات خاصی نظیر اقشار کم درآمد که پرداخت هزینه های درمانی و همچنین جبران پیامدهای آن برای آن ها سنگین است طراحی شده و یا حتّی برای رفاه کلیه شهروندان به کار می رود و هدف از ایجاد آن بالاتر بردن سطح رفاه عموم و به بیانی کمک به مردم است، در اصطلاح به اینگونه بیمه ها « بیمه های اجتماعی» و یا «تأمین اجتماعی» می‌گویند. در ایران بیمه های حمایتی توسط مجموعه‌ای شامل؛ سازمان تأمین اجتماعی، بیمه های خدمات درمانی، صندوق‌های بازنشستگی، صندوق بیمه محصولات کشاورزی و غیره و با حمایت مستقیم و غیر مستقیم دولت ارائه می‌گردد. بیمه های اجتماعی به بیمه های اجباری، بیمه های ناشی از قانون و یا بیمه های حمایتی نیز معروف می‌باشد.

در بیمه های اجتماعی، خدمات زیر ارائه می شود:

الف) کمک های درمانی: شامل هزینه پزشکی، حوادث و غیره

ب) کمک های مالی: شامل پرداخت غرامت (بیکاری، نقص عضو)، پرداخت مستمری (بازنشستگی، از کار افتادگی و…) و کمک های خانوادگی (ازدواج، زایمان و… ) (احمدی، ۱۳۸۰، ص ۲۰-۱۸).

۲-۱-۴-۲- بیمه های بازرگانی:

بیمه ای که افراد برای ایجاد اطمینان و پشتوانه در فعالیت های اقتصادی و اجتماعی خود از آن بهره می گیرند و حالت قراردادی و داد و ستد با شرکت بیمه دارد و جنبه‌های حمایتی و کمک در آن به شکل تجارتی مطرح است «بیمه های بازرگانی» نامیده می شود که به بیمه های اختیاری نیز معروف می‌باشد. بیمه های بازرگانی شامل گروهی از شرکت‌هاست که خدمات بیمه‌ای را بدون دریافت یارانه از دولت و ظاهراًً با منطق درآمد-هزینه (به همین دلیل بیمه های بازرگانی نامیده شده‌اند) به مردم ارائه می‌کنند.

در بیمه های بازرگانی هرچه مخاطره (ریس
ک) بیشتر باشد، نرخ حق بیمه نیز بالاتر است. بیمه های بازرگانی خود به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که مرسوم ترین آن ها «بیمه های زندگی» و «غیر زندگی» است. بیمه های غیر زندگی، خود به دو گروه بیمه های «اموال» و بیمه های «مسئولیت» نیز تقسیم می‌شوند (پیشین،۱۳۸۰، ص ۲۰-۱۸). شکل (۲-۱) تقسیم بندی انواع بیمه های بازرگانی را به نمایش می‌گذارد:

الف– بیمه های زندگی

۱- بیمه عمر( به شرط فوت، به شرط حیات، پس انداز)

۲- بیمه حوادث (فوت، نقص عضو دائم، هزینه های پزشکی مربوطه)

۳- بیمه درمان (تکمیلی)

۱- بیمه اتومبیل (بدنه، ثالث، سرنشین)

۲- بیمه آتش سوزی(خطرات اصلی: آتش سوزی ، صاعقه ، انفجار)

( خطرات اضافی: سیل، زلزله، توفان، شکست شیشه ، ضایعات آب و برف و باران، ترکیدگی لوله، دزدی با شکستن حرز)

۳- بیمه باربری (داخلی، خارجی)

۴- بیمه مهندسی (ساختمان، نصب، ثالث)

۵- بیمه هواپیما (بدنه، مسئولیت)

۶- بیمه مسئولیت (حرفه ای، شخصی)

۷- بیمه اعتباری (داخلی، خارجی)

ب- بیمه های غیر زندگی







شکل(۲-۱) تقسیم بندی انواع بیمه های بازرگانی

۲-۱-۴-۳- مقایسه بیمه های بازرگانی و اجتماعی:

1. 1. بیمه های اجتماعی جنبه انتفاعی ندارند و برای ایجاد خدمت طراحی شده اند، به همین دلیل اگر پرداخت حق بیمه به دلیلی به تعویق بیافتد، خدمات این بیمه ها ادامه خواهد داشت. اما بیمه های بازرگانی جنبه سودآوری و انتفاعی دارند، به همین دلیل به مجرد قطع پرداخت حق بیمه، شرکت بیمه نیز تعهدات خود را به حالت تعلیق درمی آورد.

