نمودار (۴-۱۹) هیستوگرام متغیرتعهد سازمانی ۷۶
نمودار (۴-۲۰) آزمون مدل تحقیق در حالت کلی (در حالت استاندارد) ۷۸
نمودار (۴-۲۱) آزمون مدل تحقیق زنان(در حالت استاندارد) ۷۹
نمودار (۴-۲۲ ) آزمون مدل تحقیق مردان(در حالت استاندارد) ۷۹
نمودار(۴ – ۲۳) آزمون مدل تحقیق در حالت کلی (حالت اعداد معنی داری) ۸۰
نمودار (۴- ۲۴) آزمون مدل تحقیق زنان (حالت اعداد معنی داری) ۸۰
نمودار (۴-۲۵) آزمون مدل تحقیق مردان (حالت اعداد معنی داری) ۸۱
فهرست شکل‌ها
عنوان صفحه
شکل (۱-۱) مدل تحقیق ۸
شکل (۲-۱) عوامل ضروری، عوامل همبسته و پیامدهای تعهد سازمان ۲۲
شکل (۲-۲) عوامل سه‌گانه اثرگذار بر تعهد سازمانی ۲۳
شکل (۲-۳) پیش‌شرط‌های تعهد سازمانی ۲۳
شکل (۲-۴) فرایند اجتماعی شدن و تأثیر آن بر تعهد سازمانی ۳۱
تبیین تعهد سازمانی با تاکید بر شبکه سازی در شرکت آب و فاضلاب شهر رشت
سیده سعیده منصوری
چکیده
رضایت شغلی را نگرش کلی فرد نسبت به شغلش تعریف می­ کنند. لذا رضایت شغلی پیش‌شرط تعهد سازمانی است. امروزه در هر کشوری صدها شغل و حرفه وجود دارد و افرادی به آن‌ها اشتغال دارند و از طریق آن‌ها زندگی خود را اداره می‌کنند آن چه همواره موردتوجه روانشناسان و اندیشمندان علوم اجتماعی بوده، رضایت شغلی افراد و آثار این رضایت در روحیه آن‌ها و بازدهی کارشان می‌باشد. این تحقیق که مطابق مدل مکینتاش و کروش (۲۰۱۴) طراحی گردیده­، هدفش کاربردی بوده به طوری که تاکید به استفاده از شبکه‌سازی همکاران، شبکه‌سازی حرفه‌ای و شبکه‌سازی مشتری با تأکید بر نقش تعدیل‌کنندگی جنسیت و به‌کارگیری آن در افزایش رضایت شغلی و تعهد سازمانی دارد. تحقیق حاضر از حیث نحوه گردآوری داده‌ها، تحقیقی توصیفی است. جامعه آماری این تحقیق شرکت آب و فاضلاب شهر رشت می‌باشد که دارای ۳۰۰ پرسنل زن و مرد می باشد. با بهره گرفتن از فرمول کوکران تعداد حجم نمونه ۱۹۴ به دست آمده است. در این تحقیق روش نمونه گیری تصادفی ساده بوده است. ازاین‌رو پرسشنامه‌ای شامل ۲۲ سؤال تهیه و بین کارکنان زن و مرد آب و فاضلاب شهری رشت توزیع گردید. جهت تجزیه‌وتحلیل، از نرم‌افزارهای SPSS و v.pls1.04b1استفاده‌شده است. نتایج تجزیه تحلیل نشان داد که رابطه بین شبکه‌سازی همکاران و رضایت شغلی در بین مردان قوی‌تر از زنان است. رابطه بین شبکه‌سازی حرفه‌ای و شبکه‌سازی مشتری با رضایت شغلی در بین زنان قوی‌تر از مردان است و این که درنهایت رابطه بین رضایت شغلی و تعهد سازمانی نیز در زنان قوی‌تر می‌باشد. در پایان نیز پیشنهادهایی بر اساس نتایج تحقیق و هم­چنین پیشنهاد‌هایی برای تحقیقات آینده ارائه‌شده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

