۲-۴-۳٫ ساختار و عناصر خوشه صنعتی

بررسی ادبیات توسعه ی خوشه های صنعتی نمایانگر آن است که فرایند شکل گیری و گردش کار در

خوشه ها، فرایندی طبیعی است و بسیاری از خوشه ها، به ویژه خوشه های مبتنی بر منابع و خوشه های با فناوری پایین(Low – Tech) به شکل خودکار فعالیت می‌کنند. البته این فرایند در خوشه های فناوری برتر(Hi –Tech) همانند خوشه های بیوتکنولوژی و نانو تکنولوژی با حضور مستقیم دولت تسریع یافته و گردش روند فعالیت ها تسهیل شده است. بر این اساس هرچند خوشه ها به طور طبیعی شکل می­ گیرند اما توسعه ی بلندمدت آنان را نمی توان به شانس واگذار کرد(کوک^[۲۷]، ۲۰۰۱). به بیان دیگر، توسعه پایدار خوشه نیازمند حضور خود آگاه دولت به عنوان تسهیل کننده است تا گردش کار در جهت توسعه بلندمدت و پایدار خوشه صورت پذیرد.

در یک خوشه ی صنعتی تنها واحدهای تولیدی و یا بنگاه های اقتصادی که محصول موردنظر را تهیه می‌کنند حضور ندارند. بلکه در کنار آن ها عناصر دیگری را هم می توان مشاهده کرد که عبارتند از تأمین کنندگان مواداولیه، مؤسسات حامی، پیمانکاران فرعی، آژانس های کنترل کننده، خریداران کالا، مشاوران، صادرکنندگان، مؤسسات حمل و نقل، تامین کنندگان ماشین آلات و نیز اتحادیه های کسب و کار، گروه ­های داوطلب ها، شرکت های تعاونی و سازمان های غیر دولتی^[۲۸] (یونیدو، ۲۰۰۱). کوک(۲۰۰۲) عناصر

اصلی خوشه بندی صنعتی در یک محیط منطقه ای مطرح ‌کرده‌است که در شکل ۲-۳ ارائه شده است.

محیط نهادی

محیط اقتصادی و اجتماعی

انجمن های صنعتی

تأمین کنندگان

تأمین کنندگان

دانشگاه ها

همکاری مشترک

رقابت

مؤسسات پزوهشی

روابط غیر رسمی

مؤسسات مهندسی

مراکز تربیت نیرو

آزمایشگاه ها

مؤسسات کنترل کیفی

مؤسسات مالی

همکاری بین بنگاهی

بازار نیروی کار محلی

نقش دولت

شکل ۲-۳٫ عناصر اصلی خوشه بندی صنعتی در یک محیط منطقه ای(منبع: فیلیپ کوک،۲۰۰۲)

۲-۴-۴٫ ماهیت و ابعاد خوشه های صنعتی

یک خوشه، تجمعی از شرکت های فعال در یک صنعت، به همراه نهادهای پشتیبان در یک منطقه جغرافیایی است، لذا مختصات یک خوشه به لحاظ مفهو می عبارت است از:

– تمرکز جغرافیایی؛

– تمرکز در فعالیتی خاص؛

– همبستگی (پیوند های افقی) و عدم وجود سلسله مراتب (ساختار هرمی)؛

– تخصص یافتگی در فعالیت مورد نظر؛

– وجود سرمایه ی اجتماعی در فضای خوشه؛

– زنجیره ایجاد ارزش افزوده؛

– تشکیل شبکه بر اساس انگیزه اولیه و تو سعه آن تا رسیدن به سطح خوشه.

الف- ابعاد اقتصادی خوشه ها

۱- تخصص یافتگی و اشتغال؛ خوشه ها برای توسعه، نیاز به کارکنان مجرب و متخصص دارند. یکی از منابع پیشرفت خوشه تخصص نیروهاست. علاوه بر تخصص یافتگی، ضریب مکانی مبادله ی داده و ستانده، ابتکار و نوآوری و گسترش شبکه ها نیز مطرح است (دیوید ولف^[۲۹]، ۲۰۰۳). همچنین، منبع مالی برای استفاده از افراد متخصص معمولاً از درون خوشه ها است و نه از خارج آن. این نوع جذب نیرو هزینه های معاملاتی را کاهش می‌دهد(پورتر، ۱۹۹۸) می‌گوید: از خصوصیات یک خوشه خوب آن است که اعضاء تجربیات خود را با دیگر بخش ها در میان بگذارند و مبادله ی اطلاعات، تخصص، تحقیق و توسعه، تجارت و… با همکاری یکدیگر صورت گیرد. مطالعه ای که درباره ی توسعه خوشه ها در کانادا صورت گرفته است، نشان می‌دهد که یکی از راه های سنجش عملکرد خوشه تعیین میزان یا نرخ سهم اشتغال آن است. این نرخ از اشتغال کل منطقه بر کل اشتغال ملی به دست هر چه این میزان افزایش یابد نشان می‌دهد که جذب نیروهای تخصصی بیشتر بوده و خوشه از مزایای رقابتی بهره مند بوده است(ولف، ۲۰۰۳).