• شهرت شرکت^[۵۵]

اگر مصرف‌کننده‌ای متوجه شود که شرکت ارائه‌دهنده برند از نظر دیگران منصف است، ممکن است منجر به اطمینان بیشتری به استفاده از برند شود، در نتیجه اعتماد به برند بیشتر می‌شود (لا و لی، ۱۹۹۹).

• انگیزه های ادراک شده شرکت^[۵۶]

انگیزه های ادراک شده از یکی از طرفین معامله بر اعتماد به آن شریک تاثیر می‌گذارد (رمپل و همکاران، ۱۹۸۵). دونی و کانن معتقدند هدفمندی، اعتماد بین خریدار – فروشنده را توسعه می‌دهد ( دونی و کانن، ۱۹۹۷). هدفمندی به بیان و ارزیابی انگیزه های طرفین دیگر در معامله اشاره می‌کند. زمانی که یک طرف به عنوان خیرخواه شناخته ‌شود، مورد اعتماد قرار می‌گیرد (دوسچ، ۱۹۵۸).

انطباق رفتار رهبر با نیازهای زیردستان بر اعتماد و اطمینان افراد به رهبر تاثیر می‌گذارد (جونز و همکاران، ۱۹۷۵). در حوزه برند، زمانی که مصرف‌کننده درک ‌کند شرکت مالک برند بر اساس علاقه مشتریان عمل می‌کند، به آن برند اعتماد خواهد کرد.

• کمال شرکت^[۵۷]

صداقت شرکت ارائه‌دهنده برند، برداشت مصرف‌کننده است از اینکه شرکت دارای مجموعه‌ای از اصول قابل قبول مثل عمل کردن به وعده ها، رفتار اخلاقی و صداقت است. درجه‌ای که بر اساس آن ‌در مورد راستی و درستی شرکت قضاوت می‌شود به شایستگی‌های عملکرد گذشته آن بستگی دارد.

1. ویژگی‌های برند – مصرف‌کننده^[۵۸]

ارتباط یک طرفه نیست؛ بلکه هر دو طرف بر معامله تاثیر می‌گذارند. ‌بنابرین‏، ویژگی‌های برند – مصرف‌کننده می‌تواند بر اعتماد مصرف‌کننده به برند تاثیر بگذارد (لی و لا، ۱۹۹۹). این ویژگی‌ها عبارت‌اند از:

• شباهت بین خودانگاره مصرف‌کننده و شخصیت برند ^[۵۹]

خودانگاره، کلیت افکار و احساسات افراد را با مراجعه به اصل موضوع مشخص می‌کند (هانگ و زینکان، ۱۹۹۵). قیاس معروفی که در ادبیات بازاریابی استفاده می‌شود این است که برندها مشابه افراد هستند. ‌بنابرین‏، یک برند می‌تواند تصویر یا شخصیت داشته باشد (اسمادر،۱۹۹۳). تصویر برند باعث ایجاد شخصیت ادراک شده می‌شود. شخصیت برند به عنوان مجموعه‌ای از ویژگی‌های انسانی شامل ویژگی‌های جمعیت‌شناختی (مثل سن، جنس، طبقه اجتماعی و اقتصادی) و ویژگی‌های شخصیتی انسان (مثل صمیمیت، نگرانی و احساسات) است (لی و لا، ۱۹۹۹).