واژگان کلیدی: شبکه‌سازی همکاران، شبکه‌سازی حرفه‌ای، شبکه‌سازی مشتری، رضایت شغلی، تعهد سازمانی.
فصل اول
کلیـات تحقیق
۱-۱) مقدمه
امروزه در مدیریت منابع انسانی یکی از موضوعات موردتوجه، تأمین نیازهای کارکنان در جهت ایجاد انگیزه برای بالا بردن کیفیت کار آنان و بهره‌گیری هر چه بیش تر از نیروی انسانی در سازمان هست. از دیرباز یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مدیران منابع انسانی درک عوامل انگیزشی کارکنان و به‌تبع آن بهبود عملکرد آنان بوده است. امروزه مدیران در هر سطحی که به اداره امور کارکنان خود می‌پردازند، با همکارانی سروکار دارند که حالت‌ها، سلیقه‌ها و روحیاتشان تأثیری گسترده بر عملکرد عمومی سازمان یا مؤسسه آن‌ها دارد. در میان افرادی که دل به کار نمی‌دهند و شور و اشتیاق و انگیزه‌ای برای انجام وظایف خود ندارند، بیش ترین آسیب را به اهداف و برنامه‌های مدیریت وارد می‌آورند، زیرا انگیزه افراد مستقیماً با تعهدات سازمانی^[۱] آنان ارتباط دارد. تعهد سازمانی یک نگرش مهم شغلی و سازمانی است که در طول سال‌های گذشته موردعلاقه بسیاری از محققان رشته‌های رفتار سازمانی و روانشناسی اجتماعی بوده است. این نگرش در طول سه دهه گذشته دست‌خوش تغییراتی شده است که شاید عمده‌ترین تغییر در قلمرو مربوط به نگرش چندبعدی به این مفهوم تا نگرش یک‌بعدی به آن بوده است. این مفهوم که امروزه جایگاه مهمی را در تحقیقات مذکور از آن خودساخته است، بیش از هر چیز ناشی از اعتقاد شدید فرد به سازمان و پذیرش اهداف آن و تلاش در جهت رسیدن به آن اهداف است. درنتیجه این دو عامل، نوعی وابستگی عاطفی و روانی در فرد شکل می‌گیرد که او را مایل به بقاء در سازمان می‌کند. باوجوداین، بایستی اذعان کرد، آگاهی از همه نگرش‌های کارکنان برای مدیران سازمان اهمیت چندانی نداشته اما بااین‌وجود تعهد سازمانی هرگز اهمیت خود را از دست نداده و هم­چنان می‌تواند موردتحقیق قرار گیرد. ازآن­جاکه طبق تحقیقات صورت گرفته، کارکنان در سازمان می‌تواند متأثر از نگرش‌هایشان باشد. ازاین‌رو، آگاهی از آن‌ها برای مدیران سازمان‌ها ضروری به نظر می‌رسد.
در این فصل ابتدا به بیان مساله و سپس ضرورت و اهمیت تحقیق، اهداف، سوا لات، مدل، فرضیه و قلمرو تحقیق پرداخته می‌شود.
۱-۲) بیان مساله
یکى از مؤلفه­هاى اثرگذار در سازمان‌ها میزان تعهد سازمانى اعضاى سازمان است. تعهد سازمانی رفتارهای افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد، تعهد بیانگر احساس هویت و وابستگی فرد به سازمان است، هیچ سازمانی نمی‌تواند بدون تعهد و تلاش کارکنان موفق گردد، کارکنانی که دارای تعهد و پایبندی هستند نظم بیش تری در کار خوددارند مدت بیش تری در سازمان می‌مانند و کار می‌کنند، مدیران باید تعهد و پایداری خود و کارکنان به سازمان را حفظ کرده و پرورش دهند (صالحی و همکاران، ۱۳۹۲، ص ۱۰۳).
یکی از نگرش­های موردتوجه کارکنان، رضایت شغلی^[۲] است که این به دلیل ارتباطات آن با تعهد سازمانی و گردش مالی هست. در تحقیق­های گسترده­ای تعدادی از دسته­های اصلی پیشایندهای رضایت شغلی شناسایی‌شده‌اند؛ اما در تحقیق مربوط به رضایت شغلی از اثرات اجتماعی در حرفه­ی فروش غفلت شده است. به‌استثنای تحقیق مربوط به اثرات ایزوله سازی محیط کار و نیز روابط دوستی، تحقیقات اندکی درباره اثرات برتعامل­های اجتماعی^[۳] درفروش صورت پذیرفته است. (Macintosh & Krush,2014,p1)
بررسی ابعاد مختلف تعاملات اجتماعی نشان می دهد که، رفتار شبکه‌سازی^[۴] سرمایه­ای را به دست می ­آورد که افراد در توسعه و حفظ روابطشان ایجاد می­ کنند. مردم ازاین‌روابط بهره می­گیرند، زیرا دسترسی آن‌ها به منابع مرتبط با شغل، حرفه و غلبه بر احساساتشان افزایش می­یابد Stewart & etal, 2010,p553)). در هنگام کار، همکاران حمایت اجتماعی را فراهم می­دارند،­که می ­تواند سبب کاهش استرس شغلی^[۵] و ارتقاء امنیت^[۶] و خلق‌وخوی مثبت شود. شبکه‌سازی با همکاران سبب تسهیل اجتماعی سازی فروشنده شده و به‌موجب آن انتظارات و ادراکات شفاف‌تری از نقش ایجاد می­گردد. با فراهم نمودن منابعی هم چون توصیه، دستور و یاری، همکاران می­توانند به کاهش ابهام در نقش و اضافه‌بار کمک نمایند که همه این عوامل اثرات منفی بر رضایت شغلی دارند. شبکه‌سازی فرد در یک سازمان به تقویت اعتبار وی کمک کرده و سبب رسیدن به حس موفقیت شغلی بالایی خواهد شد. رفتارهای شبکه‌سازی خارجی باهدف گیری سایر حرفه­ها نیز می­توانند رضایت شغلی را تقویت بخشند (Chiaburu & Harrison, 2008,p1085).
شبکه‌سازی همکاران نه‌تنها موجب تقویت تعهد سازمانی می­ شود، بلکه با جنسیت نیز تعدیل می­­نماید. تحقیق­ حاکی از آن است که زنان سطوح بالاتری از تعهد سازمانی را از خود نمایان می­سازند. عوامل متعددی در محیط کاری برحسب شناسایی و تعهد به موسسه حائز اهمیت هستند. به‌عنوان‌مثال، ممکن است زنان ارزش بالاتری را در روابط اجتماعی خود با همکارانشان درک نمایند. در مطالعه­ بولز و همکاران^[۷] (۲۰۰۷)، همبستگی بین رضایت از همکاران و تعهد سازمانی برای فروشندگان زن بیش تر از دو برابر بیش تر از فروشندگان مرد بود­.­در این تحقیق مشاهده شد که محیط اجتماعی موسسه بر تصمیم زنان بر ادامه­ کار در موسسه اثر می­گذارند. درواقع ازآن جایی‌که شبکه‌سازی همکار بر ایجاد روابط داخلی متمرکز است، این نوع شبکه‌سازی به‌صورت منحصربه‌فردی مختص زنان است و با تعهد سازمانی مرتبط هست. جنسیت سبب تعدیل رابطه­ بین شبکه‌سازی همکاران و تعهد سازمانی خواهد شد (Macintosh & Krush,2014,p1). ممکن است رفتارهای شبکه­ ای برای موفقیت شغلی مردان وزنان سودمند باشند، منابع مطالعاتی تفاوت­های بالقوه­ای را در نحوه­ شبکه‌سازی زن و مرد و رسیدن به منفعت آن‌ها نشان می­ دهند. نظریه­ نقش اجتماعی چهارچوبی را برای بررسی تفاوت­های بالقوه در رفتار شبکه‌سازی فراهم می­نماید. طبق این نظریه، در ابعاد نمایندگی­- اجتماعی نقش­ها تفاوت­های مهمی بین مردان وزنان وجود دارد. ابعاد کیفی نمایندگی با نقش مردان مطابقت بیش تری دارند، درحالی‌که کیفیت­های اجتماعی با نقش زنان هم‌جهت هستند. بر اساس این چشم‌انداز، مردان به رویکردهای ابزاری تمایل بیش تری دارند، درحالی‌که زنان دارای رویکردهای حسی وبیانی هستند. نقش مردان سبب تقویت استحکام، استقلال و رقابت هست، درحالی‌که نقش زن اجتماعی‌تر است (پرورش، وابستگی و حساس به دیگران). ازاین‌رو، شبکه‌سازی مردان بیش تر به‌صورت ابزاری است (گرایش نسبت به وظیفه، هدف و تجارت)، درحالی‌که زنان بر ایجاد رابطه تأکید بیش تری دارند­ .