در همین راستا، یکی از مباحثی که اقتصاددانان کشور ما برای توسعه ی اشتغال مطرح می‌کنند، ایجاد و

گسترش خوشه هاست. آنچه اهمیت خوشه ها را دو چندان می‌کند این است که ۹۴ درصد مؤسسات و شرکت هایی که زیربخش صنایع هستند، ۳۰ درصد ارزش افزوده را تشکیل می‌دهند. ‌بنابرین‏،حمایت از واحدهای کوچک و متوسط از طریق تشویق آن ها به تجمیع در خوشه ها می‌تواند به ‌عنوان یک راهکار توسعه اشتغال مورد توجه سیاستگذاران توسعه قرار گیرد(قاسمی، ۱۳۸۴).

۲- خلاقیت و نوآوری علوم و فنون؛ امروزه یکی از حلقه های مهم ارتباطی در بین خوشه ها، نوآوری و استفاده از دانش و فنون جدید است. خلاقیت و نوآوری خوشه ها متکی به ارتباط متقابل اجتماعی است. در بعد وسیع تر، نوآوری به تلاشهایی منجر می شود که ایده های تازه ایی را وارد دنیای کسب و کار می‌کند. نوآوری دامنه وسیعی دارد از علوم پایه گرفته تا تکنولوژی های پیشرفته را شامل می شود و در همه بخش ها، توجه به نوع نیاز آن ها کاربرد دارد. یکی از شاخص های نوآوری تحقیق و توسعه است و از دیگر شاخص ها می توان از انتشار مطالب علمی، ثبت اختراعات و رشد و گسترش شرکت ها نام برد. میزان نوآوری نیز با سه عامل ایجاد شرکت های جدید، ایجاد و گسترش شبکه های داخلی و گسترش تکنولوژی نوین مشخص می شود(کتاب سفید، ۲۰۰۴: ۴۰).

۳- کارایی؛ بررسی مقایسه ای بنگاه های فعال در یک خوشه با بنگاه های همانند خود که به صورت منفرد به فعالیت می پردازند نمایانگر وجود کارایی بالاتر بنگاه هایی است که در یک خوشه به فعالیت می پردازند(اورجال لولون و دیگران، ۲۰۰۳). به عبارت دیگر خوشه های صنعتی همانند یک بنگاه بزرگ ولی در عین حال انعطاف پذیر و نوآور که به دلیل حضور صنایع کوچک و متوسط فعال در آن به دست آمده است، عمل می نمایند(بل و آلبو^[۳۰]، ۱۹۹۹). خوشه های صنعتی به دلیل برخورداری از ساختارهای کوچک و غیرسلسله مراتبی، کاملاً انعطاف پذیر بودن و به راحتی به تنوع طلبی مشتریان و تقاضای بازار پاسخ دهند(راهبردهای توسعه خوشه های صنعتی، ۱۳۸۱).

این پژوهش تحت عنوان بررسی تاثیر فناوری اطلاعات بر چابکی زنجیره تامین و عملکرد شرکت در صنایع سیمان غرب و سیمان سامان ‌می‌باشد. که جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه مدیران، کارکنان و کارشناسان شرکت‌های صنایع سیمان غرب و سیمان سامان ‌می‌باشد. در این پژوهش از روش نمونه گیری طبقه ­بندی تصادفی ساده استفاده شده است و از آن جایی که این جامعه آماری محدود در نظر گرفته شده است، جهت محاسبه حجم نمونه­ مورد نیاز برای پژوهش از فرمول به دست آوردن نمونه در جامعه آماری محدود استفاده شده و تعداد نمونه ۴۰۰ نفر انتخاب شده است. لازم به­ذکر است، با بررسی پرسشنامه ­های برگشتی از افراد نمونه در شرکت سیمان سامان و شرکت سیمان غرب، جهت تحلیل داده ­ها در هر کدام از شرکت­های نمونه، ۲۰۰ پرسشنامه مورد تحلیل قرار گرفت. بررسی رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته و بررسی فرضیه ­های پژوهش با بهره گرفتن از نرم افزارSPSS22 و جهت روابط بین متغیرها و معادل­سازی معادلات ساختاری از نرم افزار AMOS استفاده شد. یافته­ ها نشان داد که در صنعت سیمان سامان سطح معناداری برای کلیه­ فرضیه ­های پژوهش، به مقدار صفر (۰۰۰/۰) و کمتر از ۰۵/۰ محاسبه شد، لذا با توجه ‌به این مطالب کلیه­ فرضیه ­های پژوهش تأیید می­گردد. لازم به ذکر است که بیشترین میزان تأثیرگذاری مربوط به تأثیر فناوری اطلاعات بر چابکی زنجیره تأمین (۴۹۳/۰) و کمترین میزان تأثیرگذاری مربوط به تأثیر ‌پاسخ‌گویی‌ به تغییرات بازار بر چابکی زنجیره تأمین ‌می‌باشد، اما در صنعت سیمان غرب نیمی از فرضیه ­ها تأیید و سایر متغیرها رد شدند. نتایج پژوهش نشان می­دهد که عملکرد سیمان سامان در مقایسه با سیمان غرب مناسب­تر بوده، لذا نتایج حاصله این مفهوم را می­رساند که استفاده از فناوری در زنجیره تأمین این شرکت بیش­تر بوده است.