تحقیقات در زمینه ارتباطات بین‌شخصی نشان می‌دهد که شباهت‌های بین ویژگی‌های دو بخش تمایل به اعتماد را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، از آنجایی که اعتماد باعث به وجود آمدن اعتماد می‌شود، ویژگی‌های معمول ممکن است آغاز کننده فرایند تقویتی و مثبت تعامل باشند (گامبتا، ۱۹۹۸). شباهت‌های درک شده بین خریدار و فروشنده در خریدهای صنعتی بر اعتماد خریدار تاثیر می‌گذارند (دایان و همکاران، ۱۹۹۵). مصرف‌کننده برند را ارزیابی می‌کند و بررسی می‌کند آیا برند مشابه خودش است یا نه؟. اگر ویژگی‌های فیزیکی برند یا شخصیت، مشابه خودانگاره مصرف‌کننده باشد، به احتمال زیاد به آن اعتماد خواهد کرد (لی و لا، ۱۹۹۹).

• پیوند برند^[۶۰]

پیوند به معنی علاقه خاص یکی از طرفین معامله به طرف دیگر است؛ زیرا طرف مقابل مهربان و خوش‌مشرب است. ارتباطی آغاز نمی‌گردد مگر اینکه طرفین از یکدیگر خوششان بیاید (بنت، ۱۹۹۶). برای آغاز ارتباط با برند مصرف‌کننده باید برند را دوست داشته باشد. زمانی که مصرف‌کننده به برند علاقه‌مند شود تمایل در او به وجود می‌آید تا اطلاعات بیشتری ‌در مورد برند به دست آورد و فرایند اعتماد به برند شروع می‌شود (لی و لا، ۱۹۹۹).

• تجربه برند

تجربه برند به مواجه قبلی مصرف‌کننده با برند اشاره می‌کند، به ویژه در مرحله استفاده. عنصر کلیدی در توسعه اعتماد، عمل متقابل محسوب می‌شود (زاکر، ۱۹۸۶). در سازمان تماس‌های مکرر منجر به تعهدات بلندمدت می‌شود. امنیت و ثبات روابط دوجانبه منجر به ایجاد اعتماد می‌شود (پاول، ۱۹۹۰).

• رضایت از برند

رضایت از برند به عنوان «نتیجه ارزیابی ذهنی در این مورد که برندهای انتخابی در حد انتظارات فرد یا بالاتر از آن عمل می‌کنند» تعریف می‌شود (بلوئمر و کاسپر، ۱۹۹۵). تحقیقات در حوزه مبادله اجتماعی بیان می‌کند که انصاف در نتایج بر رفتار در دوره های بعدی تاثیر می‌گذارد (آدامز، ۱۹۶۵). در ارتباط مداوم، رضایت از نتایج قبلی به انصاف در معامله اشاره می‌کند و این منجر به افزایش ادارک از خیرخواهی شریک و قابلیت اطمینان به او می‌شود (گانسان، ۱۹۹۴).

• حمایت اطرافیان^[۶۱]

یکی از مهمترین عوامل مؤثر بر رفتار هر فرد رفتار دیگران است، این موضوع نشان‌دهنده تاثیر اجتماعی به عنوان یکی از عناصر مهم رفتار مصرف‌کننده است (بیردن و همکاران، ۱۹۸۹). مصرف‌کنندگان ممکن است محصولات را به دلایل مختلف بخرند، مثلا برای پیروی از گروه مرجع، در واکنش به انتخاب و استفاده دیگران از محصول (بیردن و رز، ۱۹۹۰)، در پاسخ به نگرانی فرد ‌در مورد طرز فکر دیگران ‌در مورد او یا به خاطر اطلاعاتی که دیگران ‌در مورد ارزش محصولات در اختیار دارند (کوهن و گلدن، ۱۹۷۲).