(IBID,p2)­در مقایسه، نتایج یکی از مطالعات اخیر نشان داد که در حقیقت زنان به صورت‌های خاصی بیش تر از مردان از شبکه‌سازی بهره می­گیرند. چنین تحقیقاتی حاکی از آن بود که ممکن است زنان از شبکه‌سازی خارجی نیز بهره‌مند شوند، چراکه فرصت­هایی را برای برقراری ارتباط با همکاران از یک جنسیت فراهم می­دارد که در یک سازمان در دسترس نیستند. درواقع، شبکه‌سازی حرفه­ای سبب مشارکت زنان و گسترش جامعه­ حرفه­ای آن‌ها خواهد شد. هم چنین شواهدی وجود دارند که نشان می­ دهند زنان به‌صورت متفاوتی به ارزش شبکه‌سازی می­نگرند .(IBID,p3)شواهد گسترده­ی عملی و نظری نشان می­ دهند که رضایت شغلی کارکنان با تعهد سازمانی ارتباط مثبتی دارد. بر اساس ماهیت نمایندگی و رقابتی نقش مردان، انتظار می­رود که رضایت شغلی بر تعهد سازمانی مردان اثر بیش تری داشته باشد، زیرا ممکن است شغل یک فروشنده­ی مرد در مرکزیت دیدگاه نقش اجتماعی وی قرار گیرد. رضایت شغلی را نگرش کلی فرد نسبت به شغلش تعریف می­ کنند. لذا رضایت شغلی پیش‌شرط تعهد سازمانی است. امروزه در هر کشوری صدها شغل و حرفه وجود دارد و افرادی به آن‌ها اشتغال دارند و از طریق آن‌ها زندگی خود را اداره می‌کنند آن چه همواره موردتوجه روانشناسان و اندیشمندان علوم اجتماعی بوده رضایت شغلی افراد و آثار این رضایت در روحیه آن‌ها و بازدهی کارشان هست. در جامعه امروز فشارها و تنش‌های روانی ناشی از محیط کاری و خانوادگی نقش بسیاری در زندگی افراد ایفا می‌کند­ (صالحی و همکاران، ۱۳۹۲، ص ۱۰۳).
لذا این تحقیق به بررسی تبیین تعهد سازمانی با تأکید بر شبکه‌سازی در شرکت آب و فاضلاب شهرستان رشت پرداخته می‌شود.
۱-۳) ضرورت و اهمیت تحقیق
تعهد سازمانی یک نگرش مهم شغلی و سازمانی است که در طول سا­ل­های گذشته موردعلاقه بسیاری از محققان ر­شته­های رفتار سازمانی و روانشناسی خصوصاً روانشناسی اجتماعی بوده است. این نگرش در طول سه دهه گذشته دستخوش تغییراتی شده است که شاید عمده‌ترین تغییر در این قلمرو مربوط به نگرش چندبعدی به این مفهوم تا نگرش یک‌بعدی به آن بوده است. هم چنین با توجه به تحولات اخیر در حیطه کسب‌وکار ازجمله کوچک‌سازی‌ها و ادغام‌های شرکت‌ها در یکدیگر عده‌ای از صاحب‌نظران را بر آن داشته تا اظهار کنند که اثر تعهد سازمانی بر دیگر متغیرهای مهم در حوزه مدیریت ازجمله ترک شغل، غیبت و عملکرد کاهش‌یافته است و به همین جهت بررسی آن بی‌مورد است؛ اما عده‌ای دیگر از محققان این دیدگاه را نپذیرفته و معتقدند که تعهد سازمانی اهمیت خود را از دست نداده و هم چنان می‌تواند موردتحقیق قرار گیرد ازآن­جاکه طبق تحقیقات صورت گرفته رفتار کارکنان در سازمان می‌تواند متأثر از نگرش‌هایشان باشد، ازاین‌رو، آگاهی از آ ن ما برای مدیران سازمان‌ها ضروری به نظر می‌رسد. باوجوداین، بایستی اذعان کرد، آگاهی از همه نگرش­های کارکنان برای مدیران سازمان اهمیت چندانی نداشته و مدیران نیز علاقه‌ای به دانستن همه این نگرش‌ها ندارند. درواقع مدیران بیشتر علاقه‌مند به دانستن آن دسته از نگرش‌هایی هستند که باکار و سازمان مرتبط است. تعهد سازمانی یک مفهوم جدید بوده و به‌طورکلی با وابستگی رضایت شغلی تفاوت دارد. باروچ^[۸] معتقد است اهمیت تعهد سازمانی به‌عنوان یک مفهوم عمده در مدیریت و رفتار سازمانی در حال کاهش است و این روند هم چنان ادامه دارد. اساس بحث باروچ این است که تعهد سازمانی برای کارکنان یک پیش‌شرط مهم است، اما مهم‌ترین نیست. سازمان‌ها با توجه به فعالیت‌های کوچک‌سازی در سال‌های اخیر نسبت به استخدام کارکنان با تعهد یکسان نسبت به سازمان یا ناتوان و یا بی‌میل بوده‌اند. دراکر^[۹] نیز نسبت به شرکت‌هایی که می‌گویند، برای کارکنانشان ارزش قائل‌اند، بدبین است چراکه آن‌ها خلاف آن را ثابت کرده‌اند. می­گوید، همه سازمان‌ها هرروزه اذعان می‌کنند که کارکنان بزرگ‌ترین دارایی آن‌ها هستند، ولی باوجوداین به آن چه می‌گویند کمتر عمل می‌کنند چه رسد به آن که واقعاً معتقد به آن باشند. اکثر سازمان‌ها معتقدند همان‌طور که تعهد سازمان به کارمند، کاهش‌یافته این انتظار وجود دارد که تعهد کارمند هم نسبت به سازمان کاهش‌یافته باشد. به گفته ریچهلد ^[۱۰] شرکت زیراکس در دوران سودآوری، برنامه‌هایی را برای کاهش کارکنانش اعلام کرد به‌طوری‌که تعداد آن‌ها را به را به ۱۰ هزار کارمند در سال ۱۹۹۳ کاهش داد و این کار به افزایش ۷ درصد سهام این شرکت در روز بعد منجر شد. تعجب‌آور خواهد بود اگر تعهد کارکنان به شرکت زیراکس درنتیجه چنین عملی کاهش نیابد­. تعدادی از ادغام شرکت‌ها و به مالکیت درآوردن شرکتی توسط شرکت دیگر نیز توسط باروچ ذکرشده‌اند که هم چنین تعهد سازمانی کارکنان را کاهش داده‌اند. همان‌طور که سازمان‌های بزرگ مالکیت سازمان‌های دیگر را به دست آورده یا دارایی‌های خود را می‌فروشند آن چه به‌طور فزاینده‌ای به شکل غالب ظاهر می‌شود موضوع کانون تعهد است. کاملاً به‌آسانی می‌توان دریافت که برای کارکنان در این شرایط درک این که چه چیزی و کدام سازمانشان است، مشکل است­. درنتیجه ایجاد و شکل‌گیری تعهد در این شرایط برای آن‌ها مشکل خواهد بود. کامل شود. از این رو باتوجه به اهمیت و ضرورت تعهد در سازمان ها، در این تحقیق به بررسی تبیین تعهد سازمانی با تاکید بر شبکه سازی در شرکت آب و فاضلاب شهر رشت می پردازیم.
۱-۴) اهداف تحقیق
با توجه به اهمیت و ضرورت انجام تحقیق، اهداف تحقیق حاضر به شرح زیر هست:

• اهداف علمی

باتوجه به بیان مساله و اهمیت و ضرورت تحقیق ،اهداف علمی تحقیق به شرح زیر می‌باشد:

1. توصیف متغیرهای موجود در تحقیق شامل رضایت شغلی، تعهد سازمانی و شبکه‌سازی.
2. تعیین ارتباط بین متغیرهای مذکور در مدل علی تحقیق در راستای تبیین تعهد سازمانی با تأکید بر شبکه‌سازی در شرکت.
3. آزمون مدل ارائه‌شده با بهره گرفتن از مدل معادلات ساختاری.
4. آزمون فرضیه های تحقیق.

• اهداف کاربردی:

از نتایج حاصل از تحقیق حاضر سایر شرکت‌های دولتی و خصوصی نیز می‌توانند استفاده کنند.
۱-۵) سوالات تحقیق
با توجه به اهداف تحقیق سوا لات اصلی و فرعی تحقیق عبارت‌اند از:
۱-۵-۱) سؤال اصلی تحقیق
باتوجه به اهداف تحقیق سوال اصلی تحقیق به شرح زیر می باشد:
آیا بین شبکه‌سازی و رضایت شغلی با تعهد سازمانی رابطه مثبت وجود دارد؟
۱-۵-۲) سوالات فرعی تحقیق
سوالات فرعی تحقیق نیز به صورت زیر می باشند:

1. آیا بین شبکه‌سازی همکاران و رضایت شغلی با توجه به جنسیت رابطه وجود دارد.؟
2. آیا بین شبکه‌سازی حرفه­ای و رضایت شغلی با با توجه به جنسیت رابطه وجود دارد.؟
3. آیا بین شبکه‌سازی مشتری و رضایت شغلی با توجه به جنسیت رابطه وجود دارد.؟
4. آیا رضایت شغلی و تعهد سازمانی با توجه به جنسیت رابطه وجود دارد.؟

۱-۶) چهارچوب نظری و مدل تحقیق
مدلی که در این تحقیق جهت بررسی تبیین تعهد سازمانی با تأکید بر شبکه‌سازی در شرکت مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت در نمودار(۱-۱)نشان داده‌شده است.
­این مدل از تحقیق مکینتاش و کروش^[۱۱] (۲۰۱۴)استخراج‌شده است.
شبکه سازی همکاران
شبکه سازی حرفه ای
شبکه سازی مشتری
رضایت شغلی
تعهد سازمانی
شکل(۱-۱) مدل تحقیق Macintosh & Krush , 2014,P2))
۱-۷) فرضیه‌های تحقیق
با توجه به مدل تحقیق، فرضیه‌ها به شرح زیر هست:
فرضیه ۱: بین شبکه‌سازی همکاران و رضایت شغلی با توجه به جنسیت رابطه وجود دارد.
فرضیه ۲: بین شبکه‌سازی حرفه­ای و رضایت شغلی با با توجه به جنسیت رابطه وجود دارد.
فرضیه ۳: بین شبکه‌سازی مشتری و رضایت شغلی با توجه به جنسیت رابطه وجود دارد.
فرضیه ۴: بین رضایت شغلی و تعهد سازمانی با توجه به جنسیت رابطه وجود دارد.
۱-۸) تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای تحقیق
باتوجه به فرضیه‌های تحقیق تعاریف مفهومی هر یک از متغیرهای تحقیق به‌صورت زیر است:

• تعاریف مفهومی:

1. شبکه‌سازی همکاران: شبکه‌سازی با همکاران سبب تسهیل اجتماعی سازی فروشنده شده و به‌موجب آن انتظارات و ادراکات شفاف‌تری از نقش ایجاد می­گردد .(IBID,p3)
2. شبکه‌سازی حرفه­ای: رفتارهای شبکه­سازی افراد حرفه­ای دسترسی به منابع محدود اطلاعات، مثل بهترین عملکردها و روندهای تجاری را فراهم می­دارد.(IBID,p3)
3. شبکه‌سازی مشتری: مشتریان به‌عنوان منبع مهمی از بازخور عمل می­ کنند. تعامل قوی‌تر با مشتریان نیز سبب فراهم نمودن دسترسی بیش تر به اطلاعات مهم و سایر منابع مرتبط با شغل خواهد شد.(IBID,p3)
4. رضایت شغلی: رضایت نگرش کلی فرد نسبت به شغلش است (صالحی و آماران،۱۳۹۲، ص ۱۰۲).
5. تعهد سازمانی: تعهد سازمانی رفتارهای افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد، تعهد بیانگر هویت و وابستگی فرد به سازمان است (همان منبع، ص ۱۰۳).

