اولین موضوعی که پس از تهیه و تنظیم موضوع تحقیق ذهن پژوهشگر را به خود معطوف می­ کند انتخاب روش تحقیق می­باشد. دلیل این امر این است که روش تحقیق مشخص می­ کند که برای بررسی موضوعی خاص چه روش تحقیقی لازم است و پژوهشگر باید چه روش و شیوه­ای را اتخاذ نماید تا بتواند با بالاترین دقت و سرعت ممکن به پرسش یا پرسش­های تحقیق مورد نظر پاسخ دهد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

دستیابی به اهداف علمی یا شناخت علمی میسر نخواهد بود مگر زمانی که پژوهش با روش شناسی^[۱۵۰] درست صورت پذیرد. به عبارت دیگر تحقیق از حیث روش است که اعتبار می­یابد نه موضوع تحقیق (خاکی،۱۳۸۷،ص ۱۵۵).
به طور کلی روش­های تحقیق در علوم رفتاری را می­توان با توجه به دو ملاک: الف) هدف تحقیق؛ ب ) نحوه گردآوری داده ­ها تقسیم کرد.
الف- دسته بندی تحقیقات بر حسب هدف
تحقیقات علمی بر اساس هدف تحقیق، به سه زیر دسته تقسیم می­ شود: بنیادی؛ کاربردی؛ تحقیق و توسعه.

• • تحقیق بنیادی: هدف اساسی این نوع تحقیقات آزمون نظریه ­ها، تبیین روابط بین پدیده ­ها و افزودن به مجموعه دانش موجود در یک زمینه خاص است. تحقیقات بنیادی، نظریه ­ها را بررسی کرده و آن­ها را تایید، تعدیل یا رد می­ کند. با تبیین روابط میان پدیده ­ها، تحقیق بنیادی به کشف قوانین و اصول علمی می ­پردازد. با این اهداف، تحقیقات بنیادی درصدد توسعه مجموعه دانسته ­های موجود درباره اصول و قوانین علمی است.

• • تحقیق کاربردی: هدف از تحقیقات کاربردی، توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. به عبارت دیگر تحقیقات کاربردی به سمت کاربرد عملی دانش هدایت می­شوند. نتایج این نوع تحقیقات در تعلیم و تربیت، مثلاً در طراحی برنامه ­های درسی و کمک به اتخاذ تصمیمات مربوط به نظام آموزشی به کار می­روند.

    • • تحقیق و توسعه: فرایندی است که به منظور تدوین و تشخیص مناسب بودن یک فرآورده آموزشی (طرح­ها؛ روش ها و برنامه ­های درسی) انجام می­ شود. هدف اساسی این نوع تحقیقات، تدوین یا تهیه برنامه­ ها؛ طرح­ها و امثال آن است، به طوری که ابتدا موقعیت نامعین خاصی مشخص شده و بر اساس یافته­های پژوهشی، طرح یا برنامه ویژه آن تدوین و تولید می­گردد.

ب- دسته بندی تحقیقات بر حسب نحوه گردآوری داده ­ها(طرح تحقیق)
تحقیقات علمی را بر اساس چگونگی به دست آوردن داده ­های مورد نیاز (طرح تحقیق) می­توان به دسته­های زیر تقسیم کرد:
– تحقیق توصیفی (غیر آزمایشی): تحقیق توصیفی شامل مجموعه روش­هایی است که هدف آنها توصیف کردن شرایط یا پدیده ­های مورد بررسی است. اجرای تحقیق توصیفی می ­تواند صرفاً برای شناخت بیشتر شرایط موجود یا یاری دادن به فرایند تصمیم ­گیری باشد.
تحقیق توصیفی را می­توان به دسته­های زیر تقسیم کرد:

• • تحقیق پیمایشی

• • تحقیق همبستگی

• • اقدام پژوهی

• • بررسی موردی

• • تحقیقات پس-رویدادی (علّی- مقایسه­ ای)