۲-۴-۵- پیامدهای اعتماد به برند^[۶۲]

لازمه موفقیت یک برند، تجزیه و تحلیل کامل ادراک مصرف‌کننده از برند و اعتماد آن ها به برند است. تحقیقات نشان می‌دهد اگر مصرف‌کنندگان، شرکت را خدمت‌گرا و متمرکز بر مشتری بیابند، منجر به ایجاد تصویر مثبت از برند در ذهن آن‌ ها (کندمپولی و هو، ۲۰۰۷)، افزایش رضایت، اعتماد به برند (اچ و همکاران، ۲۰۰۶) و وفاداری آن ها (ازبوجا و ورهس، ۲۰۰۶) می‌شود. این موضوع در بازاریابی تحت عنوان تئوری تعهد – اعتماد مطرح می‌شود (مورگان و هانت، ۱۹۹۴). محققان در مطالعات خود ‌به این نتیجه رسیدند که اعتماد به برند عامل مهمی در ایجاد انگیزه در مصرف‌کننده برای خرید محسوب می‌شود (کوربیت و همکاران، ۲۰۰۳)، منجر به ایجاد نگرش مثبت نسبت به عرضه‌کننده می‌شود و به طرفین درگیر در معامله کمک می‌کند تا ارتباط خود را حفظ کنند. اعتماد رقابت را افزایش، هزینه های جست ‌و جو و به طور کلی هزینه های معامله در شرایط نامطمئن را کاهش می‌دهد (دونی و کانن، ۱۹۹۷). برندهایی که در جلب اعتماد مصرف‌کننده موفق بوده‌اند نسبت به برندهای رقیبی که اعتماد کمتری نسبت به آن ها وجود دارد، سود بیشتری به دست می‌آورند (ریئست، ۲۰۰۵). برای برقراری ارتباط بین مصرف‌کننده و برند، اعتماد عامل مهمی است؛ به خاطر این‌که بدون وجود اعتماد امکان توسعه تعهد مصرف‌کننده به برند وجود ندارد. اگر مصرف‌کننده‌ای به برند اعتماد داشته باشد، احتمالا حاضر است مبلغ بیشتری برای برند بپردازد. علاوه بر این، تمایل دارد اطلاعاتی ‌در مورد سلیقه، ترجیحات و رفتار خود را با شرکت به اشتراک بگذارد (چادهوری و هالبروک، ۲۰۰۱). در معامله اگر یکی از طرفین به طرف دیگر اعتماد داشته باشد، این احتمال وجود دارد که رفتار مثبتی با یکدیگر داشته باشند (لا و لی، ۱۹۹۹). از اینرو، اعتماد نقش حیاتی در توسعه و حفظ وفاداری به برند در موقعیت خرید کسب و کار – مصرف‌کننده (B2C) و کسب و کار – کسب و کار (B2B) دارد.

اصل پنجم اخلاق سالم است که بدون تربیت صحیح اخلاقی و ارائه الگوهای مطلوب برای هیچ کس تحقق نمی یابد.

۱۸ – رزاقی (۱۳۸۸) در مقاله ای تحت عنوان «تربیت بر مدار توحید با الهام از سیره و کلام امام علی (ع) » بیان می‌کند: مهمترین نکته ای که در زمینه ی تربیت از حضرت علی (ع) می توان آموخت تا روی گرداندن از همه چیز و رو کردن به سوی خدای واحد است ؛ همان نکته ای که در نظام های بشری تعلیم و تربیت توجهی به آن ها نشده و در اهداف غائی به کلی مورد غفلت واقع شده است.

۱۹– کامیاب زاده (۱۳۸۰) در پایان نامه کارشناسی خود «نسبت شناسی اهداف در روش های تربیتی از دیدگاه امام علی (ع) » اینگونه نتیجه گیری کرد که «یقین» از اهداف تربیتی و روش متناسب با «اعطای بینش» است. «تزکیه و طهارت» از اهداف تربیتی و روش متناسب با آن «موعظه و تذکر و محاسبه نفس» است. «اطاعت و عبودیت» از اهداف و روش متناسب با آن «فرضیه سازی» است. «تفکر و تعفل» از اهداف تربیتی و روش متناسب آن «فراگیری حکمت» است «زهد» از اهداف تربیتی و روش متناسب با آن «تحمیل به نفس و توجه» است. «عزت جویی» از اهداف تربیتی و روش متناسب با آن «ابزار توانایی ها و امر به معروف» است. «اتحاد و برابری» از اهداف تربیتی و روش متناسب با آن «همکاری» است. «اعتدال و معیشت» از اهداف تربیتی و روش متناسب با آن «کار و تلاش» می‌باشد ( به نقل از علوی، ۱۳۸۹، ص۲۵).