• تعاریف عملیاتی

در زیر تعاریف عملیاتی هریک از متغیرها و نحوه اندازه گیری آن ها بیان شده است: . (Macintosh & Krush,2014,p8)

1. شبکه‌سازی همکاران: این متغیر با سازه‌های صحبت با کارکنان درباره تشخیص مسائل کاری، صحبت با کارکنان در مورد حل مسائل کاری، مشورت با همکاران در مورد ارائه خدمات بهتر با ابزار پرسشنامه اندازه‌گیری می‌شود.
2. شبکه‌سازی حرفه­ای: این متغیر با سازه­های شرکت در اجلاس برای برقراری روابط حرفه‌ای، شرکت در کارگاه‌های حرفه‌ای، استفاده از مجامع حرفه‌ای برای ارتقای کاری و ترتیب دادن ملاقات ارتباط کاری با ابزار پرسشنامه اندازه‌گیری می­ شود.
3. شبکه‌سازی مشتری: این متغیر با سازه­های ایده یابی از مشتریان، توجه به رضایت مشتریان، ارتباط با ارباب‌رجوع درباره خواسته‌هایشان و تماس با ارباب‌رجوع درباره تشخیص مسائل جاری با ابزار پرسشنامه اندازه‌گیری می‌شود.
4. رضایت شغلی: این متغیر با سازه‌های انگیزه داشتن برای انجام کار، لذت بردن از کارکرده با همکاران، کافی بودن حقوق ماهیانه برای تأمین مخارج معمولی، تأمین مخارج زندگی مرفه و وجود فرصت ترقی و پیشرفت در شغل با ابزار پرسشنامه می‌شود.
5. تعهد سازمانی: این متغیر با سازه‌های شبیه بودن ارزش‌های شما باارزش‌های سازمان، کارکرده بیش‌ازحد انتظار برای موفقیت سازمان، بهترین سازمان ممکن برای کار، افتخار کردن به سازمان، ایجاد مشکل در صورت ترک سازمان با ابزار پرسشنامه می‌شود.

۱-۹) قلمرو تحقیق
قلمرو موضوعی، مکانی و زمانی تحقیق حاضر عبارت‌اند از:
قلمرو موضوعی تحقیق: ازلحاظ موضوعی این تحقیق بر تعهد سازمانی تأکید دارد که در حوزه رفتارساز‌مانی و بازاریابی هست.

• قلمرو زمانی تحقیق: دوره زمانی جمع‌ آوری داده ­های این تحقیق بهار ۱۳۹۳ بوده است.
• قلمرو مکانی تحقیق: قلمرو مکانی این تحقیق شرکت آب و فاضلاب شهر رشت هست.

فصل دوم
ادبیات و سوابق تحقیق
۲-۱) مقدمه
تعهد سازمانی یک نگرش و یک حالت روانی است که نشان دهنده تمایل، نیاز و الزام جهت ادامه فعالیت در یک سازمان است. در این بین تمایل، به معنی علاقه و خواست قلبی فرد برای ادامه خدمت در سازمان است و نیاز به این معنی است که فرد به خاطر سرمایه گذاری هایی که در سازمان انجام داده، ناچار به ادامه خدمت در آن است. هم چنین الزام عبارت از دین، مسئولیت و تکلیفی است که فرد در برابر سازمان دارد و خود را ملزم به ماندن در آن می بیند. از دیدگاهی دیگر، تعهد سازمانی نوعی احساس وابستگی و تعلق خاطر به سازمان است.بنابراین تعهد سازمانی یک نگرش درباره وفاداری کارمندان به سازمان است و یک فرایند مستمری است که از طریق آن اعضای سازمان علاقه خود را به سازمان و موفقیت و کارایی پیوسته آن نشان می دهند. بدیهی است تعهد سازمانی کارکنان زمانی ارزشمند خواهد بود که بر روی عملکرد سازمان تأثیر مثبت داشته و موجب ارتقاء بهره وری سازمان گردد(باقری و تولایی،۱۳۸۹،ص۷۴). از این رو این تحقیق به بررسی تبیین تعهد سازمانی با تاکید بر شبکه سازی در شرکت آب و فاضلاب شهر رشت خواهد پرداخت. در این فصل نیز به طور مفصل تعهد سازمانی و هریک از متغیرهای اثرگذار بر تعهد سازمانی و سوابق تحقیق تشریح می شوند.
۲-۲-۱)تشریح مفهوم تعهد سازمانی
تعهد از واژه‌هایی است که تعاریف زیادی از دیدگاه‌های مختلف برای آن ارائه‌شده است. مفاهیم متعددی مانند وجدان^[۱۲]، اخلاق کاری^[۱۳]، رغبت^[۱۴]­ و مسؤولیت پذیری^[۱۵] باوجود داشتن تفاوت‌های مفهومی، معادل با تعهد مورداستفاده قرار می‌گیرند، به عبارتی مانند خیلی از مفاهیم روان‌شناختی سازمانی، تعهد نیز به شیو­ه مای متفاوتی تعریف و با ابعاد و مقیاس‌های گوناگون اندازه‌گیری شده است (۲۰۱۰,p539 Allen et.al,).
^[۱۶]سالانکیک تعهد را عبارت از پیوند دادن فرد به عوامل و اقدامات فردی وی می‌داند، یعنی تعهد زمانی واقعیت پیدا می‌کند که فرد نسبت به رفتار اقدامات خود احساس مسئولیت و وابستگی نماید (الحسینی،۱۳۸۹، ص ۳۰).
مودی و همکارانش^[۱۷]، تعهد را به عمل فراتر از وظایف مقرره اطلاق می‌نمایند. ابراز عملی تعهد، برای انجام دادن امور ضروری بوده مخصوصاً در مشاغل کلیدی و حساس، از اهمیت و احساس هویت و شناسایی وفاداری خاصی برخوردار است(Mowday & et.al,1982,p34).
لی^[۱۸]­(۲۰۰۱) بیان می‌کند تعهد تمایل به انجام مجموعه فعالیت‌های مستمر به خاطر ذخیره کردن اندوخته‌ها و سرمایه‌هایی است که با ترک آن فعالیت، این اندوخته‌ها از بین می‌روند. طبق این تعریف، تعهد فرد به سازمان به خاطر استفاده از مزایای سازمانی است و فعالیت و تعهد مستمر فرد از طریق فقدان فرصت‌های شغلی دیگر افزایش می‌یابد(شهبازی و همکاران، ۱۳۸۷، ص ۲۶).
می­یر^[۱۹] (۲۰۰۶) تعهد را به‌عنوان مجموع فشارهای هنجار درونی شده برای انجام فعالیت‌ها می‌داند، به طریقی که اهداف و منافع سازمانی حاصل شود Nasiri et.al,2012,p2)).
تعهد در سازمان به انواع مختلف نظیر، تعهد مکتبی، تعهد ملی، تعهد خویشتن مدارا نه، تعهد گروهی و تعهد سازمانی تقسیم می‌شود: (الحسینی،۱۳۸۹، ص­۳۰).

