جیمز وب یانگ نویسنده کتاب تکنیکی برای تولید ایده ها می‌گوید “یک ایده نه بیشتر و نه کمتر از یک ترکیب جدید از عناصر گذشته است” همچنین رابرت فوستر می نویسد: ” ایده چیست؟ اگر قرار است تنها یک چیز را از گفته های من به خاطر بسپارید، یادتان باشد که ایده یک شاهکار آمیزش است. “(Foster, 1998)

جکس سالامون هادامارد ریاضی دان فرانسوی و مبتکر تئوری آشوب عنوان می‌کند که ” واضح است که کشفیات و اختراعات چه در ریاضی و یا هر جای دیگر به وسیله ترکیب ایده ها به وجود می‌آید” (Ben-Menahem, 2009)

آرتور کوستلر نویسنده کتاب “اقدام خلاقیت” اینطور می نویسد که “خلاقیت در اصل به مفهوم خلق و یا تولید سیستمی از ایده ها از هیچ و پوچ نیست بلکه ترکیب الگوهای مناسب فکری به وسیله فرایند باورسازی است” (Foster, 1998) بر اساس تعریف لغوی ایده می توان استنتاج کرد که ایده ها از انسان و نه ماشین و کامپیوتر و از طریق یک فرایند ذهنی به دست می‌آیند پس می توان ایده را اینگونه تعریف کرد: حاصل یک فعالیت ذهنی ، ‌جایی که دانش، اطلاعات، واقعیت ها و ایده های گذشته با هم ترکیب می‌شوند و درنهایت در قالب یک ایده جدید نمایش داده می شود.(Glassman, 2009)

به نظر نگارنده این تحقیق، با توجه به جمیع نظرات می توان ایده را اینگونه تعریف کرد: ایده نتیجه یک تفکر ذهنی در رابطه با تغییر در دانش، اطلاعات،یافته ها و تصورات گذشته به کمک ترکیب و باز خلق آن ها در راستای رسیدن به وضع مطلوب تر می‌باشد. که عبارت مطلوب تر به ایده دهنده مربوط می شود یعنی از نظر ایده دهنده مطلوب تر باشد. لذا اینگونه می توان عنوان کرد که در تعریف ایده ۳ موضوع اصلی مطرح است: ۱- تفکر ذهن انسان ۲- ترکیب دانش و اطلاعات گذشته ۳- رسیدن به وضع مطلوب تر. برای اثبات این تعریف می توان یک آزمایش کوچک انجام داد بدین صورت که ما به دنبال ایده ای برای اتومبیل جدید جمع شو هستیم، پس ما به دنبال ترکیب تفکر پایه ای اتومبیل (دانش گذشته) با ایده ها و مفهوم های دیگر در راستای رسیدن به وضعیت مطلوب تر (اشغال جای کمتر توسط اتومبیل در هنگام عدم استفاده) هستیم. برای مثال:

اتومبیل + اسباب بازی های تا شو کودکان= اتومبیل جمع شو جدید

مطمئنا ایده ها بسیار گسترده هستند و موضوعات مختلفی را در بر می گیرند اما از آنجا که این تحقیق مربوط به مدیریت ایده های سازمانی می شود لذا هدف ما از ایده عبارت است از فرصت‌ها، مفاهیم و نظراتی که منجر به تولید محصولات و یا خدمات جدید و یا بهبود در فرآیندها و عملکرد سازمان شود و یا به عبارت کلی تر ایجاد کننده ارزش برای سازمان باشد. این تعریف ما را به مفهوم فرایند نوآوری نزدیک می‌کند. راکفورد ۱۰ محدوده را برای نوآوری برمی شمارد (Rochford, 1991):

مدیریت: ساختار سازمانی، فرایند های مدیریت و خط مشی ها

استراتژی: چگونه سازمان اقدامات آینده را برنامه ریزی می‌کند

کارکنان: جذب، پذیرش، نگهداشت، آموزش، انگیزش و ارتباطات اجتماعی پرسنل

محصولات و خدمات

فرآیندها:فرآیندهای جدید و پیشرفت ها در فرآیندهای جاری، بازدهی و اثربخشی

ابزار: ماشین آلات، مدل ها، تئوری ها و فعالیت هایی که شازمان از آن ها استفاده می‌کند

تکنولوژی: که توسط سازمان استفاده یا خلق می شود

تامین کنندگان: یافت، گزینش،نفوذ و ارتقای تامین کنندگان سازمان

توزیع بازار: روش های یافت، توزیع، تحویل و تامین مشتریان

برند: فرهنگ، کلمات، عبارات، شعارها و علائمی که سازمان با آن ها خود را در دنیا مطرح می‌کند

همان‌ طور که مشخص است ایده ها در قالب های مختلف و در محدوده های متنوعی قابل ارائه هستند.