۲۰ – صالحی و تهامی (۱۳۸۸) در مقاله ای تحت عنوان «بررسی و تحلیل عوامل مؤثر در تربیت دینی بر مبنای سخنان حضرت علی (ع) در نهج البلاغه» چنین نتیجه گرفته اند : که بنیادی ترین رکن تکامل فرد و جامعه، تفکر و معرفت است که این تفکر و معرفت باعث خودشناسی در انسان می شود و رسیدن به کمال فردی و اجتماعی بدون رنج اندیشیدن و بهره مندی از دانش ممکن نیست ؛ حضرت علی ‌در مورد تربیت قبل از هر کس و هر چیز، خود انسان را مسئول خویش و مؤثر در شکل دادن به شخصیت خود می‌داند، چون انسان دارای اراده و اختیار است ؛ ایشان می فرماید :انسانی باید خود مربی خود باشد و همچنین برای شکل گیری تربیت صحیح به نقش محیط تربیتی سالم و کارآمد و معلمان و دیگر افراد جامعه بی توجه نبود ؛ زیرا بر فرد تاثیر می‌گذارد ؛ پس تربیت از قبل از تولد آغاز، در خانواده ادامه و مدرسه و مؤسسه‌ های تربیتی کامل می شود و رسانه های جمعی و محیط اجتماع در تربیت افراد نقش بسزایی دارند.

۲۱ – کرمی شاهرخی (۱۳۸۷) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود تحت عنوان «فلسفه تربیتی امام علی (ع) » ‌به این نتیجه دست یافت که امیرالمومنین (ع) با تبیین مواردی نظیر جزئیات هستی شناسی (مشتمل بر خداشناسی، انسان شناسی و …) شناخت شناسی (مشتمل بر ابزارها و منابع شناخت و …)، و ارزش شناسی و همچنین قابلیت تعیین تاثیرات هر کدام از مواد مذکور بر تربیت، داری فلسفه تربیتی خاص خود می‌باشند (به نقل از علوی، ۱۳۸۹، ص۲۶).

پژوهش های گروه دوم :

۱ – ساعدی (۱۳۸۶) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان «فقه و اخلاق و تاثیر آن در روابط اجتماعی» چنین بیان می‌کند: با توجه به آیات قرآن کریم می توان دریافت که قرآن به مسائل اخلاقی و تهذیب نفوس به عنوان یک مسئله اساسی و زیر بنایی می نگرد و تکامل اخلاقی فرد و جامعه مهمترین هدفی است که ادیان آسمانی بر آن تکیه می‌کنند و ریشه همه اصلاحات اجتماعی و وسیله مبارزه با مفاسد و پدیده‌های ناهنجار می شمرند و از سوی دیگر نظرات تربیتی اسلام محدود به رفتار شخصی انسان در زندگی نیست بلکه از دیدگاه اسلام انسان موجودی اجتماعی و نیازمند همکاری و ارتباط با سایر همنوعان خویش.

۲– آل سیدان (۱۳۸۸) ‌در پایان نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان «رابطه دین و اخلاق از دیدگاه متفکران معاصر (مصباح، مطهری، سروش)» چنین می‌گوید : مصباح با اتکا به واقع گرایی در اخلاق انسان را قادر به تشخیص اصول کلی اخلاق می‌داند، اما در مقام تعریف این اصول و تعیین مصادیق آن ها دستگیری وحی را لازم می‌داند.

مطهری که نظریه اخلاقی خود را نظریه پرستش می نامد و اخلاق از مقوله ی پرستش است، البته پرستش ناآگاهانه که در درون خود احساس می‌کند. پس فطرت سلیم را قادر به تشخیص اصول کلی اخلاقی می‌داند و دین را احیاء کننده و بیدار کننده فطرت ها که انسان اصول کلی اخلاق را بشناسد.