واژگان کلیدی: فناوری اطلاعات، چابکی زنجیره تأمین، عملکرد شرکت، صنعت سیمان.

فصل اول

کلیات پژوهش

۱-۱ مقدمه

زنجیره تأمین یکی از شاخه­ های نو ظهور مدیریت است که روز به روز در حال تکامل و پیشرفت است و به دنبال راه ­هایی برای کاهش هرچه بیشتر سیکل تولید محصول و ارائه خدمات تا رسیدن به دست مشتری ضمن بالا بردن کیفیت محصول و خدمات مورد نظر است و در این راه، از جدیدترین پیشرفت­های علم مدیریت و فناوری بهره می­برد و در دنیای امروز، هیچ کشوری از به کارگیری آن بی نیاز نیست(وان، ۲۰۱۰). شرایطی که باعث تعریف و طراحی مدیریت زنجیره تأمین شده، افزایش روزافزون رقابت­پذیری، انعطاف­پذیری و تلاش برای بقای سازمان­هاست که با توسعه روزافزون شبکه­ های ارتباطی و فناوری اطلاعات حاصل شده است. سازمان­ها رمز این بقا را در نوآوری می­دانند(حسن­زاده و همکاران، ۱۳۸۴). در این پژوهش به بررسی تاثیر فناوری اطلاعات بر چابکی زنجیره تأمین و عملکرد شرکت در صنایع سیمان غرب و سیمان سامان پرداخته شده است.

۱-۲ بیان مسأله

امروزه بنگاه­ها دریک محیط جهانی قراردارند که این محیط دارای پیچیدگی وعدم قطعیت است. این عدم قطعیت تاثیر عمیقی درفعالیت­های شرکت بخصوص زنجیره تامین آن دارد. در عصر حاضر، فناوری‏‏ اطلاعات در سرتاسر جهان در حال ایجاد انقلابی نوین است که اهمیت آن از انقلاب صنعتی کمتر نیست. این انقلاب ظرفیت‏های تازه و چشم­گیری در محدوده دانش بشری ایجاد نموده است. امروزه در هر سازمانی بحث به کار‏گیری فناوری‏ اطلاعات و سیستم‏های‏ اطلاعاتی مطرح و همه جا از سودمندی یا ضرورت استفاده از رایانه سخن در میان است. فناوری‏ اطلاعات در سازمان‌ها بر شاخص‏های تاثیر می‏ گذارد که همگی از شروط اولیه موفقیت برای سازمان‏ها به شمار می‏ روند(سلطانی، ۱۳۸۸). یکی از حوزه­ هایی که می‌تواند تاثیرات فراوانی از این فناوری بپذیرد، چابکی سازمان است. امروزه ارائه ی بهترین عملکرد در زمینه­ بازاریابی، به اساسی­ترین دغدغه­ی مدیران شرکت های تولیدی مبدل شده است و می­کوشند تا با بهره­ گیری از تکنیک­های مختلف، به عملکرد برتر دست یابند. از جمله الزامات یک شرکت تولیدی پذیرش نوعی از استراتژی­ های زنجیره تأمین است. این استراتژی­ها بر روی چگونگی هماهنگی فرآیندهای داخلی و خارجی کسب و کار تأکید ‌می‌کنند، تا در نتیجه­ این هماهنگی، بهترین خدمت­رسانی به مشتریان و مصرف­ کنندگان نهایی ارائه گردد و نیز موجب تقویت عملکرد تک­تک اعضای سازمان شود. با توجه به تحولاتی که امروزه در اداره­ی سازمان­ها و سامانه­های تولیدی به وجود آمده، ابزارها و تکنیک­های فراوانی توسعه یافته و بکارگرفته می­شوند(شهایی، ۱۳۸۵). تفکر ناب که یکی از مهمترین آن ها به شمار می ­آید، به سازمانی اشاره دارد که فرآیندها را بدون اتلاف منابع به انجام می­رساند و یا با صرف منابع کمتر، تولید بیشتری را محقق می­ نماید. تکنیک چابک نیز یکی دیگر از انواع تکنیک­های زنجیره تامین می‌باشد که به انعطاف­پذیری می­نگرد و بر پاسخ­گویی به تغییرات غیرقابل پیش ­بینی بازار متمرکز است. الگوهای ناب و چابک امروزه مورد توجه بسیاری از شرکت­های تولیدی که به دنبال بهبود در عملکردشان بوده ­اند، قرار گرفته است(بالو، ۲۰۰۳). این پژوهش با هدف بررسی تاثیر فناوری اطلاعات بر چابکی زنجیره تأمین و عملکرد شرکت، جهت مقایسه بین صنایع سیمان غرب و سیمان سامان آغاز گردید.

• • • تحقیقی توسط سجادی و همکاران(۱۳۸۸)، تحت عنوان «ویژگی­های غیرمالی مؤثر بر کیفیت گزارشگری مالی در شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران»، انجام شده است. در این تحقیق ارتباط پنج ویژگی غیرمالی شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با کیفیت گزارشگری مالی آن­ها بررسی شده است. برای اندازه ­گیری کیفیت گزارشگری مالی از شاخصی متشکل از ۱۵۵ قلم بر اساس استانداردهای حسابداری ایران و سایر قوانین مربوط ‌در مورد افشا استفاده شد و ارتباط احتمالی آن با اندازه شرکت، نو ع مؤسسه حسابرسی، نوع صنعت، ساختار مالکیت و عمرشرکت با بهره گرفتن از مدل های رگرسیون چندگانه بررسی شد. نتایج نشان می­دهد اندازه شرکت، عمر شرکت و نوع صنعت رابطه مثبت معنادار و ساختار مالکیت رابطه منفی با کیفیت گزارشگری مالی دارد اما رابطه نوع مؤسسه حسابرسی با کیفیت گزارشگری مالی از لحاظ آماری معنادار نبود.