۲_۱_۲ ایده های بدیع یا قدیمی؟

راه دیگری که برای تقسیم بندی ایده می‌تواند به کار رود این است که آیا ایده بدیع است و یا قدیمی. شاید خیلی ها بر این باور باشند که سازمان‌ها نیازمند ایده های جدید هستند اما بایددر نظر داشته باشیم که ایده های قدیمی هم ممکن است به همان اندازه قابل کاربرد باشند. برای مثال سازمان شما قصد دارد تا رضایت پرسنل را افزایش دهد. ایده های قدیمی مانند افزایش حقوق و مزایای کارکنان و یا مرخصی تشویقی ممکن است بیشتر از هر ایده جدیدی قابل کاربرد باشد.

نه تمام ایده ها خلاقانه و بدیع هستند و نه حتی لازم است که اینگونه باشند بلکه در حقیقت مدیران موفق عموما از ایده های قدیمی، معمولی و یا ایده های جدید ناقص برای حل مشکلات سازمان خود استفاده می‌کنند. (Vandenbosch et al, 2006)

منظور از نو بودن یک ایده بسته به محدوده کاربرد ایده در ۱- یک سازمان ۲- بازاری خاص و یا ۳-کل جهان می‌تواند متفاوت باشد. راکفورد بیان می‌کند که یک ایده می‌تواند ۱) برای سازمان جدید باشد مانند راهیابی سازمان به یک بازار جدید و یا یک محصول جدید برای سازمان ۲) برای بازار جدید باشد مثلا محصولی که در نوع خود بی نظیر است و یا ۳) برای مشتریان به گونه ای جدید باشد که منافع بدیعی را برای آن ها به ارمغان بیاورد.(Rochford, 1991)

نگارنده این تحقیق بر این باور است که محدوده نو بودن ایده در رابطه با سازمانی که ایده در آن مطرح می شود می بایست مد نظر قرار بگیرد چرا که ۱)هر سازمان واکنش منحصر به فرد خود را به نسبت به هر ایده خواهد داشت ۲) واژه نو به مدیران کمک می‌کند تا جو داخلی سازمان را نسبت به ایده های خود تقویت کنند ۳) در تبلیغات سازمان بکاررگیری واژه نو برای خدمات و محصولات اثرات مطلوبتری را بر مشتریان خواهد داشت. لذا در این تحقیق، ایده جدید، به هر گونه ایده جدید در سازمان اطلاق می شود.

مخلص کلام اینکه هر سازمانی برای رشد و بهبود شدیداً نیازمند ایده های مختلف است. پروسه نوآوری می‌تواند سازمان را در تولید و دریافت این ایده ها یاری دهد تا با به کارگیری آن ها منجر به بهبود عملیات و فرآیندهای سازمانی، محصولات و خدمات، برند سازمان و در نهایت رشد پایدار سازمان شود.

۲_۲ اهمیت نوآوری و مدیریت نوآوری^[۵]

“هر سازمانی تنها داری دو کارکرد است یکی نوآوری و دیگری بازاریابی مابقی فعالیت ها تنها هزینه هستند.” (پیتر دراکر)

نوآوری توسط سیاست مداران و تجار به ‌عنوان یک داروی معجزه گر مطرح شده است که سازمان ها را قادر می‌سازد تا در دنیای رقابتی در حال تغییر بتوانند خود را حفظ نمایند. تعریف هر فرد از نوآوری ممکن است متفاوت باشد اما عموما نوآوری به کاربردی سازی اقتصادی ایده ها، تکنولوژی ها و فرآیندها از طرق جدید اطلاق می شود و مدیریت نوآوری در سازمان ها شامل اجرای فرهنگ نوآوری و کمک به توسعه و پرورش ایده های جدید و فرصت‌های تجاری می شود. (Riederer et al, 2005)