سروش معتقد است عقل و قوای اداری بشر قادر به تعیین اصول کلی اخلاقی هستند اما با تقسیم ارزش ها به خادم و مخدوم حکم متفاوتی در حیطه تعریف و تعیین مصادیق آن ها می‌دهد. او تعریف و تعیین مصادیق ارزش های خادم را همچنان بر عهده انسان می‌داند اما در تعریف و تعیین مصادیق ارزش های مخدوم معتقد است دین ورود حداکثری داشته است.

۳ – قدسی (۱۳۷۹) در پایان نامه سطح سوم علوم حوزوی (معادل کارشناسی ارشد) تحت عنوان «سیما پرهیزگاران در آیینه ی قرآن و نهج البلاغه» چنین بیان می‌کند که : یکی از راه های پرورش و تکمیل نفس و سیر و سلوک و نیل به مقام قرب الهی پرورش و رشد فضائل و مکارم اخلاق است که در نهاد انسان ریشه دارند، اخلاق نیک ارزش هایی هستند که با روح ملکوتی انسان سنخیت دارند و با پرورش آن ها انسانیت کامل و کامل تر می شود تا به مقام شامخ قرب الی الله نائل گردد.

۴ – خلیلی (۱۳۸۶) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود تحت عنوان «تزکیه در نهج البلاغه» چنین بیان ‌کرده‌است که: تزکیه در واقع نفس به سمت خیرات و برکات است و جوهر کمال انسان در تزکیه خلاصه می شود و توفیق انسان در تزکیه باعث می شود که انسان مورد عنایت خاص پروردگار قرار گیرد.

۵ – مؤدب (۱۳۸۹) در پایان نامه سطح سوم حوزوی (معادل کارشناسی ارشد) تحت عنوان «اخلاق در نهج البلاغه» چنین بیان می‌کند : با توجه به نهج البلاغه هر عملی خوب یا بد اثری موافق خود در روح انسان باقی می‌گذارد و تکرار یک عمل اثر بیشتر دارد و کم کم کیفیتی به نام عادت حاصل می شود و اگر بیشتر شود به صورت خُلق در می‌آید ؛ پس راه به دست آوردن اخلاق نیکو این است که انسان خود را وادار به انجام کارهایی کند که ثمره ی خوش اخلاقی است و بهترین راه برای درمان بداخلاقی این است که انسان کار زشت را در خود شناسایی کند و بر خلاف آن قیام کند و مردانه همّت بگمارد و از خدا کمک بخواهد که اخلاق زشت رفع شده و تبدیل به اخلاق نیکو شود.

۶ – محمودی فرد (۱۳۷۷) در پایان نامه ی کارشناسی ارشد خود تحت عنوان «اخلاق در نهج البلاغه» ماحصل تحقیق خود چنین می‌گوید : چون سعادت انسان پیروی از یک مکتب اخلاقی برای ازعیب و نقص است؛ برای تامین این مقصود تنها راه حل را در متابعت از اوامر الهی می‌داند و چون علی (ع) یکی از سفیران الهی است شناخت و متابعت قواعد اخلاقی او بر همه انسان ها لازم می‌داند و در خاتمه این رساله بیان کرده که باید متواضع باشیم و تواضع داشتن شرط اصلی سعادت فردی و اجتماعی بشر می‌داند، پیروی حضرت علی (ع) باید از تکبر که منشاء رذایل اخلاقی است بر حذر باشد تواضع یعنی فنا شدن و فنا هم هدف نهائی اولیاء الله است که با فنا شدن حقیقت انسان بقاء پیدا می‌کند.

۵-اشتغال کودک

یکی از عوامل انحراف خانواده که همواره منشأ انحراف توجه کودک از تحصیل می‌گردد ، جابه جایی وظایف ئالدین و فرزندی است ، از حسنه این جابه جایی ها که ارتباط قابل توجهی با افت تحصیلی دارد اشتغال کومدکان و نوجوانان است ( افروز ، ۱۳۸۵).