    

  

• • تحقیقی توسط مرادی و پورحسینی (۱۳۸۸)، تحت عنوان «بررسی رابطه بین خصوصیات مالی و غیرمالی با مدت زمان اجرای عملیات حسابرسی»، انجام شده است. این تحقیق به بررسی رابطه بین خصوصیات مالی و غیرمالی با مدت زمان اجرای عملیات حسابرسی می پردازد. آن­ها با بررسی ۱۵۲ شرکت برای دوره زمانی سال های ۱۳۷۷ الی ۱۳۸۵ ‌به این نتیجه رسیدند که اندازه، نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام، سوددهی، نوع اظهار نظر و عمر شرکت با مدت زمان اجرا و تکمیل عملیات حسابرسی رابطه دارند.

• • تحقیقی توسط مدرس و حصارزاده(۱۳۸۷)، تحت عنوان «بررسی رابطه کیفیت گزارشگری مالی و کارایی سرمایه ­گذاری»، انجام شده است. در این تحقیق بر اساس مدلی کاملاً منطبق با مدل تحقیق وردی( ۲۰۰۶) پرداخته و با بررسی ۱۲۰ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بین سال های ۷۹ الی ۸۵ نشان داده است که علاوه بر اینکه سطح کیفیت گزارشگری مالی با سطح کارایی سرمایه ­گذاری رابطه معنادار و مثبتی دارد، کیفیت گزارشگری مالی موجب بهبود کارایی سرمایه ­گذاری می­ شود. ‌بنابرین‏، نتایج تحقیق فوق حاکی از آن است که کیفیت گزارشگری مالی از طریق بیش(کم) سرمایه ­گذاری می‌تواند موجب ارتقای کارایی سرمایه ­گذاری گردد.

• • تحقیقی توسط احمدپور و احمدی(۱۳۸۷)، تحت عنوان «استفاده از ویژگی های کیفی اطلاعات مالی در ارزیابی کیفیت سود»، انجام شده است. در این تحقیق از ویژگی­های کیفی اطلاعات مالی برای ارزیابی کیفیت سود استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می­دهد که کیفیت سود بالا باعث می­ شود اطلاعات حسابداری برای تصمیم گیری استفاده کنندگان مفید باشند.

• تحقیقی توسط باباجانی (۱۳۸۵)، تحت عنوان «ضرورت استفاده از حسابداری تعهدی در بخش عمومی و ارزیابی آن برای استفاده در بخش عمومی ایران»، انجام شده است. این تحقیق سعی کرده ضمن تشریح اهداف گزارشگری مالی در بخش عمومی و ذکر نقش مبانی حسابداری در تحقق این اهداف، جایگاه ویژۀ مبنای تعهدی و دلایل و مزایای کاربرد آن در حسابداری و گزارشگری مالی بخش عمومی را ارزیابی کند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که نظام حسابداری و گزارشگری مالی در ادای مسئولیت ‌پاسخ‌گویی‌ که نقش آن به دلیل افزایش مطالبات شهروندان، مبنی بر حق پاسخ خواهی، روز به روز پررنگ تر می­ شود، جایگاه ویژه­ای دارد. ‌بنابرین‏ ‌می‌توان نتیجه گرفت که ایجاد تحول بنیادین در نظام حسابداری و گزارشگری مالی ایران، علاوه بر تحقق شرایط عمومی مورد نیاز، مستلزم به وجود آمدن تغییراتی اساسی در نگرش مقامات مسئول دربارۀ فرهنگ ‌پاسخ‌گویی‌ و اعتقاد راسخ و راستین آنان به ایفای عملی مسئولیت ‌پاسخ‌گویی‌ در برابر شهروندان، یعنی پاسخ خواهان یا صاحبان واقعی حق است.

فصل سوم:

روش تحقیق

۳-۱- مقدمه

اگر روش را مجموعه راه های رسیدن به هدف بدانیم، هر پژوهشگر پس از تعیین و تنظیم موضوع باید در اندیشه گزینش روش تحقیق باشد

روش تحقیق مجموعه ­ای از قواعد، ابزار و راه­های معتبر و نظام یافته برای بررسی واقعیت­ها، کشف مجهولات و دستیابی به راه حل مشکلات است. به طوری که انتخاب متدولوژی تحقیق یکی از مهمترین و فنی­ترین مراحلی است که پژوهشگر باید با حساسیت ویژه، ابزار مناسبی برای گردآوری داده ­ها طراحی شود و با انتخاب نمونه آماری، داده های نگرشی و جمعیت­شناختی مورد نیاز جمع ­آوری گردد.