• تعهد مکتبی از تعلق به یک جهان‌بینی به وجود می‌آید، میزان ترید فرد به الزامات نگرشی و گرایش مکتبی منجر به تعهد اصول‌گرایانه یا سازش‌کارانه و یا معتدل و معقول می‌شود(همان منبع، ص­۳۰).
• تعهد ملی، همان حس ناشی از وطن‌دوستی است که فرد طی آن مصالح ملی و میهنی خویش را ملاک رفتار خود قرار می‌دهد(همان منبع، ص­۳۰).
• تعهد خویشتن مدارا نه، از علاقه‌مندی بیش‌ازاندازه فرد به منافع خود ناشی می‌شود و معمولاً افرادی که گرفتار کیش شخصیت و خودبرتربینی و یا بی‌توجه به منافع دیگران و سازمان هستند از آن برخوردارند، لذا به‌تناسب محور بودن منافع فردی و ناسازگاری آن با منافع سازمان، ناهنجاری‌های رفتاری بروز پیدا می‌کند(الحسینی،۱۳۸۹، ص­۳۰).
• تعهد گروهی، وابستگی فرد به گروه و ترجیح اهداف گروه، مشخصه اصلی این نوع تعهد است، تعهد گروهی می‌تواند در جهت تقویت فعالیت‌های گروهی و یا پدیده گروه فکری، عمل کند. خاستگاه گروه اندیشی یا تعهد گروهی منفی، نیاز به حرمت داشتن، نیاز به اعتماد، کاهش فشار احساس گناه، نائل شدن به اهداف غیررسمی احساس پیروی از شخصیت مافوق است.آثار زیان‌بار گروه اندیشی می‌تواند شامل مواردی هم چون: توهم آسیب‌ناپذیری، گریز از نقد منطقی، اجتناب از ارزیابی، یک‌سونگری و تعصب گروهی، کلیشه سازی غیرمعقول، اعمال فشار بر اعضاء، اغماض لغزش‌ها، توافق جمعی بی‌منطق، نادیده گرفتن اطلاعات مخالف، مسدود کردن سایر مجاری اطلاعات و تعصب روی کارکرد گذشته و تصمیمات اتخاذشده باشد(الحسینی،۱۳۸۹، ص­۳۰)..

پورتر^[۲۰] تعهد سازمانی را پذیرش ارزش‌های آن و درگیر شدن در سازمان تعریف می‌کند و معیارهای اندازه‌گیری آن را شامل انگیزه، تمایل جهت ادامه کار و پذیرش ارزش‌های سازمان می‌داند. دلایل زیادی وجود دارد که چرا یک سازمان بایستی سطح تعهد سازمانی اعضایش را افزایش دهد. اولاً تعهد سازمانی یک مفهوم جدید بوده و به‌طورکلی با وابستگی و رضایت شغلی تفاوت دارد. برای مثال، پرستاران ممکن است کاری را که انجام می‌دهند دوست داشته باشند، ولی از بیمارستانی که در آن کار می‌کنند، ناراضی باشند که در آن صورت آن‌ها شغل مشابه ای را در محیط‌های مشابه دیگر جستجو خواهند کرد یا بالعکس پیش‌خدمت‌های رستوران‌ها ممکن است، احساس مثبتی از محیط کار خود داشته باشند، اما از انتظار کشیدن در سر میزها یا به‌طورکلی همان شغلشان متنفر باشند. ثانیاً تحقیقات نشان داده است که تعهد سازمانی با پیامدهایی از قبیل رضایت شغلی، حضور، رفتار سازمانی فرا اجتماعی و عملکرد شغلی رابطه مثبت و با تمایل به ترک شغل رابطه منفی دارد (عزیزی،۱۳۹۰، ص ۱۷۸).
واژه تعهد سازمانی معین کننده سه عرصه مهم از احساس یا رفتار مربوط به فردی است که در سازمان مشغول به کار است. این سه عرصه مهم رفتاری عبارت‌اند از اعتقاد به سازمان به پذیرش اهداف و ارزش‌هایشان، تمایل به عضویت در سازمان و تمایل به انجام سعی و تلاش به را ی سازمان ورای آن چه در قراردادش با سازمان درج‌شده است. به دیگر سخن تعهد سازمانی عبارت است از توانایی نسبی همانندسازی شخص با سازمان و درگیر شدن در سازمان. درگیر شدن می‌تواند در تمایل فرد در تقبل وظایفی فراتر از الزامات استاندارد شغلی‌اش یابد (همان منبع، ص­۱۷۸).
در کل تعهد سازمانی یک نگرش و یک حالت روانی است که نشان‌دهنده تمایل، نیاز و الزام جهت ادامه فعالیت در یک سازمان است، دراین‌بین تمایل، به معنی علاقه و خواست قلبی فرد برای ادامه خدمت در سازمان است و نیاز به این معنی است که فرد به خاطر سرمایه‌گذاری‌هایی که در سازمان انجام داده، ناچار به ادامه خدمت در آن است Wasti,2009,p290)). الزام عبارت از دین، مسئولیت و تکلیفی است که فرد در برابر سازمان دارد و خود را ملزم به ماندن در آن می‌بیند از دیدگاهی دیگر، تعهد سازمانی نوعی احساس وابستگی و تعلق‌خاطر به سازمان است. نگرش درباره وفاداری کارمندان به سازمان است، بنابراین تعهد سازمانی یک فرایند مستمری است که از طریق آن اعضای سازمان علاقه خود را به سازمان و موفقیت و کارایی پیوسته آن نشان می‌دهند بدیهی است تعهد سازمانی کارکنان زمانی ارزشمند خواهد بود که بر روی عملکرد سازمان تأثیر مثبت داشته و موجب ارتقاء برو ولی سازمان گردد۲۰۰۸,p226). Cullinan).
تعهد سازمانی به‌عنوان رکن اساسی وفاداری و گذاشتن انرژی فرد در خدمت نظام اجتماعی منجر به کیفیت خدمات و توسعه اقتصاد می‌شود تعهد سازمانی یکی دانستن خود با سازمان، وفاداری نسبت به سازمان و اهداف آن است (فشاریان و همکاران،۱۳۹۳، ص ۲۲۲).
آلن و می یر­^[۲۱] تعهد سازمانی را نگرش یا تمایلی در فرد می‌داند که بر اساس آن فرد برای ادامه کار و خدمت در یک سازمان احساس الزام می‌کند تعهد سازمانی یک تغییر مهم در درک کارکنان هست که با تأثیر بر عملکرد کارکنان باعث افزایش بهره­وری، بهبود ارائه خدمات و افزایش کیفیت آن می‌گردد. محققان تعهد سازمانی را به‌عنوان یک تغییر مهم در فهم رفتار کارکنان می‌دانند، بر این اساس تعهد سازمانی اثرات بالقوه و جدی بر عملکرد سازمان دارد و به همین دلیل نادیده گرفتن آن برای سازمان زیان‌بار است و هزینه زیادی را به دنبال دارد. تعهد سازمانی پیوند افراد با سازمان است که توسط سه عامل اعتقاد قوی و پذیرش اهداف و ارزش‌های سازمان تعهد عاطفی و میل قوی برای باقی ماندن در سازمان تعهد تکلیفی تمایل به تلاش زیاد برای، تعهد مستمر سازمان مشخص می‌شود. (عباس زاده و همکاران، ۱۳۹۲، ص ۳۴).
در بررسی‌های اولیه دیدگاه دوبعدی در تعهد سازمانی مطرح شد که این دو بعد از تعهد سازمانی شامل بعد «رفتاری» و بعد «نگرشی» است. روی^[۲۲] تعهد را دارای ابعاد متفاوتی می‌داند که این دیدگاه، دیدگاه تعهد چندجانبه نامیده می‌شود. این ابعاد عبارت‌اند از: تعهد رفتاری، نگرشی، عاطفی، مستمر.
گرینبرگ^[۲۳] به‌طور ویژه سه نوع (بعد) تعهد سازمانی را مشخص نموده است که عبارتند از:

• تعهد عاطفی،
• تعهد مستمر،
• تعهد هنجاری.

در دیدگاه دوبعدی، تعهد رفتاری و تعهد نگرشی مطرح می‌شود(عزیزی،۱۳۹۰، ص ۱۸۱):
الف) بعد رفتاری تعهد: اولین بعد تعهد که باکار بکر تکمیل شد، از دریچه کاملاً متفاوتی به تعهد سازمانی می‌نگرد و تعهد را بیش تر امری رفتاری در نظر می‌گیرد تا نگرشی. در این بعد بیش تر به علل ترک خدمت و افزایش غیبت پرداخته می‌شود و به‌طورکلی تعریف آن عبارت است از: قصد و نیت کارکنان به ماندن در سازمان.
ب) بعد نگرشی تعهد: دومین بعد تعهد، تعهد نگرشی است که یکی از مهم‌ترین شاخص‌های پیش‌بینی کننده تعهد رفتاری است. منظور از تعهد نگرشی، متعهد بودن به ارزش‌ها و اهداف سازمانی و نیز سازگاری با آن‌ها است(همان منبع، ص­۱۸۱).
مودی و دیگران، وجه مشخصه تعهد را درونی کردن اهداف و ارزش‌های سازمان توسط فرد می‌دانند. در دیدگاه سه‌بعدی، می یر و آلن، گرینبرگ و باروچ ، از تمایز بین تعهد رفتاری و نگرشی فراتر رفته، چنین استدلال کرده‌اند که تعهد به‌عنوان یک حالت روانی دارای سه بعد است، نوعی تمایل، نیاز و الزام جهت ادامه اشتغال در یک سازمان به شمار می‌رود.در زیر به طور خلاصه تشریح می شوندک(عزیزی،۱۳۹۰، ص ۱۸۱).
الف) تعهد عاطفی: یعنی نیروی خواست و میل خود فرد به ادامه کار برای یک سازمان به دلیل قابل‌پذیرش بودن اهداف و ارزش‌های سازمان . این بعد از تعهد با تعهد نگرشی رابطه بسیار نزدیکی دارد و به‌عنوان وابستگی و تعلق‌خاطر به سازمان از طریق قبول ارزش‌های سازمانی و میل به ماندن تعریف می‌شود.
ب) تعهد مستمر: یعنی نیروی میل فرد به ادامه کار برای یک سازمان به این سبب که به آن احتیاج دارد و یا کار دیگری نمی‌تواند انجام دهد. این بعد از تعهد دربردارنده هزینه‌های منصوره ناشی از ترک سازمان است. تعهد مستمر یکی از شاخص‌های قابل‌توجه تعهد است که تعهد را برحسب سرمایه‌گذاری‌های مزبور توجیه می‌کند. هرچه میزان سرمایه‌گذاری‌ها بیش تر باشد، احتمال ترک خدمت کاهش می‌یابد و فرد نمی‌تواند سازمان را رها کند.
ج) تعهد هنجاری: یعنی احساس الزام کارمند به ادامه کار در یک سازمان به سبب فشاری که از جانب دیگران بر او وارد می‌شود. آن‌ها که دارای درجه بالایی از تعهد هنجاری هستند، اشخاصی هستند که به‌شدت نگران آن هستند اگر کار خود را ترک کنند، دیگران درباره ایشان چه قضاوتی خواهند داشت. این‌گونه اشخاص میل ندارند کارفرمای خود را ناراحت سازند و نگران‌اند که استعفای آن‌ها موجب نگرش نامطلوبی از طرف همکارانشان واقع شود (همان منبع، ص­۱۸۱).
بعضی از نویسندگان جدید معتقدند که تعهد سازمانی موضوع بی‌ربطی است و نیازی به تحقیق و بررسی ندارد. باروچ یکی از این افراد است. به اعتقاد باروچ با توجه به روندهای اخیر در مورد کوچک‌سازی سازمان‌ها مثل فرایند مهندسی مجدد، ماهیت روابط کار در سه دهه اخیر به نحو چشم‌گیری تغییر کرده است به‌طوری‌که تعهد کارمند به سازمان موضوع بی‌ربطی شده است. او می‌گوید که اهمیت تعهد سازمانی به‌عنوان یک مفهوم عمده در مدیریت و رفتار سازمانی در حال کاهش است و این روند هم چنان ادامه دارد (عباس زاده و همکاران، ۱۳۹۲، ص ۳۵) . اساس بحث باروچ این است که تعهد سازمانی برای کارکنان یک پیش‌شرط مهم است، اما مهم‌ترین نیست. سازمان‌ها با توجه به فعالیت‌های کوچک‌سازی در سال‌های اخیر نسبت به استخدام کارکنان با تعهد یکسان نسبت به سازمان یا ناتوان و یا بی‌میل بوده‌اند. حتی دراکر برجسته‌ترین نویسنده مدیریت نیز نسبت به شرکت‌هایی که می‌گویند، برای کارکنانشان ارزش قائل‌اند، بدبین است چراکه آن‌ها خلاف آن را ثابت کرده‌اند دراکر می‌گوید، همه سازمان‌ها هرروزه اذعان می‌کنند که کارکنان بزرگ‌ترین دارایی آن‌ها هستند، ولی باوجوداین به آن چه که می گویند کمتر عمل می کنند چه رسد به آن که واقعاً معتقد به آن باشند. اکثر سازمان ها معتقدند همان‌طور که تعهد سازمان به کارمند، کاهش یافته این انتظار وجود دارد که تعهد کارمند هم نسبت به سازمان کاهش یافته باشد (فخاریان و همکاران،۱۳۹۳، ص ۲۲۳).