۶-اشتغال مادران

بعضی مطالعات نشان داده است ، که بین اشتغال مادران و پیشرفت تحصیلی فرزندان آن ها رابطه وجود دارد این رابطه در میان دختران و پسران متفاوت است ‌به این صورت که دختران بیشتر از پسران از داشتن یک مادر شاغل بهره می‌برند . دخترانی که مادران شاغل دارند نسبت به دخترانی که مادرانشان شاغل نیستند از پیشرفت تحصیل یو سازگاری اجتماعی بیشتری برخودارند ( افروز، ۱۳۸۵).

۷-ارتباط بین اولیاء و مرباین

از جمله عوامل مهم دیگر در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان وجود رابطه و هماهنگی بین اولیاء معلمان و مربیان مدرسه است . با توجه به ازدیاد جمعیت دانش اموزان ‌در کلاس چنانچه پدر و مادری مسئولیت آموزش و تربیت فرزند خود را به کلی به مدرسه واگذار نمایند و از نیازها و رسالت های تربیتی خویش غافل شوند. بدون شک نمی توانند امیدوار باشند که فرزندشان هیچ شمکل یا کمبودی نخواهد داشت ( بیابانگرد ، ۱۳۸۴).

۸- حاکمیت ارزش‌های مادی

یکی یدگر از عوامل افت تحصیلی و عدم علاقه دانش اموز به تحصیل و درس و معلمان به کار و حرفه و بسط و گسترش ارزش های مادی و اقتصادی در جامعه است وقتی دانش اموز ببیند در جامهع ملاک برتری افراد وضعیت اقتصادی و مالی آن ها‌ است ممکن است مایوس و ناامید شده ، ترک تحصیل نماید و یا با بی علاقگی و تحت فشار دیگران درس بخواند ( افروز، ۱۳۸۵).

۲-۳ -۴ مشکلات تحصیلی

در جامعه امروز مسائل تحصیلی و یادگیری دارای ارزش ویژه می‌باشد با توجه ‌به این مسئله که مدرسه می‌تواند روی گرایش و طرز تفکر و علاقه کودکان اثرات مثبت و منفی داشته باشد و این اثرات تا سنین بزرگ سالی در فرد باقی بماند مطالعه روی مشکلات تحصیلی از جنبه‌های مختلف ضروری می‌باشد . به خصوص با ویژگی های شخصیتی کودک، ناتوانی ها ، چگونگی ارزشیابی از دانسته های شاگردان میزان بهره هوشی و علل افت تحصیلی و ترک تحصیل . بدین جهت طبقه خاصی در مشکلات رفتاری برای بررسی این گروه از مشکلات در نظر گرفته شده است که البته تحقیقات نشان داده است نسبت معلم به تعدد شاگردان عامل مهمی در پیشرفت تحصیلی نبوده ولی میزان قدرت یادگیری و طبقه اجتماعی و فرهنگی پایین ، ویژگی های شخصیتی ‌در کلاس های پرجمعیت ، اثرات منفی بیشتری نسبت به گروه مخالف آن در بر داشته است . حتی گروه بندی های کلاس نظیر مشابهت در بهره هوش یا متعلق بودن به طبقه فرهنگی بالاتر و یا بالا بودن نمرات کلاسی نقش مؤثری در میزان پیشرفت و هماهنگ نمودن برنامه های معلم در کلاس دارد دیگر از عوامل مهمی که در پیشرفت تحصیلی شاگردان نقش دارد دیدگاه های معلمین نسبت به ‌گروه‌های شاگردان می‌باشد . در صورتی که معلمی با انتظار کمتر از یک کلاس ، آموزش های خود را متمرکز نماید به تدریج شاگردان ، افت بیشتری خواهند داشت ، بدین جهت گروهی از روانشناسان مخالف گروه بندی شاگردان ، به صورت ضعیف ، متوسط و زرنگ می‌باشند، به خصوص اگر این مسئله در یک کلاس رخ بدهد . البته این عمل شاگردان زرنگ را تشویق و متوسط را دارای انگیزه پیشرفت می کند اما شاگردان ضعیف را دلسرد می‌کند اما در کلاس های مختلف به دلیل کمتر معاشرت کردن و تماس داشتن شاگردان با یکدیگر اثر منفی زیادی نخواهد داشت . مشکلات تحصیلی و مشکلات رفتاری اثر متقابل بر یکدیگر دارند . به طور مثال شاگردی که به علت دیر آموزی قادر به پیشرفت نمی باشد به تدریج دچار انزواطلبی، دلسردی، فرا راز مدرسه و غیره می شود و یا شاگردان با مشکلات رفتاری نظیر افسردگی، پرخاشگری، پر جنبشی، دچار مشکلات تحصیلی می‌شوند. اما تشخیص اینکه کدام یک عامل اولیه می‌باشد کاری است دشوار، بدین لحاظ در طبقه بندی های مشکلات تحصیلی به صورت جداگانه بررسی می گرداند. (کیامنش، ۱۳۷۹).