علاوه بر این، انتخاب روش پژوهش مناسب امری دشوار و مهم است. همچنین شناخت روش­های پژوهش و آگاهی از دقیق بودن آن ها از حساسیت بیشتری برخوردار ‌می‌باشد (خاکی، ۱۳۸۴).

پژوهشگر با جمع‌ آوری اطلاعات و آمار مورد نیاز و تجزیه و تحلیل آن ها برای پاسخ دان به پرسش‌های پژوهش و تأئید یا رد فرضیه های مطرح شده می پردازد.

در این فصل روش شناسی تحقیق مورد بررسی قرار ‌می‌گیرد. بدین منظور ابتدا به بررسی نوع روش تحقیق پرداخته، سپس جامعه و نمونه آماری، قلمرو تحقیق، متغیرهای تحقیق و شاخص­ های آن، روش تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه ­ها مورد بررسی قرار گرفته است.

۳-۲- نوع تحقیق

تحقیق حاضر، از نظر هدف یک تحقیق کاربردی، از نظر روش مطالعه، علّی، از نظر روش تحقیق و ماهیت و شیوه پرداختن به مسأله، توصیفی از نوع پیمایشی است.

۳-۳- جامعه آماری تحقیق

جامعه آماری این تحقیق را کارشناسان سازمان مالیاتی کشور در بر می‌گیرد.

۳-۴- نمونه آماری:

۳ -۴-۱- روش نمونه گیری

در این تحقیق از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شده است. با توجه به نامعلوم بودن تعداد کارشناسان، تعداد نمونه تحقیق بر حسب خطای ۵ درصد با بهره گرفتن از فرمول کوکران به ترتیب زیر به دست می‌آید:

که در آن:

n= حجم نمونه

= خطای نمونه گیری

d = دقت نمونه گیری (مقدار خطای بر آورد)

p = احتمال وجود یک مشخصه

با در نظر گرفتن خطای ۵ درصد و نیز دقت ۸ درصد و با توجه به نامشخص بودن p جامعه آماری (و در نتیجه در نظر گرفتن ۵/۰ P= ) داریم.

n=

بدین ترتیب حجم نمونه مورد نیاز برابر با ۱۰۵ نفر از کارشناسان سازمان امور مالیاتی کشور خواهد بود.

۳-۵- ابزار جمع ­آوری داده ­ها

به منظور گردآوری داده ­ها در این پژوهش از پرسش­نامه محقق ساخته استفاده شده است. پرسش­نامه شامل دو بخش است که بخش نخست آن شامل اطلاعات فردی پاسخ گویان و بخش دوم سوالات مربوط به ابعاد مورد بررسی پژوهش می‌باشد.

۳-۵-۱- نحوه تنظیم ابزار جمع ­آوری داده ­ها

۲-۱-۱۰- روش های مبارزه با فساد اداری:

علی رغم عمل در زمینه مبارزه با فساد اداری به روش های بسیار زیادی اشاره شده که‏ در زیر لیستی از این راه‏ حلها و روش‌ها آمده است.ما نیز این روش‌ها را برای حل مسأله‏ مفید می‏دانیم اما به نظر می‏رسد علی رغم وجود راه ‏حلها، مشکل در تضمین اجرای‏ راه‏ حلها و قوانین است تا نبود

راه‏ حلها. راه ‏حلهای بی ‏شماری البته برای مسأله وجود دارد اما اشکال در عدم ‏اجرا و قاطعیت در اجراست. فهرست زیر،معدودی از راه‏ حلها را بیان‏ می‏ نماید.

۱-اصلاح نظام اداری و ساختار آن(در معنایی بسیار کلی)

۲-مقررات ‏زدایی و خصوصی‏ سازی

۳-احیای اخلاقی

۴-نظارت بر ثروت مصرف و سطح زندگی‏ کارمندان دولت

۵-جلوگیری از فساد استخدامی

۶-پاکسازی گروهی و جمعی نظام‏ اداری

۷-ایجاد نهرهای مستقل و دایمی برای مبارزه

۸-سیاست‏ زدایی نظام اداری

۹- تشویق کارمندان و شهروندان به ارسال اطلاعات و افشاگری و جلب اعتماد در عمل‏

۱۰-آزادی و مصونیت مطبوعات در ارائه گروهی و افشاگری

۱۱-آموزش مدیران‏ دولتی ‌در مورد فساد اداری

۱۲-حساب کشی و جواب دهی سیاستمداران و کارکنان

۱۳-افزایش حقوق و مزایای کارکنان

۱۴-کاهش تقاضا برای فساد اداری از طریق حذف‏ مقررات زاید

۱۵-افزایش هزینه ‏های ارائه خدمات فساد مثل اعمال تنبیه و جریمه‏ های‏ سنگین‏ تر

۱۶-افزایش خطر کشف و دستگیری

۱۷-ایجاد واحدهای مستقل برای‏ پیشگیری

۱۸-تشویق کارمندان و مأمورین وظیفه‏ شناسی

۱۹-به روز کردن قوانین و توجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی زمان قانون

۲۰-تبلیغ در افکار عمومی برای مبارزه‏ با فساد

۲۱-تربیت خبرنگاران زبردست برای به چنگ آوردن و گزارش فساد اداری و تشویق آن ها

۲۲-استقلال قوه قضائیه و تضمن قضات و استقلال آن ها در برخورد با عاملین و تأمین جای آن ها (مجموعه اول،۲۴،حبیبی،ص۸۸ و ۱۲۶).