به‌طورکلی نمی‌توان به منطق باروچ ایراد گرفت، تحقیقات نشان می‌دهند که حمایت سازمانی از کارمند با تعهد کارمند به سازمان به‌وضوح مرتبط است. هم چنین شواهد زیادی وجود دارد مبنی بر اینکه بسیاری از سازمان‌ها کارکنانشان را بازخرید می‌کنند تا هزینه‌ها را کاهش دهند و از این طریق توانایی رقابت در بازارهای جهانی را به‌طور فزاینده‌ای افزایش دهند. درباره تغییرات در محیط‌های کاری در روزنامه نیویورک‌تایمز ^[۲۴] تخمین زده‌شده است که ۴۳ میلیون شغل در آمریکا بین سال‌های ۱۹۷۹ تا ۱۹۹۵ از بین رفته است. اکثر شغل‌هایی که در این دوره به وجود آمده‌اند از بین رفته‌اند. این رقم ترک شغل کارکنان را آشکار می‌کند و این بی‌نظمی ممکن است، اثر منفی را بر تعهد سازمانی تشدید کند. هم چنین مشخص‌شده است که شرکت‌ها نه‌تنها در زمان ورشکستگی یا رکود کارکنانشان را بازخرید می‌کنند، بلکه آن‌ها در زمان سودآوری و رونق نیز دست به این عمل می‌زنند. آن‌ها با انجام این کار علامت مثبتی را برای تحلیل‌های مالی ارائه و بنابراین، از این به‌عنوان حربه‌ای برای افزایش سهام‌داری در کوتاه‌مدت استفاده می‌کنند. برای مثال به گفته ریچهیلد ^[۲۵]­شرکت زیراکس در دوران سودآوری، برنامه‌هایی را برای کاهش کارکنانش اعلام کرد به‌طوری‌که تعداد آن‌ها را به ۱۰ هزار کارمند در سال ۱۹۹۳ کاهش داد Nasiri et. al,2012,p2)). تعدادی از ادغام شرکت‌ها و به مالکیت درآوردن شرکتی توسط شرکت دیگر نیز توسط باروچ ذکرشده‌اند که هم چنین تعهد سازمانی کارکنان را کاهش داده‌اند. همان‌طور که سازمان‌های بزرگ مالکیت سازمان‌های دیگر را به دست آورده یا دارایی‌های خود را می‌فروشند آن چه به‌طور فزاینده‌ای به شکل غالب ظاهر می‌شود موضوع کانون تعهد است.­کاملاً به‌آسانی می‌توان دریافت که برای کارکنان در این شرایط درک این که چه چیزی و کدام سازمانشان است، مشکل است. درنتیجه ایجاد و شکل‌گیری تعهد در این شرایط برای آن‌ها مشکل خواهد بود. برای مثال آیا کارمندی که متعهد به شرکت مک دوند داگلاس است می‌تواند به‌آسانی تعهدش را به شرکت بوئینگ^[۲۶]­منتقل کند (شهبازی و همکاران،۱۳۸۷، ص ۲۸).
تعهد سازمانی واقعاً مهم است: چه طور می‌توان بحث باروچ را که معتقد است تعهد سازمانی یک مفهوم مدیریتی بی‌ربطی است را ارزیابی کرد، شواهدی وجود دارد که بسیاری از سازمان‌ها استراتژی‌های کوچک‌سازی و کاهش هزینه‌ها را دنبال می‌کنند. برای این شرکت‌ها ایجاد سطح بالایی از تعهد کارمند ظاهراً به‌عنوان یک استراتژی نه‌چندان مهم برای کسب موفقیت اقتصادی نسبت به شرکت‌هایی که به این استراتژی متوسل می‌شوند درک می‌شود. بنابراین، بر اساس تجربه واقعی مدیریت، ممکن است، صاحب‌نظری استدلال کند که تعهد کارمند چیز بی‌ربطی است، به خاطر این که سازمان‌های کمتری استراتژی‌هایی را برای افزایش تعهد کارکنان ادامه می‌دهند. در این دیدگاه باروچ ممکن است تا حدودی درست بگوید. بااین‌حال، از طرف دیگر شواهدی دال بر این وجود دارد که سازمان‌ها در پی عملکرد بالا و استراتژی‌های منابع انسانی برای افزایش تعهد کارکنانشان هستند که می‌تواند سود اقتصادی بیشتری را برای آن‌ها فراهم کند از این دیدگاه تعهد کارمند نه‌تنها بی‌ربط نیست، بلکه به‌عنوان یک مفهوم مدیریتی به خاطر این که می‌تواند به مزیت رقابتی و موفقیت مالی منجر شود، خیلی مهم است. در حقیقت تعهد از این دیدگاه ممکن است، به‌عنوان کلیدی برای مزیت رقابتی محسوب شود. در این دیدگاه تعهد کارمند به‌عنوان یک استراتژی رقابتی، کاملاً برخلاف آن چه باروچ می‌گوید، چیز بی‌ربطی نیست (مجیدی،۱۳۸۹، ص ۴۳).
۲-۲-۱-۱) ابعاد وجودی تعاریف تعهد سازمانی
در مطالعات رفتار سازمانی، تأکید برنگرش های مربوط به کار است و بیش تر این مطالعات، در ارتباط با سه نگرش تعهد سازمانی و رضایت شغلی وابستگی شغلی است (رابینز،۱۳۹۰، ص ۲۵).­ اخیراً توجه زیاد به مطالعه رفتار سازمانی شده است مانند خ