این پژوهش تحت عنوان بررسی تاثیر فناوری اطلاعات بر چابکی زنجیره تامین و عملکرد شرکت در صنایع سیمان غرب و سیمان سامان ‌می‌باشد. که جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه مدیران، کارکنان و کارشناسان شرکت‌های صنایع سیمان غرب و سیمان سامان ‌می‌باشد. در این پژوهش از روش نمونه گیری طبقه ­بندی تصادفی ساده استفاده شده است و از آن جایی که این جامعه آماری محدود در نظر گرفته شده است، جهت محاسبه حجم نمونه­ مورد نیاز برای پژوهش از فرمول به دست آوردن نمونه در جامعه آماری محدود استفاده شده و تعداد نمونه ۴۰۰ نفر انتخاب شده است. لازم به­ذکر است، با بررسی پرسشنامه ­های برگشتی از افراد نمونه در شرکت سیمان سامان و شرکت سیمان غرب، جهت تحلیل داده ­ها در هر کدام از شرکت­های نمونه، ۲۰۰ پرسشنامه مورد تحلیل قرار گرفت. بررسی رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته و بررسی فرضیه ­های پژوهش با بهره گرفتن از نرم افزارSPSS22 و جهت روابط بین متغیرها و معادل­سازی معادلات ساختاری از نرم افزار AMOS استفاده شد. یافته­ ها نشان داد که در صنعت سیمان سامان سطح معناداری برای کلیه­ فرضیه ­های پژوهش، به مقدار صفر (۰۰۰/۰) و کمتر از ۰۵/۰ محاسبه شد، لذا با توجه ‌به این مطالب کلیه­ فرضیه ­های پژوهش تأیید می­گردد. لازم به ذکر است که بیشترین میزان تأثیرگذاری مربوط به تأثیر فناوری اطلاعات بر چابکی زنجیره تأمین (۴۹۳/۰) و کمترین میزان تأثیرگذاری مربوط به تأثیر ‌پاسخ‌گویی‌ به تغییرات بازار بر چابکی زنجیره تأمین ‌می‌باشد، اما در صنعت سیمان غرب نیمی از فرضیه ­ها تأیید و سایر متغیرها رد شدند. نتایج پژوهش نشان می­دهد که عملکرد سیمان سامان در مقایسه با سیمان غرب مناسب­تر بوده، لذا نتایج حاصله این مفهوم را می­رساند که استفاده از فناوری در زنجیره تأمین این شرکت بیش­تر بوده است.

واژگان کلیدی: فناوری اطلاعات، چابکی زنجیره تأمین، عملکرد شرکت، صنعت سیمان.

فصل اول

کلیات پژوهش

۱-۱ مقدمه

زنجیره تأمین یکی از شاخه­ های نو ظهور مدیریت است که روز به روز در حال تکامل و پیشرفت است و به دنبال راه ­هایی برای کاهش هرچه بیشتر سیکل تولید محصول و ارائه خدمات تا رسیدن به دست مشتری ضمن بالا بردن کیفیت محصول و خدمات مورد نظر است و در این راه، از جدیدترین پیشرفت­های علم مدیریت و فناوری بهره می­برد و در دنیای امروز، هیچ کشوری از به کارگیری آن بی نیاز نیست(وان، ۲۰۱۰). شرایطی که باعث تعریف و طراحی مدیریت زنجیره تأمین شده، افزایش روزافزون رقابت­پذیری، انعطاف­پذیری و تلاش برای بقای سازمان­هاست که با توسعه روزافزون شبکه­ های ارتباطی و فناوری اطلاعات حاصل شده است. سازمان­ها رمز این بقا را در نوآوری می­دانند(حسن­زاده و همکاران، ۱۳۸۴). در این پژوهش به بررسی تاثیر فناوری اطلاعات بر چابکی زنجیره تأمین و عملکرد شرکت در صنایع سیمان غرب و سیمان سامان پرداخته شده است.

۱-۲ بیان مسأله

امروزه بنگاه­ها دریک محیط جهانی قراردارند که این محیط دارای پیچیدگی وعدم قطعیت است. این عدم قطعیت تاثیر عمیقی درفعالیت­های شرکت بخصوص زنجیره تامین آن دارد. در عصر حاضر، فناوری‏‏ اطلاعات در سرتاسر جهان در حال ایجاد انقلابی نوین است که اهمیت آن از انقلاب صنعتی کمتر نیست. این انقلاب ظرفیت‏های تازه و چشم­گیری در محدوده دانش بشری ایجاد نموده است. امروزه در هر سازمانی بحث به کار‏گیری فناوری‏ اطلاعات و سیستم‏های‏ اطلاعاتی مطرح و همه جا از سودمندی یا ضرورت استفاده از رایانه سخن در میان است. فناوری‏ اطلاعات در سازمان‌ها بر شاخص‏های تاثیر می‏ گذارد که همگی از شروط اولیه موفقیت برای سازمان‏ها به شمار می‏ روند(سلطانی، ۱۳۸۸). یکی از حوزه­ هایی که می‌تواند تاثیرات فراوانی از این فناوری بپذیرد، چابکی سازمان است. امروزه ارائه ی بهترین عملکرد در زمینه­ بازاریابی، به اساسی­ترین دغدغه­ی مدیران شرکت های تولیدی مبدل شده است و می­کوشند تا با بهره­ گیری از تکنیک­های مختلف، به عملکرد برتر دست یابند. از جمله الزامات یک شرکت تولیدی پذیرش نوعی از استراتژی­ های زنجیره تأمین است. این استراتژی­ها بر روی چگونگی هماهنگی فرآیندهای داخلی و خارجی کسب و کار تأکید ‌می‌کنند، تا در نتیجه­ این هماهنگی، بهترین خدمت­رسانی به مشتریان و مصرف­ کنندگان نهایی ارائه گردد و نیز موجب تقویت عملکرد تک­تک اعضای سازمان شود. با توجه به تحولاتی که امروزه در اداره­ی سازمان­ها و سامانه­های تولیدی به وجود آمده، ابزارها و تکنیک­های فراوانی توسعه یافته و بکارگرفته می­شوند(شهایی، ۱۳۸۵). تفکر ناب که یکی از مهمترین آن ها به شمار می ­آید، به سازمانی اشاره دارد که فرآیندها را بدون اتلاف منابع به انجام می­رساند و یا با صرف منابع کمتر، تولید بیشتری را محقق می­ نماید. تکنیک چابک نیز یکی دیگر از انواع تکنیک­های زنجیره تامین می‌باشد که به انعطاف­پذیری می­نگرد و بر پاسخ­گویی به تغییرات غیرقابل پیش ­بینی بازار متمرکز است. الگوهای ناب و چابک امروزه مورد توجه بسیاری از شرکت­های تولیدی که به دنبال بهبود در عملکردشان بوده ­اند، قرار گرفته است(بالو، ۲۰۰۳). این پژوهش با هدف بررسی تاثیر فناوری اطلاعات بر چابکی زنجیره تأمین و عملکرد شرکت، جهت مقایسه بین صنایع سیمان غرب و سیمان سامان آغاز گردید.