اکنون سؤال این است که آیا دولت‌ها این راه‏ حلها را نمی‏دانند و اگر می‏ دانند چرا به‏ مبارزه با این مسأله نمی‏ پردازند.در جواب می‏توان گفت که با توجه به حجم مطالعات‏ انجام شده، دولت‌ها با اغلب راه‏ حلها آشنایی دارند.از این‏رو می‏توان گفت که دولت‌ها در مبارزه با این مسأله تساهل به خرج می ‏دهند که دلایل آن شامل موارد ذیل می‌باشد:

۱-تک حزبی بودن نظامهای دولتی و عدم‏ بازپرسی در آن ها

۲-ناتوانی در تأمین‏ کارمندان و کاهش شدت نارضایتی از طریق فساد اداری(جبرانی برای نرسیدن به موقع‏ حقوق و مزایا)

۳-بروز تفرقه و تضاد در داخل هیئت حاکمه همه را به خطر می‏اندازد

۴-حفظ آبرو و حیثیت نظام توجیه برای عدم‏ رسیدگی

۵-وفاداری و ارزش تخصصی‏ خاص مانع از رسیدگی به تخلفات وی می‏ شود و مواردی از این قبیل(حبیبی،۱۲۷).

۲-۱- ۱۱-جلوگیری از بروز انواع فساد اداری:

اگر چه جامعه ایران ، جامعه ای توام با گرایش‌های مذهبی و ملی است که همه آن ها فساد را پدیده ای زشت شناخته اند و همواره تأکید بر مبارزه با آن کرده‌اند ، با این حال شاهد این هستیم که شیوع فساد در جامعه مسیر بسیاری از پیشرفت‌های اجتماعی و ملی را بسته و هزینه های هنگفتی را بر دوش کشور و در نهایت مردم گذاشته است که یکی از مهمترین آن ها در بعد کلان ، افزایش فاصله طبقاتی میان طبقات اجتماعی غنی و فقیر است .

یکی از عوامل فساد اداری وجود افراد فاسد در دستگاه های دولتی و در رأس
تصمیم گیری هاست. مهمترین عامل بروز فساد اداری بزرگ شدن دولت است. ‌بنابرین‏ برای زدودن فساد از چهره نظام اداری کشور دل بستن به دولت کار اشتباهی است زیرا دولت برای این کار باید با صرف هزینه های فراوان اقدام به تأسیس نهاد جدیدی برای این کار و تأمین امکانات، استخدام افراد، تنظیم مقررات و قوانین مورد نیاز و …. نماید.

اهمیت بوروکراسی در این است که می‌تواند با متناسب کردن اهداف و وسایل به جامعه خدمت کند و با سازماندهی تخصیص بهینه منابع، کشور را در مسیر پیشرفت قرار دهد. اهداف و آرمانها در چارچوب یک نظام اداری سالم قابل اجرا، پیاده و عملیاتی شدن هستند و اگر نظام اداری، سالم و کارا نباشد علی‌رغم نیت های خیر سیاست گذاران آنچه در عمل تحقق می‌یابد ممکن است در تضاد با آن اهداف و سیاست ها باشد. ‌بنابرین‏ بدون نظام اداری سالم دستیابی به توسعه در یک کشور جهان سومی نظیر ایران بسیار بعید بنظر می‌رسد.

۲-۱-۱۲- ضرورت و اهمیت برخورد بافساد اداری:

فساد اداری در سطوح مختلف مدیریتی ، با رده های مختلف کارمندان رابطه قوی دارد زیرا فساد اداری در رده های بالای سازمان و مدیران عالی نیاز به کمک و هماهنگی رده های میانی و عملیاتی نظام اداری که این امر ویژگی نهادِینه بودن فساد اداری را گسترش می‌دهد.

مسئله فساد اداری همیشه از مسائل قابل توجه جامعه و دولت مردان بوده و یک امر اجتناب‌ناپذیر است. برای مبارزه با این معضل اجتماعی باید راه‌های قانونی پیش‌بینی شود و از طریق قانون و برخورد قانونی می توان مانع از رشد فساد اداری شد. در کشور ما از بدو قانون‌گذاری تاکنون همیشه این مهم مدنظر بوده و با وضع قوانین مخصوص، سعی شده فساد اداری به حداقل برسد. از جمله این قوانین، قانون رسیدگی به تخلفات اداری و آیین‌نامه اجرایی آن است که به موجب این قانون به تخلفات اداری رسیدگی می‌شود.

اگر در حین رسیدگی به تخلفات اداری کارکنان متوجه شوند جرمی هم به وقوع پیوسته آن دستگاه رسیدگی‌کننده که معمولاً یک نهاد اداری است، موظف است به دادسرا و دادستان عمومی اعلام جرم کند. در قانون رسیدگی به تخلفات اداری فهرستی از تخلفات ذکرشده، که هر کارمند و یا کارگری ممکن است مرتکب این تخلفات شود، ‌به این تخلفات (صرفا اداری) که جنبه جزایی ندارد در دادگاه‌های اداری و یا هیات‌های اداری مخصوص به خودش خواهد بود ، رسیدگی خواهد شد و مجازات‌های خاص خودش را نیز دارد.