– تحقیق آزمایشی: به منظور برقراری رابطه علّی-معلولی میان دو یا چند متغیر از طرح­های آزمایشی استفاده می­ شود. برای این منظور، گروه ­های آزمایشی و گواه، مورد نظر قرار می­گیرند و از طریق آنها تفاوت­های میان آزمودنی­ها کنترل می­ شود. این کنترل را می­توان از طریق یکی از شیوه ­های ذیل به عمل آورد:
الف: انتساب تصادفی؛
ب: همتا کردن تصادفی؛
ج: انتخاب همگن؛
د: تحلیل کواریانس؛
ه: استفاده از آزمودنی­ها به عنوان کنترل خودشان (سرمد، بازرگان و حجازی،۱۳۸۵،ص ۱۰۴).
با توجه که به تعاریفی که پیشتر ارائه شد می­توان به این نتیجه رسید که تحقیق حاضر از منظر هدف، جزء تحقیقات کاربردی است و از نظر روش، این تحقیق در زمره تحقیقات توصیفی قرار دارد.

• • 1. 1. جامعه آماری

جامعه آماری را می‌توان اینگونه تعریف نمود:
“جامعه آماری عبارتست از کلیه عناصر و افرادی که در یک مقیاس جغرافیائی مشخص دارای یک یا چند صفت مشترک باشند”(سرمد، بازرگان، حجازی،۱۳۸۵، ص ۷۷).
جامعه آماری این تحقیق مشتریان فروشگاه­های زنجیره­ای شهر تهران می­باشند. فروشگاه­های زنجیره­ای که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته­اند، عبارتند از فروشگاه­هایی که تحت نظر یکی از سازمان­ها و یا ارگان­های دولتی (وزارت صنعت؛ معدن وتجارت؛ ارتش؛ شهرداری) قرار داشته باشند. این تحقیق در فروشگاه­های رفاه، شهروند، سپه و اتکا که در پنج منطقه شمالی، جنوبی، شرقی، غربی و مرکزی شهر تهران قرار داشته اند، انجام پذیرفته است. برای جمع آوری اطلاعات تحقیق در دو روز هفته (یک روز تعطیل و یک روز غیر تعطیل) به هر یک از این فروشگاه­ها مراجعه شده است.

• • 1. 1. نمونه آماری

از آنجا که جوامع آماری از حجم و وسعت جغرافیائی زیادی برخوردار می­باشند و امکان مراجعه محقق به تمام آنها میسر نمی ­باشد، ناگزیر به انتخاب جمعی از آنها به عنوان نمونه و تعمیم نتایج آن به جامعه مورد مطالعه هستند. بنابراین محقق راه نمونه‌گیری را انتخاب می‌کند.
نمونه عبارتست از تعدادی از افراد جامعه که صفات آنان با صفات جامعه مشابهت داشته، معرف جامعه بوده و از تجانس و همگنی با افراد جامعه برخوردار باشند. لذا محقق برای گردآوری داده ­ها جهت تصمیم ­گیری در خصوص فرضیات تحقیق، اقدام به نمونه گیری کرده و سپس نتایج حاصله را با سطح اطمینان ۹۵ درصد به جامعه تعمیم داده است.
تعیین حجم نمونه یکی از اساسی­ترین و مشکل‌ترین گام­های هر تحقیق میدانی بوده و دقت در تعیین حجم نمونه متضمن صحت تعمیم و نتیجه‌گیری می‌باشد. در این تحقیق برای محاسبه حجم نمونه از فرمول زیر استفاده شده است. برای تعیین حجم نمونه مورد نیاز، جهت اطمینان از اینکه بیشترین حجم نمونه محاسبه می­گردد، P یا نسبت موفقیت در جامعه )۵۰/۰( در نظر گرفته شد بدین ترتیب تعداد کل نمونه با فرض جامعه آماری نامحدود، در سطح اطمینان ۹۵% به صورت زیر محاسبه گردید.
که در این فرمول:
n = حجم نمونه