۲-۳-۵ پیشرفت تحصیلی

موضوع شیوه های جلوگیری از افت تحصیلی دانش آموزان و پیشرفت آموزشی آن ها به منظور کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری و کارایی نظام آموزشی در سه دهه اخیر به یکی از مهم ترین مباحث نظام آموزشی ما تبدیل شده است. به عبارتی در حال حاضر همه مسوولان نظام آموزشی و بسیاری از اولیا و دانش آموزان گاه به نحوی با این معضل آموزشی درگیر هستند. تحقیقاتی که پژوهشگران انجام داده‌اند یا هم اکنون نیز انجام می‌دهند و بحث های فراوانی که روان شناسان، مشاوران و متخصصان تعلیم و تربیت در این راستا دارند، صرفاً به همین جهت است که شاید با شناخت مسئله و کشف راه حل های اساسی ریشه این معضل برای همیشه خشکانده شود یا از بین برود (کیامنش، ۱۳۷۹).

در گذشته، آموزش مهارت های زندگی به کودکان برای ورود به زندگی اجتماعی توسط خانواده ها صورت می گرفت اما از زمانی که آموزش فرزندان به عهده نهادهای آموزشی قرار گرفت، نقش والدین هم در امور آموزشی کودکان کم رنگ تر شد. ولی امروزه با افزایش آگاهی ها، والدین می کوشند تا شرایط پیشرفت تحصیلی فرزندشان را خارج از محیط مدرسه نیز فراهم نمایند. امروزه بهره گیری از آموزش های مدرسه و پیشرفت تحصیلی از اهمیت به سزایی برخوردار است و خانواده ها برای موفقیت درسی و عملی فرزندان شان بسیار تلاش و مبالغ هنگفتی ‌به این منظور هزینه می‌کنند. برای پیشرفت تحصیلی صرف هزینه های هنگفت و امکانات آموزشی و نظام های نوین و… کافی نیست بلکه زمینه ها و شرایط خاصی برای پیشرفت درسی فرزندان لازم است. محیط زندگی باید سرشار از آرامش، آسایش و امنیت باشد تا بچه ها احساس ناامنی و اضطراب نکنند.درس خواندن در محیط ناآرام و ناامن خانه، بسیار دشوار است و والدین می‌توانند با فراهم کردن محیطی سرشار از آرامش، به پیشرفت تحصیلی فرزندشان کمک کنند. انگیزه در پیشرفت تحصیلی اهمیت ویژه ای دارد و وجود این شرط تمام عوامل مخل و مضر را از سر راه برمی دارد. حذف عوامل مزاحم در منزل می‌تواند به درس خواندن دانش آموزان کمک کند زیرا خانواده های پر تنش، پر سر و صدا و پر رفت و آمد موانع بسیاری برای پیشرفت تحصیلی فرزندان شان ایجاد می‌کنند. والدین باید مسائلی را که کاهش انگیزه تحصیل در فرزندان شان می شود، حذف کنند و توجه داشته باشند که تشویق به موقع، به افزایش انگیزه دانش آموزان کمک می‌کند. محیط مدرسه تقویت کننده اصلی انگیزه هاست و به طور حتم محیط های درسی کسل و خسته کننده و معلمان بدون نشاط نمی توانند انگیزه مناسبی برای تحصیل ایجاد کنند (توحیدی، ۱۳۸۱).