یکی از راه‌های مبارزه با فساد اداری البته در حد جنبه‌های غیرجزایی آن است. حال اگر جنبه‌های جزایی پیدا کرد به دادسرای عمومی فرستاده می‌شود و در آنجا ممکن است این جرم عنوان مجرمانه‌ای در قانون مجازات باشد.

فساد پدیده ای است که کم و بیش ‌در کلیه کشورهای جهان وجود دارد. اما نوع، شکل، میزان و گستردگی آن در هر کشور متفاوت است، همان‌ طور که نتایج و پیامدهای آن نیز بنا بر نوع سازمان سیاسی و اقتصادی وسطح توسعه یافتگی تفاوت دارد.

در هر صورت فساد موجب انحطاط است، سیاست های دولت را در تضاد با منافع اکثریت قرار می‌دهد، باعث هدر رفتن منابع ملی می شود و به کاهش اثربخشی دولت ها در هدایت امور می‌ انجامد و از این طریق اعتماد مردم نسبت به دستگاه های دولتی و غیر دولتی کاهش یافته، بی تفاوتی، تنبلی و بی کفایتی افزایش می‌یابد.

سرمایه اجتماعی به واسطه شبکه های ارتباطی که اطلاعات ضروری، اعتماد، پشتیبانی و دیدگاه مشترک را فراهم می‌کنند، مشخص می شود. این منابع در روابط اعضای گروه قرار دارد و در افزایش فرآیندهای گروهی که به طور کلی عملکرد گروهی را افزایش می‌دهند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

۲-۵) مدیریت ارتباط با مشتری

کلید رشد کسب و کار، در ارتباط موفق آن با مشتری نهفته است. این کار، شامل شناخت و ردیابی نیازها، رفتارها و چرخه زندگی مشتری بوده و مستلزم استفاده از این اطلاعات به منظور ایجاد ارزش برای مشتری است. مهم ترین روند هایی که موجب ارتباط ارزش آفرین با مشتری می‌شوند. عبارتند از: سرعت ارائه خدمات، خوش خدمتی، یکپارچه سازی، سهولت استفاده و رضایت مشتری. مدیریت ارتباط با مشتری، استراتژی کسب و کار برای باارزش ترین رفتار با مشتری است.

مدیریت ارتباط با مشتری، نوعی استراتژی تجاری مشتری محور است که با ارزشمند ترین دارایی کسب و کار یا در واقع مشتریان آن سروکار دارد، به تمامی فرایندهای تجاری مربوط به مشتری رسیدگی می‌کند، برای شرکت و مشتری ایجاد ارزش می‌کند و برای ایجاد این ارزش و به اجرا درآوردن استراتژی های تجاری مربوط به مشتری، از تکنولوژی هایی با پتانسیل بالا بهره می‌گیرد. سیستم های ارتباط با مشتری بر این موضوع تمرکز می‌کنند که چگونه اطلاعات مشتریان را به صورت اثربخش به دانش هوشمند کسب و کار تبدیل کنند، به طوری که بتوانند عملیات بازاریابی، فروش و خدمات را برای مدیریت کارای مشتریان بهتر از رقبا انجام دهند. از این رو، سازمان هایی موفق خواهند بود که با کسب رضایت مشتریان و حفظ وفاداری آنان، میزان سود خود را بالا ببرند. فلسفه عملیاتی سازمان به جای اینکه تولید و عرضه یک محصول باشد و سپس درصدد یافتن یک بازار برآید، این است که نخست درصدد شناسایی نیازهای مشتریان برآید و آنگاه محصول یا خدمتی را عرضه کند که تأمین کننده نیازها باشد. امروزه، اطلاعات لازم ‌در مورد تولیدات مختلف، بخوبی در اختیار مصرف کنندگان قرار می‌گیرد و آن ها به طوری بی سابقه در بازار از حق انتخاب برخوردارند. شاید مهم ترین دلیل این موضوع، تنوع محصولات و رقابت تولید کنندگان برای ارائه خدمات بهتر به مشتری باشد. مشتری مداری، اساس فرهنگی و فلسفه وجودی این استراتژی است که به طوری مؤثری از فرایندهای بازاریابی، فروش و ارائه خدمات بعد از فروش پشتیبانی می‌کند (,p.262001Lesser, E.L. & Storck, J.)

۲-۶)مدیریت دانایی ارتباط با مشتری

برای ملموس شدن مفهوم مدیریت دانش مشتری، ۳ نوع جریان دانش ذیل مشخص شده است که نقشی حیاتی در فعل و انفعال بین شرکت و مشتریان بازی می‌کنند. این ۳ نوع دانش عبارتند از: دانش برای، دانش از و دانش درباره مشتری. پیش نیاز این مرحله، جریان پیوسته دانش برای پشتیبانی از مشتریان در چرخه خرید از سوی شرکت به سمت مشتریان است(دانش برای مشتری). دانش برای مشتریان، شامل اطلاعاتی ‌در مورد محصولات، بازارها و تأمین کنندگان است. این بعد از دانش، بر درک مشتری از کیفیت خدمات، تأثیر می‌گذارد. در همین زمان، دانش مشتریان باید در جهت خلق نوآوری در خدمات و محصول، تولید ایده و بهبود مستمر برای محصولات و خدمات، توسط سازمان به هم پیوند داده شود. تسخیر کردن دانش مشتری و دخیل کردن مشتریان در فرایند نوآوری، از طرق مختلفی قابل دستیابی است. جمع‌ آوری و تحلیل دانش درباره مشتری، قطعاً یکی از قدیمی ترین اشکال فعالیت مدیریت دانش در حوزه مدیریت ارتباط با مشتری است. علاوه بر داده های خام مشتریان و معاملات گذشته، دانش ‌در مورد مشتری، نیازهای کنونی مشتریان، خواسته های آتی، ارتباط، فعالیت خرید و توانایی مالی را هم در نظر می‌گیرد. مدیریت ارتباط با مشتری، فعالیتی نیست که تنها در بخش بازاریابی مورد استفاده قرار گیرد بلکه شامل تغییرات مداوم در مراحل، فرایندهای کاری و فرهنگ سازمانی است. اطلاعات جمع‌ آوری شده مشتریان، به دانش های سازمانی تبدیل شده و از آن ها به منظور برتری یافتن بر رقبا در جهت دستیابی به موقعیت های بازار، استفاده می شود. رابطه میان سازمان و مشتریان آن، رابطه ای مداوم، دوجانبه، فعل و انفعالی و بسیار باارزش و سودمند است. این رابطه می‌تواند کوتاه و یا بلندمدت، مداوم و یا گسسته، به دفعات و یا یکباره باشد. حتی اگر مشتریان نسبت به سازمان و محصولات آن نظر مثبتی داشته باشند، باز هم رفتار آن ها ‌در مورد خرید از سازمان، غیرقابل پیش‌بینی بوده و بستگی بسیار زیادی به شرایط و موقعیت دارد. مدیریت ارتباط با مشتری، در واقع فرایندی است برای گردآوری و یکپارچه سازی اطلاعات به منظور بهره برداری مؤثر و هدفدار از آن ها. این اطلاعات می‌تواند با مشتریان، فروش، بازاریابی مؤثر، حساسیت و یا نیازهای بازار ارتباط داشته باشند. مدیریت ارتباطات مشتری، بخشی از استراتژی سازمان به منظور شناسایی مشتریان، راضی نگهداشتن و تبدیل آن ها به مشتری دائمی است. هم چنین، سازمان را در راستای مدیریت ارتباطات مشتری با سازمان و به منظور به حداکثر رساندن ارزش هر مشتری، یاری می‌دهد. نیروی پیش برنده و حمایت کننده مدیریت ارتباط با مشتری، وجود این حقیقت است که مشتریان حفظ شده سودمندتر از مشتریان جدید هستند. برنامه مؤثر ارتباط با مشتری، به بهبود رضایت مشتری، رشد بیشتر درامد، افزایش قدرت رقابت و بازگشت سریع تر سرمایه، منجر خواهد شد. سیستم مدیریت ارتباط با مشتری، مشتریان را بر مبنای ارزشمندی و سودآوری برای سازمان طبقه بندی می‌کند. ویژگی های کاربردی مدیریت ارتباطات مشتری عبارتند از: تمرکز بر مستحکم کردن ارتباط نزدیک تر و عمیق تر با مشتریان، سودمندی بیشتر مشتریان فعلی نسبت به مشتریان جدید، تجزیه و تحلیل اطلاعات مشتری برای تصمیم گیری تجاری، ارتباطات مؤثر با مشتری بر مبنای داده های تبدیل شده به اطلاعات و بازاریابی اینترنتی، بازاریابی فرد به فرد و بازاریابی از طریق پایگاه داده ها(Nahapiet, J. & S. Ghoshal.1998, p.123)

۲-۷) دستیابی به سهم بازار

وجود رقابت دربین مؤسسات و بنگاه ها برای کسب سهم بیشتر از بازار و تلاش مشتریان برای رسیدن به رضایتمندی بیشتر موجب شده است که هم بنگاه ها به دنبال کسب موقعیت ممتاز در بازار باشند و هم مشتریان درپی یافتن سرنخ هایی برای رسیدن به بهترین تامین کنندگان . رسیدن ‌به این اهداف با بررسی دو مفهوم ارتباط نزدیکی دارد،کیفیت کالاها و رضایت مشتریان، بررسی این دو مفهوم در بازارهای خدماتی به دلیل ویژگی های خاص، خدمات حساس تر و مهمتر بوده و برای سازمان‌های ارائه دهنده خدمات نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است .یکی از بنگاه ها و سازمان‌هایی که در زمینه ارائه خدمات ‌فعالیت نموده ونقش و اهمیت آن در اقتصاد و توسعه کشور بر هیچ کس پوشیده نیست بانک‌ها هستند . لذا به نظر می‌رسد کشف روابط بین این دو مفهوم می‌تواند در ارتقاء و بهبود سطح خدمات ارائه شده از جانب بانک‌ها از یک سو و کسب رضایتمندی بیشتر مشتری از سوی دیگر تاثیر گذار باشدکه نحوه چگونگی رسیدن ‌به این مهم می‌تواند از مسائل بارز سازمان‌های خدماتی و به ویژه بانک‌ها باشد.